Blog Posts

5/11/2025 0 Comments

May 11th, 2025

မိချယ်ရီစိုးမွန် ကောင်စီဝင်
မွန်ပြည်ဖက်ဒရယ်ကောင်စီ (MSFC)

အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအသံ စာစဉ်အမှတ် (၅) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြသည်။

“လက်နက်ကိုင်တိုက်ခိုက်တွေ၊ နိုင်ငံရေးဦးဆောင်တာတွေကို အမျိုးသမီးအလုပ်မဟုတ်လို့ မြင်ထားတဲ့အချိန်မှာ ပိုပြီးမှ ကြိုးစားရတယ်။ နိုင်ငံရေး၊ စစ်ရေး၊ လုံခြုံရေးကို ဘယ်လိုမျိုး သွားနေသလဲကို ထဲထဲဝင်ဝင်သိအောင် လုပ်ဖို့လိုသလို၊ စီမံကွပ်ကဲတဲ့အပိုင်းတွေမှာလည်း ကျွန်မတို့အမျိုးသမီးတွေက အင်အားရှိသင့်တယ် မြင်ပါတယ်”

မွန်ပြည်နယ်မှာ မွေးဖွားခဲ့တဲ့ မိချယ်ရီစိုးမွန်ဟာ တော်လှန်ရေးနယ်မြေထဲက တော်လှန်ရေး မိသားစုကနေ ကြီးပြင်းလာသူ တစ်ယောက်ပါ။ ငယ်ဘဝမှာ တခြားကလေးတွေနည်းတူ ဆရာဝန်၊ အင်ဂျင်နီယာ စတာတွေဖြစ်ချင်ခဲ့ပေမယ့် အသက်အရွယ်တခုရောက်လာတဲ့အခါ မူဝါဒပိုင်းတွေ စီးပွားရေးနဲ့ ပတ်သက်တာတွေကို စိတ်ဝင်စားခဲ့ပါတယ်။

၂၀၀၁ ခုနှစ်မှာ ၁၀တန်းအောင်ပြီး‌နောက် မော်လမြိုင်တက္ကသိုလ်ကနေ စီးပွားစီမံဘာသာရပ်နဲ့ ဘွဲ့ရခဲ့ပါတယ်။ ထို့နောက် ကျေးလက်ဒေသစီမံဖွံ့ဖြိုးရေးမဟာဘွဲ့ကို ထိုင်းနိုင်ငံ၊ ခွန်ကန်တက္ကသိုလ်ကနေ ရရှိခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၁၀ကနေ ၂၀၂၀ ခုနှစ်အထိ နိုင်ငံပြန်လည်တည်ဆောက်ရေးထဲမှာ အမျိုးသမီးနှင့် ကလေးအခွင့်အရေး ဆိုင်ရာကိစ္စတွေကို တက်တက်ကြွကြွ လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ အမျိုးသမီးတွေ တရားမျှတမှုရရှိဖို့ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုအပိုင်းတွေ၊ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်မှုအပိုင်းတွေ စတာတွေ ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါတယ်။

စစ်အာဏာသိမ်းမှုကို လက်ပိုက်မကြည့်နိုင်တဲ့ သူမဟာ MSFC ဦးဆောင်ဖွဲ့စည်းရာမှာ ပါဝင်ခဲ့သလို၊ မွန်ပြည်နယ်အတွင်း‌ တော်လှန်ရေးအားကောင်းအောင် ချိတ်ဆက်ဆောင်ရွက်ရာမှာ အဓိက တာဝန်ယူခဲ့တဲ့ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်တစ်ယောက် ဖြစ်ပါတယ်။ လက်ရှိမှာတော့ MSFC မှာ လူသားချင်းစာနာဌာနမှူး အနေနဲ့ တာဝန်ယူထားပြီး တရားရေးပိုင်းဆိုင်ရာမှာလည်း ကူညီဆောင်ရွက်ပေးနေပါတယ်။

            MSFC ဟာ မွန်ပြည်ကိုယ်စားပြု ဖက်ဒရယ်ယူနစ်တခု ဖြစ်ပြီး အနာဂတ်မွန်ပြည်တည်ဆောက်ရေး အကောင်အထည်ဖော်ရန်ဆန္ဒရှိသူအစုအဖွဲ့များ၊ သက်ဆိုင်ရာ အာဏာပိုင်တာဝန်ယူထားသူများ၊ ရွေးကောက်ခံထားဖူးသော မွန်ပြည်ကိုယ်စားလှယ်အစုအဖွဲ့များနှင့်လည်း အစဉ်တစိုက် ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက် နေပြီး ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီပဋိညာဉ်နဲ့အညီ မွန်ပြည်အတွက် လိုအပ်တဲ့ ယန္တရားတည်ဆောက်မှု၊ အကောင်အထည်ဖော်မှုများကို လုပ်ဆောင်နေတဲ့ မွန်ပြည်တော်လှန်ရေးအစုအဖွဲ့ ဖြစ်ပါတယ်။

မေး။     ။ လက်ရှိနွေဦးတော်လှန်ရေးအပါအဝင် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးဖြစ်စဥ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဆရာမ အမြင်ဘယ်လိုရှိလဲဆိုတာ ပြောပေးပါဦးရှင့်။

ဖြေ။      ။ ကျွန်မတို့နိုင်ငံက တော်လှန်ရေးအကြောင်းပြောရတာက တော်တော်လေးအီလာပြီပေါ့နော်။ ဒါပေမယ့် ဒါက နောက်ဆုံးတော်လှန်ရေးဖြစ်မယ်လို့လည်း ယုံကြည်တယ်။ အဲ့ဒါအတွက်ကြောင့်မို့လို့လည်း ဒီတော်လှန်ရေးထဲမှာ ထဲထဲဝင်ဝင်ပါဝင်ပြီးမှ အကောင်းဆုံး ဖြစ်အောင်တော့ ကြိုးစားဆောင်ရွက်နေပါတယ်။

မေး။     ။ နိုင်ငံတစ်ခုတည်ဆောက်တဲ့အချိန်မှာ ဘယ်အရာတွေကို စံတန်ဖိုးထားမှုတွေ၊ အခြေခံမူတွေနဲ့ ထားရှိတည်ဆောက်သင့်တယ်လို့ ဆရာမထင်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ ကျွန်မမြင်တာက နိုင်ငံလို့ ပြောလိုက်လို့ရှိရင်တော့ လူတွေရဲ့ ကောင်းကျိုးချမ်းသာကို အခြေတည်ပြီး တည်ဆောက်သင့်ပါတယ်။ နိုင်ငံသူ၊ နိုင်ငံသား၊ ဒေသခံတွေရဲ့ အခြေခံလူ့အခွင့်အရေးအပေါ် မူတည်ပြီး တည်ဆောက်ဖို့ လိုပါတယ်။ ကျား၊ မ၊ ကလေး၊ သက်ကြီးရွယ်အိုတွေရဲ့ လူတစ်ဦးချင်းစီသော်လည်းကောင်း၊ အစုအဖွဲ့သော်လည်းကောင်း သူတို့ရဲ့ လိုအပ်မှု၊ သူတို့ရဲ့ ရှင်သန်ရပ်တည်မှု၊ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု အဲ့ဒါတွေက နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ တည်ဆောက်တဲ့နေရာမှာ ထည့်သွင်းစဥ်းစားရမယ့် ပထမဦးစားပေးဆုံးအရာလို့ ကျွန်မ အနေဖြင့် မြင်ပါတယ်။

လူလို့ပြောလိုက်လို့ရှိရင်တော့ သူတို့ရဲ့ တန်ဖိုးထားတဲ့အရာတွေမှာ သူရဲ့နေထိုင်ရာ ပတ်ဝန်းကျင်၊ လူမျိုး၊ ဘာသာ၊ ယှဉ်တွဲနေထိုင်တဲ့ သဘာဝတရား၊ အစားအစားတွေကလည်း ယှဥ်တွဲပါဝင်ရတာ ပေါ့နော်။ အတိုချုပ်ပြောလိုက်လို့ရှိရင်တော့ နိုင်ငံသူ၊ နိုင်ငံသား၊ ဒေသခံတွေရဲ့ အခြေခံလူ့အခွင့်အရေး၊ အခြေခံလိုအပ်မှုကို လုပ်ဆောင်ဖြည့်ဆည်းဖို့ သူတို့ရဲ့အခွင့်ရေး၊ ဂုဏ်သိက္ခာတွေကို ပြည့်မှီအောင် လုပ်ဆောင်ပေးနိုင်မှုက နိုင်ငံတည်ဆောက်တဲ့နေရာမှာ အရေးကြီးဆုံးလို့ မြင်တယ်။

“ကျား၊ မ၊ ကလေး၊ သက်ကြီးရွယ်အိုတွေရဲ့ လူတစ်ဦးချင်းစီသော်လည်းကောင်း၊ အစုအဖွဲ့သော်လည်းကောင်း သူတို့ရဲ့ လိုအပ်မှု၊ ရှင်သန်ရပ်တည်မှု၊ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုတွေက နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ တည်ဆောက်တဲ့နေရာမှာ ထည့်သွင်းစဥ်းစားရမယ့် ပထမဦးစားပေးဆုံးအရာလို့ မြင်ပါတယ်”

မေး ။   ။ နိုင်ငံရေးစနစ်တစ်ခုတည်ဆောက်တဲ့အခါ နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေမှာ အမျိုးသမီးတွေ ပါဝင်ဆုံးဖြတ်ခွင့် ပိုမိုရရှိဖို့ ဘာတွေလုပ်ဆောင်သင့်ပါသလဲ။

ဖြေ ။     ။ ကျွန်မတို့သွားချင်တဲ့စနစ်သည် လက်နက်မကိုင်ဆောင်သော အရပ်သားအစိုးရရဲ့ ထိန်းချုပ်မှု အောက်မှာရှိတဲ့ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖြစ်လာရေး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အမျိုးသမီးတွေကလည်း လုံခြုံရေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ကိစ္စတွေကို သိဖို့၊ ပါဝင်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဥပမာ- နိုင်ငံရေးအပြင်ကို လုံခြုံရေးနဲ့ပတ်သက်တဲ့ လက်နက်ထိန်းချုပ်ရမယ့်ကိစ္စတွေ၊ တိုက်ပွဲစစ်ဆင်ရေးတွေ၊ ပြည်သူ့လုံခြုံရေးတွေက ဘယ်လိုအခြေအနေမျိုး ရှိနေသလဲဆိုတာကိုလည်း သိအောင် ကြိုးစားဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။အမျိုးသမီးတွေက အဲလိုနေရာမျိုးမှာ အားနည်းတဲ့အတွက်ကြောင့်မလို့ ပိုပြီးမှ Highlight လုပ်ပြီး ပြောတာပေါ့နော်။

လက်နက်ကိုင်တိုက်ခိုက်တွေ၊ နိုင်ငံရေးဦးဆောင်တာတွေကို အမျိုးသမီးအလုပ်မဟုတ်လို့ မြင်ထားတဲ့အချိန်မှာ ပိုပြီးမှ ကြိုးစားရတယ်။ အဲ့ဒီအချိန်မှာ ကျွန်မတို့အမျိုးသမီးတွေ Generation အလိုက် သက်ကြီးတဲ့ဒီအမျိုးသမီး၊ အစ်မပဲဖြစ်ဖြစ်၊ အဒေါ်ပဲဖြစ်ဖြစ် လက်နက်ကို ထိန်းကျောင်းတဲ့နေရာမှာ၊ လက်နက်ကို စီမံကွပ်ကဲတဲ့နေရာမှာ စသည်ဖြင့် ဒီလုံခြုံရေးကို ဘယ်လိုမျိုး သွားနေသလဲကို ထဲထဲဝင်ဝင်သိအောင် လုပ်ဖို့လိုသလို၊ စီမံကွပ်ကဲတဲ့အပိုင်းတွေ မှာလည်း ကျွန်မတို့အမျိုးသမီးတွေရဲ့ အင်အားရှိသင့်တယ် မြင်ပါတယ်။

နိုင်ငံရေး၊ အုပ်ချုပ်ရေး ဝန်ဆောင်မှု တွေကကျတော့ ကျွန်မတို့အမျိုးသမီးတွေ ကျွမ်းကျင်နေပြီးသားလည်း ရှိတယ်၊ မကျွမ်းကျင်တဲ့အရာကိုလည်း ကျွန်မတို့ အားစိုက်ပြီးမှ ဝင်ရမယ်။ အရေအတွက်ပိုင်းဆိုင်ရာရော၊ အရည်အသွေးပိုင်းဆိုင်ရာရော ပြည့်မှီအောင် လုပ်ဆောင်ရမယ်။ ခေါင်းဆောင်တဲ့နေရာဆိုတာ ပြည်သူရဲ့ ဝန်ကိုထမ်းရွက်တာ၊ ကိုယ်စားပြုလုပ်ဆောင်တာ လို့ မြင်ပြီး လုပ်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။

မေး။     ။ နိုင်ငံစနစ်အပြောင်းလဲအတွက် အမျိုးသမီးတွေရဲ့ကဏ္ဍက ဘယ်နေရာမှာ ပိုအရေးကြီးလဲ။

ဖြေ။      ။ ဆုံးဖြတ်ချက်ချတဲ့နေရာ၊ ဦးဆောင်တဲ့နေရာအပါအဝင် နေရာတိုင်းမှာ အမျိုးသမီးတွေ ပါဝင်နေဖို့ အရေးကြီးတယ်။ ဖွဲ့စည်းပုံရေးဆွဲရမယ့်အစုအဖွဲ့မှာလည်း အမျိုးသမီးပါရမယ်၊ နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးပွဲ လုပ်ရမယ့် အစုအဖွဲ့မှာလည်း ပါရမယ်။ အရင်တုန်းက အမျိုးသမီး လုံးဝ မပါတဲ့နေရာတွေ ရှိတယ်။ အခုကတော့ အမည်ဖော်ပြီးတော့သော်လည်းကောင်း၊ မဖော်ပဲနဲ့သော်လည်းကောင်း အစုအဖွဲ့တိုင်းမှာ အမျိုးသမီးက ပါနေတယ်။ ဒါပေမယ့် နည်းပါသေးတယ်။

အရည်အသွေးပြည့်မှီပြီးသား အမျိုးသမီးတွေလည်းအများကြီး ရှိသလို၊ အရည်အချင်းပြည့်အောင် ကြိုးစားနေဆဲ အမျိုးသမီးတွေလည်း အများကြီးပါပဲ။ ဘာကြောင့်လဲ ဆိုရင်တော့ ဒီအဝန်းအဝိုင်းမှာ အမျိုးသမီးတွေမနိုင်ဘူး၊ အမျိုးသမီးတွေမပါရဘူးလို့ ခွဲခြားဖိနှိပ်ထားတာတွေ ရှိတဲ့အတွက် အခုမှ ပြန်လုပ်ရ၊ ပြန်ကြိုးစားနေရ၊ ပြန်လေ့လာနေရတာရှိတဲ့အတွက် မကျွမ်းကျင်တာ ဖြစ်မယ်။ အမျိုးသားတွေမကျွမ်းကျင်တဲ့ လုပ်ငန်းတွေလည်း ရှိတာပဲလေ၊ အဲ့ဒီနေရာမှာလည်း အမျိုးသားတွေကို ထည့်ရမယ်။ အဲတော့မှ အမြင်စုံမှာဖြစ်ပါတယ်။


မေး။     ။ ကိုယ်တိုင်က အမျိုးသမီးဖြစ်ခြင်းကြောင့်ဆိုတဲ့ ခေါင်းစဥ်အောက်ကနေ ခွဲခြားဆက်ဆံခံရတာ ကြုံရဖူးပါသလား။ ကြုံရဖူးတယ်ဆိုရင် ဘယ်လိုပုံစံနဲ့ကြုံရဖူးတာရှိပါသလဲ။

ဖြေ။     ။ ကြုံရပါတယ်၊ အမြဲတမ်းလည်းဖြစ်တာပေါ့နော်။ ဒါက နိစ္စဓူဝကြုံရတဲ့အရာတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ အမျိုးသမီးတွေအတွက်က အလုပ်ကလုပ်မယ်ဆိုရင်တော့ အရမ်းများတယ်။ အိမ်မှုကိစ္စသည်လည်း ကိုယ့်အလုပ်၊ သားသမီးကိစ္စသည်လည်း ကိုယ့်အလုပ်၊ သက်ကြီးရွယ်အိုသည်လည်း ကိုယ့်အလုပ်၊ ဝန်ဆောင်မှု ပေးရတဲ့အပိုင်းတွေမှာ အကုန်လုံးက အမျိုးသမီးတွေအလုပ်လို့ သတ်မှတ်ထားပြီးသားဆိုတော့ ဘယ်အချိန် အားမလဲဆို ဘယ်အချိန်မှမအားဘူး။

အဲ့လိုဖြစ်တဲ့အခါကျတော့ ဘေးဖယ်ချင်တဲ့အခါ သူရှုပ်နေပါတယ်၊ သူမအားဘူး၊ သူ့ကို သွားမလုပ်ခိုင်းနဲ့ဆိုပြီးတော့ ကိုယ့်ကိုပထုတ်ချင်တဲ့အခါကျတော့ အဲ့လိုလေးနဲ့ ပထုတ်ကြတယ်။ အဲ့ဒီ့အချိန်မှာ ကိုယ့်ကလည်း ကျွမ်းကျင်ရတာပေါ့နော်။ ကိုယ့်ကို မပထုတ်ရလေအောင် ကိုယ်က ကိုယ့်နေရာကို ကိုယ်သတ်မှတ်ပြီး ယူရတယ်။ အရေးကြီးဆုံးအရာကို တာဝန်ယူထားတယ်။

ဥပမာ- ဆန်ထောက်ပံ့ပေးတာကို တာဝန်ယူထားတယ်။ “တခြားအရာတွေမှာ ဆုံးဖြတ်ခွင့်ကို မေ့တယ်၊ စစ်ရေးကိစ္စတွေဆို မခေါ်ဘူး။ ရဲဘော်တွေအတွက် လိုတဲ့ဆန်ကိုတော့ တောင်းတယ်။ ဆန်လာမတောင်းကြ နဲ့လို့။ ဘာမှမရှိတော့ဘူး” လို့။ ဒါပေမယ့် ကိုယ်ကအဲ့လိုပြောလို့ရအောင်လည်း သူတို့တောင်းသမျှဆန်ကို ထောက်ပံ့နိုင်အောင် တာဝန်ယူရတဲ့အပိုင်းတွေ ရှိပါတယ်။ ဒါတကယ့်လက်တွေ့အတွေ့အကြုံပါပဲ။

မေး။     ။ လက်ရှိတော်လှန်ရေး ၄ နှစ်တာကာလမှာ အမျိုးသမီးတွေအနေနဲ့ ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်ကို ထင်ထင်ရှားရှားရနိုင်တဲ့ကဏ္ဍဆိုရင် ဘယ်နေရာမှတွေ့နေရပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးတွေကို ထောက်ပို့နေရာမှာ အများဆုံးမြင်ရပါတယ်။ ဝန်ဆောင်မှုပေးတဲ့နေရာမှာ အမျိုးသမီးဌာနလို့သတ်မှတ်ထားတဲ့နေရာမှာ အမျိုးသမီးတွေ ရှိကြတယ်။ နောက်ပြီးတော့လည်း စီမံကွပ်ကဲမှုအပိုင်းမှာ အမျိုးသမီးတွေ ရှိကြတာပေါ့နော်။ ဒါပေမယ့် informal က ပိုများတယ်၊ အတည်တကျ ရာထူးယူကြတာ နည်းတယ်။

နောက်ကွယ်က လုပ်တာကတော့ အမျိုးသမီးတွေလည်း ကြိုက်ကြတယ်။ အဲ့ဒါတွေလည်း ပြောင်းဖို့လုပ်ရမဲ့အရာတွေ ဖြစ်တာပေါ့နော်။ အမျိုးသမီးတွေ ပိုလုပ်လာလို့ရှိရင်‌တော့ အားပို ဖြစ်လာမယ်၊ ကျွန်မတို့တော်လှန်ရေးလည်း ပိုမြန်လာမယ်။ တော်လှန်ရေးမှ မဟုတ်ဘူး ဘယ်ကဏ္ဍမှာပဲ ဖြစ်ဖြစ် အင်အားပိုတွေလာမယ်လို့ မြင်ပါတယ်။

မေး။     ။အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်အသစ်တွေ အများကြီးထွက်လာဖို့အတွက် ဘယ်လိုလုပ်ကြမလဲ။

ဖြေ။     ။ အမျိုးသမီးတွေ တွေးခေါ်ကောင်းလာအောင် အလေ့အကျင့်လုပ်ပြီး ကြိုးစားဖို့ လိုပါတယ်။ ကိုယ်ကိုတိုင်လည်း လုပ်ရ၊ role model ဖြစ်အောင် ပြတာတွေ ရှိတယ်။ နောက်ပြီးတော့ အမျိုးသမီးငယ်တွေ comfort zone မှာပဲ မနေကြနဲ့ပေါ့နော်။ ကလေးမွေးပါဆို တစ်သက်လုံး ကလေးမွေးနေတာ မဟုတ်ဘူး၊ အမျိုးသမီးတွေက ဒီအသက်ရွယ်မှာဘဲ အမြဲတမ်းရှိနေတာ မဟုတ်သလို၊ နောက်ပြီးတော့လည်း အလုပ်တစ်ခုကို တစ်သက်လုံးလုပ်ရတာ မဟုတ်ဘူး။ ကိုယ့်စွမ်းအားရှိသလောက် ကိုယ်ယုံကြည်ရာ၊ လုပ်နိုင်တာတွေကို လုပ်ဖို့လိုပါတယ်။

အမျိုးသမီးတွေလည်း ကိုယ်လုပ်နေကျ၊ သာမန်မြင်နေကျွန်မဟုတ်ပဲနဲ့ လက်ရှိမှာမလုပ်တဲ့အရာတွေ ဖြစ်နေရင်တောင် အမျိုးသမီးတွေကို လိုအပ်နေတဲ့အရာတွေမှာ၊ အဝန်းအဝိုင်းမှာ လုပ်ဆောင်မယ်ဆိုရင်တော့ ပိုပြီးမှလည်းထိရောက်မယ်လို့ မြင်တယ်။ ကျွန်မကပြောခွင့်ရှိတိုင်း၊ နှိုးဆော်ခွင့် ရှိတိုင်းကတော့ အမျိုးသမီးငယ်တွေကိုလည်း နှိုးဆော်တယ်။

အမျိုးသမီးကြီးတွေရောဆိုရင်တော့လည်း ခန္ဓာကိုယ်အားဖြင့် မသန်တော့ဘူး၊ မပြေးနိုင်တော့ဘူး၊ မလုပ်နိုင်တော့ဘူးဆိုပေမယ့် ဉာဏ်ရည်အားဖြင့်၊ အတွေ့အကြုံအားဖြင့် အကြံပေးတာ၊ ဆုံးဖြတ်ပေးတာ လုပ်ဆောင်နိုင်မယ်ဆိုရင်တော့ ဒီရဲ့နိုင်ငံရေးအစုအဖွဲ့ မှာသော်လည်းကောင်း၊ ဒါမှမဟုတ် စစ်ရေးကိုကွပ်ကဲတဲ့ ဦးဆောင်လုပ်ရတဲ့အရာတွေသော်လည်းကောင်း ဝင်လုပ်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေအပေါ်မှာ ခွဲခြားမှုမရှိတဲ့အနာဂတ်တိုင်းပြည်တစ်ခု ဖြစ်လာဖို့အတွက် ဘယ်လောက်အထိ မျှော်လင့်ထားလဲ။
ဖြေ။      ။ မျှော်လင့်ရမှာပဲ။ ဒါဟာ ယုံကြည်ပြီးမှကိုလုပ်ရမှာ ဖြစ်တယ်။ ခွဲခြားမှု ရှိနေသရွေ့ ငြိမ်းချမ်းသော community၊ ငြိမ်းချမ်းသောအိမ် ဖြစ်မနေဘူး။ ဒီကွာဟနေမှုကို ကျွန်မတို့မပြင်ဘူး ဆိုရင်တော့ ပြဿနာက ဖြစ်မြဲပဲ။ ပြဿနာအသစ်သစ်တွေလည်း ပေါ်လာနိုင်တတ်တယ်။ မျှတမှုရှိမှ တရားမျှတမှုဘက်ကို ပိုပြီးသွားနိုင်မှာဖြစ်သလို အားလုံးအမြင်ကို ပိုပြီးမှ ရရှိနိုင်မယ်ဆိုရင်တော့ လုပ်ရင်‌တော့မခက်ဘူးလို့တော့ ကျွန်မမြင်တယ်၊ ဒါကတော့ လုပ်လို့မရတဲ့အရာမဟုတ်ဘူးပေါ့နော်။

လိင်ကိုတောင်မှာ အပြောင်းအလဲလုပ်လို့ ရနေတဲ့ခေတ်မှာ ကျွန်မတို့တွေးခေါ်ပုံကတော့ ပြောင်းလဲလို့မရတဲ့အရာတော့ မဟုတ်ဘူး။ တကယ် စိတ်ဆန္ဒရှိရှိနဲ့ လုပ်မယ်ဆိုလို့ရှိရင်တော့လည်း နောက်ကျွန်မတို့သွားချင်တဲ့စနစ်ကို တည်ဆောက်နိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုမျိုးစာစောင်တို့၊ မှတ်တမ်းတို့ကို ရေးထားခြင်းအားဖြင့် မမြင်ချင်ယောင်ဆောင်နေတဲ့ သူတွေအတွက် အမျိုးသမီးတွေ မရှိဘူး၊ အမျိုးသမီးတွေ အလုပ်ရှုပ်နေတယ်၊ မလုပ်နိုင်ဘူးဆိုတဲ့အပေါ်မှာ ထောက်ပြလို့ ရတာပေါ့နော်။

အချိန်တိုအတွင်းမှာ ထောက်ပြလိုက်နိုင်တယ် ဆိုရင်တော့ ဒီအမျိုးသမီးတွေကို နေရာပေးမှုတွေကို ပိုပြီးမှ အထောက်အကူ ဖြစ်စေတယ်လို့တော့ အစ်မကမြင်ပါတယ်။ နောက်ဆုံးအနေနဲ့ အမျိုးသမီးတွေ ကိုယ့်ကိုလိုအပ်သောနေရာတိုင်း၊ အမျိုးသမီးတွေ မရှိနေသေးတဲ့ကဏ္ဍတိုင်းမှာ ရှာကြည့်ပြီးမှ ဝင်ပြီးပါဝင်ယူကြဖို့ လိုပါတယ်။ ဒါက ဖြစ်တည်မှုစုံလင်ကွဲပြားတဲ့လူအားလုံးအတွက် ကောင်းစေဖို့ ဖြစ်တယ်လို့ ထပ်လောင်းပြောချင်ပါတယ်။

“ကျွန်မတို့သွားချင်တဲ့စနစ်သည် လက်နက်မကိုင်ဆောင်သော အရပ်သားအစိုးရရဲ့ ထိန်းချုပ်မှုအောက်မှာရှိတဲ့ လက်နက်ကိုင်တပ် ဖြစ်လာရေးပဲ။ ဒါကြောင့် အမျိုးသမီးတွေကလည်း လုံခြုံရေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ကိစ္စတွေကို သိဖို့၊ ပါဝင်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်”

“ခေတ်ဝန်ကိုထမ်းသောအမျိုးသမီးများ”စာအုပ်ကိုအောက်ပါလင့်ခ်တွင်ဒေါင်းယူဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီရှင်။ https://drive.google.com/file/d/1UeVjujGC87uvaNsU2_JQEFV4bi-9q7kh/view?usp=sharing

#politicsforwomenmyanmar
#whatishappeninginmyamar
#Advocacy
#politics
#media

0 Comments

5/11/2025 0 Comments

May 11th, 2025

ရွှေနွယ် သတင်းထောက်
မဇ္ဈိမသတင်းဌာန

အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအသံ စာစဉ်အမှတ် (၅) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြသည်။

“ကိုယ့်အခွင့်အ‌ရေးမှန်းမသိဘဲနဲ့ အိမ်ထဲမှာပဲနေနေကြရတဲ့ မိန်းကလေးတွေလည်း ရှိနေသေးတယ်။ ဒါက သူ့အခွင့်အရေးဖြစ်တယ်။ မိသားစုပဲဖြစ်ဖြစ် အသိုင်းအဝိုင်းကပဲဖြစ်ဖြစ် တားလို့မရဘူး။ ဒါကို သူကိုယ်တိုင် သိရမယ်။ သိမှလည်း တိုက်ပွဲဝင်နိုင်မယ်။ ဒီလိုအခြေအနေတွေကနေတဆင့်မှ ခွဲခြားမှုမရှိတဲ့နိုင်ငံဖြစ်အောင်လို့ တူတူဝိုင်းပြီးတော့ လုပ်ကြရလိမ့်မယ်လို့ မြင်ပါတယ်”

            မရွှေနွယ်ဟာ ပဲခူးတိုင်းဇာတိဖြစ်ပြီး ငယ်ဘဝကို ရိုးရိုးရှင်းရှင်းနဲ့ ဖြတ်သန်းခဲ့ပါတယ်။ နိုင်ငံရေးစိတ်အားထက်သန်တဲ့ မိသားစုကနေ ဖွားမြင်ခဲ့ပြီး မွေးချင်း နှစ်ယောက် ရှိတဲ့အနက် သမီးငယ် ဖြစ်ပါတယ်။ ဇာတိမြို့ကကျောင်းမှာပဲ အထက်တန်းအောင်ခဲ့ပြီး ပြည်နည်းပညာတက္ကသိုလ်မှာ ပညာ သင်ကြားခဲ့ပါတယ်။

၂၀၁၉ ခုနှစ်မှာ လျှပ်စစ်ဆက်သွယ်ရေးဘာသာရပ်နဲ့ဘွဲ့ရပြီး နည်းပညာကုမ္ပဏီမှာ အင်ဂျင်နီယာအဖြစ် လုပ်ကိုင်ခဲ့ပါတယ်။ လုပ်ကိုင်ခဲ့တဲ့ ကုမ္ပဏီက အစိုးရဝန်ကြီးဌာနတွေနဲ့ ဆက်စပ် လုပ်ကိုင်ရတဲ့ ကုမ္ပဏီဖြစ်တာကြောင့် အာဏာသိမ်းပြီးနောက်မှာ အလုပ်ထွက်ခဲ့ပါတယ်။ မိသားစု လေးယောက်လုံးက အာဏာသိမ်းမှုကို ဆန့်ကျင်သူတွေဖြစ်ပြီး CDM ဝန်ထမ်းနှစ်ဦးလည်း ပါဝင်တယ်။

            အာဏာမသိမ်းခင်ကာလတုန်းက နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှုတွေမှာ ထဲထဲဝင်ဝင်မပါဝင်ခဲ့ပေမယ့် မိသားစု ကတော့ နိုင်ငံရေးတက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေဖြစ်ကြကာ ၈၈၈၈ လှုပ်ရှားမှုမှာပါဝင်ခဲ့သူတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ အာဏာသိမ်းမှုကို လက်မခံနိုင်တဲ့အတွက် တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုတွေမှာ ပါဝင်ခဲ့တယ်။

            နေအိမ်ချိပ်ပိတ်ခံရသလို၊ မိသားစုဝင်တွေထဲမှာလည်း ဖမ်းဝရမ်းထုတ်ခံရသူတွေ ရှိနေတာကြောင့် ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီလမှာ လွတ်မြောက်နယ်မြေကို တိမ်းရှောင်အခြေချခဲ့ပြီး တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုတွေကို ဆက်လက်လုပ်ကိုင်ပါခဲ့တယ်။ နောက်ပိုင်း ထိုင်းနိုင်ငံ နယ်စပ်ဒေသကို ထွက်လာခဲ့ပါတယ်။

            ၂၀၂၂ ခုနှစ်မှာတော့ မဇ္ဈိမသတင်းဌာနမှာ သတင်းထောက်နဲ့ သတင်းတင်ဆက်သူအဖြစ် စတင်ဝင်ရောက်လုပ်ကိုင်ခဲ့ပါတယ်။ မဇ္ဈိမသတင်းဌာနဟာ ၁၉၈၈ ခုနှစ်တွင် စတင်တည်ထောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး လွတ်လပ်သော မီဒီယာအဖြစ် ရပ်တည်ခဲ့သည်မှာ ယခု ၂၀၂၅ ခုနှစ်တွင် နှစ်ပေါင်း ၂၇ နှစ်ရှိပြီ ဖြစ်ပါတယ်။

မေး။     ။ လက်ရှိနွေဦးတော်လှန်ရေးအပါအဝင် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးဖြစ်စဉ်နှင့်ပတ်သက်ပြီးဆရာမ အမြင်ကို ပြောပြပေးပါရှင့်။

ဖြေ။      ။ မြန်မာနိုင်ငံကအာဏာရှင်ရဲ့အုပ်ချုပ်မှုက အရမ်းသက်ဆိုးရှည်လွန်းတယ်။ ကြားထဲမှာ တဖြတ် လောက်ပဲ ဒီမိုကရေစီအရသာ နည်းနည်းလောက် ခံစားခဲ့ရတာရှိတယ်။ တတိုင်းပြည်လုံးက ဖိနှိပ်မှုအောက်မှာ နှစ်ပေါင်းကြာရှည်စွာနေခဲ့ရတာကို အားလုံးညီညီညွတ်ညွတ်နဲ့ မြန်မာပြည် အထက်ဖျားပိုင်းကနေ အောက်ဖျား ပိုင်းအထိ တွန်းလှန်ကြတယ်။ ကိုယ်ကျရာကဏ္ဍကနေ အတန်းအစားမျိုးစုံက တွန်းလှန်ခဲ့ကြတယ်။

ဒီလောက်အချိန်ကာလတခုမှာ ဒီလောက်ဖြစ်လာမယ်လို့ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းပြောရရင် ၂၀၂၂ အချိန်တုန်းက မထင်ထားဘူး။ ၂၀၂၃ နှစ်စပိုင်းအထိလည်း အခြေအနေတော့ကောင်းတယ်ဆိုတာမျိုးတွေ့ရပေမယ့် ၁၀၂၇ စစ်ဆေးရေးနောက်ပိုင်းမှာ ၁၀၂၇ တိုက်တဲ့အဖွဲ့တွေရော၊ ရခိုင်ဘက်ကတိုက်ပွဲတွေ၊ KIA ဘက်က တိုက်ပွဲတွေ၊ မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်းမှာဆိုလည်း မန္တလေး PDF တို့၊ စစ်ကိုင်းဒေသ PDF တွေ အားလုံးတညီတညွတ်ထဲ အားကောင်းလာတော့ ၂၀၂၃ အကုန်ကနေ ၂၀၂၄ အကုန်အထိ တစ်နှစ်လောက်အတွင်းအရွေ့က အရမ်းအကြီးကြီး ဖြစ်သွားတယ်။ ဒါကစစ်ရေးအခြေအနေပေါ့။

နိုင်ငံရေးအရပြောမယ်ဆို မူဝါဒချမှတ်ဖို့ပဲဖြစ်ဖြစ် ကြားကာလအုပ်ချုပ်ရေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့အစီအမံတွေပဲ ဖြစ်ဖြစ် ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုတည်ထောင်ရေးအတွက် ဖွဲ့စည်းပုံပဲဖြစ်ဖြစ် ဒါတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး လိုအပ်ချက်တွေ ရှိနေကြသေးတယ်။ နယ်မြေသိမ်းယူနေကြတဲ့ အဖွဲ့အချင်းချင်းကြားထဲမှာ မဟာမိတ်ဆက်ဆံရေး ခိုင်ခိုင်မာမာတည်ဆောက်နိုင်ဖို့ လိုအပ်ချက်တချို့ ရှိနေလိမ့်ဦးမယ်လို့ မြင်တယ်။ဒါပေမယ့် ၂၀၂၅ ထဲမှာတော့ စစ်ရေးနဲ့တပြိုင်နက် နိုင်ငံရေးကို ဒီအဖွဲ့တွေအားလုံးက တညီတညွတ်ထဲ လုပ်လာနိုင်လိမ့်မယ်လို့ မျှော်လင့်ရတယ်။

နိုင်ငံရေးဖြစ်စဉ်အနေနဲ့ စစ်အာဏာရှင်က ၂၀၂၅ထဲမှာ ပြုတ်ကျသွားမလားဆိုတာ အတိအကျပြောလို့ ရတဲ့အခြေအနေမျိုး မဟုတ်ပေမယ့် အခြေအနေအကြောင်းတရားတွေ အများကြီးရှိနေသေးတယ်လို့ ထင်တယ်။ ပြုတ်ကျသွားဖို့ တခြားသောဖိအားထပ်ရှိလာနိုင်တယ်ဆိုရင်တော့ ပြုတ်ကျသွားတဲ့အခြေအနေမျိုး ဖြစ်လာနိုင်တယ်။ ဒါပေမယ့် ပြုတ်ကျသွားတဲ့အခြေအနေကျရင် ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု တည်ထောင်နိုင်ဖို့ အတွက် အဖွဲ့အသီးသီးက အဆင်သင့်ဖြစ်နေဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။

“စစ်အာဏာရှင်က ၂၀၂၅ထဲမှာ ပြုတ်ကျသွားမလားဆိုတာ အတိအကျ ပြောလို့ရတဲ့အခြေအနေမျိုး မဟုတ်ပေမယ့် အခြေအနေ၊ အကြောင်းတရားတွေ အများကြီးရှိနေသေးတယ်လို့ ထင်တယ်။ ပြုတ်ကျသွားတဲ့အခြေအနေကျရင် ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု တည်ထောင်နိုင်ဖို့ အဖွဲ့အသီးသီးက အဆင်သင့်ဖြစ်နေဖို့ လိုအပ်ပါတယ်”

မေး။     ။မြန်မာ့နိုင်ငံရေးက ဘယ်လိုနိုင်ငံအမျိုးအစား ဖြစ်ပါသလဲ။

‌ဖြေ။      ။ မြန်မာနိုင်ငံက လူမျိုးစုအရမ်းများတဲ့နိုင်ငံ ဖြစ်တယ်။ လူမျိုးစုတခုချင်းစီကြားထဲမှာ သွေးကွဲအောင်၊ စည်းလုံးညီညွတ်မှု ခိုင်ခိုင်မာမာမရှိအောင်လည်း ခေတ်အဆက်ဆက်မှာ အာဏာရှင်တွေရဲ့ အုပ်ချုပ်မှုတွေ ကြောင့် စုစည်းလို့မရတဲ့အနေအထားတခု ရှိခဲ့တယ်။ လက်ရှိမှာတော့ တော်လှန်ရေးမှာ ပါဝင်နေတဲ့ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းအသီးသီးရဲ့ မူရင်းစိတ်ထားမှာ သူတို့ထုတ်ပြောနေတဲ့ အခြေအနေ အရ ကြည့်မယ်ဆိုရင်လည်း ပြိုကွဲချင်တဲ့စိတ်‌တော့မရှိဘူး။

အားလုံးဟာ စုစည်းချင်တဲ့စိတ်ဘဲ ရှိကြတယ်။ တန်းတူညီမျှရေး ကိုယ်ကြမ္မာကိုယ်ဖန်တီးခွင့်ရရေး မျိုးရှိလာမယ့် ဖွဲ့စည်းပုံတခု၊ အားလုံးပါဝင်ပြီးတော့ တည်ထောင်နိုင်မယ့် နိုင်ငံတခုဖြစ်လာနိုင်ဖို့ စည်းလုံးညီညွတ်မှုနဲ့ မဟာမိတ်ဆက်ဆံရေးကောင်းကောင်းနဲ့ ဆက်လုပ်ဖို့ လိုနေလိမ့်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။

မေး။     ။အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်းမှာ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးဆိုင်ရာ လူထုရဲ့အတွေးအမြင်၊ လက်ခံမှုမှာ ဘာတွေပြောင်းလဲသွားလဲ။

ဖြေ။      ။အာဏာမသိမ်းခင်အခြေအနေက ကျွန်တော် (သတင်းထောက်မဖြစ်သေး) တို့ရောအပါအဝင် လူတွေအားလုံးက သတင်းကို ဖတ်ရမယ်ဆိုတဲ့ အသိနည်းကြတယ်။ နေ့စဉ်သတင်း မဖတ်ဖြစ်ကြဘူး။ တပတ်နေလို့ တခါလည်းဖတ်ဖြစ်ချင်မှ ဖတ်ဖြစ်မယ်။ အရမ်း hit ဖြစ်လာတဲ့သတင်းမျိုးတွေရှိမှသာ လိုက်ကြည့် တာမျိုးရှိတယ်။

ဒါပေမယ့် အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်းမှာ ဆိုရှယ်မီဒီယာလည်း အား‌ကောင်းလာတဲ့ခေတ် ဖြစ်လာတဲ့အတွက် လူတန်းစားမ‌ရွေး သတင်းကိုအလွယ်တကူဖတ်လို့ရတဲ့ အခြေအနေဖြစ်လာတယ်။ သတင်း ဌာနတွေလည်း အများကြီးရှိလာတယ်။ သတင်းစားသုံးသူလည်း အရမ်းများလာတယ်။ သတင်းနဲ့ပတ်သက်ရင် ငါဖတ်ရမယ်ဆိုတဲ့အသိလည်း အများကြီးရှိလာတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေအပေါ် ခွဲခြားတဲ့အတွေးအမြင်တွေ ဘယ်လောက်အထိပြောင်းလဲသွားလဲ။

ဖြေ။      ။ တနိုင်ငံလုံးမှာရှိတဲ့လူတွေအနေနဲ့ အနည်းနဲ့အများတော့ အမြင်တွေ ကျယ်လာကြတယ်။ ၂၀၁၀ လောက်ကိုပဲ ပြန်ကြည့်မယ်ဆိုရင် အမျိုးသမီးတွေနဲ့ပတ်သက်လို့ ကျား၊ မတန်းတူရေးတို့ လူ့အခွင့်အရေးတို့ ဆိုတာဘာလဲလို့ အများကြီးနားမလည်ကြဘူး။ သိတဲ့လူ မများကြဘူး။ ဒီနောက်ပိုင်းခေတ်တွေမှာတော့ ဘယ်နိုင်ငံက ယဉ်ကျေးမှုကို ကြည့်ချင်တာပဲဖြစ်ဖြစ် အလွယ်တကူ မြင်နေတွေ့နေရတဲ့အချိန်မှာ အသိဉာဏ် လည်း ကျယ်လာကြတယ်။

အမျိုးသမီးတွေကို ဒီလိုဖိနှိပ်နေတာ မဖြစ်သင့်ဘူး။ အမျိုးသမီးတွေကို အိမ်ထဲမှာပဲ နေရမယ်ဆိုတဲ့အခြေအနေမျိုး မဟုတ်တော့ဘူးဆိုတဲ့ အခြေအနေမျိုးတော့ ဖြစ်လာတယ်။ အထိုက်အလျောက် တော့ ကျား၊မတန်းတူရေးမှာ အရွေ့တခုတော့ ရှိနေတယ်လို့ မြင်တယ်။ ဒါပေမယ့် ရာနှုန်းပြည့်တော့ ဖြစ်မလာသေးဘူး။

မေး။     ။ နွေဦးတော်လှန်ရေးမှာ မီဒီယာရဲ့ကဏ္ဍက ဘယ်လောက်အထိ၊ဘယ်လိုပုံစံမျိုးနဲ့တည်ရှိနေလဲ။

ဖြေ။      ။မီဒီယာဆိုတာက နိုင်ငံတည်ဆောက်ရေးမှာ စတုတ္ထမဏ္ဍိုင်ဖြစ်တယ်လို့တော့ နားလည်တယ်။ မီဒီယာဆိုတဲ့နေရာမှာ လက်ရှိက စစ်ကောင်စီရဲ့လုပ်ရပ်တွေကို ရေးနေတဲ့ မီဒီယာတွေက တော်လှန်ရေး အတွက် လုပ်နေတယ်လို့ အများက မြင်ကြတယ်။ မီဒီယာက ဘက်လိုက်တယ်ဆိုတာမျိုး မြင်ကြတယ်။ အမှန်တော့ မီဒီယာက စစ်ကောင်စီက ဒါမျိုးတွေကျူးလွန်တယ်။

ဒါမျိုးတွေလုပ်နေတယ်ဆိုတာ နိုင်ငံတကာ ကလည်း သိရအောင် နိုင်ငံတွင်းမှာရှိနေတဲ့ ဒေသတခုနဲ့တခုကြားမှာ ဆက်သွယ်ရေး အခက်အခဲကြောင့် မသိလိုက်ရတဲ့အခြေနေမျိုးမှာ ဒါတွေကိုသိရအောင် သတင်းစီးဆင်းမှုအတွက် မီဒီယာကလည်း အရေးကြီးတဲ့ အခန်းကဏ္ဍအနေနဲ့ ပါဝင်နေတယ်လို့ မြင်တယ်။

ရှေ့လာမယ့်နိုင်ငံထူထောင်ရေးကာလပဲဖြစ်ဖြစ် ကြားကာလ မှာပဲဖြစ်ဖြစ် ဒီလိုအခြေအနေမျိုးဖြစ်လာပြီဆိုရင် စစ်ကောင်စီရဲ့ အခန်းကဏ္ဍကလည်းတဖက်၊ ကြားကာလမှာ အရှေ့မှာဖြစ်ခဲ့တဲ့ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုတွေ ပြန်လည်အရေးယူနိုင်ရေး၊ ကြားကာလအခြေအနေမှာ အုပ်ချုပ်မှုအခြေအနေ အုပ်ချုပ်နေတဲ့သူတွေရဲ့ ကောင်းခြင်းမကောင်းခြင်း ဒါတွေကို ထောက်ပြရမှာလည်း မီဒီယာရဲ့အခန်းကဏ္ဍ ဖြစ်တယ်။ နိုင်ငံထူထောင်ရေးမှာပဲဖြစ်ဖြစ် နိုင်ငံလည်ပတ်ရေးမှာဖြစ်ဖြစ် မီဒီယာက တိမ်းစောင်းမသွားအောင် ပြန်မှန်လာနိုင်အောင် ထောက်ပေးထားတဲ့ ထောက်တခုလို့ မြင်တယ်။

မေး။     ။ နိုင်ငံတည်ဆောက်ရေးရဲ့အုတ်မြစ်ဖြစ်တဲ့ တန်းတူညီမျှမှု၊ လွတ်လပ်မှု၊ တရားမျှတမှု မြင့်တက်လာဖို့အတွက် မီဒီယာတွေအနေနဲ့ ဘယ်လိုလုပ်ပေးနိုင်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ ဒေသအသီးသီးမှာရှိနေတဲ့ လူမျိုးပေါင်းစုံအနေနဲ့ ဖက်ဒရယ်ဆိုတာဘာလဲ၊ ဖက်ဒရယ်ရဲ့အနှစ်သာရ ကဘာလဲ၊ တန်းတူညီမျှမှုဆိုတာဘာလဲ ဆိုတာကို တော်လှန်ရေးမှာ ပါဝင်နေတဲ့သူတွေ နိုင်ငံရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး မစိမ်းတဲ့သူတွေကတော့ ဒါကို နားလည်ကြတယ်။ ဒါပေမယ့် ကိုယ့်တစ်ဝမ်းတခါးကိုတောင် မနည်းရုန်းကန် နေရတဲ့ အခြေခံလူတန်းစားတွေက ဒါတွေကို သူတို့ မလေ့လာခဲ့တာလည်း ဖြစ်ကောင်းဖြစ်နိုင်တယ်။ လေ့လာ ဖို့အတွက် အခွင့်အရေးမရှိခဲ့တာလည်း ဖြစ်‌ကောင်းဖြစ်နိုင်တယ်။

အဲ့အတွက် သူတို့ရသင့်တဲ့ အခွင့်အရေးတရပ်ဆိုတာ ဘာလဲ၊ အစိုးရတရပ်ဆိုတာ ဘာလဲဆိုတာတွေ၊ ပြည်သူ့ဆန္ဒဆိုတာတွေ၊ နိုင်ငံကို ဘယ်လိုပုံတည်ဆောက်ချင်နေသလဲ ဆိုတာအပေါ် မီးမောင်းထိုးပြလို့ ရတယ်။ ဖက်ဒရယ်ရဲ့အနှစ်သာရဖြစ်တဲ့ တန်းတူညီမျှမှုကဘာလဲ လူ့အခွင့်အရေးကဘာလဲ၊ ကျား၊မတန်းတူညီမျှမှုက ဘာလဲဆိုတာကို မသိသေးတဲ့ သူတွေအားလုံးကိုလည်း သိသွားအောင်လည်း မီဒီယာတွေကတဆင့် ပညာပေးလို့ရတယ်။ ဒီလို ပညာ‌ပေးမှလည်း အသိဉာဏ်ကျယ်လာမယ် အဲ့တော့မှ အုပ်ချုပ်ချင်တိုင်း အုပ်ချုပ်လို့မရတဲ့ အခြေအနေ ဖြစ်လာမယ်လို့ မြင်ပါတယ်။

“ပြည်သူတွေ ရသင့်တဲ့အခွင့်အရေးတရပ်ဆိုတာ ဘာလဲ၊ အစိုးရတရပ်ဆိုတာ ဘာလဲ၊ ပြည်သူ့ဆန္ဒဆိုတာ ဘာလဲ၊ နိုင်ငံကို ဘယ်လို ပုံတည်ဆောက်ချင်နေသလဲ ဆိုတာအပေါ် မီးမောင်းထိုးပြလို့ ရတယ်။ ဒါမှ အုပ်ချုပ်ချင်တိုင်း အုပ်ချုပ်လို့မရတဲ့ အခြေအနေ ဖြစ်လာမယ်လို့ မြင်ပါတယ်”

မေး။     ။ကိုယ်တိုင်အနေနဲ့ မီဒီယာလုပ်ငန်းတွေကိုဆောင်ရွက်တဲ့အခါ အမျိုးသမီးဖြစ်ခြင်းကြောင့် ခွဲခြားဆက်ဆံခံရတာတွေ ကြုံရလား။ဘယ်လိုပုံစံနဲ့ခွဲခြားဆက်ဆံခံခဲ့ရလဲ။

ဖြေ။      ။ သတင်းထောက်အနေနဲ့ လုပ်နေတဲ့ကာလတလျှောက်လုံးမှာရော ဆက်ဆံရတဲ့ သတင်းအရင်းအမြစ် အနေနဲ့ရော လုပ်ငန်းခွင်အတွင်းမှာပဲဖြစ်ဖြစ် ခွဲခြားဆက်ဆံတာမျိုး မကြုံဖူးသေးဘူး။ ဒီလိုမျိုးကိုယ့်ကို လုပ်နေတာကိုမြင်ရင် ကိုယ်လည်းမခံဘူး။ ဒါပေမယ့် သတင်းလောကထဲမှာ လုပ်နေတဲ့ ခွဲခြားဆက်ဆံခံရမှု အခြေအနေတွေ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကိုယ်ထိလက်ရောက်မဟုတ်သည့်တိုင်အောင် ဖြစ်ပျက်ခဲ့တဲ့အခြေအနေ တွေကတော့ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်းမှာလည်း မြင်နေရဆဲပဲ။

မီဒီယာလောကဆိုတာ ကျား၊ မတန်းတူရေး၊ လူ့အခွင့်အရေးနဲ့ပတ်သက်ရင် အရမ်းကြီးမစိမ်းလွန်းတဲ့ နယ်ပယ်ပေါ့။ လိုက်နာကျင့်သုံးနေကြရမယ်ဆိုတဲ့အသိ ရှိနေကြတဲ့နယ်ပယ်ပေါ့နော်။ ဒီလိုနယ်ပယ်ထဲမှာ ဒီလိုမျိုးတွေရှိတယ်ဆိုတာကို ထွက်လာခဲ့တဲ့ဆောင်းပါးတွေ အရ၊ ကိုယ်တိုင်ကြုံတွေ့ခဲ့ရတဲ့သူတွေရဲ့ ပြောဆိုမှုအရ မြင်ရတယ်။

မေး။ ။ တော်လှန်ရေးလေးနှစ်ကာလမှာ အမျိုးသမီးတွေအနေနဲ့ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်ကို ဘယ်လိုကဏ္ဍတွေမှာ ထင်ထင်ရှားရှားမြင်တွေ့နေရပြီလို့သုံးသပ်ချင်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ တစ်ဦးထဲအမြင်အရပြောရရင် အများကြီးတော့ မမြင်မိဘူး။ ဒါပေမယ့် ကဏ္ဍအသီးသီးမှာတော့ အမျိုးသမီးတွေက အများကြီးလုပ်နိုင်နေကြတယ်။ ထားပါတော့ မီဒီယာမှာပဲဖြစ်ဖြစ်၊ မြေပြင်တိုက်ပွဲတွေမှာပဲ ဖြစ်ဖြစ်၊ ထောက်ပို့အဖွဲ့အစည်းတွေမှာပဲဖြစ်ဖြစ် နေရာတိုင်းကဏ္ဍတိုင်းမှာ လုပ်နေနိုင်ကြတယ်။ ကဏ္ဍအသီးသီးမှာ အမျိုးသမီးတွေက ထိပ်ဆုံးနေရာကနေ တိုက်ပွဲဝင်ကြတယ်။ ပြောဆိုနေကြတယ်။ လုပ်ကိုင်နေကြတာကို မြင်ရပါတယ်။

“ငါလုပ်နိုင်ရဲ့သားနဲ့ ငါ့ကို ဒီနေရာမပေးတာဆိုရင်လည်း ဘာကြောင့်မပေးတာလဲ ကိုယ့်ချို့ယွင်းချက်လား သူတို့က ကိုယ့်ကို ဖယ်နေတာလားဆိုတာကို မြင်အောင် ကြည့်တက်လာမယ်။ ကိုယ်ကိုတိုင်ကလည်း ဒီနေရာကို ကိုယ်ရသင့်တယ်လို့ထင်ရင် ရသင့်တဲ့အတိုင်းအတာအတွက် တိုက်ပွဲဝင်ပြီးတော့ ရအောင်ယူနိုင်ရမယ်”

မေး။   ။နိုင်ငံသစ်တည်ဆောက်ရေးမှာ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်ကို လျစ်လျူရှုမှုတွေ ပပျောက်ဖို့ ပြည့်ပြည့်ဝဝနဲ့ ပါဝင်လာဖို့အတွက် မီဒီယာက ဘာတွေလုပ်သင့်လဲ။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးတွေက တကယ်တမ်းတော့ လုပ်နိုင်စွမ်းရှိတာ မှန်တယ်။ ဒါပေမယ့် ကိုယ့်ကိုကိုယ် သံသယဝင်တယ်။ ငါလုပ်နိုင်ပါ့မလားဆိုတဲ့ မရဲတဲ့စိတ်မျိုး ရှိကြတယ်။ ပုံမှန်အားဖြင့် အမျိုးသမီးတွေက နည်းနည်းကြောက်စိတ်ရှိတယ်လို့ ထင်တယ်။ ငါပြောလိုက်ရင် အမှားပါသွားမလား။ လွဲချော်သွားမလား ဆိုတာမျိုး ရှိတယ်။ အဲ့လိုအခြေအနေတွေမှာ ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်းလုပ်နိုင်သည့်တိုင်အောင် ကိုယ်က ၆၀ ရာခိုင်နှုန်း ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ပဲ ထုတ်ပြနိုင်တဲ့အခြေအနေမျိုးတွေရှိတယ်။

အမျိုးသမီးတွေက ပိုပြီး‌တော့ ကိုယ့်ကိုကိုယ်ယုံကြည်မှုရှိလာအောင်လို့ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ခေါင်းဆောင်မှုတွေ၊ နယ်ပယ်အသီးသီးမှာ အောင်မြင်မှုရနေတဲ့ အမျိုးသမီးတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး သူတို့ရဲ့ဘဝဖြတ်သန်းပုံ၊ သူတို့ရဲ့ ပရိုဖိုင်တွေပဲဖြစ်ဖြစ် သူတို့လှုပ်ရှားနေတဲ့အကြောင်းအရာတွေပဲဖြစ်ဖြစ် အမျိုးသမီးတွေကို စိတ်အားဖြစ်စေမဲ့ အကြောင်းအရာတွေ ကို စဉ်ဆက်မပြတ်ထုတ်နေကြတာ ရှိတယ်။

ဒါတွေကို ကြည့်ခြင်းအားဖြင့် ကိုယ့်ကိုကိုယ်ယုံကြည်မှုအပြည့်နဲ့ တိုက်ပွဲဝင်နိုင်မယ်။ ငါဒါလုပ်နိုင်ရဲ့သားနဲ့ ငါ့ကို ဒီနေရာမပေးတာဆိုရင်လည်း ဘာကြောင့်မပေးတာလဲ ကိုယ့်ချို့ယွင်းချက်လား သူတို့က ကိုယ့်ကို ဖယ်နေတာလားဆိုတာကို မြင်အောင် ကြည့်တက်လာမယ်။ ကိုယ်ကိုတိုင်ကလည်း ဒီနေရာကို ကိုယ်ရသင့်တယ်လို့ထင်ရင် ရသင့်တဲ့အတိုင်းအတာအတွက် တိုက်ပွဲဝင် ပြီးတော့ ရအောင်ယူနိုင်ရမယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်တွေ ပိုမိုထွက်ပေါ်လာဖို့အတွက် မီဒီယာကနေ ဘယ်လိုလုပ်ဆောင် ပေးနိုင်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ လက်ရှိခေါင်းဆောင်မှုလုပ်နေတဲ့ အမျိုးသမီးတွေအကြောင်းကိုတဖက်က စိတ်ခွန်အားဖြစ်အောင် ထုတ်လွှင့်ပေးတာမျိုး ရှိတယ်။ တဖက်မှာလည်းအမျိုးသမီးတွေအနေနဲ့ ပညာသင်ကြားခွင့် အပြည့်အဝရရမယ်၊ အမျိုးသမီးအခွင့်အရေးဆိုတာဘာလဲ ကျား၊မတန်းတူရေးဆိုတာ ဘာလဲ ဆိုတာကိုလည်း အမျိုးသမီးတွေ အားလုံးက အခြေခံသိနေအောင် ပညာပေးရမယ်။

နောက်တခုက အမျိုးသမီးတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပေးနေတဲ့ အခွင့်အလမ်းမျိုးစုံကိုလည်း မီဒီယာပလက်ဖောင်းကနေတဆင့် ကြော်ငြာပေးလို့ ရတယ်။ အသိပညာပေးလို့ ရနေတာမျိုးရှိတယ်။ ကိုယ့်အခွင့်အရေးဘာလဲဆိုတာကိုလည်း သိလာပြီးတော့ တကိုယ်ရည် အရည်အချင်း တိုးတက်အောင် လုပ်နိုင်မယ်။ လက်ရှိမှာ မီဒီယာတွေကလည်း အမျိုးသမီးကဏ္ဍကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန် လုပ်နေကြတာလည်း တွေ့ရပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေ နိုင်ငံရေးမှာ တင်းပြည့်ကျပ်ပြည့် ပါဝင်လုပ်ဆောင်လို့ရမယ်ဆိုရင် အနာဂတ်နိုင်ငံရေးမှာ ဘယ်လိုအပြောင်းအလဲတွေကို မြင်တွေ့ကြရမလဲ။

ဖြေ။      ။နိုင်ငံတည်ဆောက်ရေးမှာကျတော့ အရည်အချင်းပြည့်ဝသူတွေကို ခွဲခြားမှုမရှိဘဲနဲ့ ပါဝင်ဦးဆောင်ခွင့် ပေးရမယ်။ အမျိုးသမီးတွေကိုတော့ လုပ်နိုင်စွမ်းရှိလျက်နဲ့ ဖယ်ထားခံရတာမျိုးကတော့ မဖြစ်ဘူးပေါ့။ Politics for Women Myanmar ကထုတ်ထားတဲ့စစ်တမ်းတခုမှာတွေ့ရတာလည်း မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရှိနေတာက အမျိုးသမီး ရာခိုင်နှုန်းက များတယ်။

ပညာသင်ကြားခွင့်နဲ့ အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းမှာ အမျိုးသားတွေက ပိုရနေတာ တွေ့ရတယ်။ အမျိုးသမီးရာခိုင်နှုန်းက ပညာသင်ကြားခွင့်ရာခိုင်နှုန်းမှာ အမျိုးသမီးနည်းတာ မှန်ပေမယ့် အဆင့်မြင့် ပညာရေးလက်လှမ်းနိုင်တဲ့နေရာမှာ အမျိုးသမီးတွေက ပိုများနေတာ တွေ့ရပြန်တယ်။ အဲ့တော့ အမျိုးသမီးတွေက လုပ်နိုင်ကိုင်နိုင်တယ်။ တခုခုဆိုရင် ဇွဲနပန်းကြီးကြီး လုပ်ကြတယ်။

လုပ်နိုင်ကိုင်နိုင်ရဲ့သားနဲ့ အခွင့်အရေး အပြည့်အဝမရတဲ့အခါမှာ ဖြစ်သင့်သလောက် မဖြစ်ထွန်းခဲ့ကြတာတွေ ရှိခဲ့တယ်။ ဒီလိုအခြေအနေမျိုးတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ ပိုပြီးအခွင့်အရေးရလာနိုင်အောင် လုပ်နိုင်လိမ့်မယ်လို့ မြင်တယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေအပေါ် ခွဲခြားမှုမရှိတဲ့အနာဂတ်နိုင်ငံသစ်ကို ဘယ်လောက်အထိ မျှော်လင့် ထားသလဲ။

ဖြေ။      ။ မျှော်လင့်ချက်ထားတယ်ဆိုတာထက် ဖြစ်လာအောင် အားလုံးအတူတူလုပ်ကြရလိမ့်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ မိန်းမဖြစ်ခြင်း၊ ယောကျာ်းဖြစ်ခြင်းနဲ့ မဆိုင်ဘူး။ ပညာသင်ရမှာ ငါ့အခွင့်အရေးပဲဆိုတာ မျိုး‌ပေါ့။ အလုပ်အကိုင်မှာလည်း ငါလုပ်နိုင်တယ် ငါ့ကိုနေရာပေးရမယ်ဆိုတာမျိုးကတော့ ကျွန်မတို့ သိကြတယ်။ ဒါကို ကိုယ့်အခွင့်အ‌ရေးမှန်းမသိဘဲနဲ့ အိမ်ထဲမှာပဲနေနေကြရတဲ့ မိန်းကလေးတွေလည်း ရှိနေသေးတယ်။

ဒီလိုလူတွေကလည်း ဒါက သူ့အခွင့်အရေးဖြစ်တယ်။ မိသားစုပဲဖြစ်ဖြစ် အသိုင်းအဝိုင်းကပဲဖြစ်ဖြစ် တားလို့ မရဘူး။ ဒါကို သူကိုယ်တိုင် သိရမယ်။ သိမှလည်း တိုက်ပွဲဝင်နိုင်မယ်။ ဒီလိုအခြေအနေတွေကနေတဆင့်မှ ခွဲခြားမှုမရှိတဲ့နိုင်ငံဖြစ်အောင်လို့ တူတူဝိုင်းပြီးတော့ လုပ်ကြရလိမ့်မယ်လို့ မြင်တယ်။ မျှော်လင့်တယ် ဆိုတာထက် တူတူရောက်အောင် သွားကြရမယ်လို့ မြင်ပါတယ်။ ရှေ့လာမယ့် ကြားကာလအစီအမံတွေမှာ ဖွဲ့စည်းပုံဖြစ်လာမယ့်အခြေအနေတွေမှာဆို ကျား၊မတန်းတူရေးမူဝါဒတွေ ခိုင်ခိုင်မာမာပါလာဖို့ ထပ်ပြီး ပြောချင်ပါတယ်။

“ခေတ်ဝန်ကိုထမ်းသောအမျိုးသမီးများ”စာအုပ်ကိုအောက်ပါလင့်ခ်တွင်ဒေါင်းယူဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီရှင်။ https://drive.google.com/file/d/1UeVjujGC87uvaNsU2_JQEFV4bi-9q7kh/view?usp=sharing

#politicsforwomenmyanmar
#whatishappeninginmyamar
#Advocacy
#politics
#media

0 Comments

5/11/2025 0 Comments

May 11th, 2025

ဒေါ်ခင်လေး တည်ထောင်သူ၊ ဒါရိုက်တာ (TWO)
ပူးတွဲတည်ထောင်သူ (WAC-M)

အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအသံ စာစဉ်အမှတ် (၅) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြသည်။

“အမျိုးသမီးတွေဟာ တော်လှန်ရေးမှာပဲဖြစ်ဖြစ်၊ လူမှုဘဝမှာဘဲဖြစ်ဖြစ် အနစ်နာခံနိုင်တယ်၊ စွမ်းဆောင်နိုင်တယ်ဆိုတာ မှတ်ကျောက်တင်နိုင်ခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ အမျိုးသမီးတွေအပေါ် ရင်ထဲကလာတဲ့ နှစ်နှစ်ကာကာ လေးစားတန်ဖိုးထားမှုကို တော်လှန်ရေးအလွန်ကာလအထိ ဆက်ပြီး သယ်ဆောင်သွားနိုင်ဖို့ မျှော်လင့်ပါတယ်”

အသက် (၅၄) နှစ်အရွယ် ဒေါ်ခင်လေးဟာ ရန်ကုန်ဇာတိဖြစ်ပြီး ရူပဗေဒ မဟာသိပ္ပံဘွဲ့ကို ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ကနေ ရရှိခဲ့ပြီး တက္ကသိုလ်ပါမောက္ခ ဖြစ်ချင်ခဲ့သူတစ်ယောက်ပါ။ နိုင်ငံရေးတက်ကြွ လှုပ်ရှားသူ ဦးဇော်မင်းကျော်နဲ့ ၂၀၀၆ခုနှစ်မှာ အိမ်ထောင်ကျပြီး သမီးတစ်ယောက်၊ သားတစ်ယောက် ရရှိခဲ့ပါတယ်။ ငယ်စဉ်ကတည်းက အသိပညာပေးရတာ၊ စည်းရုံးဟောပြောတာတွေကို စိတ်အား ထက်သန်ခဲ့သူ ဖြစ်ပါတယ်။

၁၉၉၆ မှာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ရဲ့ နိုင်ငံရေးဟောပြောပွဲတွေကို သွားရောက်နားထောင်ရာကနေ နိုင်ငံရေးကို ပါဝင်ဖို့ အကြောင်းအရင်း ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှုလုပ်ရင်း ၂၀၀၀ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလမှာ ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံခဲ့ရပြီးနောက် လေးလအကြာမှာ ပြစ်ဒဏ်မကျခံရဘဲ ပြန်လည် လွတ်မြောက်လာခဲ့တယ်။

၂၀၀၇ ခုနှစ်အထိ NLD ပါတီမှာ မြို့နယ်လူငယ်အဖွဲ့ဝင်၊ ဗဟိုလူငယ် (အထောက်အကူပြု) အဖွဲ့ဝင်၊ မြို့နယ်အမျိုးသမီးအဖွဲ့ခေါင်းဆောင်အဖြစ် ပါဝင်ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါတယ်။ နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှုများ လုပ်ဆောင်ရင်း ကျူရှင်ဆရာမအဖြစ် အသက်မွေးဝမ်းကျောင်း ပြုခဲ့သလို၊ တဖက်မှာလည်း မိဘမဲ့ကလေးများနဲ့ နွမ်းပါးသောကလေးများကို အခမဲ့စာသင်ကြားပေးခဲ့ပါတယ်။

၂၀၁၂ ခုနှစ်မှာ Triangle Women Organization (TWO) အမျိုးသမီးအဖွဲ့ကို တည်ထောင်ပြီး အမျိုးသမီးအရေးကို တစိုက်မတ်မတ် ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါတယ်။ စစ်အာဏာသိမ်းပြီး ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလမှာ Women Advocacy Coalition - Myanmar (WAC-M) ကို ပူးတွဲတည်ထောင်ခဲ့ပါတယ်။ TWO အဖွဲ့သည် အမျိုးသမီးများအပေါ် အကြမ်းဖက်မှုများ ပပျောက်ရေးနှင့် အမျိုးသမီးများ ခေါင်းဆောင်မှု မှာ ပိုမိုပါဝင်နိုင်ရေးအတွက် ဆောင်ရွက်နေသော အဖွဲ့အစည်း ဖြစ်သလို၊ WAC-M သည် အာဏာရှင်စနစ် ပပျောက်ရေးနှင့် ကျား-မတန်းတူညီမျှသော ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီစနစ် ဖော်ဆောင်ရေး အတွက် စည်းရုံးလှုံံ့ဆော်မှုနှင့် နည်းပညာအကူအညီပံ့ပိုးပေးသော အမျိုးသမီးအစုအဖွဲ့ တစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။

            အာဏာသိမ်းမှုဖြစ်တဲ့အခါမှာ စစ်အာဏာရှင်ကို တော်လှန်ရင်းနဲ့ CDM တွေကို ထောက်ပို့ လုပ်ခဲ့ပါတယ်။ လုပ်ကိုင်ရင်းနဲ့ အိမ်ဝင်စီးခံရတာ၊ ရုံးခန်းဝင်စီးခံရတာတွေကြောင့် လွတ်မြောက်နယ်မြေကို ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်ခဲ့ပြီး အမေရိကန်နိုင်ငံမှာ သွားရောက်ခိုလှုံခဲ့ပါတယ်။ လွတ်လပ်တဲ့နေရာကနေ ထိထိရောက်ရောက်ပါဝင်နိုင်မယ်ဆိုတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်နဲ့အတူ လက်ရှိအချိန်မှာ တော်လှန်ရေးတပ်ဦးအစိုးရ ဖြစ်တဲ့ NUG ရဲ့ လူ့အခွင့်အရေးဝန်ကြီးဌာနမှာ အကြံပေးလုပ်ကိုင်နေသလို၊ တော်လှန်ရေးအတွက် လိုအပ်သော ကဏ္ဍများမှာလည်း နည်းပညာ၊ ငွေကြေးပံ့ပိုးမှုနှင့် အကြံပေးမှုများကို လုပ်ကိုင်လျက်ရှိပါတယ်။

မေး။     ။ လက်ရှိနွေဦးတော်လှန်ရေးအပါအဝင် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးဖြစ်စဥ်တခုလုံးကို ဘယ်လို သုံးသပ်ချင် ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ ၂၀၂၁ ခုနှစ်မှာ စစ်တပ်ကစစ်အာဏာသိမ်းလိုက်တာကြောင့် ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေက ပယ်ဖျက်ပြီးသား ဖြစ်သွားတယ်။ ဗမာဖြစ်ခြင်း၊ တခြားလူမျိုးစု လူနည်းစုဖြစ်ခြင်းတွေ အောက်မှာမရှိဘဲ ကျွန်မတို့ အားလုံးဟာ ဘုံရန်သူဖြစ်တဲ့ စစ်အာဏာရှင်အောက်မှာ အတူတကွတော်လှန်ရမယ်ဆိုပြီး တသားတည်း ဖြစ်သွားကြတယ်။ ကျွန်မတို့မှာ နိုင်ငံရေးခံယူချက်အမြင်မတူပေမယ့် ကျွန်မတို့ဘုံရန်သူ တူတဲ့အတွက် အတူတူတိုက်ဖို့ အခွင့်အလမ်းရှိနေတဲ့အချိန်အခါလို့ သုံးသပ်ချင်ပါတယ်။

တဖက်မှာလည်း နိုင်ငံရေးအရမတူကွဲပြားတဲ့ လူတွေနဲ့ စုပေါင်းပြီးလုပ်ဆောင်တာဖြစ်တဲ့အတွက် ထင်သလောက် ခရီးမရောက်တာတွေလည်း ရှိတယ်။ ယုံကြည်မှုတည်ဆောက်တာပဲဖြစ်ဖြစ် အခြားကိစ္စတွေမှာပဲဖြစ်ဖြစ် အချိန်ယူရတယ်။ ဒါပေမယ့် တော်လှန်ရေး၊ နိုင်ငံရေးဖြစ်စဉ်တခုကို ပြန်တည်ဆောက်တဲ့အခါမှာ လေးနှစ်ဆိုတဲ့ အချိန်က အရမ်းတိုပါတယ်။

ဒါပေမယ့် ကျွန်မတို့မျှော်လင့်ချက်တွေ၊ ပြည်သူတွေ၊ မြေပြင်မှာရှိတဲ့ လူငယ်တွေရဲ့ ဘဝတွေ၊ အသက်တွေ ပေးထားတာဖြစ်တဲ့အတွက် နေ့စဉ်နဲ့အမျှဗုံးကြဲတာတွေ အသက်ပေးရတာတွေ ဖြစ်နေတဲ့အတွက် ဒီသေကြေပျက်စီးမှုတွေဟာ အချိန်တိုတိုနဲ့ အောင်မြင်ကို သွားနိုင်ရင် ထိခိုက်နစ်နာမှု နည်းမယ်။ ဒီအတွက်တော့ စိတ်ပျက်ခြင်းမရှိဘဲနဲ့ ကျွန်မတို့ပန်းတိုင်ကို ဆက်ပြီး ကြိုးစားသွားရင် အမြန်ဆုံး ရောက်မယ်လို့ မျှော်လင့်ပါတယ်။

မေး။     ။ မြန်မာနိုင်ငံက ဘယ်လိုနိုင်ငံမျိုးလို့ မြင်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ ကျွန်မတို့က ရန်ကုန်မှာကြီးတယ်။ ဗုဒ္ဒဘာသာဖြစ်တယ်။ ကျွန်မတို့အမြင်က တိုင်းရင်းသား အင်အားစုတွေ အမြင်နဲ့ တူချင်မှတူမယ်။ ဘယ်လောက်ပဲ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးစုတွေကို ကိုယ်ချင်းစားတယ်၊ သူတို့ရဲ့ဖိနှိပ်ခံရမှုတွေကို စာနာပါတယ် ပြောပေမယ့် ကျွန်မတို့ကိုယ်တိုင် ခံစားရတာ မဟုတ်ဘူး။ စာနာတယ် ဆိုတာ လက်တွေ့ခံစားရတဲ့လူတွေနဲ့တော့ မတူနိုင်ဘူး။

မတူညီတဲ့ပုံစံနဲ့ ဖိနှိပ်ခံထားရတဲ့အတွက် ကျွန်မတို့ အချင်းချင်းကြားထဲမှာ လူမျိုးအားဖြင့်ဖြစ်စေ၊ ဘာသာအားဖြင့်ဖြစ်စေ အခြားသော နိုင်ငံရေးအမြင်မတူ ကွဲပြားမှု အပေါ်မှာဖြစ်စေ အလွယ်တကူ ကွဲလွယ်၊ ထိလွယ်ရှလွယ်တဲ့ အနေအထားမျိုးမှာ ရှိနေတဲ့ နိုင်ငံတခုလို့ မြင်တယ်။ လူတွေရဲ့နေ့စဉ်ဘဝမှာ သူတို့ခံယူကျင့်သုံးနေတာ သူတို့ပြောဆိုနေတာကိုကြည့်ပြီး ယဉ်ကျေးမှု အရ၊ ဓလေ့ထုံးစံအရ၊ ဘာသာရေးအရ အရမ်းရင့်ကျက်တယ်လို့ မမြင်ဘူး။ နိုင်ငံရေးအရတော့ ပါးနပ်ပြီး တာဝန်ကျေတယ်လို့ မြင်ပါတယ်။

“မတူညီတဲ့ပုံစံနဲ့ ဖိနှိပ်ခံထားရတဲ့အတွက် အချင်းချင်းကြားထဲမှာ လူမျိုးအားဖြင့်ဖြစ်စေ၊ ဘာသာအားဖြင့်ဖြစ်စေ အခြားသော နိုင်ငံရေးအမြင် မတူကွဲပြားမှုပေါ်မှာဖြစ်စေ အလွယ်တကူ ကွဲလွယ်၊ ထိလွယ်ရှလွယ်တဲ့ အနေအထားမျိုးမှာ ရှိနေတဲ့ နိုင်ငံတခုလို့ မြင်တယ်”

မေး။     ။ နိုင်ငံတခုကိုတည်ဆောက်တဲ့အချိန်မှာ ဘယ်လိုအရာတွေကို စံတန်ဖိုးတွေအခြေခံမူတွေနဲ့ တည်ဆောက်သင့်တယ်လို့ ထင်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ ကျွန်မက အမျိုးသမီးအခွင့်အရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ ဖြစ်တယ်။ လူ့အခွင့်အရေးကို လေးစား တန်ဖိုးထားသူ ဖြစ်တဲ့အတွက် လူအချင်းချင်း လေးစားတန်ဖိုးထားမှုကို စံတန်ဖိုးအနေနဲ့ ထားချင်တယ်။ လူဆိုတဲ့အခါမှာ လိင်စိတ်ခံယူမှုကွဲပြားတာဖြစ်ဖြစ် ကလေးဖြစ်ဖြစ် မသန်စွမ်းပဲဖြစ်ဖြစ်၊ ဘာသာ၊ လူမျိုးစတဲ့ ကွဲပြားမှုအပေါ်မှာ ခွဲခြားဆက်ဆံတာတွေကို မဖြစ်စေမဲ့ စံတန်ဖိုးတွေ ထားစေချင်တယ်။အစထဲက ကိုယ့်အခွင့်အရေးကို လက်ခံသလို၊ တခြားလူအခွင့်အရေးကို လေးစားတယ်ဆိုရင် တခြားလူရဲ့ဆန္ဒကိုလည်း လေးစားရမယ်၊ ဒါက ဒီမိုကရေစီပဲ။ အဲ့ဒီမိုကရေစီမှာမှ မတူကွဲပြားမှုတွေနဲ့ စုပေါင်းပြီး အလုပ်လုပ်ကြမယ်ဆိုရင် ဖက်ဒရယ်ကို ရောက်မယ်လို့ ယုံကြည်တယ်။

မေး။     ။ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်းမှာ ပြည်သူတွေရဲ့ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး အတွေးအမြင်တွေက ဘာတွေပြောင်းလဲသွားလဲ။

ဖြေ။      ။ တိုင်းရင်းသား၊ လူနည်းစုတွေအပေါ်မှာ စစ်တပ်ရဲ့ အစဉ်တစိုက် ဖိနှိပ်မှု၊ ရက်စက်မှုတွေကို မြေပြန့်ကလူတွေက ပိုပြီးတော့ ကိုယ်ချင်းစာလာနိုင်တယ်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နဲ့ သူရဲ့ ခေါင်းဆောင်မှုကို ချစ်ခင်လေးစားတန်ဖိုးထားသလို၊ နွေဦးတော်လှန်ရေးမှာပါဝင်လာတဲ့ လူငယ်တွေရဲ့ ဦးဆောင်မှုနဲ့ စိတ်ပိုင်းဖြတ်မှုနောက်မှာလည်း ပြည်သူတွေက တသားတည်း ပါဝင်လာကြတယ်။ စစ်အာဏာရှင်ရှိနေသ၍၊ စစ်တပ်ဟာ နိုင်ငံရေးမှာ ဝင်ရောက်စွက်ဖက်နေသမျှ ကာလပတ်လုံး တိုင်းပြည်က ဘယ်လိုမှ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှာ မဟုတ်ဘူးဆိုတာကို ယုံကြည်လာကြတယ်။

မေး။     ။ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း အမျိုးသမီးတွေအပေါ် ခွဲခြားဆက်ဆံတဲ့အယူအဆတွေ ပြောင်းလဲသွားတယ်လို့ မြင်ပါသလား။

ဖြေ။      ။ အရမ်းရှေးရိုးစွဲတဲ့ ဟိုဘက်အစွန်းကနေ အရမ်းကောင်းလာတဲ့ဒီဘက်အစွန်းကို ပြောင်းလဲလာတယ် လို့ မမြင်ဘူး။ ရှေးရိုးစွဲအယူအဆတွေအရဖြစ်စေ၊ ယဥ်ကျေးမှုဓလေ့ထုံးစံအရဖြစ်စေ၊ ကျွန်မတို့ကို နူးညံ့တယ်၊ သိမ်မွေ့တယ်လို့ မြင်ပြီး ကာကွယ်ပေးတတ်ကြတယ်။ အမျိုးသားတွေက အကာအကွယ်ပေးရမယ်ဆိုတဲ့စိတ်နဲ့ ဖိုဝါဒကြီးစိုးတဲ့အောက်မှာ နေခဲ့ကြရတဲ့အခါကျတော့ အမျိုးသမီးဆိုရင် ဒါတွေတော့ လုပ်နိုင်မှာ မဟုတ်ဘူး။ ဒါတွေတော့ သူတို့မှာအကန့်အသတ်ရှိတယ်ဆိုပြီး စနစ်ကလည်း ခွဲခြားထားတယ်။ ယဉ်ကျေးမှု ဓလေ့ထုံးတမ်း ကလည်း ခွဲခြားထားတယ်။

ခွဲခြားမှုနဲ့ အသားကျရာကနေ စစ်အာဏာသိမ်းပြီးတဲ့အခါမှာ ကျွန်မတို့ အမျိုးသမီးငယ်တွေကလမ်းပေါ်မှာ တော်လှန်ရေးထဲမှာ စစ်တိုက်တဲ့နေရာမှာ နည်းပေါင်းစုံနဲ့ ထဲထဲဝင်ဝင်နဲ့ ရှေ့တန်းကပါဝင်ကြတယ်။ အထူးသဖြင့် ပြည်သူတွေ ၇၂ နာရီ ဂျင်းမိပြီး NLD က ဘာလုပ်မှာလဲ၊ နိုင်ငံရေးသမားတွေ ရွေးကောက်ခံတွေ ဘာလုပ်မှာလဲဆိုတာကို စောင့်နေတဲ့အချိန်မှာ အမျိုးသမီးငယ်တွေနဲ့ စက်ရုံအလုပ်သမားတွေက ဦးဆောင်ပြီး ရန်ကုန်မြို့မှာ ချီတက်ဆန္ဒပြခဲ့တယ်။

အဲ့ဒါက ကျွန်မတို့ရဲ့သမိုင်းပဲ။ အမျိုးသမီးတွေရဲ့သမိုင်းပဲ။ အဲ့အချိန်က စပြီးတော့ နည်းနည်းလေး ပြောင်းလဲမှုတွေ ရှိလာတယ်။ သို့ပေမယ့် အမျိုးသားအများစုနဲ့ အမျိုးသမီးတချို့ရဲ့ အမြင်က လုံးဝပြောင်းလဲသွားတယ်လို့ မဆိုလိုဘူး။ ကျွန်မတို့အမျိုးသမီးတွေက ရှေးရိုးစွဲသာမန်ရိုးကျ အမြင်တွေကိုတော့ ပြောင်းလဲ‌အောင် လုပ်ဆောင်နိုင်ခဲ့တယ်လို့ မြင်ပါတယ်။

မေး။     ။ နိုင်ငံရေးစနစ်တခုပြောင်းလဲဖို့ အမျိုးသမီးတွေကဏ္ဍက ဘယ်နေရာမှာ ပိုပြီးပါဝင်ဖို့ အရေးကြီးလာလဲ။

ဖြေ။      ။ ဘက်ပေါင်းစုံလို့ပဲ ပြောချင်ပါတယ်။ ကျွန်မရဲ့တန်ဖိုးထားမှုက လူကိုလူလို တန်ဖိုးထားတာ လိုချင်တယ်။ စက်ရုံအလုပ်ရုံတွေမှာပဲကြည့်ကြည့် တခြားနေရာတွေမှာပဲ ကြည့်ကြည့် အမျိုးသမီးက ထုနဲ့ထည်နဲ့ ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် ဦးဆောင်တဲ့အပိုင်းမှာ အရေအတွက်အားဖြင့် နည်းသလို၊ သူတို့ရဲ့ပါဝင်မှု သူတို့ရဲ့အကြံဉာဏ်ကို အလေးထားတန်ဖိုးထားမှုမှာလည်း နည်းတယ်လို့ မြင်တယ်။

ဘာပဲပြောပြော ၂၀၁၅ ကစလို့ အမျိုးသမီးတွေ နိုင်ငံရေးမှာပါဝင်မှု၊ လွှတ်တော်ထဲမှာ အစိုးရအဖွဲ့ထဲမှာ အရင်ကထက် အများကြီးများလာတယ်။ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် တာဝန်စယူတဲ့အချိန်နဲ့ တချိန်ကာလတခုအကြာ တာဝန်ထမ်းဆောင်ပြီးချိန်မှာ အမျိုးသမီးလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေအပေါ် မြင်တဲ့အမြင်တွေက တော်တော်လေး ပြောင်းလဲသွားကြတယ်။

အမျိုးသမီးတွေက လူနည်းစုဖြစ်နေတဲ့အခါမှာ အမျိုးသားတွေနဲ့ တန်းတူလိုက်နိုင်ဖို့အတွက် သုံးလေးဆ ပိုကြိုးစားရတယ်ဆိုတာလည်း တွေ့ရတယ်။အကယ်၍သာ အမျိုးသားတွေကလည်း အမျိုးသမီးတွေကို လက်တွဲခေါ်မယ်၊ အမျိုးသမီးတွေအတွက် ဖြည့်ဆည်းပေးမယ့် ယန္တရားတွေက အဆင်သင့်ရှိနေမယ်ဆိုရင် ဒီလောက်ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးမဖြစ်ဘူးလို့ မြင်တယ်။

ခေတ်ကလည်း ပြောင်းလာတယ်။ မီဒီယာတွေကလည်း အားကောင်းလာတဲ့အခါကျတော့ အမျိုးသမီးပါဝင်မှုကို မြှင့်တင်ပါမယ်လို့ ပြောနေကြပေမယ့် လူရိုသေအောင်လို့ ခေတ်နဲ့အညီလုပ်တယ်ဆိုတာ ပြချင်လို့ လုပ်နေတဲ့အပိုင်းတွေလည်း ရှိမယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ တကယ့်ကို ရင်ထဲက လှိုက်လှိုက်လှဲလှဲနဲ့ ကျားမတန်းတူညီမျှမှုကို လေးစားတန်ဖိုး ထားတဲ့စိတ်နဲ့ သွားဖို့၊ လုပ်ဆောင်ဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ မြင်ပါတယ်။

“မီဒီယာတွေကလည်း အားကောင်းလာတဲ့အခါကျတော့ အမျိုးသမီးပါဝင်မှုကို မြှင့်တင်ပါမယ်လို့ ပြောနေကြပေမယ့် လူရိုသေအောင်လို့ ခေတ်နဲ့အညီ လုပ်တယ်ဆိုတာ ပြချင်လို့ လုပ်နေတဲ့အပိုင်းတွေလည်း ရှိမယ်လို့ ထင်ပါတယ်”

မေး။            ။ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်သစ်တွေ ပိုထွက်လာအောင် ဘယ်လိုလုပ်ကြမလဲ။

ဖြေ။      ။အဲ့ ကျွန်မတို့ကိုယ်တိုင်အတွက် မေးခွန်းထုတ်စရာ၊ စဉ်းစားစရာပေါ့။ ကျွန်မရဲ့အတွေ့အကြုံ၊ ဖြတ်သန်းမှုနဲ့ ပြောရရင် ကျွန်မတို့လို အဖွဲ့အစည်းတွေက သင်တန်းတွေပေးတယ်ဆိုတာ မီးခဲပြာဖုံး ဖြစ်နေတာကို ယပ်ခပ်ပေးတာပါ။ အန်တီဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ဆိုလည်း “ခေါင်းဆောင်မှုသင်တန်းရှိတယ်။ နောက်လိုက်သင်တန်း မရှိဘူးလား” ဆိုပြီး ခေါင်းဆောင်မှုသင်တန်းတွေ ပွထနေတဲ့အပေါ်မှာလည်း မှတ်ချက်ပေးခဲ့တာရှိတယ်။

ကျွန်မအမြင်အရပြောရရင် ခေါင်းဆောင်မှုသင်တန်းတက်ပြီးတိုင်းလည်း၊ မြေတောင်မြှောက်ပေးတိုင်းလည်း ခေါင်းဆောင်ဖြစ်ချင်မှ ဖြစ်တာ။ ဒါပေမယ့် အခုလိုတော်လှန်ရေးကာလ အခက်အခဲ၊ အကျပ်အတည်းကြားထဲမှာ ပြည်သူလူထုနဲ့အတူ ရပ်တည်ပြီးတော့၊ ပြည်သူလူထုရှေ့က မားမားမတ်မတ် ရပ်တည်မယ့် ခေါင်းဆောင်တွေ လိုအပ်နေတဲ့အချိန်မှာတော့ သူ့ဟာသူ အလိုအလျောက်ပဲ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်သစ်တွေ ပေါ်ထွက်လာတယ်။

သူတို့ရဲ့နဂိုခံယူချက်တွေ၊ သူတို့ဘယ်လောက်အထိ အများပြည်သူအတွက် အကျိုးပြုချင်သလဲကနေ ခေတ်ရဲ့လိုအပ်ချက်အရ ခေါင်းဆောင်တွေ ဖြစ်လာကြတယ်။ တချိန်တည်းမှာ အခွင့်အလမ်း ရှိရမယ်။ Space ရှိရမယ်။ အကယ်၍ အဖွဲ့အစည်းတွေ၊ တော်လှန်ရေး ကဏ္ဍတွေမှာ ပါဝင်နေပြီဆိုရင် သူ့ပတ်ဝန်းကျင်ကရော ဒီအမျိုးသမီးတယောက်ကို ခေါင်းဆောင်မှု အခွင့်အရေး ဘယ်လောက်ပေးနေသလဲအပေါ် အများကြီး မူတည်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။

“အခုလိုတော်လှန်ရေးကာလ အခက်အခဲ၊ အကျပ်အတည်းကြားထဲမှာ ပြည်သူလူထုနဲ့အတူ ရပ်တည်ပြီးတော့၊ ပြည်သူလူထုရှေ့က မားမားမတ်မတ် ရပ်တည်မယ့် ခေါင်းဆောင်တွေ လိုအပ်နေတဲ့အချိန်မှာ အလိုအလျောက် အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်သစ်တွေ ပေါ်ထွက်လာကြတယ်”

မေး။     ။ နိုင်ငံတည်ဆောက်တဲ့အခါမှာ အမျိုးသမီးတွေပါဝင်မှုကို လျစ်လျူရှုမှုပ‌ပျောက်သွားဖို့ ပိုပြီးထင်ထင်ရှားရှား ပြည့်ပြည့်ဝဝပါဝင်လာနိုင်ဖို့အတွက် ဘာတွေလုပ်ဖို့လိုလဲ။

ဖြေ။      ။ ကျွန်မတို့ အမျိုသမီးအများစုက “နိုင်ငံရေး သိပ်နားမလည်ဘူး၊ သတင်းတွေ နားမထောင်ဖြစ်ဘူး။ အိမ်မှာ ကလေးထိန်းရလို့၊ အလုပ်တွေလုပ်ရလို့” ဆိုပြီး ပြောလေ့ရှိတယ်။ ကျွန်မကိုယ်တိုင်လည်း မိုးကြိုးပစ်တာကို ထန်းရွက်နဲ့ ကာတာတွေကို ရပ်သင့်တယ်။ ကိုယ်ပေါင်ကိုယ်လှံထောင်းပြီး ပြောရမယ်ဆိုရင် ကျွန်မတို့အမျိုးသမီးတွေလည်း လေ့လာသင်ယူမှုတွေကို အဆက်မပြတ်လုပ်ဖို့ လိုတယ်။ ခေတ်နဲ့ မျက်ခြေမပြတ်ဖို့ လိုတယ်။

ကျွန်မတို့အမျိုးသမီးတွေ သိတာပဲ၊ တက်တာပဲ ဆိုပေမယ့် နိုင်ငံရေးအပေါ် စိတ်ဝင်စားမှုပုံစံတွေက အမျိုးသားတွေနဲ့ မတူဘူး။ အမျိုးသားတွေက နိုင်ငံရေးကို စိတ်ဝင်စားတယ်၊ ဘောလုံးပွဲကို စိတ်ဝင်စားတယ်ဆိုရင် လက်လှမ်းမှီအောင် ကြိုးစားတယ်။ လက်လှမ်းလည်း မှီနိုင်တဲ့ အခြေအနေကလည်း ပေးတယ်။

ကျွန်မတို့ကလည်း အမျိုးသားတွေနဲ့အတူတူ တိုင်းပြည်တည်ဆောက်‌ရေးမှာ ပါနိုင်ဖို့ဆိုရင် လိုအပ်တဲ့ အရာမှန်သမျှကို လက်လှမ်းမှီအောင် ကြိုးစားရမယ်။ အဲ့လို ကြိုးစားနိုင်ဖို့အတွက် ကျွန်မတို့အပါအဝင် အမျိုးသမီးအစုအဖွဲ့တွေက ဦးဆောင်ဖန်တီးပေးဖို့ လိုမယ်လို့ထင်တယ်။အခွင့်အရေးတွေ၊ လေ့လာသင်ယူမှုတွေ လုပ်နိုင်တဲ့ အခင်းအကျင်းကို ဖန်တီးပေးရင်းနဲ့ အမျိုးသမီးအချင်းချင်း သွေးစည်း ညီညွတ်မှုကိုလည်း တည်ဆောက်ထားဖို့ လိုမယ်လို့ ထင်တယ်။

“အမျိုးသမီးအချင်းချင်းတောင်မှ မညီညွတ်ပဲနဲ့ ငါတို့ယောကျာ်းတွေကိုတန်းတူတို့၊ ဘာတို့ လာမပြောနဲ့” ဆိုတဲ့ ဝေဖန်မှုတွေလည်း ရှိနေတာဖြစ်တဲ့အတွက် ကျွန်မတို့အချင်းချင်းကြားမှာ ပိုပြီးသွေးစည်းညီညွတ်ရမယ်။ အခက်အခဲ၊ အတားအဆီးမှန်သမျှကို ကျွန်မတို့ အမျိုးသမီးအချင်းချင်း လက်တွဲညီညီနဲ့ ရင်ဆိုင်ကျော်လွှားကြရမယ်လို့ မြင်ပါတယ်။

မေး။     ။ အနာဂတ်နိုင်ငံရေးမှာ အမျိုးသမီးတွေ တင်းပြည့်ကျပ်ပြည့်ပါဝင်လာမယ်ဆိုရင် ဘာတွေ ပြောင်းလဲသွားမလဲ။

ဖြေ။      ။ နိုင်ငံရေးမှာအမျိုးသမီးတွေပါဝင်ခွင့်ဆိုတာ ပြည်သူနဲ့ တိုက်ရိုက်အချိုးညီပါတယ်။ ပြည်သူတွေက လက်ခံမှ အမျိုးသမီးတွေက ခေါင်းဆောင်နေရာမှာနေလို့ရမှာ ဖြစ်တယ်။ အမျိုးသမီးတွေ၊ မတူကွဲပြားသူတွေ ကို လက်ခံလာနိုင်အောင် ပြည်သူလူထုကို အသိပညာပေး အမြင်ဖွင့်ရင်းနဲ့ တဖက်မှာလည်း အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ပါဝင်မှုကို ပိုများလာအောင် ကြိုးစားရပါမယ်။ အမျိုးသမီးတွေ ပါဝင်မှုပိုတိုးလာရင် ပိုပြီးကောင်းတဲ့အရွေ့ ရောက်မယ်ဆိုတာ ပြောစရာတောင် မလိုပါဘူး။

၂၀၁၅ ကနေ ၂၀၂၀ ကာလမှာ အရပ်သားအစိုးရခတ်မှာ ရပ်ကျေးအုပ်ချုပ်ရေးမှူးနေရာမှာတောင် အမျိုးသမီးရပ်ကျေးဥက္ကဌတွေက အမျိုးသားတွေထက် သူ့ဒေသ အတွက် ပိုပြီးစွမ်းစွမ်းတမံ ဆောင်ရွက်နိုင်တယ်၊ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုတွေ အများကြီးလုပ်နိုင်တယ်ဆိုတာ မြင်ခဲ့ရတယ်။ ဒါကြောင့် တော်လှန်ရေးအောင်မြင်ပြီး ကောင်းတဲ့အပြောင်းအလဲတခုသာ ဖြစ်သွားရင် လျင်လျင် မြန်မြန်နဲ့ အရင်ကထက် ပိုကောင်းတဲ့ အရွေ့တွေနဲ့ လုပ်နိုင်မယ်လို့ ယုံကြည်ပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေအပေါ်မှာ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုမရှိတဲ့နိုင်ငံတခု အနာဂတ်မှာဖြစ်လာမယ်လို့ ဘယ်လောက်အထိ မျှော်လင့်ထားလဲ။

ဖြေ။      ။ မျှော်လင့်ချက်က ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်းပေါ့။ ဒါပေမယ့် လက်တွေ့မှာတော့ ဖြေးဖြေးချင်းပဲ သွားရမယ်လို့ မျှော်လင့်တယ်။ တကယ့်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်တဲ့ နိုင်ငံတွေမှာတောင် အမျိုးသမီးတွေအပေါ်မှာ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုတွေ အများကြီး ရှိနေသေးတာ တွေ့ရတယ်။ လက်တွေ့မှာ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုကနေ အကြမ်းဖက်မှုအဆင့်ထိ ဖြစ်သွားကြတဲ့ အန္တရာယ်ရှိတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်မှာ အမျိုးသမီးတွေက နေထိုင်နေကြရတယ်။ အကြမ်းဖက်မှုတွေ မဖြစ်အောင် တားနိုင်သမျှ တားရမယ်။

လူတိုင်းအပေါ် တန်းတူအခွင့်အရေးနဲ့ လေးလေးစားစားဆက်ဆံတဲ့ ယဉ်ကျေးတဲ့လူ့အဖွဲ့အစည်းကို တည်ဆောက်ကြမယ်။ ကိုယ်တိုင်ကစပြီး လုပ်ကြရမယ်။ ကိုယ်တိုင်ကရော အခြားသူတွေကို လေးလေးစားစား ဆက်ဆံလား။ အမျိုးသမီးအချင်းချင်းမှာရော ခွဲခြားမှုမရှိဘဲ ဆက်ဆံလား၊ ကိုယ့်လုပ်ငန်းခွင်မှာ၊ ကိုယ့်မိသားစုမှာ တန်းတူညီတူ ဆက်ဆံရဲ့လား၊ အခွင့်အရေးပေးရဲ့လား။ ဒါတွေကို ကိုယ့်အိမ်အတွင်းမှာ ကိုယ်တိုင်က အစပြုပြီး တည်ဆောက်ကြရမှာ ဖြစ်သလို၊ ကိုယ့်အိမ်ကနေမှ ရပ်ရွာ၊ နိုင်ငံအဆင့်အထိ တဆင့်ချင်းသွားနိုင်မယ်လို့ ယူဆပါတယ်။ ကိုယ်ကိုယ်တိုင်က စပြီးပြောင်းလဲဖို့ အားပေးချင်ပါတယ်။

မေး။          ။ တခြားဖြည့်စွက်ပြောချင်တာရှိရင်ပြောပေးပါဦး။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးတွေဟာ တော်လှန်ရေးမှာပဲဖြစ်ဖြစ်၊ လူမှုဘဝမှာဘဲဖြစ်ဖြစ် အနစ်နာခံနိုင်တယ်၊ စွမ်းဆောင်နိုင်တယ်ဆိုတာ မှတ်ကျောက်တင်နိုင်ခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ အမျိုးသမီးတွေအပေါ် ရင်ထဲကလာတဲ့ နှစ်နှစ်ကာကာ လေးစားတန်ဖိုးထားမှုကို တော်လှန်ရေးအလွန်ကာလအထိ ဆက်ပြီး သယ်ဆောင်သွားနိုင်ဖို့ မျှော်လင့်ပါတယ်။ ဒါမျိုးဟာ ပြယုဂ်အနေနဲ့မဟုတ်ဘဲ လေးလေးစားစားနဲ့ ရင်ထဲအသည်းထဲကလာတဲ့ လက်ခံယုံကြည်တဲ့ လေးစားတန်ဖိုးထားမှုမျိုးဖြစ်ဖို့ ကျွန်မတို့အားလုံး အတူတူကြိုးစားရမယ်လို့ ထင်ပါတယ်။

“လူတိုင်းအပေါ် တန်းတူအခွင့်အရေးနဲ့ လေးလေးစားစားဆက်ဆံတဲ့ ယဉ်ကျေးတဲ့လူ့အဖွဲ့အစည်းကို တည်ဆောက်ကြမယ်။ ဒါအတွက် ကိုယ်တိုင်ကစပြီး လုပ်ကြရမယ်”

“ခေတ်ဝန်ကိုထမ်းသောအမျိုးသမီးများ”စာအုပ်ကိုအောက်ပါလင့်ခ်တွင်ဒေါင်းယူဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီရှင်။ https://drive.google.com/file/d/1UeVjujGC87uvaNsU2_JQEFV4bi-9q7kh/view?usp=sharing

#politicsforwomenmyanmar
#whatishappeninginmyamar
#Advocacy
#politics
#media

0 Comments

5/11/2025 0 Comments

May 11th, 2025

မနှင်းသက်မှူးခင် Executive Member (Sisters to Sisters)
Project Manager (Frontline Ethics)

အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအသံ စာစဉ်အမှတ် (၅) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြသည်။

“လူသားတယောက်အနေနဲ့ ကောင်းကောင်းမွန်မွန်ဆက်ဆံပြီး နေရာ‌ပေးတယ်၊ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေ လေးစားတယ်ဆိုတာက ကျင့်ဝတ်ပိုင်းဆိုင်ရာအရ ကောင်းတဲ့စံတန်ဖိုးတွေကို ဆုပ်ကိုင်တဲ့သဘောပဲ။ အဲ့လိုအားဖြင့်လည်း ကိုယ့်ရဲ့လူသားဆန်မှုတွေ၊ ကိုယ်ချင်းစာစိတ်ရှိမှုတွေကို လူ့အဖွဲ့အစည်းထဲမှာ ပြသလို့ရပါတယ်”

            မနှင်းသက်မှူးခင်ဟာ ရန်ကုန်ဇာတိဖြစ်ပြီး ငယ်စဉ်ကတည်းက လူတွေကို ကူညီကယ်တင် ပေးချင်သူ ဖြစ်ချင်ခဲ့ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဆေးဝါးတက္ကသိုလ်ကို တက်ရောက်ခဲ့ပြီးနောက် လူမှုရေးပညာ မဟာဘွဲ့ နှင့် လူ့အခွင့်အရေးဥပဒေမဟာဘွဲ့ကို အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုနှင့် ဩစတေးလျ နိုင်ငံအသီးသီး မှာ ဆက်လက်သင်ယူခဲ့ပါတယ်။

            ၂၀၁၇ ခုနှစ်မှာ ဘူးသီးတောင်၊ မောင်တော၊ ရသေ့တောင်မှာ ရိုဟင်ဂျာအရေး၊ လူနည်းစုအရေးနဲ့ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုလုပ်ငန်းတွေမှာ တက်တက်ကြွကြွ လှုပ်ရှားခဲ့ပါတယ်။ အမျိုးသမီး အခွင့်အရေးကိစ္စတွေကိုလည်း တစိုက်မတ်မတ် လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါတယ်။

            ၂၀၂၁ ခုနှစ် စစ်အာဏာသိမ်းမှုကို လုံးဝလက်မခံနိုင်တဲ့ သူမဟာ သပိတ်မှောက်ဆန္ဒပြပွဲတွေမှာ ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။ အာဏာသိမ်းပြီးနောက် လုံခြုံရေးအရ ထိုင်းနိုင်ငံကို ရွေ့ပြောင်းလာပြီး တော်လှန်ရေး ကိစ္စတွေ၊ အမျိုးသမီးအရေးနှင့် လူ့အခွင့်အရေးကိစ္စတွေကို စိတ်အားထက်သန်စွာ လုပ်ဆောင်လျက် ရှိပါတယ်။ လက်ရှိမှာ Sisters to Sisters နဲ့ Frontline Ethics အဖွဲ့အစည်းတွေမှာ ဦးဆောင်လုပ်ကိုင်လျက် ရှိပါတယ်။

မေး။     ။ လက်ရှိနွေဦးတော်လှန်ရေးအပါအဝင်မြန်မာ့နိုင်ငံရေးဖြစ်စဉ်ကို ဘယ်လိုမြင်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ တော်လှန်ရေးက လေးနှစ်ကျော်ကာလမှာ စစ်ရေးအရအခြေအနေတွေ ကောင်းနေတဲ့နေရာတွေ ရှိသလို၊ စစ်ရေးအရ အရမ်းကြီးအရေးမသာသေးတဲ့ နေရာတွေလည်း ရှိတယ်။ နွေဦးတော်လှန်ရေးက နိုင်ငံရေးအဖြေမထွက်သေးဘူးဆိုရင်တောင် အနည်းဆုံးတော့ လူတွေရဲ့အမြင်က အတိုင်းအတာတခုထိ ပွင့်လာတယ်။ အထူးသဖြင့် တိုင်းရင်းသားလူမျိုးရေးတို့ တိုင်းရင်းသားအမြင်တွေ ပွင့်လာတယ်။ နောက်ပြီး ကျားမတန်းတူညီမျှမှုတွေ ဂျဲန်ဒါအရေးတွေ ပွင့်လာတယ်။

နောက်တခုက အသက်အရွယ်ပေါ့၊ မြန်မာ လူမှုအဖွဲ့အစည်းက ပုံမှန်ဆိုရင် အသက်ကြီးကြီးယောကျာ်း ဒီလိုလူကို ဉာဏ်ပညာရှိတယ်၊ အမျှော်အမြင် ရှိတယ်လို့ တွေးခေါ်လာတဲ့နေရာကနေ အခုချိန်မှာဆိုရင် အမျိုးသမီးငယ်ငယ်လေးတွေကလည်း ဦးဆောင်နိုင် တယ်၊ ယောကျာ်းလေး ငယ်ငယ်လေးတွေ၊ LGBT ငယ်ငယ်လေးတွေက ဦးဆောင်နိုင်တယ်ဆိုတာကို လက်ခံ လာတယ်လို့ ပြောလို့ရတယ်။

တကယ်လည်း ယုံကြည်လာတယ်။ အဲ့ဟာတွေကတော့ ကောင်းလာတယ်လို့ ထင်တယ်။ အဲ့နောက်ပိုင်းမှာ မေးစရာရှိတာက ဒီလိုမျိုးလက်ခံလာတယ်ဆိုတာက တကယ်ရော ဦးဆောင်မှု နေရာတွေကို လူမျိုးစုတွေ လူနည်းစုတွေ အမျိုးသမီးတွေ LGBT တွေ သူတို့တွေက တကယ်ရော ရောက်နေလားဆိုတာ မေးခွန်းထုတ်စရာ ရှိနေတုန်းပါ။

မေး။     ။ မြန်မာနိုင်ငံက ဘယ်လိုနိုင်ငံရေးစနစ်မျိုးနဲ့ တည်ရှိနေတဲ့နိုင်ငံလို့ မြင်ပါသလဲ။ နိုင်ငံသစ်ကို ဘယ်လိုစံနှုန်းတွေနဲ့ တည်ဆောက်သင့်လဲ။

ဖြေ။      ။ တလျှောက်လုံးကတော့ ဗမာ ဗုဒ္ဓဘာသာကိုပဲ အရမ်းကိုဇောင်းတင်ပြီးတော့ ယဉ်ကျေးမှုကို ကာကွယ်ရမယ် ဘာသာတရားကို ကာကွယ်ရတယ်။ မြေမြိုတာထက် လူမြိုတာ ပိုဆိုးတယ်။ ဒါတွေကိုပဲ ထပ်ခါထပ်ခါ ထပ်ဖန်တလဲလဲ ကြားခဲ့ရတယ်။ ကိုယ်နဲ့မတူတဲ့သူတွေကို ဒီလူတွေက မကောင်းတဲ့သူတွေ ဒီလူတွေကို အဝင်မခံနဲ့ဆိုတဲ့ အဲ့ဟာကိုပဲ ထပ်ခါထပ်ခါ ရလာခဲ့တယ်။ ပြီးရင် ပြည်တွင်းထဲမှာတင် မဟုတ်ဘူး။

ပြည်ပဆိုလည်း နိုင်ငံခြားက အနှောင့်အယှက်တွေ၊ နိုင်ငံခြားက လွှမ်းမိုးမှုတွေ၊ နိုင်ငံခြားက ဝင်လာတဲ့ စိုးမိုးချုပ်ကိုင်မှုတွေဆိုပြီး အဲ့လိုမြင်လာခဲ့ကြတယ်။ ဒါပေမယ့် အခုနောက်ပိုင်းမှာတော့ စံတန်ဖိုးတွေက ပြောင်းလဲလာတယ်။ ပြောင်းလဲလာပြီးတော့ (ကျွန်မတစ်ဦးတယောက်ထဲအမြင်နဲ့ ပြောရမယ်ဆိုရင်) တန်းတူညီမျှမှုတွေ ငြိမ်းချမ်းရေးတွေ လက်ကိုင်ထားသင့်တယ်။ ဒီလိုအရာတွေကို စပြီး တည်ဆောက် သင့်တယ်လို့ ထင်တယ်။

အကုန်လုံးပြောနေကြတဲ့ ဖက်ဒရယ်က အရေးကြီးလာပြီဆိုတာ ဒီအခြေအနေမှာ ဘာမှငြင်းလို့ မရတော့ဘူး။ တခြား ရွေးစရာမရှိတော့ဘူး။ ဒီလမ်းကို သွားမှ ဖြစ်မယ်။ ဒါမှ တိုင်းပြည်က တိုးတက်မယ်ဆိုတဲ့ အခြေအနေ မျိုးကို ရောက်လာပြီဆိုတော့ အားလုံးက အတူတူ အလုပ်လုပ်ကြတယ်။ တဖက်ထဲမှာပဲ လူ့အခွင့်အရေးနဲ့ တန်းတူညီမျှမှုက အရေးကြီးဆုံးလို့ ထင်တယ်။ အစိုးရတွေအဆက်ဆက် လက်ထက်မှာဆိုရင် လူ့အခွင့်အရေး သမားတွေဆို မကောင်းတဲ့သူတွေ၊ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေဆို မကောင်းတဲ့သူတွေ ဒီလိုမြင်ခဲ့တယ်။

ဒါပေမယ့် ငါတို့အခွင့်အရေးတွေက နှစ်ပေါင်းများစွာဘယ်လောက်ထိတောင် ဖျက်စီးခံထားရတာလဲ ချိုးဖောက်ခံထားရ တာလဲဆိုတာ အခုချိန်မှာ မြင်လာတယ်။ လူ့အခွင့်အရေးကို ထိပ်ဆုံးထားဖို့ လိုတယ်။ တန်းတူညီမျှမှု ဘယ်ဘာသာ၊ ဘယ်လူမျိုး ဘယ်ဘာသာစကားပြောသည်ဖြစ်စေ သန်စွမ်းတာ၊ မသန်စွမ်းတာ ဘယ်လိုပဲ ရှိနေရှိနေ ဒီလူတွေအကုန်လုံးက လူ့အခွင့်အရေး ရရမယ်။ သူတို့တွေအကုန်လုံးက တန်းတူညီမျှမှု ရှိရမယ် ဆိုတာကို မြင်ဖို့လိုလာတယ်လို့ ထင်တယ်‌။

နောက်တခုက လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းမှာ ကိုယ့်မှာ ဘယ်လိုမျိုး အခွင့်ထူးခံ အခြေအနေတွေရှိနေလဲ၊ တချို့လူတွေ မှာ ဘယ်လိုမျိုးအခွင့်ထူးခံ အခြေအနေတွေမရှိဘဲနဲ့ အခက်အခဲတွေ အတားအဆီးတွေ ကြုံနေရသလဲ ဆိုတာကိုလည်း မြင်အောင်ကြည့်ဖို့ လိုတယ်။ တန်းတူညီမျှရေးလို့ပြောတဲ့အချိန်မှာ တယောက်နဲ့တယောက်က စမှတ်တွေမတူဘူး။

မတူတဲ့ဟာကိုမြင်ပြီးတော့ အဲ့စမှတ်ကို တူအောင်လုပ်ဖို့ သူတို့မှာရှိတဲ့ အတားအဆီးတွေကို ဖယ်ပြီးတော့ ရှေ့ဆက်နိုင်ဖို့ ဒါတွေကိုလည်း ကြည့်ဖို့လိုပါတယ်။ နောက်တခုက အခုအချိန်မှာ တိုင်းပြည်က လုံးဝစစ်ဖြစ်နေတဲ့ကာလ ဖြစ်နေတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီတော်လှန်ရေးနိုင်သွားပြီဆိုတဲ့အချိန်မှာ ငြိမ်းချမ်းရေး ကိုလည်း ရှေ့ဆက်ပြီးဦးတည်ဖို့ လိုတယ်လို့ ထင်တယ်။

စစ်ပွဲပြီးသွားတဲ့အချိန်မှာ ရှိခဲ့တဲ့ ဒဏ်ရာတွေ နစ်နာခဲ့တဲ့အရာတွေ ဆုံးရှုံးခဲ့တဲ့အရာတွေကို တရားမျှတမှု ပြန်ရှာပေးဖို့ လိုတယ်။ တရားမျှတမှုတွေရှာပြီးတော့ ထပ်ပြီးစစ်ပွဲတွေမဖြစ်အောင် နောက်ထပ် နိုင်ငံသစ်တစ်ခုကို အေးအေးဆေးဆေးနဲ့သွားလို့ရအောင် ငြိမ်းချမ်းရေးက အများကြီးအရေးကြီးတယ်လို့ ထင်ပါတယ်။

“တန်းတူညီမျှရေးလို့ပြောတဲ့အချိန်မှာ တယောက်နဲ့တယောက်က စမှတ်တွေမတူဘူး။အမျိုးသမီးတွေမှာ ပိုပြီးတော့ ဝန်တွေ ထမ်းထားရတာ ရှိတယ်။ နည်းလမ်းတွေကိုစဉ်းစားပြီးတော့ ဝန်တွေ၊ အတားအဆီးတွေကို လျှော့ပေးဖို့ လိုတယ်။ စမှတ်ကို တက်နိုင်သမျှ တူအောင်ညှိဖို့ လိုတယ်။ စမှတ်တူသွားပြီ ဆိုတော့မှ အမျိုးသမီးတွေက သူတို့ရဲ့အရည်အချင်းတွေကို ထုတ်ပြလို့ရမှာ ဖြစ်တယ်”

မေး။     ။ အာဏာသိမ်းမှုနောက်ပိုင်းမှာ နိုင်ငံရေး၊စီးပွားရေး၊လူမှုရေး ဘယ်လောက်အထိ အတွေးအမြင် ပြောင်းလဲမှုတွေ ဖြစ်နိုင်သလဲ။

ဖြေ။      ။ ပြောင်းလဲတာတော့ ပြောင်းလဲတယ်။ ဒါပေမယ့် ဘယ်လောက်အတိုင်းအတာအထိ ပြောင်းလဲ သလဲဆိုတာ သေချာပြန်စဉ်းစားဖို့ လိုလိမ့်မယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆို လူတွေကအမြင်ပွင့်တဲ့ အတိုင်းအတာပဲ ရှိသေးတယ်။ လုံးဝကြီး ပြောင်းလဲတဲ့အခြေအနေအထိ မရောက်သေးဘူးလို့ ထင်တယ်။ လူငယ်တွေကို နေရာပေးတယ်။ Gen Z တွေ လုပ်လို့ ပြောကြတယ်။ ဒါပေမယ့် တကယ်တမ်း Gen Z တွေကို ယုံကြည်ရဲ့လား ဆိုတဲ့ဟာက ပြန်ပြီး တာသွားတယ်။

အမျိုးသမီးကိစ္စဆိုရင် အွန်လိုင်းမှာ အကုန်လုံးတွေ့နေရတယ်။ CDM အမျိုးသမီးတွေ ရှိတယ်။ စစ်ဘက်ဆိုင်ရာအမျိုးသမီးတွေ ရှိတယ်။ စနိုက်ဘာ အမျိုးသမီးတွေရှိတယ်။ အများကြီးပဲ အမျိုးသမီးတွေ ပါဝင်နေတာ။ ဒါပေမယ့် အဲ့ဒါက အပေါ်ယံနေရာမှာဘဲ ရှိတာလား။ တကယ်ရော သူတို့ရဲ့ပါဝင်မှုက ခေါင်းဆောင်မှုနေရာ ရောက်ရဲ့လားဆိုတဲ့ဟာ မေးခွန်းထုတ်စရာ ရှိတယ်။ သူတို့ကို ပေးထားတဲ့ရာထူးတွေ သူတို့ကိုပေးထားတဲ့နေရာတွေက ကျားမ ပုံသေကားချပ်အနောက်ကို ပြန်ရောက် သွားတယ်။

ဥပမာဆိုရင် အမျိုးသမီးဆိုရင် ဆေးအကူ ဖြစ်ရင်ဖြစ်မယ်။ ဒါမှမဟုတ်ရင် ဘဏ္ဍရေး ဖြစ်ရင် ဖြစ်မယ်၊ admin ဖြစ်ရင်ဖြစ်မယ် ဟင်းချက်တဲ့နေရာတွေ ဖြစ်ရင်ဖြစ်မယ်။ ဒီလိုနေရာတွေကို ပြန်ရောက် ပြီးတော့ တကယ်စစ်တိုက်တဲ့နေရာမှာ အမျိုးသားတွေ ပြန်ရောက်တယ်။ တကယ်တမ်းတော့ meaningful participation ရတယ်လို့ သိပ်ပြီးတော့ မခံစားရဘူး။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးဖြစ်ခြင်းကြောင့် ခွဲခြားဆက်ဆံခံရတာတွေ ဖိနှိပ်ခံရတာတွေ ကြုံဖူးလား။

ဖြေ။        ။ ၂၀၂၁ မတိုင်ခင်ကတည်းက ကြုံဖူးတဲ့ဟာတွေ အများကြီးရှိတယ်။ မွေးကတည်းက မိသားစုထဲမှာ လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းမှာ အမျိုးသမီးမို့ဆိုပြီး ခွဲခြားဆက်ဆံခံရတာတွေက တောက်လျှောက်ကို ကြုံခဲ့တယ်။ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ နှောင့်ယှက်ခံရတဲ့ဟာတွေ လမ်းသွားရင် ကျွတ်ကျွတ်…ကျွတ်…နဲ့ လိုက်ခေါ်တယ်။ မျိုးစုံတွေပေါ့။ ဘက်စ်ကားစီးရင် အန္တရာယ်ရှိတဲ့ကိစ္စတွေ အများကြီးကြုံခဲ့တယ်။

ပြီးတော့ ၂၀၂၁ မတိုင်ခင်မှာ ရိုဟင်ဂျာအရေးတွေ လုပ်တဲ့အချိန်မှာ အပြောခံရတယ်။ နင်က မိန်းကလေး နိုင်ငံရေးဘယ်လောက်သိမှာလဲ။ မိန်းကလေးဆိုရင် နိုင်ငံရေးမသိဘူးဆိုတဲ့ အဲ့လိုမျိုးညီမျှခြင်းချပြီး သူတို့က စဉ်းစားတာပေါ့။ အဲ့လိုပုံစံတွေ တောက်လျှောက်ကြုံခဲ့တယ်။ ၂၀၂၁ နောက်ပိုင်းမှာလည်း အဲ့လိုမျိုးတွေကြုံတယ်။

ခွဲခြားဆက်ဆံခံရတာ တွေကြုံတယ်။ ဖိနှိပ်ခံရတာတွေ ကြုံတယ်။ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ စော်ကားတဲ့ဟာတွေရှိတယ်။ ကျွန်မဆိုရင် အွန်လိုင်းကနေ နှောက်ယှက်တဲ့ဟာ ခဏခဏကြုံတယ်။ ဖုန်းဆက်တယ်။ ကိုယ့်ကို ခြိမ်းခြောက်တယ်။ အသက်အန္တရာယ်ရော နောက် rape လုပ်မယ်လို့ရော အမျိုးစုံတွေ ခြိမ်းခြောက်တယ်။ အဲ့ဟာတွေ ခဏခဏကြုံရတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေ ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်တွေ ရနေပြီလား။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးတွေအနေနဲ့ ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့် မရသေးဘူး။ သူတို့တွေပါဝင်မှုများလာတယ်ဆိုတာ အရေအတွက်အားဖြင့် အတိုင်းအတာတခုအထိ မှန်ကောင်းမှန်မယ်။ ကွာလတီအနေနဲ့ ပြန်ကြည့်မယ်ဆိုရင် ဦးဆောင်ဦးရွက်ပြုတဲ့နေရာတွေမှာ အမျိုးသမီးတွေက အများကြီး မရောက်သေးဘူး။ဥပမာ NUG ကိုပဲ ကြည့်လိုက် အမျိုးသမီးဝန်ကြီးတွေဒုဝန်ကြီးတွေ ထားတဲ့နေရာတွေက များသောအားဖြင့် အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ကျား၊မ ပုံသေကားချပ်တွေနဲ့ ပြန်ပြီး ဆက်စပ်တဲ့ဟာတွေဖြစ်နေတယ်။

ဥပမာ အမျိုးသမီးဝန်ကြီးဌာန အဲ့လိုနေရာတွေ ကျန်းမာရေး ပညာရေး အဲ့လိုနေရာတွေကို အမျိုးသမီးတွေထားပြီးတော့ စစ်ရေးနဲ့ဆိုင်တာတို့ လျှပ်စစ်တို့ ဒီလိုမျိုးဟာတွေမှာကျတော့ အမျိုးသားတွေပြန်ဖြစ်နေပြန်ရော။ဒါက NUG တခုထဲကို ပြောသေးတာပေါ့။ တခြားအဖွဲ့တွေ အစုအဖွဲ့တွေ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့တွေပဲဖြစ်ဖြစ် လက်နက်ကိုင်မဟုတ်တဲ့ အစုအဖွဲ့တွေပဲဖြစ်ဖြစ် တူတူပဲပေါ့။

အမျိုးသမီးတွေက ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်ရတယ်ဆို နောက်ဆုံးမှာ ဒီဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်က ရှင်းရှင်းလင်းလင်းရနေတာ မဟုတ်ဘူး။ ပြန်ပြီးတော့ ခြယ်လှယ်တဲ့ဟာမျိုး ပြန်ပြီး လွှမ်းမိုးတဲ့ဟာမျိုးကို သိသိသာသာမြင်ရတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေအပေါ်လျစ်လျူရှုမှုတွေပပျောက်အောင် ဘာတွေလုပ်သင့်လဲ။

ဖြေ။      ။ ပြောပြောနေတဲ့ စကားပေါ့။ ဒီနေရာကို အမျိုးသမီးထားချင်ပေမယ့် ရှာမရလို့ ဆိုတဲ့ စကားတွေ အတွက် ပြန်ပြီး မေးခွန်းထုတ်ချင်တာက အဲ့နေရာကို လုပ်နိုင်တဲ့အမျိုးသမီးမရှိဘူးဆိုတာ တကယ် သေချာလား။ အဲ့မေးခွန်းကို ကိုယ့်ဟာကို ပြန်မေးစေချင်တယ်။ ပွဲစီစဉ်တဲ့သူတွေပဲဖြစ်ဖြစ် ရာထူးတခုခု ခန့်အပ်တဲ့သူတွေပဲဖြစ်ဖြစ် ဦး‌ဆောင်ဦးရွက်ပြုတဲ့နေရာ ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်ရှိတဲ့နေရာ အဲ့နေရာကိုရောက်နေတဲ့ သူတွေက ဒီမေးခွန်းကို ကိုယ့်ကိုကိုယ် ပြန်မေးသင့်တယ်။

ငါတို့ဝန်းကျင်လေးက ငါတို့လက်လှမ်းမှီတဲ့ သူတွေကြားထဲမှာပဲ လိုက်ရှာနေတာလား။ ငါတို့အဝန်းအဝိုင်းကနေ ကျော်ထွက်ပြီးတော့ အားစိုက်ထုတ်နိုင်တဲ့ အရည်အချင်းရှိတဲ့ အမျိုးသမီး၊ အရည်အချင်းရှိတဲ့ LGBT တွေကို လိုက်ရှာနေလားဆိုတာ ကိုယ့်ကိုကိုယ် ပြန်မေးဖို့လိုတယ်။ ကျွန်မတို့ကိုယ်တိုင်ကလည်း ကိုယ့်ကိုကိုယ် မညာဖို့လိုတယ်။

အခုကြည့်လိုက် အင်တာဗျူး တွေပဲဖြစ်ဖြစ် ဘာပဲဖြစ်ဖြစ်က ဒီလူတွေပဲ ထပ်ခါထပ်ခါထပ်နေတယ်။ အရည်အချင်းရှိတဲ့အမျိုးသမီးတွေ တကယ်လုပ်နိုင်တဲ့အမျိုးသမီးတွေကို ရှာဖို့လိုတယ်။ အဲ့ဒါ အရေးကြီးဆုံးအချက်လို့ ဆိုချင်တယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်အသစ်တွေ ပိုထွက်လာဖို့ ဘာတွေလုပ်သင့်လဲ။

ဖြေ။      ။ နောက်တခုက ရှေ့မှာပြောခဲ့သလိုပဲလူတွေက စမှတ်တွေမတူကြဘူး။ အမျိုးသမီးတွေမှာကျ သူတို့တွေမှာ ပိုပြီးတော့ဝန်တွေ ထမ်းထားရတာတွေ ရှိတယ်။ နည်းလမ်းတွေကိုစဉ်းစားပြီးတော့ ဝန်တွေ၊ အတားအဆီးတွေကို လျှော့ပေးဖို့ လိုတယ်။ စမှတ်ကို တက်နိုင်သမျှ တူအောင်ညှိဖို့ လိုတယ်။ စမှတ်တူသွားပြီ ဆိုတော့မှ အမျိုးသမီးတွေက သူတို့ရဲ့အရည်အချင်းတွေကို ထုတ်ပြလို့ရမှာ။

ဒီလိုမျိုး ရှေ့မှာအတားအဆီးတွေ၊ နောက်ကဆွဲထားတဲ့အရာတွေ ရှိနေသရွေ့က သူတို့ရဲ့လုပ်နိုင်စွမ်းတွေ အပြည့်အဝဖော်ပြနိုင်လို့ရမှာ မဟုတ်ဘူး။ ဒုတိယတချက်က ပိုပြီးရှာရမယ် ပိုပြီးအားစိုက်ထုတ်ရမယ်။ တွေ့ပြီဆိုရင်လည်း အဲ့လို အရည်အချင်းရှိတဲ့အမျိုးသမီးတွေကို တက်နိုင်သမျှ သူတို့နေရာရအောင် ကိုယ်တွေ ပံ့ပိုးပေးရမယ်။ကိုယ်က နေရာရပြီးသားသူတယောက်ဆိုရင် နေရာမရသေးတဲ့အမျိုးသမီးကို ထောက်ခံပေးတာမျိုးတွေ နဲ့ ညွှန်းပေးတာ မျိုး အများကြီးလုပ်ပေးလို့ ရတယ်။ အဲ့တော့မှ ခေါင်းဆောင်နိုင်တဲ့သူတွေ ပိုပြီးထွက်လာမှာလို့ မြင်ပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေသာ နိုင်ငံရေးမှာတင်းပြည့်ကျပ်ပြည့်ပါဝင်မယ်ဆို အနာဂတ်နိုင်ငံရေးမှာ ဘာတွေ အပြောင်းအလဲ ဖြစ်နိုင်သလဲ။

ဖြေ။      ။ အပြောင်းအလဲ အများကြီးဖြစ်နိုင်တယ်။ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့လူဦးရေကိုကြည့်မယ်ဆို အမျိုးသမီးက ထက်ဝက်ကျော်တယ်။ ထက်ဝက်ကျော်တဲ့အမျိုးသမီးတွေရဲ့ အားကိုသုံးနိုင်မယ်ဆိုရင် အခုရှိနေတဲ့ အရွေ့ထက် ပိုရွေ့မယ်ဆိုတာ အသေအချာပဲ။ အဲ့ဒါမှလည်း တော်လှန်ရေးက ပိုပြီးမြန်မြန်ရောက်လာမယ်။ ဒီအမျိုးသမီးတွေ ဖြတ်သန်းခဲ့တဲ့အတွေ့အကြုံတွေ၊ သူတို့ရဲ့အခြေအနေတွေ၊ သူတို့ကြုံခဲ့တဲ့ဟာတွေ ဒါတွေကို နားထောင် ပေးတယ်၊ နေရာပေးတယ်၊ သူတို့ဆွေးနွေးခွင့်ပေးတယ်ဆို သူတို့အသိအမြင်တွေရလာမှာပဲ။

လူတယောက်က ဖြတ်သန်းလာတဲ့ အတွေ့အကြုံချင်း မတူဘူး။ ဒီလိုမျိုး ရှိပြီးသားလူတွေနဲ့ ရှိပြီးသားနေရာတွေအတိုင်းပဲ လုပ်မယ်ဆို ကျွန်မတို့ အဲ့ဘောင်ထဲမှာ ပိတ်မိနေမှာပဲ။ နောက်တခုက အမျိုးသမီးပဲဖြစ်ဖြစ် အမျိုးသားပဲဖြစ်ဖြစ် သူတို့တွေက လူသားတွေဖြစ်တယ်။ လူသားဖြစ်တဲ့အတွက် လူသားတယောက်အနေနဲ့ ကောင်းကောင်းမွန်မွန် ဆက်ဆံပြီး နေရာ‌ပေးတယ်၊ သူတို့ဆုံးဖြတ်ချက်တွေ လေးစားတယ်ဆိုတာက ကျင့်ဝတ်ပိုင်းဆိုင်ရာအရ ကောင်းတဲ့စံတန်ဖိုးတွေကို ဆုပ်ကိုင်တဲ့သဘောပဲ။ အဲ့လိုအားဖြင့်လည်း ကိုယ့်ရဲ့လူသားဆန်မှုတွေ ကိုယ့်ရဲ့ ကိုယ်ချင်းစာစိတ်ရှိမှုတွေကို ပြသလို့ရပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေအပေါ်မှာ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုမရှိတဲ့ နိုင်ငံသစ်တည်ဆောက်နိုင်မယ်လို့ အနာဂတ်မှာ ဘယ်လောက်အထိ မျှော်လင့်ချက်ရှိလဲ။

ဖြေ။      ။ မျှော်လင့်ချက်ကတော့ အများကြီးရှိတယ်။ တကယ်လက်တွေ့လုပ်နိုင်မလုပ်နိုင်ကတော့ အချိန်ကြာဦးမယ်လို့ ထင်တယ်။ ဒီအမြင်သစ်တွေကို ဖွင့်လာပြီးတော့ အဖွင့်စိတ်နဲ့ကြည့်လာရုံဘဲ ရှိသေးတယ်။ မြင်ရုံနဲ့ အော်…ဟုတ်တယ်။ သူတို့လည်း သနားပါတယ်။ သူတို့လည်း နေရာပေးရမှာပေါ့ဆိုတဲ့နေရာမှာ ရပ်မသွားဘဲနဲ့ ငါတို့တကယ်ကို နေရာပေးမယ်။ တန်းတူထားမယ်။ သူတို့နေရာရသွားအောင် လုပ်မယ်ဆိုတဲ့ action ပါလာဖို့အထိကျတော့ အများကြီးလိုတယ်။ ကျွန်မတို့လည်း ပိုပြီးအလုပ်လုပ်ရဦးမယ်လို့ ထင်တယ်။

မေး။       ။ဖြည့်စွက်ပြောချင်တာရှိရင်ပြောပေးပါဦး။

ဖြေ။      ။ အရေးကြီးဆုံးက ကိုယ်ကဒီအတိုင်းပဲ ဆက်ပြီးတော်လှန်နေရမယ်။ တော်လှန်ရေး ပြီးသွားသည် ဖြစ်စေ မပြီးသွားသည်ဖြစ်စေ တန်းတူညီမျှရေးအတွက် တော်လှန်နေရမယ်။ လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းမှာ ရှိနေသရွေ့ ကတော့ ကိုယ့်အသံတွေမပျောက်သွားဖို့ တအားအရေးကြီးတယ်။

ကိုယ်ကအသံ ထွက်နိုင်တဲ့နေရာ ရောက်နေ တယ်ဆိုရင် အသံထွက်ပါ။ သူများတွေကို အသံထွက်နိုင်အောင် ကူညီပေးပါ။တကယ်လို့ အသံမထွက်နိုင်ဘူး ဆိုရင်တောင် ကိုယ့်ရဲ့ဖြစ်တည်မှုတခုထဲနဲ့တင် ဆက်ပြီးတော်လှန်နေလို့ ရတယ်။ ကျွန်မတို့အမျိုးသမီးတွေက ဒီလောက်အထိ ဖိုဆန်တဲ့ကမ္ဘာကြီးထဲမှာ ရှင်သန်နေတယ်ဆိုကတည်းက ဒါကိုယ့်ရဲ့ဖြစ်တည်မှုနဲ့ တော်လှန်နိုင်နေတုန်းဘဲဆိုတာ ပြသတာပါဘဲ။

“ကိုယ်ကအသံ ထွက်နိုင်တဲ့နေရာ ရောက်နေတယ်ဆိုရင် အသံထွက်ပါ။ သူများတွေကို အသံထွက်နိုင်အောင် ကူညီပေးပါ။ ကျွန်မတို့အမျိုးသမီးတွေက ဒီလောက်အထိ ဖိုဆန်တဲ့ကမ္ဘာကြီးထဲမှာ ရှင်သန်နေတယ်ဆိုကတည်းက ဒါကိုယ့်ရဲ့ဖြစ်တည်မှုနဲ့ တော်လှန်နိုင်နေတုန်းဘဲဆိုတာ ပြသတာပါဘဲ”

“ခေတ်ဝန်ကိုထမ်းသောအမျိုးသမီးများ”စာအုပ်ကိုအောက်ပါလင့်ခ်တွင်ဒေါင်းယူဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီရှင်။ https://drive.google.com/file/d/1UeVjujGC87uvaNsU2_JQEFV4bi-9q7kh/view?usp=sharing

#politicsforwomenmyanmar
#whatishappeninginmyamar
#Advocacy
#politics
#media

0 Comments

5/11/2025 0 Comments

May 11th, 2025

လွန်းအိမ် အယ်ဒီတာ
အမျိုးသမီးအသံ၊အမျိုးသမီးအားမာန်စာစဉ်
Politics For Women Myanmar

အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအသံ စာစဉ်အမှတ် (၅) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြသည်။

“အမျိုးသမီးတွေ နိုင်ငံရေးမှာ အပြည့်အဝပါဝင်လာနိုင်မယ်ဆိုရင် ဖိုဝါဒကြီးစိုးမှုတွေ ပပျောက်အောင် ဆောင်ရွက်နိုင်မယ်၊ ဒုတိလလိင်အဖြစ်က လွတ်မြောက်နိုင်မယ်”

            လွန်းအိမ်ဟာ မွန်ပြည်နယ် ဇာတိဖြစ်ပြီး သာမာန်မိသားစုကနေ မွေးဖွားခဲ့သူပါ။ မွေးချင်း (၂) ယောက်အနက် သမီးကြီး ဖြစ်ပါတယ်။ လက်ရှိမှာ အသက် (၃၀)အရွယ်ရှိပြီ ဖြစ်ပြီး ငယ်စဉ်ကတည်းက စာရေးသားခြင်းကို ဝါသနာပါခဲ့ပြီး ငယ်ဘဝအိပ်မက်ကတော့ စာရေးဆရာမတစ်ဦး ဖြစ်ချင်ခဲ့တယ်။

            ၂၀၁၂ ခုနှစ်မှာ တက္ကသိုလ်ဝင်တန်းကို အောင်မြင်ခဲ့ပြီး မော်လမြိုင်တက္ကသိုလ်ကနေ မြန်မာစာ ဘာသာရပ်နဲ့ ဘွဲ့ရရှိခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၁၆ ခုနှစ်မှာ စာရေးဆရာမဖြစ်ချင်တဲ့အတွက် စာပေအဝန်းအဝိုင်းနဲ့ နီးစပ်တဲ့ သတင်းထောက်အလုပ်ကို ရွေးချယ်ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ သတင်းသမားအဖြစ် လက်တွေ့လုပ်ကိုင် ကြည့်တဲ့အခါ ခေတ်ရဲ့ဖြစ်စဉ်တွေကို ရေးသားရတဲ့ သတင်းရေးသားခြင်းကို ပိုပြီးနှစ်သက်ခဲ့တယ်။ သတင်းရေးသားခြင်းအပြင် အတွေးအမြင် ဆောင်းပါးများ၊ ကဗျာများ၊ အက်ဆေးများကိုလည်း ရေးသားခဲ့ပါ တယ်။ တဖက်မှာလည်း အမျိုးသမီးအရေးကို စိတ်ဝင်စားသူ ဖြစ်တယ်။

            အာဏာသိမ်းတဲ့အခါမှာလည်း မီဒီယာအလုပ်ကို စွဲစွဲမြဲမြဲ ဆက်လက်လုပ်ကိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ကလောင် ကနေတဆင့် စစ်အာဏာရှင်စနစ်၊ ဖိုဝါဒနှင့် လူမျိုးကြီးဝါဒတွေကို တော်လှန်လိုသူတစ်ယောက် ဖြစ်ပါတယ်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်မှာ Politics For Women Myanmar မှာ အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် ပါဝင်ခဲ့ပြီး အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအားမာန် စာစဉ်ကို စတင်လုပ်ဆောင်ရာမှာ ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးကဏ္ဍ တွေမှာ အမျိုးသမီးတွေ အနှစ်သာရ ပြည့်ဝစွာ ပါဝင်ခွင့်ရရှိပြီး ဆုံးဖြတ်မှုများပြုလုပ်လာနိုင်စေဖို့နဲ့ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ တောင်းဆိုချက်၊ လိုလားချက်နဲ့ လိုအပ်မှုတွေကို ဖော်ပြလာနိုင်ဖို့အတွက် စာစဉ်ကို နှစ်လတစ်ကြိမ် ထုတ်ဝေလျက်ရှိပါတယ်။

မေး။     ။ လက်ရှိနွေဦးတော်လှန်ရေးအပါအဝင် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးဖြစ်စဉ်နဲ့ပတ်သက်ပြီးဆရာမ အမြင်ကို ပြောပြပေးပါ။

ဖြေ။      ။ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးဖြစ်စဉ်ကို ပြောရမယ်ဆိုရင် မြန်မာနိုင်ငံက နှစ်ပေါင်း (၇၀) ကြာ ပဋိပက္ခတွေ စစ်ပွဲတွေနဲ့ ယှဉ်တွဲနေတဲ့ နိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်တယ်လို့ ပြောလို့ရမယ်။ ဗမာစစ်တပ်ရဲ့ သွေးခွဲအုပ်ချုပ်မှုကြောင့် တိုင်းရင်းသားတွေ လိုချင်တဲ့အရာတွေ၊ သူတို့တောင်းဆိုတဲ့အရာတွေကို လျစ်လျူရှုခဲ့ပြီးတော့၊ သမိုင်းအမှန်ကို မသိ‌‌အောင် နိုင်ငံရေးစိတ်မဝင်စားအောင်လုပ်ခဲ့တဲ့ စစ်တပ်ကြောင့်ပဲ မြို့ပေါ်လူတန်းစားတွေ၊ ဗမာလူမျိုးစု တွေက တခြားလူမျိုးစုတွေအပေါ် နားလည်မှုမရှိခဲ့တာ ခွဲခြားဆက်ဆံခဲ့တဲ့ အပြုအမူတွေနဲ့ နှစ်ပေါင်း ကြာရှည်အောင် နေလာခဲ့ကြတယ်။

ဒီလိုခွဲခြားဆက်ဆံတဲ့အပြုအမူတွေလို့ ပြောတဲ့အခါမှာလည်း ဗမာလူမျိုး ပြည်သူတွေကို အပြစ်လုံးလုံးကြီး တင်လို့တော့ မရဘူးပေါ့။ စစ်တပ်ကပေးတဲ့ ပညာရေး ဝါဒဖြန့်မှုတွေ အောက်မှာ ကြီးပြင်းလာကြရတာ ဖြစ်တဲ့အတွက်လည်း အမှန်တရားကိုမသိလို့ ပြုမူမိခဲ့ကြတာလို့ ပြောရမယ် ထင်တယ်။

ဒါပေမယ့် အရပ်သားအစိုးရတက်လာတဲ့အချိန်မှာ တိုင်းရင်းသားတွေအတွက် ထင်သလောက် မျှော်လင့်ချက် မထားနိုင်ခဲ့ဘူး။ NLD အစိုးရလက်ထက်မှာ ဖြစ်ခဲ့တဲ့ ချောင်းဆုံက ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းတံတားကိစ္စတို့ ကရင်နီက ဗိုလ်ချုပ်ကြေးရုပ်ကိစ္စ ဒါတွေက အကျဉ်းတန်တဲ့ဖြစ်ရပ်တွေ ဖြစ်ခဲ့တယ်။ နောက်တခုက ရိုဟင်ဂျာလူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်တဲ့ ကိစ္စတုန်းကဆိုရင်လည်း မီဒီယာတွေက အရှိတရားကို ဖော်ထုတ်ရေးသား တဲ့အတွက် ဖမ်းဆီးထောင်ချခံရတဲ့ ကိစ္စတွေလည်း ရှိခဲ့တယ်ပေါ့နော်။ အဲ့တုန်းကဆိုလည်း မီဒီယာသမားတွေ ကို ဆဲဆိုဝေဖန်ကြတာတွေ အများကြီးရှိခဲ့တယ်။

အခုတော့ ဒီဆဲဆိုဝေဖန်ခဲ့ကြတဲ့ သူတွေက အမှန်တရားကို တန်ဖိုးကြီးကြီးပေးပြီး သိလာခဲ့ရပြီလို့ ထင်ပါတယ်။ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းလိုက်တော့ ဒီလိုဖြစ်ရပ်တွေက တကယ်ပါလားဆိုတာကို မျက်ဝါးထင်ထင် သိလာ ကြတယ်။ ဒါက အဆိုးထဲက အကောင်းလို့ ပြောလို့ရမယ်ထင်တယ်။ တိုင်းရင်းသားတွေ၊ လူနည်းစုတွေအပေါ် စစ်တပ်က ဖိနှိပ်မှုတွေကို အာဏာသိမ်းမှုကြောင့်ပဲ ကောင်းကောင်းသိလာကြတယ်။ အော်ဒီလိုပါလား။

အရင်က စစ်တပ်မကောင်းဘူးလို့ ပြောခဲ့ကြပေမယ့် ဟုတ်ပါ့မလား ဆိုတဲ့ သံသယစိတ်နဲ့သူတွေ ကိုယ်တိုင် အမြင်တွေ ပြောင်းလဲကြတယ်။ အာဏာသိမ်းမှုကတော့ အဆိုးဝါးဆုံးဖြစ်တယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီအာဏာသိမ်းမှု ကြောင့်ပဲ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးကို အသစ်ပြန်စဖို့ အခွင့်အရေးတခုလို့ ပြောလို့ရမယ် ထင်ပါတယ်။

မေး။     ။ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်းမှာ အမျိုးသမီးတွေအပေါ်မှာခွဲခြားတဲ့အယူအဆတွေ ပြောင်းလဲ သွားတယ်လို့ ထင်လား။ ဘာတွေပြောင်းလဲသွားတယ်လို့ မြင်တွေ့ရလဲ။

ဖြေ။      ။ အရင်တုန်းကလောက်တော့ ဆိုးဆိုးဝါးဝါးမဟုတ်တော့ဘူးလို့ ပြောလို့ရတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုရင် လူမှုကွန်ရက်သုံးစွဲသူတွေ၊ လူမှုကွန်ရက်မှာ တက်လာတဲ့အကြောင်းအရာတွေကို အရင်ကြည့်မယ်ဆို အိမ်တွင်း အကြမ်းဖက်မှုလိုမျိုး၊ အမျိုးသမီးတွေကိုခွဲခြားတဲ့အသုံးအနှုန်းနဲ့ပြောတာမျိုးတွေ ဒါတွေကိုဆို ဆန့်ကျင်လာတာ တွေ့ရတယ်။

နောက်ထဘီအလံထူသပိတ်တွေလည်း ပေါ်လာတယ်။ အရင်တုန်းကဆို အမျိုးသမီးဝတ် ထဘီတို့၊ အဝတ်စတို့ဆို ဘုန်းနိမ့်တယ်လို့ ယူဆကြတဲ့မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဒီလိုမျိုး ထဘီကိုအလံအဖြစ် အသုံးပြုတဲ့ ကိစ္စတွေက အာဏာသိမ်းနောက်မှာ ထူးခြားတဲ့ပြောင်းလဲမှုလို့ ပြောလို့ရတယ်။ လူမှုပတ်ဝန်းကျင်က အမျိုးသမီးတွေကို အကြမ်းဖက်တာမျိုးဆိုရင် လူထုက ထောက်ပြနေတတ်ကြပြီ။ အညာက အမျိုးသမီး ဦးဆောင်တဲ့သပိတ်တွေကို ကြည့်မယ်ဆိုရင်လည်း ရှေးရိုးစွဲမှုများတဲ့ ဒေသတွေမှာတောင် ဒီလိုပြောင်းလဲမှုတွေ ဖြစ်နေတာကို တွေ့နေရပြီပေါ့နော်။

နောက်မီဒီယာတွေမှာဆိုလည်း အမျိုးသမီးတွေကို ခွဲခြားဆက်ဆံတာ တွေကို ထောက်ပြရေးသားလာကြတာ တွေ့ရတယ်။ ဖိုဝါဒီကြီးစိုးမှုတွေကို သိလာကြတယ်။ လက်မခံကြ တော့ဘူး။ ဒါပေမယ့် အများကြီးပြောင်းလဲသွားတာတော့ မဟုတ်သေးဘူး။ တော်လှန်ရေးအသိုင်းအဝိုင်းက သူတွေထဲမှာတင် ဖိုဝါဒကြီးစိုးမှုတွေ အများကြီးကျန်နေသေးတာကို မြင်ရပါတယ်။

မေး။     ။ စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးအောင်မြင်ဖို့အတွက် မီဒီယာရဲ့အခန်းကဏ္ဍက ဘယ်လောက် အရေးကြီးပါသလဲ။

ဖြေ။     ။ အရမ်းအရေးကြီးပါတယ်။ ကျွန်မတို့ လူထုဒေါ်အမာတို့၊ ဒေါ်ခင်မျိုးချစ်တို့၊ ဂျာနယ်ကျော်မမလေးတို့ ခေတ်တုန်းကဆိုလည်း သတင်းစာရဲ့အခန်းကဏ္ဍက နိုင်ငံရေးအပြောင်းအလဲတွေကို ဖော်ဆောင်ခဲ့ကြတယ်။ အာဏာသိမ်းစတုန်းကဆိုလည်း လူထုကမီဒီယာကို တအားအားကိုးတာကို တွေ့ရတယ်။ တခုခုဆိုတာနဲ့ သတင်းမီဒီယာတွေမှာ ဖော်ပြစေချင်တယ်။ မီဒီယာကိုလည်း သတင်းတွေပို့ကြတယ်။ နောက် CJ တွေလည်း ပေါ်လာတယ်။ တော်လှန်ရေးမှ မဟုတ်ဘူးပေါ့။ မီဒီယာက နိုင်ငံတခုရဲ့ အသက်သွေးကြောလို့တောင် ပြောလို့ရပါမယ်။

မီဒီယာရဲ့အားကောင်းလို့လည်း စစ်ကောင်စီက သတင်းဌာနတွေကို ပိတ်သိမ်းတာ၊ သတင်းထောက်တွေကို ဖမ်းဆီးထောင်ချတာတွေ ပြုလုပ်နေတာပေါ့နော်။ တော်လှန်ရေးအောင်မြင်ဖို့အတွက် ပြည်သူတွေက ကြိုးစားနေကြသလို မီဒီယာသမားတွေကလည်း ကြိုးစားနေကြပါတယ်။ စစ်ကောင်စီရဲ့ ဖမ်းဆီးမှုကို ရှောင်တိမ်းဖို့အတွက် မီဒီယာအလုပ်ကို ဆက်ပြီးမလုပ်ရမှာစိုးတဲ့အတွက် တဖက်နိုင်ငံမှာ ခက်ခက်ခဲခဲနဲ့ ရုန်းကန်ပြီး ဒီအလုပ်ကို ဆက်လုပ်နေကြသူတွေလည်း ရှိကြတယ်‌။ တကယ် တိုက်ပွဲဖြစ်တဲ့ ဒေသတွေမှာ စစ်ဘေးရှောင်ရင်းနဲ့ ဒီအလုပ်ကို ဆက်လုပ်နေကြသူတွေလည်း ရှိပါတယ်။

မေး။     ။ ကိုယ်တိုင်အနေနဲ့ မီဒီယာလုပ်ငန်း‌တွေကိုဆောင်ရွက်တဲ့အခါ အမျိုးသမီးဖြစ်ခြင်းကြောင့် ခွဲခြားဆက်ဆံခံရတာကြုံရလား။

“ဖိုဝါဒကို တိုက်ဖျက်ဖို့အတွက် မီဒီယာတွေကိုယ်တိုင်က အမျိုးသမီးတွေကို ခွဲခြားတဲ့အသုံးအနှုန်းတွေနဲ့ မဖော်ပြတာမျိုး၊ ဂျဲန်ဒါတန်းတူရေးအတွက် စဉ်းစားတဲ့ story idea တွေကို စဉ်းစားပြီးတော့ ရေးသားတာမျိုးတွေ လုပ်နိုင်တယ်”

ဖြေ။      ။ ခွဲခြားဆက်ဆံရတာတွေကတော့ နေရာတိုင်းမှာ ကြုံရတယ်ပေါ့နော်။ ဒါပေမယ့် သတင်းသမား အလုပ်ကကျတော့ အမျိုးသားတွေနဲ့ ရင်ဘောင်တန်းပြီးလုပ်ရတာဖြစ်တဲ့အတွက် ဒီအလုပ်ကို စရွေးချယ် ကတည်းက ငါလည်းလုပ်နိုင်တယ်ဆိုတဲ့ စိတ်နဲ့လုပ်ခဲ့တာ ဖြစ်တယ်။ လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်တွေ၊ စီနီယာတွေဆီက ခွဲခြားဆက်ဆံခံရတာမျိုး မကြုံရဘူး။ ဒါပေမယ့် အလုပ်ခန့်ထားရေးနဲ့ပတ်သက်တဲ့ HR လိုမျိုး အယ်ဒီတာချုပ် လိုနေရာက လူကြီးတွေဆီကတော့ ခွဲခြားဆက်ဆံတာခံရတယ်။

တခါတုန်းက ကျွန်မက သတင်းဌာနတခုမှာ အလုပ်လျှောက်တယ်ပေါ့နော်။ သူတို့က ကျွန်မကိုတော့ ခန့်လိုက်တယ်။ ကျွန်မတို့ မီဒီယာမှာက ကဏ္ဍ အလိုက် ကိုယ်ကျွမ်းကျင်ရင်းနှီးတဲ့ သတင်းတွေကို တာဝန်ယူကြ၊ ရေးသားကြရတာဆိုတော့ ကျွန်မက နိုင်ငံရေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့သတင်းတွေ ရေးနေကြဖြစ်တယ်လို့ အင်တာဗျူးမှာ ဖြေခဲ့တယ်။

ကျွန်မကို သူတို့ အလုပ်ခန့်ပြီးနေရာချထားပေးတာက နိုင်ငံရေးသတင်းရေးတဲ့အပိုင်း မဟုတ်ဘူး။ တခြားအထွေထွေသတင်း ရေးတဲ့အပိုင်း ဖြစ်နေတယ်။ ကျွန်မကတော့ ဘာဖြစ်ဖြစ် အဆင်ပြေတယ်။ သတင်းသမားက ဘယ်သတင်း ဖြစ်ဖြစ် တာဝန်ပေးရင် လုပ်မှာပဲပေါ့။ ဖြစ်ချင်တော့ အဲ့တုန်းက ကျွန်မနဲ့အတူတူ အင်တာဗျူးဖြေတဲ့ အမျိုးသား တစ်ဦးလား နှစ်ဦးလား မသိဘူးရှိတယ်။ သူတို့ကို အဓိကခန့်ထားချင်တာက နိုင်ငံရေးသတင်းရေးတဲ့နေရာ အတွက် ခန့်ထားချင်တာပေါ့နော်။ ဖြစ်ချင်တော့ သူတို့က ဆေးစစ်ချက်ကျတယ်။

အဲ့တော့ သူတို့ အလုပ်မဝင်ခဲ့ကြရဘူးပေါ့နော်။ အဲ့တော့မှ အဲ့အမျိုးသားတွေကို ခန့်မယ့်နေရာကို ကျွန်မကပြန်ပြောင်းပြီး တာဝန်ပေးအပ်တာမျိုးတွေ ကြုံရတယ်။ ခေါင်းဆောင်ပိုင်းတွေမှာ နေရာယူထားတဲ့သူတွေက အမျိုးသမီး ဖြစ်လို့ဆိုပြီး နေရာမပေးတာမျိုးတွေတော့ ကြုံခဲ့ဖူးပါတယ်။

“လွတ်လပ်တဲ့ မီဒီယာတွေရှိနေသရွေ့ကတော့ တရားမျှတမှုတွေကို ဆက်လက်ဖော်ဆောင်ပေးနေနိုင်ဦးမှာပဲ ဖြစ်တယ်”

မေး။     ။ ဂျဲန်ဒါတန်းတူညီမျှရေးအပါအဝင် တန်းတူညီမျှမှု၊လွပ်လပ်မှု၊ တရားမျှတမှု မြင့်တက်လာဖို့ မီဒီယာတွေအနေနဲ့ ဘယ်လိုလုပ်ဆောင်ပေးနိုင်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ မီဒီယာတွေကိုယ်တိုင်က အမျိုးသမီးတွေကို ခွဲခြားတဲ့အသုံးအနှုန်းတွေနဲ့ မဖော်ပြတာမျိုး၊ ဂျဲန်ဒါ တန်းတူရေးအတွက် စဉ်းစားတဲ့ story idea တွေကို စဉ်းစားပြီးတော့ ရေးသားတာမျိုးတွေ လုပ်နိုင်မယ်။ တရားမျှတမှု မြင့်တက်လာဖို့ကတော့ အစောကတည်းက မီဒီယာဆိုတာက တရားမျှတမှုတွေကိုပဲ ဖော်ထုတ် ရေးသားနေကြတာ ဖြစ်တယ်။

လွတ်လပ်တဲ့ မီဒီယာတွေရှိနေသရွေ့ကတော့ တရားမျှတမှုတွေကို ဆက်လက် ဖော်ဆောင်ပေးနေနိုင်ဦးမှာပဲ ဖြစ်တယ်။ စစ်အာဏာသိမ်းမှုဖြစ်တယ်ဆိုပေမယ့် အခု နွေဦးတော်လှန်ရေးက ခေတ်နောက်ပြန်မသွားတော့ဘူး။ အရင်လို စစ်တပ်က သူတို့ဘာသူတို့ ဘယ်လိုပဲ ဝါဒဖြန့်ဖြန့် ပြည်သူရော စာဖတ်ပရိတ်သတ်ရောက ဘယ်မီဒီယာကအမှန်၊ ဘယ်မီဒီယာက ဝါဒဖြန့်နေတယ်ဆိုတာ ခွဲခြားတက်နေပြီ။

ဂျဲန်ဒါတန်းတူရေးဆိုလည်း အခုဆိုမီဒီယာတွေမှာဆို တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေက ပြုလုပ်တဲ့ အမျိုးသမီး တွေပါဝင်တဲ့ စကားဝိုင်းတွေကို မီဒီယာတွေကတဆင့် ထုတ်လွှင့်နေကြပြီ။ နောက်ပြီး တော်လှန်ရေး အင်အားစုတွေက ဦးဆောင်နေတဲ့ မီဒီယာအသစ်တွေလည်း အများကြီးရှိနေပြီ ဆိုတော့ တန်းတူညီမျှမှု၊ လွပ်လပ်မှု၊ တရားမျှတမှုကတော့ ရှေ့ဆက်ပြီး ပိုကောင်းလာဖို့ပဲ ရှိတယ်။ တော်လှန်ရေး အားကောင်း နေသမျှတော့ နောက်ပြန်သွားမှာမဟုတ်ဘူး။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်တွေ ပိုမိုထွက်ပေါ်လာဖို့အတွက် မီဒီယာကနေ ဘယ်လိုဆောင်ရွက် ပေးနိုင်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ နိုင်ငံရေးမှာပါဝင်နေတဲ့ အမျိုးသမီးတွေအကြောင်း ရေးသားဖော်ထုတ်တာတွေ၊နယ်ပယ်အသီးသီးမှာ ထူးချွန်တဲ့အမျိုးသမီးတွေအကြောင်း ရေးသားဖော်ထုတ်တာတွေကို ဆောင်ရွက်ခြင်းအားဖြင့် အမျိုးသမီး ခေါင်းဆောင်တွေ ပိုထွက်လာစေမှာ ဖြစ်တယ်။ လက်ရှိ အမျိုးသမီးအရေးဆောင်ရွက်နေတဲ့ အမျိုးသမီးတွေကို အင်တာဗျူးတာမျိုး စကားဝိုင်းတွေပြုလုပ်တာမျိုး၊ သုံးသပ်ချက်တွေတောင်းတဲ့အခါ အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီး မျှတအောင် မေးတာမျိုးတွေလည်း ဆောင်ရွက်လို့ ရပါတယ်။

အဓိကကတော့ အမျိုးသမီးတွေရဲ့အသံကို များများဖော်ထုတ်ရေးသားတာက အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်တွေပိုမိုပေါ်ထွက်လာဖို့ တွန်းအားဖြစ်စေမယ်။ နယ်ပယ်အသီးသီးမှာ ထူးချွန်တဲ့အမျိုးသမီးတွေအကြောင်းကို ဖော်ထုတ်လိုက်ခြင်း အားဖြင့် ဒီအမျိုးသမီးတွေ ကိုယ်တိုင်အနေနဲ့လည်း ကိုယ့်ကိုကို ယုံကြည်မှုတွေတိုးလာပြီးတော့ အလုပ်တွေအများကြီးပိုလုပ်ဖို့ တွန်းအားဖြစ်စေမယ်။ ဒီလိုအမျိုးသမီးတွေအကြောင်းကို ဖတ်ရှုရတဲ့ စာဖတ်ပရိတ်သတ်တွေအနေနဲ့လည်း အားကျစရာကောင်းပြီး motivation တွေရစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

မေး။     ။ တော်လှန်ရေးလေးနှစ်တာ ကာလမှာ အမျိုးသမီးတွေအနေနဲ့ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်ကို ဘယ်လို ကဏ္ဍတွေမှာ ထင်ထင်ရှားရှားမြင်တွေ့နေရပြီလို့သုံးသပ်ချင်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးအရေးဆောင်ရွက်တဲ့ အဖွဲ့အစည်းအသစ်တွေပေါ်လာတာကို တွေ့ရတယ်။ သပိတ် အင်အားစုတွေမှာဆိုလည်း အမျိုးသမီးတွေ ဦးဆောင်ပြီးထွက်လာကြတာတွေ တွေ့ရတယ်။ ဒီလိုနေရာတွေမှာ အမျိုးသမီးတွေက သူတို့ဦးဆောင်နေတာဖြစ်တဲ့အတွက် ဆုံးဖြတ်ချက်ချတဲ့ နေရာတွေမှာလည်း ပါဝင်နေကြ ရလိမ့်မယ်လို့ ထင်တယ်။

စစ်ရေးဘက်မှာတော့ အမျိုးသမီးတွေ နည်းနေသေးပေမယ့် ထောက်ပို့လိုနေရာတွေ၊ ရန်ပုံငွေရှာဖွေတဲ့ ကမ်ပိန်းတွေမှာဆို အမျိုးသမီးတွေလည်း တွေ့ရတော့ တပ်ဖွဲ့ရဲ့ခွင့်ပြုချက်လောက်သာ ယူရပြီး ကမ်ပိန်း idea တွေ fun raising မှာသုံးမယ် idea တွေ မဲဖောက်မယ့် ပစ္စည်းတွေ ဒါတွေကိုဆိုရင်တော့ ကမ်ပိန်းကိုဦးဆောင်နေတဲ့ အမျိုးသမီးတွေက ဆုံးဖြတ်ခွင့် ရမယ်လို့ ထင်ပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေ နိုင်ငံရေးမှာ တင်းပြည့်ကျပ်ပြည့် ပါဝင်လုပ်ဆောင်လို့ရမယ်ဆို အနာဂတ် နိုင်ငံရေးက ဘယ်လိုအပြောင်းအလဲတွေ မြင်တွေ့ကြရမလဲ။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးတွေ နိုင်ငံရေးမှာ တင်းပြည့်ကျပ်ပြည့်ပါဝင်လုပ်ဆောင်လို့ရမယ်ဆို အမျိုးသမီးတွေ ပါဝင်တဲ့အတွက် အမျိုးသမီးအရေးတွေ ပိုပြီးအားကောင်းလာမယ်။ အမျိုးသမီးတွေအပေါ် အကြမ်းဖက်ခံရမှု တွေ လျော့နည်းလာအောင် လုပ်လို့ရမယ်။ အမျိုးသမီးတွေ ပညာသင်ကြားမှုတွေ ပိုပြီးအားကောင်းလာမယ်။ အမျိုးသမီးတွေကို အပြည့်အဝအကာအကွယ်ပေးနိုင်တဲ့ ဥပဒေတွေ ပေါ်‌ပေါက်လာမယ်။

ဖိုဝါဒကြီးစိုးမှုတွေ ပပျောက်အောင် ဆောင်ရွက်နိုင်မယ်၊ ဒုတိယလိင်အဖြစ်က လွတ်မြောက်နိုင်မယ်။ အမြဲတမ်းဖိနှိပ်ခံရတဲ့ အခြေအနေ၊ ခွဲခြားဆက်ဆံခံရတဲ့ အခြေအနေတွေကနေ ပျောက်ကွယ်နိုင်မယ်။အမျိုးသမီးတွေကို လေးစားမှုရှိတဲ့ လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းကို တည်ဆောက်လို့ရမယ်။ ဒီကနေတဆင့် တန်းတူညီမျှပြီး စိတ်ချမ်းသာ စရာကောင်းတဲ့ နိုင်ငံသစ်ကို မြင်တွေ့ကြရမယ်လို့ ထင်ပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေအပေါ် ခွဲခြားမှုမရှိတဲ့ အနာဂတ်နိုင်ငံသစ်ကို ဘယ်လောက်အထိ မျှော်လင့်ထားပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ အများကြီး မျှော်လင့်ထားပါတယ်။ အမျိုးသမီးတွေအပေါ် ခွဲခြားမှုမရှိတော့ဘူးဆိုရင် အမျိုးသမီး အယ်ဒီတာတွေ များများပေါ်ထွက်လာမယ်၊ အမျိုးသမီးသတင်းသမားတွေ အများကြီး ပေါ်ထွက်လာမယ်။ ရှုထောင့်ပေါင်းစုံက တန်းတူရေးတွေ ပိုပြီး ဖြစ်လာစေမယ်။ သတင်းသမားအလုပ်ကို အမျိုးသမီးတွေအနေနဲ့ ဝါသနာပါကြပေမယ့် ကလေးပြုစုစောင့်ရှောက်ရတာ၊ မိသားစုအတွက် အချိန်ပေးရတာ ဒါတွေနဲ့ယှဉ်လာရင် ဒီအလုပ်ကို လက်လျော့လိုက်ကြတဲ့ အမျိုးသမီးတွေလည်း ရှိတယ်ပေါ့နော်။

အနာဂတ်မှာ ဒီလိုမျိုး အမျိုးသမီး တွေအပေါ် ခွဲခြားမှုတွေ မရှိတော့ဘူး၊ အိမ်ထောင်မှုတာဝန်တွေကို အမျိုးသမီးတွေကချည်း မထမ်းရတော့ဘူး ဆိုရင် မီဒီယာလောကမှာလည်း တကယ်တော်တဲ့ အမျိုးသမီးအယ်ဒီတာတွေ၊ အမျိုးသမီးသတင်းသမားတွေ အများကြီး ရှိလာပါလိမ့်မယ်။

“အမျိုးသမီးတွေအပေါ် ခွဲခြားမှုမရှိတော့ဘူးဆိုရင် အမျိုးသမီးအယ်ဒီတာတွေ များများပေါ်ထွက်လာမယ်၊ အမျိုးသမီးသတင်းသမားတွေ အများကြီး ပေါ်ထွက်လာမယ်။ ရှုထောင့်ပေါင်းစုံက တန်းတူရေးတွေ ပိုပြီး ဖြစ်လာစေမယ်”

“ခေတ်ဝန်ကို ထမ်းသောအမျိုးသမီးများ” စာအုပ်ကို အောက်ပါလင့်ခ်တွင် ဒေါင်းယူဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီရှင်။ https://drive.google.com/file/d/1UeVjujGC87uvaNsU2_JQEFV4bi-9q7kh/view?usp=sharing

#politicsforwomenmyanmar
#whatishappeninginmyamar
#Advocacy
#politics
#media

0 Comments

5/11/2025 0 Comments

May 11th, 2025

ဒေါ်ယုမိစံ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသူဟောင်း
ခရိုင်တာဝန်ခံ (PPNM)

အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအသံ စာစဉ်အမှတ် (၅) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြသည်။

“ ပြည်သူတွေရဲ့ လူ့အခွင့်အရေးတွေကို မနင်းချေဘဲနဲ့ လွတ်လွတ်လပ်လပ် နေလို့ရတဲ့တိုင်းပြည်၊ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်တဲ့ တိုင်းပြည်ကို တည်ဆောက်ချင်ပါတယ်။ အဲအတွက် လူအချင်းအချင်း ခွဲခြားဆက်ဆံတာ၊ ဖိနှိပ်တာ၊ အထင်သေးတာတွေ၊ အမြတ်ထုတ်တာ၊ Brain Wash လုပ်တာတွေ၊ ချန်လှပ်ဖယ်ကြဉ်ထားတာတွေ ထပ်မဖြစ်လာနိုင်တော့မယ့် အခြေအနေကို သွားချင်ပါတယ်”

            ဒေါ်ယုမိစံကို ၁၉၇၆ ခုနှစ်မှာ ဖွားမြင်ခဲ့ပြီး ဧရာဝတီတိုင်း ဇာတိဖြစ်ပါတယ်။ မိသားစုမှာ ကြီးပြင်း ခဲ့တဲ့ သူမဟာ မွေးချင်းလေးယောက်မှာ   အကြီးဆုံးသမီး ဖြစ်ပါတယ်။ ၁၉၉၆ မှာ ဆယ်တန်းအောင်မြင်ခဲ့ပြီး ပုသိမ်တက္ကသိုလ်ကနေ ဓာတုဗေဒဘာသာရပ်နဲ့ ဘွဲ့ရရှိခဲ့ပါတယ်။ သားတစ်ယောက်၊ သမီးတယောက်ရဲ့ မိခင်လည်း ဖြစ်ပါတယ်။ စာဖတ်ခြင်းကို ဝါသနာထုံပြီး ငယ်စဉ်ကတည်းက အေးအေးချမ်းချမ်းလေးနဲ့ ဘဝကိုဖြတ်သန်းချင်ခဲ့သူ ဖြစ်ပါတယ်။

            ၁၉၉၆ မှာ အထွေထွေအုပ်ချုပ်ရေးဦးစီးဌာနမှာ စာရေးအလုပ် စတင်လုပ်ခဲ့ပါတယ်။ ဝန်ထမ်း ဖြစ်နေပေမဲ့ မတရားမှုကို လက်ပိုက်ကြည့်မနေတတ်တဲ့ ဒေါ်ယုမိစံဟာ အမျိုးသမီးတွေအပေါ် ကျူးလွန် နေတဲ့ အကြမ်းဖက်မှုတွေကို စံပြအနေနဲ့ မားမားမတ်မတ်ရပ်တည်ပြီး ဖြေရှင်းပေးချင်တာကြောင့် မိခင်နဲ့ ကလေးစောင့်ရှောက်ရေးအသင်း၊ အမျိုးသမီးရေးရာအဖွဲ့တွေမှာ ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။ သို့ပေမဲ့ တဖြေးဖြေးချင်း ကိုယ်လုပ်နေတဲ့အဖွဲ့အစည်းရဲ့ မမှန်ကန်မှုတွေကို သိလာပြီး ၂၀၀၁ ခုနှစ်မှာ အစိုးရဝန်ထမ်းအလုပ်ကနေ ထွက်ခဲ့ပါတယ်။

            ၂၀၀၁ ခုနှစ်မှာ NLD ပါတီ၊ တိုက်နယ်ကော်မတီဝင်အနေနဲ့ စတင်ပြီး နိုင်ငံရေးကို ဝင်ရောက် ခဲ့ပါတယ်။ နွေဦးတော်လှန်ရေးမတိုင်ခင်အထိ ပါတီအလုပ်ကို အားစိုက်လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ မတရား အာဏာသိမ်းမှုကို လက်မခံနိုင်တာကြောင့် သပိတ်ခေါင်းဆောင်အနေနဲ့ ဆန္ဒပြမှုတွေကို ဦးဆောင်ခဲ့ပြီး စစ်အာဏာရှင်ကို နည်းမျိုးစုံ တွန်းလှန်ခဲ့ပါတယ်။

၂၀၂၁ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလမှာ ၅၀၅ (က) အမှုနဲ့ ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရပြီး မအူပင်အကျဉ်းထောင်မှာ (၂) နှစ် အကျဉ်းကျခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၂၃ မှာ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်နဲ့ ပြန်လည်လွတ်မြောက်လာခဲ့တယ်။ ထောင်ကလွတ်မြောက်လာပြီး နောက်ပိုင်းမှာ ထပ်မံစောင့်ကြည့်မှုတွေ ရှိတဲ့အတွက် ထိုင်းနိုင်ငံနယ်စပ်ဒေသကို ရှောင်တိမ်းလာပြီး တော်လှန်ရေးအတွက် တက်နိုင်တဲ့ဘက်ကနေ လက်ရှိအချိန်အထိ တက်တက်ကြွကြွပါဝင်နေဆဲဖြစ်ပါတယ်။

            လက်ရှိမှာ တနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာနိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများကွန်ယက် (PPNM) မှာ ခရိုင်တာဝန်ခံအဖြစ် ထမ်းဆောင်နေပါတယ်။ PPNM အဖွဲ့သည် မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံးရှိ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသူ အကျဉ်းသားများ၏ အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်ခံရမှုများကို ထုတ်ဖော်ပြောကြားကာကွယ်ပေးနိုင်ရေးနှင့် အခြေခံလိုအပ်ချက်များ ကို ထောက်ပံ့ပေးနိုင်ရေးအတွက် လှုပ်ရှားဆောင်ရွက်လျက် ရှိပါတယ်။

မေး။     ။ လက်ရှိနွေဦးတော်လှန်ရေးအပါအဝင် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးဖြစ်စဉ်နှင့် ပတ်သက်ပြီးဆရာမ အမြင်ကို ပြောပြပေးပါရှင့်။

ဖြေ။      ။ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးက လွတ်လပ်‌ရေးရပြီး နောက်ပိုင်းကတည်းက တိုင်းရင်းသားတွေနဲ့ သဘောထား ကွဲလွဲမှုတွေကတဆင့် လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးဆီကို ဦးတည်သွားလိုက်တာ ၁၉၆၂ နောက်ပိုင်းမှာ ပိုပြီးဆိုးဆိုးရွားရွား ဖြစ်လာခဲ့တယ်။ အဲ့ကနေပြီး ယနေ့အချိန်အထိ တိုင်းပြည်ရဲ့ငြိမ်းချမ်းရေးလည်း မလုပ်နိုင်ခဲ့ သေးဘူး။ တိုးတက်ရေးကိုလည်း ဦးမတည်နိုင်ဘဲနဲ့ လက်နက်ကိုင် တိုက်ပွဲတွေကြားမှာ ပိတ်မိနေတယ်လို့ ကျွန်မကယူဆတယ်။ စစ်အာဏာရှင်တွေက ခေတ်အဆက်ဆက် ကြီးစိုးနေတယ်လို့ မြင်ပါတယ်။

နွေဦးတော်လှန်ရေးက ဒီမိုကရေစီတကယ်ရတော့မယ်လို့ ပြည်သူအားလုံးက ယုံတဲ့အချိန်မှာ စစ်တပ်က အငိုက်ဖမ်းပြီး အာဏာသိမ်းတာ ခံလိုက်ရတာပေါ့နော်။ ဖွံ့ဖြိုးရေးအတွက် တာစူနေကြတဲ့ သူတွေရော၊ တိုင်းပြည်ရောက ပြန်ပြီး ချာချာလည်အောင် အခြေပျက်သွားပြီးတော့ လုံးဝပျက်စီးသွားတဲ့ အခြေနေကို ရောက်သွားတယ်လို့ မြင်ပါတယ်။

အရင်က ပြည်တွင်းမှာ ရှိနေတဲ့ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးတွေကို ထာဝရသေနတ်သံတိတ်အောင် လုပ်နေရာကနေ တနိုင်ငံလုံးမှာ တခါမှာ မစဉ်းစားဖူးတဲ့ အသေအပျောက် များတဲ့တိုက်ပွဲတွေ၊ ဗုံးကြဲတာတွေကို ကြုံလိုက်ရတယ်။ လက်ရှိအချိန်အထိ နေ့တိုင်းမှာ စစ်ကောင်စီလက်ချက် ကြောင့် သေဆုံးနေတဲ့ ပြည်သူတွေက ရေတွက်လို့ မရအောင် မြင့်တက်နေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေအပေါ် ခွဲခြားတဲ့အတွေးအမြင်တွေ ဘယ်လောက်အထိ ပြောင်းလဲသွားလဲ။ ဘယ်နေရာတွေမှာ ပြောင်းလဲသွားလဲ။

ဖြေ။      ။ အာဏာသိမ်းပြီးတော့ အမျိုးသမီးတွေကို ခွဲခြားဆက်ဆံတာ ပိုဆိုးလာတယ်လို့ ကျွန်မသုံးသပ်တယ်။ ပိုပြီးနှိပ်ကွပ်လာတယ်လို့ မြင်တယ်။ စစ်တပ်ဘက်က ပါတီဝင်နိုင်ငံ‌ရေးလုပ်တဲ့ အမျိုးသမီးတွေ တက်ကြွလှုပ်ရှားတဲ့အမျိုးသမီးတွေ အကြောင်းမဲ့ ပုဒ်မအမျိုးမျိုး တပ်ပြီးဖမ်းဆီးတာထိန်းသိမ်းရုံသာမကဘဲနဲ့ စစ်ကြောရေးမှာ နှိပ်စက်တာ၊ မုဒိမ်းကျင့်တာ၊ အသက်မပြည့်တဲ့ မိန်းကလေးတွေကို မုဒိမ်းကျင့်တာတွေကို ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ လုပ်ခဲ့တယ်။

တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေကြားမှာတော့ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ နိုင်ငံရေးပါဝင်မှုနဲ့ ဦးဆောင်မှုကို ပိုပြီး ဘောင်ချဲ့ပေးကြပေမဲ့ အိမ်တွင်းအကြမ်းဖက်မှုတွေ၊ လိင်ပိုင်း၊ ရုပ်ပိုင်း၊ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှုတွေကတော့ ရှိနေတုန်းပဲဆိုတာကို မြင်နေရပါတယ်။

“တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေကြားမှာတော့ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ နိုင်ငံရေးပါဝင်မှုနဲ့ ဦးဆောင်မှုကို ပိုပြီး ဘောင်ချဲ့ပေးကြပေမဲ့ အိမ်တွင်းအကြမ်းဖက်မှုတွေ၊ လိင်ပိုင်း၊ ရုပ်ပိုင်း၊ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှုတွေကတော့ ရှိနေတုန်းပါပဲ”

မေး။     ။ နိုင်ငံရေးစနစ်သစ်ကို ဘယ်လိုစံနှုန်း၊ ဘယ်လိုတန်ဖိုးထားမှုတွေနဲ့ နိုင်ငံသစ်ကို ပြန်တည်ဆောက် ချင်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ ပြည်သူကို အလေးပေးတဲ့ ဦးစားပေးတဲ့အစိုးရမျိုး၊ ပြည်သူ့ရဲ့ဆန္ဒကိုမျက်ကွယ်မပြုတဲ့ အစိုးရမျိုးနဲ့ တည်ဆောက်တဲ့နိုင်ငံကို လိုချင်ပါတယ်။ ပြည်သူတွေရဲ့ လူ့အခွင့်အရေးတွေကို မနင်းချေဘဲနဲ့ လွတ်လွတ် လပ်လပ် နေလို့ရတဲ့တိုင်းပြည်၊ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်တဲ့တိုင်းပြည်ကို တည်ဆောက်ချင်ပါတယ်။ အဲအတွက် လူအချင်းအချင်း ခွဲခြားဆက်ဆံတာ၊ ဖိနှိပ်တာ၊ အထင်သေးတာတွေ၊ အမြတ်ထုတ်တာ၊ Brain Wash လုပ်တာတွေ၊ ချန်လှပ်ဖယ်ကြဉ်ထားတာတွေ ထပ်မဖြစ်လာနိုင်တော့တဲ့ အခြေအနေကို သွားချင်ပါတယ်။

မေး။     ။ စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးတခုမှာ အပြောင်းအလဲတွေဖြစ်လာဖို့ နိုင်ငံရေး အကျဉ်းသူဟောင်း တွေရဲ့ အခန်းကဏ္ဍက ဘယ်လိုရှိသလဲ။ ဘယ်လောက်ထိအရေးကြီးလဲ။

ဖြေ။      ။ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသူတွေဟာ အာဏာရှင်ကို လုံးဝလက်မခံဘဲ တွန်းလှန်ရာမှာ ကိုယ့်ရဲ့ လွတ်လပ်မှု တွေကို ထိပါးခံပြီး ထောင်တွင်းအကျဉ်းကျခံခဲ့သူတွေ ဖြစ်တယ်။ စစ်အာဏာရှင်လက်ထဲမှာ အားလုံး ဖြစ်နိုင်တဲ့ အခြေအနေကို အရဲစွန့်ပြီး ဒီမိုကရေတစ်စံနှုန်းကို ကာကွယ်ခဲ့တဲ့သူတွေ ဖြစ်တယ်။ ဒါပေမဲ့ လက်ရှိအခြေအနေ မှာတော့ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသူဟောင်းတွေကို အများကြီး နေရာပေးကြတာတွေတော့ မရှိနေသေးပါဘူး။

နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသူဟောင်းတွေက အမျိုးသမီးတွေ ဖြစ်ကြတဲ့အတွက် အမျိုးသမီးတွေရဲ့ စွမ်းဆောင်ရည်၊ ဖြတ်ထိုးဉာဏ်တွေ၊ အတွေ့အကြုံတွေ၊ စဉ်းစားချက်တွေကို သုံးပြီး နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံကို တည်ဆောက်တဲ့နေရာမှာ အများကြီးအသုံးဝင်ပါတယ်။ နိုင်ငံတကာမှာ lady first ဖြစ်ပေမယ့်၊ မြန်မာနိုင်ငံမှာ နောက်ထားတာမျိုး မဖြစ်စေချင်ဘူးပေါ့။ နိုင်ငံတကာရဲ့ အုပ်ချုပ်မှုပိုင်းတွေမှာ၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးပိုင်းတွေမှာ အမျိုးသားနဲ့ အမျိုးသမီးတန်းတူရင်ဘောင်တန်းနေတဲ့အချိန်မှာ မြန်မာ့အမျိုးသမီးတွေကိုလည်း တန်းတူ ရင်ဘောင်တန်း စေချင်ပါတယ်။

“နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသူတွေဟာ အာဏာရှင်ကို လုံးဝလက်မခံဘဲ တွန်းလှန်ရာမှာ ကိုယ့်ရဲ့ လွတ်လပ်မှုတွေကို ထိပါးခံပြီး ထောင်တွင်းအကျဉ်းကျခံခဲ့သူတွေ ဖြစ်တယ်။ စစ်အာဏာရှင် လက်ထဲမှာ အားလုံး ဖြစ်သွားနိုင်တဲ့ အခြေအနေကို အရဲစွန့်ပြီး ဒီမိုကရေတစ်စံနှုန်းကို ကာကွယ်ခဲ့တဲ့သူတွေ ဖြစ်တယ်”

မေး။     ။နွေဦးတော်လှန်ရေးရဲ့ အခန်းကဏ္ဍတခုလုံးကို ခြုံကြည့်လိုက်တဲ့အခါ နိုင်ကျဉ်းတွေက ဘယ်လို ကဏ္ဍတွေကို တာဝန်ယူထားပါသလဲ။
ဖြေ။      ။ နိုင်ကျဉ်းအမျိုးသမီးတွေက ထောင်တွင်းမှာ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုတွေ၊ ဖိနှိပ်မှုတွေ၊ နှိပ်စက်မှုတွေကို စိတ်ရော လူပါ ကြုံခဲ့ရတဲ့သူတွေဖြစ်တဲ့အတွက် ထောင်ပြင်ပြန်ရောက်လာချိန်မှာ သံတိုင်တွင်းမှာ ကျန်ခဲ့တဲ့ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသူ၊ အကျဉ်းသားတွေရဲ့ အခွင့်အရေးချိုးဖောက်ခံရမှုကို ပြည်တွင်း၊ပြည်ပ လူတွေ ပိုပြီး သိလာအောင် ထုတ်ဖော်ပြောပြတာတွေကို လုပ်ကြတယ်။ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသူတွေရဲ့ အခြေခံလိုအပ်ချက် တွေကို ပြန်ပြီးထောက်ပံ့ပေးနိုင်ဖို့ လှုပ်ရှားဆောင်ရွက်ကြတယ်။

လက်ရှိ နိုင်ငံရေးမှာလည်း တက်စွမ်း သလောက် ပါဝင်နေကြတယ်။ နိုင်ငံတခုလုံးရဲ့အရေးမှာ ဘယ်နေရာကနေပါဝင်ရမလဲဆိုတဲ့ အတွေးမျိုးနဲ့ အမြဲတမ်းရှင်သန်နေကြတယ်။ ထောက်ပို့ဘက်က ပါဝင်ရမလား။ နိုင်ကျဉ်းအမျိုးသမီးတွေ အချင်းချင်း ပြန်လည်ဖေးမကူညီတဲ့နေရာမှာ ပါဝင်ရမလား။ စိတ်ဓာတ်ကျနေတဲ့၊ စိတ်ဒဏ်ရာရနေတဲ့ နိုင်ငံရေး အကျဉ်းသူတွေကို ဘယ်လိုစိတ်ဒဏ်ရာကုစားပေးရမလဲ ဆိုတဲ့အရေးတွေမှာ ကျွန်မတို့ တက်တက်ကြွကြွ ပါဝင်နေပါတယ်။

မေး။     ။ထောင်တွင်းထဲမှာ တော်လှန်ရေးမှာ ကိုယ်တိုင်အနေနဲ့အမျိုးသမီးဖြစ်ခြင်းကြောင့် ခွဲခြား ဆက်ဆံခံရတာ ကြုံရဖူးလား။ ဘယ်လိုပုံစံနဲ့ကြုံရဖူးလဲ။

ဖြေ။   ။အမျိုးသမီးဖြစ်ခြင်းကြောင့် ခွဲခြားဆက်ဆံမှုတွေ ကြုံတွေ့ခဲ့ရပါတယ်။ အကျဉ်းထောင်ထဲမှာလည်း တွေ့ကြုံရတယ်။ ပြင်ပမှာလည်း တွေ့ကြုံရတယ်။ အကျဉ်းထောင်ထဲမှာ တွေ့ကြုံရတာက ပိုပြီးဆိုးရွားတယ်။ ဘယ်လိုတွေ့ကြုံရလဲဆိုရင် ၂၀၂၁ ခုနှစ် ၁၀ လပိုင်းမှာ စပြီးအဖမ်းခံရပြီးတော့ ကျွန်မတို့နှစ်ထပ်ဆောင်မှာ နေရတယ်။ ထောင်ပိုင်က တနင်္လာနဲ့ သောကြာကို စစ်တယ်။ စစ်တဲ့အခါကျတော့ နှစ်ထပ်ဆောင်ကို သူမဝင်ပါဘူးတဲ့၊ ဘာလို့ဆို သူဘုန်းနှိမ့်မှာစိုးလို့ပါတဲ့ အဲ့ဒါက လုံးဝဂျဲန်ဒါခွဲခြားတာပဲ။

အဲ့လို သူမဝင်ဘူးဆိုတော့ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသူတွေ၊ အခြားအမှုနဲ့ အကျဉ်းကျနေသူတွေအကုန်လုံးက အဆောင်ရဲ့ရှေ့သမံတလင်း‌ပေါ်မှာ ထွက်ပြီးတော့ တန်းစီရတယ်။ တခြားအဆောင်တွေကိုလှည့်ပြီးတော့ နောက်ဆုံးကျမှ မဆောင်ကို ဝင်တော့ နေပူပူ၊ မိုးရွာရွာကြားမှာ တစ်နာရီကျော်ကြာအောင် တန်းစီနေရတယ်။ ဒီထဲကိုဝင်ရင် သူဘုန်းနိမ့်မှာစိုးလို့ဆိုတဲ့ စကားလုံးနဲ့ ကျွန်မတို့မှာကိုယ်ရော၊ စိတ်ပါ ဒုက္ခခံပြီး စောင့်ခဲ့ရတယ်။

ဒီကြားထဲမှာ ထောင်ဝါဒါတွေက တခြားအမှုတွေကပဲဖြစ်ဖြစ် နိုင်ကျဉ်းတွေထဲကပဲဖြစ်ဖြစ် တခုခုအမှားလုပ်မိရင် ယုတ်ရင်းကြမ်းတမ်းစွာ ဆဲဆိုတဲ့အခါ အမျိုးသမီးဖြစ်ရခြင်းအပေါ် ဇောင်းပေးပြီး ဆဲဆိုတာ၊ နင်တို့မိန်းမဖြစ်ရတဲ့အထဲ ဘယ်လို ယုတ်မာ တာ၊ နောက်ဘဝကျ မိန်းမတောင်ဖြစ်မှာမဟုတ်ဘူး ဆိုတာမျိုး ဂျဲန်ဒါခွဲခြားဆက်ဆံတာကို ကြုံခဲ့ရပါတယ်။

အဲ့ဒီပြဿနာတွေကို ကြုံခဲ့ရတာတွေကြောင့် ဖိအားတွေကအရမ်းများတယ်။ အဲ့ဖိအားတွေကို ပြေပျောက်စေဖို့ အမျိုးသမီးအချင်းချင်း တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပွဲတွေ အားပေးနှစ်သိမ့်တာတွေနဲ့ စိတ်တွေကို မပြိုလဲအောင် ချိတ်ဆက်နိုင်အောင် ကူညီပံ့ပိုးစေချင်ပါတယ်။

မေး။     ။ နိုင်ငံသစ်တည်ဆောက်ရေးမှာ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်ကို လျစ်လျူရှုမှုတွေ ပပျောက်အောင်၊ အမျိုးသမီးတွေ နိုင်ငံရေးမှာ ပြည့်ပြည့်ဝဝပါဝင်လို့ရအောင် ဘာတွေလုပ်သင့်လဲ။

ဖြေ။ ။ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသူဟောင်းတွေမှာ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဒဏ်ရာတွေ အများကြီးရှိတဲ့အခါမှာ ထောင်က ထွက်လာပြီးနောက် တော်လှန်ရေးအသိုင်းအဝိုင်းထဲ ပြန်ရောက်လာတဲ့အချိန်မှာ တော်လှန်ရေးဖြစ်စဉ်တွေကို မျက်ခြေမပြတ်အောင် အများကြီး ပြန်လေ့လာရတယ်။ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကြောက်လန့်ထိတ်လန့်မှုတွေနဲ့ မလုံခြုံမှုတွေက အများကြီးပါလာတယ်ဆိုတော့ အဲအပေါ်မှာလည်း တော်လှန်ရေးအင်အားစုနဲ့ အမျိုးသမီး အဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ ကြိုဆိုမှုတွေ လိုအပ်တယ်။ ပြန်ပြီး ပေါင်းစည်းနိုင်မဲ့ အခြေအနေတခု ရှိနေဖို့ လိုအပ်ပါ တယ်။

နိုင်ငံရေးသင်တန်းတွေ၊ အမျိုးသမီးတွေ့ဆုံပွဲတွေ၊ လက်တွဲခေါ်ဆောင်မှုတွေ အားပေးနှစ်သိမ့်မှုတွေ အဲ့ဒါတွေ လုပ်ဆောင်ပေးဖို့ လိုအပ်တယ်။ အဲ့ဒါဆိုရင် အမျိုးသမီးတွေက ကိုယ့်ကိုကိုယ် ယုံကြည်မှု ပျောက်ဆုံးနေရာကနေ “ငါလည်း ဒီလိုလုပ်နိုင်တယ်၊ သူတို့လည်း ဖေးမနေတယ်” ဆိုတာမျိုးနဲ့ ကုစားနိုင်မယ်။ အမျိုးသမီးတွေကို အကောင်းဆုံးပံ့ပိုးနိုင်တဲ့ အမျိုးသမီးအဖွဲ့အစည်းတွေ ကူညီစောင့်ရှောက်ပေးနိုင်တာတွေ များများရှိရင်တော့ အမျိုးသမီးခေါင်း‌ဆောင်တွေ ပေါ်ထွက်လာမယ်လို့ ထင်ပါတယ်။

မေး။     ။လေးနှစ်တာကာလထဲမှာ အမျိုးသမီးတွေက ဆုံးဖြတ်ခွင့်အနေနဲ့ ဘယ်ကဏ္ဍတွေမှာ ပြည့်ပြည့်ဝဝ ရနေပြီလို့ မြင်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ကျွန်မကတော့ ဘယ်ကဏ္ဍတွေမှာမှ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့် ကြီးကြီးမားမားရတာ မတွေ့ရသေးပါဘူး။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ဖိုဝါဒကြီးစိုးမှုရဲ့အောက်မှာပဲ ရှင်သန်စေချင်တဲ့ ဝန်းကျင်တွေ ရှိနေတုန်းပါ။ အဲ့ဝန်းကျင်တွေကို အကုန်လုံးကို အဆုံးသတ်ရမယ်။ ကျွန်မတို့အမျိုးသမီးတွေကလည်း ကိုယ့်ကိုကိုယ်အရင်ဆုံး ကောင်းမွန်တဲ့စိတ်ဓာတ်တွေ၊ စွမ်းဆောင်ရည်၊ စွမ်းအားတွေကို မြင့်အောင် ဗဟုသုတပညာတွေ တိုးတက်အောင် အရင်ဆုံးလုပ်ကိုင်ရမယ်။ အဲ့လိုလုပ်တဲ့အခါမှာဆိုရင် အမျိုးသားတွေနဲ့ ရင်ဘောင်တန်းပြောဆိုနိုင်တဲ့အခါကျရင် ကျွန်မတို့အမျိုးသမီးတွေက အနှိမ့်ချခံလည်း မဖြစ်နေဘဲနဲ့ တန်းတူညီမျှစွာ ဆက်ဆံခွင့်ရမယ်လို့ ထင်ပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်အသစ်တွေ ပိုပြီးထွက်လာအောင် ဘာတွေလုပ်ကြဖို့ လိုတယ်လို့ ထင်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ အဓိကကတော့ စွမ်းဆောင်ရည်မြင့်မားစေချင်တာပေါ့။ ကျွန်မတို့မြန်မာအမျိုးသမီးတွေမှာက ရှိတယ်လေ။ အိမ်‌ထောင်သားမွေးပြုပြီးရင် အဆင်ပြေပြီလို့ တွေးကြတယ်။   အရင်ခေတ်ကဆို ပိုဆိုးတာပေါ့။ မိန်းကလေးဆိုတာက ပညာတက်ဖို့တောင် မလိုဘူးလို့တောင် ခံယူထားကြတာ။ အခုခေတ်မှာ ပညာတက် လူငယ်တွေ ဖွံဖြိုးတိုးတက်လာတာ အများကြီးပဲ။

အတွေးအခေါ်ပိုင်းတွေ အယူအဆပိုင်းတွေကစပြီး ပညာရေး၊ လူမှုရေး၊ စီးပွားရေး၊ အုပ်ချုပ်ရေးအထိ အမျိုးသမီးတွေက ထဲထဲဝင်ဝင်ပါဝင်နိုင်ဖို့အတွက် အမျိုးသမီးတွေ ကိုယ်တိုင်ကလည်း ဗဟုသုတရစေတာတွေ၊ ဉာဏ်ပညာရစေတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်နဲ့လည်း ဆက်ဆံရမယ်၊ လူတောထဲ တိုးရဲရမယ်။ အဲ့လိုမျိုး ကိုယ်တိုင်က စွမ်းဆောင်ရည်မြင့်မားအောင် ကိုယ့်ကိုကိုယ်လုပ်မှသာရင် အနာဂတ်နိုင်ငံရေးမှာ လှပတဲ့အသိုင်းအဝိုင်းတခု တည်ဆောက်နိုင်မယ်လို့ ယုံကြည်ပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေသာ နိုင်ငံရေးထဲမှာ တင်းပြည့်ကျပ်ပြည့်ပါဝင်လို့ရတဲ့ အခြေအနေဖြစ်လာမယ် ဆိုရင် အနာဂတ်နိုင်ငံရေးကရော ဘယ်လောက်အထိ အပြောင်းအလဲတွေ ဖြစ်နိုင်သလဲ။

ဖြေ။      ။ လက်ရှိ တော်လှန်ရေးရဲ့ အခင်းအကျင်းအရ ကျွန်မတို့အမျိုးသမီးတွေက ဘယ်ထောင့်ဘယ်ကဏ္ဍမှာ ဖြစ်ဖြစ် အကုန်ပါဝင်နေတယ်။ ကာယနဲ့လုပ်နိုင်တဲ့သူတွေဆိုရင်လည်း ကာယနဲ့ပေါ့။ လက်ရှိအနေအထားအရ PDF တွေပဲ နမူနာကြည့်ပေါ့။ ယောကျာ်းလေးတွေနဲ့ တန်းတူ စစ်ပညာတွေ သင်ပြီးတော့ ဝင်ရောက်လုပ်ကိုင် နေကြတယ်။ ကာယနေရာမှာ တန်းတူမလုပ်နိုင်ဘူးဆို ဉာဏတွေမှာ တန်းတူလုပ်ဆောင်နေပါတယ်။

ကျွန်မတို့ အမျိုးသမီးတွေက အမျိုးသားတွေထက်တခုသာတာ ရှိတယ်။ ဖြတ်ထိုးဉာဏ်ကောင်းကောင်း နဲ့ လုပ်နိုင်တယ်။ နိုင်ငံရေးအခင်းအကျင်းမှာပဲဖြစ်ဖြစ် စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးမှာပဲဖြစ်ဖြစ် ကျွန်မတို့အမျိုးသမီးတွေသာ နေရာရမယ် ဆိုရင် တစ်ဦးတစ်ယောက် အတွေးထက် အားလုံးက ဖြတ်ထိုးဉာဏ်ကောင်းကောင်းနဲ့ စဉ်းစားလိုက်ရင် ပိုတောက်ပတဲ့ အနာဂတ်သစ် တည်ဆောက်နိုင်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။

မေး။     ။အမျိုးသမီးတွေအပေါ် ခွဲခြားမှုမရှိတဲ့ အနာဂတ်နိုင်ငံသစ်ကို ဘယ်လောက်အထိ မျှော်လင့်ထားလဲ။

ဖြေ။      ။ ကျွန်မတို့မြန်မာနိုင်ငံမှာ ပံ့ပိုးကူညီနိုင်သလောက် တောက်ပမယ့်အမျိုးသမီးတွေရှိပေမယ့် ပံ့ပိုးမှု အားကောင်းတဲ့ အစိုးရလိုမျိုး၊ လုပ်ပိုင်ခွင့်ရတဲ့အဖွဲ့အစည်းတွေ၊ အသိုင်းအဝန်းတွေ အများကြီး လိုအပ်နေပါ သေးတယ်။ အဲ့ဒါတွေသာ ပြီးပြည့်စုံမယ်ဆိုရင် ကျွန်မတို့အမျိုးသမီးတွေက အစွမ်းကုန်တောက်ပနိုင်တဲ့ အရည်အချင်းရှိတဲ့ မညံ့တဲ့သူဖြစ်တယ်လို့ ပြောချင်ပါတယ်။

“ကျွန်မတို့မြန်မာနိုင်ငံမှာ ပံ့ပိုးကူညီနိုင်သလောက် တောက်ပမယ့်အမျိုးသမီးတွေရှိပေမယ့် ပံ့ပိုးမှု အားကောင်းတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေ၊ အသိုင်းအဝန်းတွေ အများကြီး လိုအပ်နေပါသေးတယ်”

“ခေတ်ဝန်ကို ထမ်းသောအမျိုးသမီးများ” စာအုပ်ကို အောက်ပါလင့်ခ်တွင် ဒေါင်းယူဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီရှင်။ https://drive.google.com/file/d/1UeVjujGC87uvaNsU2_JQEFV4bi-9q7kh/view?usp=sharing

#politicsforwomenmyanmar
#whatishappeninginmyamar
#Advocacy
#politics
#media

0 Comments

5/11/2025 0 Comments

May 11th, 2025

Z Nang Raw အကြံပေး
WAC -M

အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအသံ စာစဉ်အမှတ် (၅) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြသည်။

“အမျိုးသမီးတွေက မိမိမှာရှိနေသည့်အရည်အသွေးများကို လျှော့မတွက်ဘဲ ယုံကြည်မှုရှိရှိနဲ့ လူမှုအသိုက်အဝန်းမှာ ရဲရဲဝံ့ဝံ့ ဦးဆောင်ပါဝင်ရင်းနှင့် မိမိတာဝန်ယူရတဲ့တာဝန်တွေအတွက် အရည်အချင်း ပိုမိုမြှင့်တင်ဖို့၊ စဥ်ဆက်မပြတ် ကြိုးစားနေဖို့ လိုသလို အမျိုးသမီးငယ်တွေကိုလည်း အားပေးလက်တွဲ ခေါ်ဖို့ လိုပါတယ်”

            Z Nang Raw ဟာ ကချင်အမျိုးသမီးတစ်ဦးဖြစ်ပြီး၊ သမီးတယောက်၊ သားတယောက်ရဲ့ မိခင် ဖြစ်ပါတယ်။ ၁၉၈၇ ခုနှစ်မှာ စိုက်ပျိုးရေးပညာဘွဲ့ကို ရရှိခဲ့ပြီး၊ ၂၀၀၅ ခုနှစ်မှာ ပြည်သူ့ရေးရာစီမံခန့်ခွဲမှု မဟာဘွဲ့ ပြည်တွင်းမှာ‌ လေ့လာခဲ့ပါတယ်။ ဒါ့ပြင် ၂၀၀၉ ခုနှစ်မှာ နိုင်ငံတကာဖွံ့ဖြိုးရေးမူဝါဒဆိုင်ရာ မဟာဘွဲ့ (ပဋိပက္ခဖြေရှင်းခြင်း အထူးပြု) နဲ့ နိုင်ငံတကာပဋိပက္ခစီမံခန့်ခွဲဆိုင်ရာဘွဲ့လွန်သင်ကြားမှုလက်မှတ် တို့ကို အမေရိကန်နိုင်ငံတွင် Fubright Scholarship နှင့် သွားရောက်သင်ယူခဲ့ပါတယ်။

              လူမှုဝန်ထမ်းအလုပ်များကို အချိန်ပိုင်းလုပ်ဆောင်နေခဲ့ရာမှ ၂၀၀၁ ခုနှစ်က ငြိမ်းဖောင်ဒေးရှင်းမှာ အစီအစဥ်ညှိနှိုင်းရေးမှူးအနေဖြင့်စတင်လုပ်ကိုင်ခဲ့ပြီး၊ ငြိမ်းချမ်းရေးတည်ဆောက်ခြင်း ဆိုင်ရာလုပ်ငန်းများ ကို ရာထူးအဆင့်ဆင့်ထမ်းဆောင်ခဲ့ရာ ဒါရိုက်တာ (မဟာဗျူဟာ နှင့် အစီအစဥ်) တာဝန်အထိ ထမ်းဆောင်ခဲ့ပြီး ၂၀၂၂ ခုနှစ်မှာ နွေဦးတော်လှန်ရေးကို အချိန်ပြည့်ပါဝင်အားစိုက်နိုင်ရန် ငြိမ်းဖောင်ဒေးရှင်း ဝန်ထမ်းအဖြစ်မှ နှုတ်ထွက်ခဲ့ပါတယ်။

              ငြိမ်းဖောင်ဒေးရှင်းမှာ လုပ်ကိုင်စဥ်က ‘ရေရှည်တည့်တံ့သည့် ငြိမ်းချမ်းရေးတည်ဆောက်နိုင်ရေး’ ကို ရည်မျှော်လျက် လူထုအဖွဲ့အစည်းများ၊ ဘာသာရေးအဖွဲ့အစည်းများမှ ခေါင်းဆောင်များ၊ အမျိုးသမီး အဖွဲ့များ၊ လူငယ်အဖွဲ့အစည်းများ၊ တိုင်းရင်းသားတော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းများ၊ အချို့သောပြည်နယ်/ တိုင်းဒေသကြီးလွှတ်တော်များနှင့် အစိုးရများ နှင့် သုတေသနအခြေပြု ပြည်သူ့ရေးရာမူဝါဒ ရေးဆွဲရေး ဆိုင်ရာစီမံကိန်းများ၊ သုတေသနများ၊ ဘာသာပေါင်းစုံလူငယ်များအစီအစဥ်၊ ပဋိပက္ခဖြေရှင်းရေးနှင့် ပဋိပက္ခစီမံခန့်ခွဲခြင်းဆိုင်ရာသင်တန်းများ၊ ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် နိုင်ငံသားအသိပညာပေးရေးသင်တန်းများ ကို ဦးဆောင်ခဲ့သည်။ ၂၀၁၂ ခုနှစ်မှ လက်ရှိအချိန်အထိ အရပ်သားလူမှုအဖွဲ့အစည်းများ ငြိမ်းချမ်းရေး ဖိုရမ် (CSFoP) ၏ လုပ်ငန်းကော်မတီဝင်အဖြစ် ပါဝင်လုပ်ဆောင်နေသည်။

              ၂၀၂၁ ခုနှစ် မတ်လမှာ လူမှုအဖွဲ့အစည်းများ၏ ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီ ပဋိညာဥ် အပြီးသတ်ရေးဆွဲရာတွင်ပါဝင်ခဲ့ရာမှ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအတိုင်ပင်ခံကောင်စီ၊ ကောင်စီဝင် အဖြစ် ဆက်လက်ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။ လက်ရှိမှာ ‘အမျိုးသမီး မဟာမိတ်အဖွဲ့ - မြန်မာ’ ၏ ကိုယ်စားလှယ် အဖြစ် အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအတိုင်ပင်ခံကောင်စီမှာ လုပ်ကိုင်လျက်ရှိပါတယ်။

              အမျိုးသမီးမဟာမိတ်အဖွဲ့ -မြန်မာ (WAC Myanmar) ကို မြန်မာနိုင်ငံမှ အမျိုးသမီးအခွင့်အ‌ရေး လှုပ်ရှားသူများ၊ ငြိမ်းချမ်းရေး တည်ဆောက်သူ အမျိုးသမီးများနှင့် အမျိုးသမီး အခွင့်အရေး လုပ်ဆောာင်နေသော အဖွဲ့များ၊ ကွန်ရက်များဖြင့် စုပေါင်းဖွဲ့စည်းထားခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ WAC-M ၏ ရည်မှန်းချက် ပန်းတိုင်မှာ စစ်အာဏာရှင်စနစ်အားလုံး အဆုံးသတ်ရေးနှင့် ဂျဲန်ဒါကို အလေးပေးတုံ့ပြန်မှု ရှိသော ဖယ်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီကို တည်ဆောက်နိုင်ရေး ဖြစ်ပါသည်။

မဟာမိတ် အဖွဲ့ဝင်များအနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဖြစ်ပျက်နေသော အမျိုးသမီးနှင့် ဂျဲန်ဒါတန်းတူညီမျှရေး အခြေအနေများနှင့် ပတ်သက်ပြီး အချိန်နှင့် တပြေးညီ နှိုးဆော်တိုက်တွန်းရန် ဖြစ်နိုင်သည့် နေရာအားလုံးတွင် ဆက်လက်ပါဝင် ဆောင်ရွက်လျက် ရှိပါသည်။

မေး။     ။ လက်ရှိနွေဦးတော်လှန်ရေးအပါဝင် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးဖြစ်စဉ်တခုလုံးကို ဘယ်လိုသုံးသပ်ချင် ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ ကိုယ်ဖြတ်သန်းခဲ့တဲ့ ခေတ်စနစ်တွေဖြစ်တဲ့ မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ်လမ်းစဉ်ပါတီခေတ်၊ နဝတ၊ နအဖ၊ နောက်တခါ၊ စစ်အုပ်ချုပ်ရေး ဒီဟာတွေကိုကြည့်လိုက်တဲ့အခါမှာ ပြည်သူတွေက စစ်အာဏာရှင်တွေကို ပုံစံအမျိုးမျိုးနဲ့တော့ တိုက်ဖျက်ဖို့ ကြိုးစားခဲ့ကြတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီတခေါက်ကတော့ အပြုတ်တိုက် တော်လှန်ဖို့အတွက် ရတောင့်ရခဲအခွင့်အရေး ဖြစ်တယ်။ တကယ်တမ်းကတော့ လက်ရှိနွေဦးတော်လှန်ရေးက မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အဓိကပြသနာအရင်းခံက အဲ့ဒီလက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးပဲ မဟုတ်ဘူး။

ငါတို့ဆီမှာ ခြစားနေတဲ့ကိစ္စတွေ အုံနဲ့ကျင်းနဲ့ရှိတယ်၊ အမြစ်ကိုလှန်ရမယ့်ဟာတွေ အများကြီးဆိုတာ၊ ပြောင်းလဲရမယ့် စနစ်တွေ အများကြီးရှိတယ်ဆိုတာကို ဖော်ပြလိုက်တယ်။ အခုအချိန်အထိကတော့ ကြည့်လိုက်ရင် စစ်ရေးကတော့ အရှေ့ကို တအား‌ရောက်တယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း တနိုင်ငံလုံး မဟုတ်နေသေးဘူး။ တဖက်မှာ လည်း နိုင်ငံရေးက စုစည်းမှု အားနည်းတယ်။ အားမရဘူး။ ကိုယ့်ကိုကိုလည်း အားမရသလို ဒီမှာပါဝင်နေတဲ့ နိုင်ငံရေးဘက်ကို ဦးဆောင်နေတဲ့သူတွေကိုလည်း အားမရဘူးလို့ပဲ ပြောချင်တယ်။

နောက်တခုက နွေဦးတော်လှန်ရေးမှာ မြေပြင်ဘက်မှာလွှမ်းမိုးမှုတွေရပြီးတော့ အုပ်ချုပ်ရေးတွေ ထူထောင် လာတဲ့အခါမှာလည်း အားလျော့စရာတွေကဘာတွေလဲဆိုတော့ ကျဉ်းမြောင်းတဲ့အမြင်တွေ ရှိတယ်။ ငါတို့ပါတီမှ၊ ငါတို့အဖွဲ့မှ၊ ငါတို့လူမျိုးမှ ဆိုတာတွေလည်း တွေ့ရတယ်။ နောက်ပြီး လောဘဇော မသတ်နိုင်တာ၊ ငွေမြင်တဲ့အခါကျရင် စာရိတ္တတွေယိုင်လာတာ၊ ကိုယ့်ရဲ့ပန်းတိုင်ကပျောက်လာတာတွေ၊ လက်နက်အားကိုးပြီး မိုက်ကန်းချင်တဲ့သူတွေကလည်း ဒီထဲမှာပါလာတယ်။

အဲ့အခါကျတော့ နောက်ဆက်တွဲက အကြမ်းဖက်မှု အမျိုးမျိုးကို ကြားလာရတယ်။ အမျိုးသမီးတွေနဲ့ပတ်သက်တာ၊ ဖမ်းမိထားတဲ့ရန်သူတွေကို ကလဲ့စားချေချင် တာ၊ ရက်ရက်စက်စက် သတ်ဖြတ်ချင်တဲ့ကိစ္စတွေ၊ အကျင့်ပျက်ခြစားမှု၊ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေ ဒါတွေက ကျယ်ကျယ်လောင်လောင်နဲ့ တဖြေးဖြေးကြားလာတယ်။ မထိန်းနိုင်ဘူး ဖြစ်လာတယ်။ ဒါတွေက ဒီထက်ကြီးထွားလာတယ်ဆိုရင် ကျွန်မတို့ရဲ့ နိုင်ခြေရှိနေတဲ့ တော်လှန်ရေးက ပြောင်းပြန်လှန်သွားမယ်၊ နိုင်ရင်တောင်မှ ဖြေရှင်းစရာပြသနာတွေတပုံကြီးနဲ့ နိုင်မယ်ဆိုတာမျိုး ဖြစ်မှာကို တွေးပြီးတော့ ပူပါတယ်။

တဖက်မှာဆိုလည်း ဒီကာလအတွင်း နှစ်လ သုံးလအတွင်းမှာ ဆွေးနွေးရေးအတွက် ပြည်တွင်းထဲက နိုင်ငံရေးပါတီတွေက အများကြီး ပိုပြီးကြိုးစားလာတာတွေ့ရတယ်။ အာဆီယံဘက်ကလည်း နိုင်ငံကို ကြည့်ပြီးတော့ သူတို့ပါဝင်နိုင်တာက ဆွေးနွေးရေးဖြစ်တဲ့အတွက် ဘယ်သူနဲ့ပဲဖြစ်ဖြစ် ဆွေးနွေးကြပါ ဆိုပြီး ဆွေးနွေးရေးဘက်ကို အားသန်လာတဲ့အခါမှာ ကျွန်မတို့တော်လှန်ရေးမှာပါတဲ့သူတွေဘက်က အဆင်သင့်ဖြစ်ဖို့ လိုတယ်။ ကိုယ်ချင်းကိုယ်ချင်းထဲမှာ တကယ့်ကိုစည်းလုံးနေဖို့လိုတယ်။

အားရတဲ့အပိုင်းရှိသလို အားမရတဲ့ အပိုင်းလည်း ရှိပါတယ်။ လူငယ်တွေ ရဲ့ပါဝင်ပတ်သက်မှုကိုတော့ အထူးတောင်ပြောစရာမလိုဘူး။ ကျွန်မက လူငယ်တွေကို အားနာတယ်။ ခေတ်ဝန်ကို ထမ်းကြတာပဲ လူငယ်လည်း လူငယ်အလျောက် ထမ်းတယ်၊ လူကြီးလည်း လူကြီးအလျောက်၊ အမျိုးသမီးလည်း အမျိုးသမီးအအလျောက် ကိုယ့်ရှေ့ကို ရောက်လာတဲ့ တာဝန်ကို ထမ်းကြရတာပဲ၊ မျက်နှာမလွှဲပဲနဲ့ ထမ်းနေကြတယ်။

“လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေက ဒီထက်ကြီးထွားလာတယ်ဆိုရင် ကျွန်မတို့ရဲ့ နိုင်ခြေရှိနေတဲ့ တော်လှန်ရေးက ပြောင်းပြန်လှန်သွားမယ်၊ နိုင်ရင်တောင်မှ ဖြေရှင်းစရာပြသနာတွေတပုံကြီးနဲ့ နိုင်မယ်ဆိုတာမျိုး ဖြစ်မှာကို တွေးပြီးတော့ ပူပါတယ်”

မေး။     ။ နိုင်ငံသစ်တခုပြန်တည်ဆောက်မယ်ဆို ဘယ်လိုအခြေခံမူ ဘယ်လိုစံနှုန်းတွေနဲ့ တည်ဆောက် ချင်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ အခုကျွန်မတို့သွားချင်တဲ့နိုင်ငံက ဖက်ဒရယ်ပါ။ တကယ့်အခြေခံကတော့ လူမှုတရားမျှတရေးနဲ့ စီးပွားရေးတရားမျှတရေး။ ဒါကတော့ အခြေခံပဲ။ မရှိရင်မရဘူး။ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံကို တည်ထောင် ကြမယ်ဟေ့ ဆိုပြီးတော့ ကြေညာစာတမ်းနဲ့ ဒီတော်လှန်ရေးကို စလာကြတယ်။ ဒီအထဲမှာ စံတန်ဖိုးတွေ အများကြီးပါလာတယ်။ အဲ့စံတန်ဖိုးတွေက အခု ကျွန်မတို့တည်ဆောက်ချင်တဲ့ နိုင်ငံမှာ ဒါတွေ မရှိလို့ကတော့ မဖြစ်ဘူး။ ချက်ချင်းရနိုင်လား ဆိုတော့ ချက်ချင်းရဖို့တော့ခက်လိမ့်မယ်။

ဒါပေမယ့် မူဝါဒတိုင်းမှာ ဥပဒေတွေ ရေးတဲ့အခါမှာ ဒီစံတန်ဖိုးတွေက မလွဲသွားရဘူး။ ဒီမိုကရေစီဆိုရင် အခြေခံလူ့အခွင့်အရေးနဲ့ ပတ်သက်တာတွေ ကလည်း ကျွန်မတို့လွဲလို့မရဘူး။ လူ့ဂုဏ်သိက္ခာကို အသိအမှတ်ပြုရမယ်၊ တခါတလေကျရင် respect ထားရမယ်လို့ ပြောပေမယ့် respect မထားနိုင်ဘူး။ ရာဇဝတ်သား တယောက်ကိုတောင် လူ့ဂုဏ်သိက္ခာနဲ့အညီ ပြစ်ဒဏ်ချမှတ်ရမယ်။

ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စု လို့ပြောတဲ့အခါ ပြည်သူကိုအခြေပြု တည်ဆောက်တာ ဖြစ်တယ်။ ပြည်သူဆိုတာ လက်တွေ့သဘောအရ ပြည်နယ်မှာပဲရှိတာ ဆိုတော့ ပြည်ထောင်စုထဲမှာရှိနေတာ မဟုတ်ဘူးလို့ ပြောလို့ရတယ်။ အဲ့ဒါကြောင့် bottom up ပဲ။ ပြည်သူတွေရဲ့ အချုပ်အခြာအာဏာပိုင်မှုကို ကျွန်မတို့က လုံးဝအလေးထားရမယ် သူတို့ကမူရင်းပိုင်ရှင်ပဲဆိုတာ ကျွန်မတို့က သိထားရမယ်။

မေး။     ။ နိုင်ငံရေး၊စီးပွား‌ရေး ၊လူမှုရေးအတွေးအမြင်တွေဘယ်လောက်အထိပြောင်းလဲနေပြီလဲ။

ဖြေ။      ။ အရင်ကတော့ brain wash လုပ်ထားခံကြရတာကိုး။ အရင်တုန်းက မစဉ်းစားမိတဲ့ကိစ္စတွေ စ စဉ်းစားပြီ ဆိုကတည်းက စပြီးပြောင်းလဲနေပြီ။ ဒါပေမယ့် လူ့ဘောင်အသိုင်းအဝိုင်းတခုက စဉ်းစားပုံ စဉ်းစားနည်း၊ အမြင်တခုကနေ နောက်ထပ်အမြင်တခု၊ နောက်ထပ်စနစ်တခုကို သွားဖို့ဆိုတာ အချိန်တခု လိုတယ်။ ဒီအပြောင်းအလဲက ဘယ်လောက်မြန်မလဲဆိုတာ သူတို့ကိုယ်တိုင်ရဲ့ ဘယ်လောက်အထိ ပြောင်းလဲဖို့ motivation နဲ့ တွန်းအားရှိသလဲအပေါ် မူတည်ပါတယ်။

ပြီးတော့ ကိုယ့်ရဲ့ပြောင်းလဲလိုစိတ်နဲ့ ပြောင်းလဲဖို့ လိုအပ်ချက်က ဘယ်လောက်ကြီးသလဲဆိုတာလည်း လိုအပ်ပါတယ်။   ပြောင်းလဲတဲ့နေရာမှာ နည်းနာပိုင်း မှန်ကန်ဖို့ လိုတယ်။ ကောင်းတဲ့ပတ်ဝန်းကျင်တခု လိုတယ်။ အားလုံးမှာ အသိတွေတူဖို့ လိုတယ်လို့ပဲ ပြောရမှာပေါ့။ တချိန်ထဲမှာ စဉ်ဆက်မပြတ်သင်ယူပြီးတော့ စဉ်ဆက်မပြတ်လုပ်ဆောင်နေတဲ့ အဝန်းအဝိုင်း ဖြစ်မှပဲ ကျွန်မတို့ရဲ့ စနစ်ပြောင်းလဲတာက အရှိန်က ဆက်ရှိနေမယ်။

တခုတော့ရှိတယ်၊ တော်လှန်ရေး အလွန်ကာလ ပညာရေးနဲ့ စီးပွားရေးကို ဘယ်သူတွေက ဘယ်လိုဦးဆောင်ပြီး ပြုပြင်ပြောင်းလဲကြမလဲဆိုတာ ကိုတော့ လက်ရှိမှာ ပြင်ဆင်ကြ၊ ဆွေးနွေးကြတာ အားနည်းနေသေးတယ်လို့ မြင်မိတယ်။ စစ်အာဏာရှင်စနစ် အောက်က အတွေးအခေါ်တွေ အထူးသဖြင့် ဖိုဝါဒကြီးစိုးမှုနဲ့ အထက်ဖားအောက်ဖိတတ်တဲ့ လူကြီးကြောက် ရောဂါတွေကို ဖယ်ရှားပေးပြီး ဒီမိုကရက်တစ် တန်ဖိုးထားမှုတွေ စံချိန်စံညွှန်းတွေကို ပညာရေးကဏ္ဍ ဆရာအတတ်သင်သိပ္ပံနဲ့ ကျောင်းသင်ရိုးမှာသွားပြီး ထည့်သွင်းဖို့နဲ့ လက်ရှိဆရာ/ဆရာမတွေကို သင်ကြားပေးဖို့ ပြင်ဆင်ထားဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။

မေး။     ။ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်မှာ အမျိုးသမီးတွေအပေါ်ခွဲခြားဆက်ဆံမှုတွေက ဘာတွေပြောင်းလဲ သွားလဲ။

ဖြေ။      ။ နွေဦးတော်လှန်ရေး အစကတည်းက စစ်အာဏာရှင်ကိုပဲ တော်လှန်တာ မဟုတ်ဘူး။ အတွေးအခေါ်တော်လှန်ရေးလို့လည်း ကျွန်မတို့ ပြောကြတယ်။ အတွေးအခေါ်တော်လှန်ရေးဆိုတဲ့နေရာမှာ လူမှုအတွေးအခေါ်လို့ ပြောချင်တယ်။ စံတန်ဖိုးတွေ ပြောင်းရမယ်၊ နောက်ဆုံးမှာ လူအချင်းချင်းကို အသိမှတ်မပြုနိုင်ပဲနဲ့ လူမျိုးတမျိုးက မရှိနေဘူးဆိုပြီးတော့ လူစုတစုရဲ့ဂုဏ်သိက္ခာကို ကျွန်မတို့ကိုယ်တိုင်ကိုက အသိအမှတ်မပြု ညှိုးနွမ်းစေခဲ့တာ၊ ဖြစ်နေခဲ့ပါလားဆိုတာ ကျွန်မတို့ တော်လှန်လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းက မြင်လာတယ်။

မြင်လာပြီးတဲ့နောက်ပိုင်းမှာ NUCC မှာဆိုရင် ရိုဟင်ဂျာအတွက် မူဝါဒရေးဖို့ လုပ်တယ်။ အများကြီးလည်း ဆွေးနွေးတယ်။ အာဏာသိမ်းမှုမတိုင်ခင်အထိ ကျွန်မပါဝင်နေတဲ့ AGIPP က အမျိုးသမီး ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ လုံခြုံရေး WPS framework တခုကို ရေးဖို့ ကျွန်မတို့ နှစ်နှစ်ကြိုးစားရေးခဲ့တယ်။ ကျွန်မတို့ ဆွေးနွေးရင်းနဲ့ ညှိနှိုင်းတာအဆင်မပြေတော့ တန်းလန်းဖြစ်နေတဲ့ကာလမှာ အာဏာသိမ်းတယ်။

ဘာ ပြောင်းလဲသွားလဲဆို ကျွန်မတို့ရဲ့မပြီးဆုံးသေးသော ပန်းချီကားတွေ အဲ့တုန်းက women peace and security framework က အခုတော်လှန်ရေးကာလမှာ NUG ရဲ့အမျိုးသမီးဝန်ကြီးဌာန ဆရာမ ‌နော်စူဇန်နာလှလှစိုးနဲ့ WLB ကျွန်မကိုယ်တိုင်ပါဝင်နေတဲ့ WAC နောက် WPN အမျိုးသမီးကွန်ရက်ကြီးတွေ သုံးခုက အခု ဂုဏ်ယူဝင့်ကြွားစွာနဲ့ ရေးနိုင်ပြီ။ ဒါကို NUCC မှာလည်း အတည်ပြုပြီးတော့ UN Security Council အထိငါတို့ဆီမှာ WPS Framework ရှိပြီဆိုတာကို ပြောနိုင်နေပြီ ဖြစ်ပါတယ်။

“အမျိုးသမီးအချင်းချင်း ပံ့ပိုးပေးဖို့ လိုတယ်။ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်တွေ တော်တော်များများက အမျိုးသမီးတွေကို မယုံကြည်ကြဘူး”

မေး။     ။ စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးအောင်မြင်ဖို့အမျိုးသမီးတွေက ဘယ်နေရာတွေမှာ အားစိုက်ပါဝင်ဖို့ လိုပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ ကာယပိုင်းကတော့ ကျွန်မတို့အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ဇီဝဖြစ်စဉ်အရတော့ အားနည်းချက်တွေ ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် ဦးနှောက်သုံးပြီး လုပ်ရမယ်။ ခုနပြောသလို က‌လောင်တံနဲ့ လုပ်ရမယ်ဆို အမျိုးသားနဲ့ အမျိုးသမီးတွေက တန်းတူတောင် မဟုတ်ဘူး။ ကျော်လွန်ပြီးတော့ ဦးဆောင်တဲ့အခန်းကဏ္ဍမှာ လုပ်နိုင်တယ်။ အဲ့ဒါကြောင့် ကျွန်မကတော့ ကိုယ့်ကိုကိုယ် နေရာတကာမှာ မကန့်သတ်ထားသင့်ဘူး။ လူမှုပတ်ဝန်းကျင်က ကန့်ထားတဲ့ အရာတွေနဲ့လည်း ပိတ်မနေသင့်ဘူး။ နောက်တခုက အရေးကြီးတာက ကိုယ့်ကိုကိုယ် လျော့မတွက်ဖို့ လိုတယ်။

အမျိုးသမီးတွေက ကိုယ့်ကိုကိုယ်တအားလျော့တွက်တယ်။ ငါလုပ်မှလုပ်နိုင်ပါ့မလား ဆိုပြီးတော့ ရာထူးပေးတာတောင်မှ ငြင်းပယ်တဲ့သူတွေ ကျွန်မမြင်ဘူးတယ်။ ယောကျာ်းတွေဆိုရင် ငြင်းဖို့ နေနေသာသာ သူတို့ အဲ့ဒါရဖို့ကြိုးစားနေတာ။ သူတို့မှာအရည်အချင်းရှိရှိ မရှိရှိ ခန့်တဲ့လူလည်းခန့်တယ်။ ယူတဲ့ လူလည်း ယူတယ်။

အမျိုးသမီးတွေကျတော့ အဲ့လိုမျိုး ကိုယ့်ကိုတယောက်ယောက်က၊ ကိုယ်ပါဝင်နေတဲ့ အဖွဲ့အစည်းက ဒါတာဝန်ယူလို့ ပြောလာတယ်ဆိုရင် ကိုယ်မမြင်ပေမယ့် ကိုယ့်မှာစွမ်းရည်ရှိတယ်ဆိုတာ သူတို့မြင်နေလို့ပေးတာ၊ ယူသာယူလိုက် မငြင်းနဲ့။ ဒါပေမယ့် ဒီတာဝန်ကိုယူပြီဆိုရင် ငါဘာလုပ်တတ်ဖို့လိုလဲ ဘယ်နေရာမှာကျွမ်းကျင်ဖို့လိုလဲ၊ ကိုယ်ပြန်ကြိုးစားယူလို့ရတယ်။

နောက်ပြီးတော့ affirmative action ဒါမှမဟုတ် positive discrimination လို့လည်း ခေါ်တာပေါ့။ ဒီနေရာမှာ အမျိုးသမီးတွေ ရှိဖို့လိုတယ်၊ များများရှိဖို့လိုတာဖြစ်တဲ့အတွက် အမျိုးသမီးတွေကို ဦးစားပေးပြီးခန့်မယ်၊ အရေအတွက် များများခန့်မယ်၊ ယောကျာ်းတွေကိုတော့ ခွဲခြားတာ နည်းနည်းလုပ်မယ်၊ ယောကျာ်းကို နည်းနည်းခန့်မယ်ဆိုတာမျိုး လုပ်သင့်တယ်။

တချို့က ခွဲတမ်း/ကိုတာစနစ် (Quota) နဲ့ အလုပ်ခန့်ခံရရင် အရည်အချင်းမရှိဘဲနဲ့ ကိုတာကြောင့်အလုပ်ရတယ်ဆိုတာမျိုး အမျိုးသမီးတချို့က ခံရခက်ကြတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီနေရာမှာ အမျိုးသမီးမရှိလို့ကို မဖြစ်ဘူး။ ဒါပေမယ့် အရည်အချင်းလေးတော့ ပြည့်ဖို့နည်းနည်းလိုတယ်။ ဒါကြောင့် အနီးစပ်ဆုံးအမျိုးသမီးတွေကို ခန့်ပြီးတော့ လေ့ကျင့်သင်ကြားပေးလို့ ရတယ်။ ဘယ်သူမှ မွေးရာပါတတ်နေတာ မဟုတ်ဘူး။ ကိုယ့်ရဲ့အားနည်းချက်ကို ဘယ်လိုပြင်မလဲဆိုတဲ့အပိုင်းနဲ့ ခေါင်းဆောင် တယောက်မှာ ရှိသင့်တဲ့ အရည်အချင်းတွေ ကိုယ်တည်ဆောက်ရပါမယ်။

အမျိုးသမီးအချင်းချင်း ပံ့ပိုးပေးဖို့ လိုတယ်။ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်တွေ တော်တော်များများက အမျိုးသမီးတွေကို မယုံကြည်ကြဘူး။ ဒါ ကျွန်မမျက်စိရှေ့မှာကို ဖြစ်တယ်။ အမျိုးသားကိုခန့်ချင်တာ။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့လည်း အကြောင်းပြချက် မရှိဘူး။ ကျွန်မတို့ထဲမှာကိုက ကိုယ့်အမျိုးသမီး အချင်းချင်းယုံကြည်မှုက နည်းနေတယ်။ အဲ့ဒါကိုလည်း ကျွန်မတို့အမျိုးသမီးတွေ အထူးသဖြင့် သက်ကြီးပိုင်း သက်လတ်ပိုင်းတွေက အဲ့ဒါပိုပြီး သတိထားရမယ်၊ ကိုယ့်ရဲ့လူငယ်အမျိုးသမီး တက်သစ်စအမျိုးသမီးတွေ အရည်အချင်းရှိတယ်ဆိုတာကို ယုံကြည်မှု ပြရမယ်။

ကျွန်မကတော့ ယုံတယ်၊ တာဝန်ပေးတယ်၊ ဘာတာဝန်ပေးရမလဲ ဆိုတဲ့အခါ သူကျွမ်းကျင်တာလည်းရှိမယ်၊ ကိုယ်က ဘာကိုဖြည့်ပေးရမလဲ ကြည့်ပေးဖို့ လိုတယ်။ ကျွန်မတို့ တယောက်နဲ့တယောက် အပြန်အလှန် အရည်အချင်းတွေကို ကိုယ့်ရှိတာ သူ့ဆီကို ဖလှယ်ပေးတာတွေ ကိုယ်မြင်တာတွေ ဖလှယ်ပေးတာလုပ်ရင်းနဲ့ပဲ အမျိုးသမီးတွေရဲ့အခန်းကဏ္ဍကို နေရာတိုင်းမှာ ဉာဏပဲဖြစ်ဖြစ် ကာယပဲဖြစ်ဖြစ် မြင့်တင်ပေးလို့ရပါတယ်။

မေး။      ။ ကိုယ်တိုင်ကရော အမျိုးသမီးဖြစ်ခြင်းကြောင့်ခွဲခြားဆက်ဆံခံရတာကြုံရဖူးလား။

‌ဖြေ။      ။ ကျွန်မတယောက်အနေနဲ့တော့မကြုံရဘူး၊ ဒါကတော့လည်း ကျွန်မရဲ့ဖြတ်သန်းခဲ့တဲ့အတွေ့အကြုံနဲ့ အသက်အရွယ်ကြောင့် ပါလိမ့်မယ်။ နောက်ပြီးတော့ ကိုယ် အလုပ်တခုလုပ်တယ်ဆိုရင် ကိုယ်လုပ်တဲ့အလုပ်မှာ ဘယ်လောက်ပိုင်နိုင်လဲ ကိုယ်ဘယ်လောက် ကျွမ်းကျင်လဲဆိုတာ ကျွန်မတို့က ပြဖို့လိုတယ်။ မဟုတ်ရင် တချို့ယောကျာ်းတွေက အထင်သေးတတ်တယ်။

ဥပမာ - အစည်းအဝေးတွေမှာ အမျိုးသမီးကိုယ်စားလှယ် တယောက်အနေနဲ့ ပါဝင်နေတယ်ဆိုရင် ကိုယ်ဘက်က “ငါဘာပြောနေလဲဆိုတာ ငါကောင်းကောင်းသိတယ်’ ဆိုတာကို ကျွန်မတို့အမျိုးသမီးတွေက အခုကာလမှာတော့ ကြွားတယ်လို့တောင် အထင်ခံရလောက်အောင် ကိုယ်ဘာလုပ်ခဲ့လဲ၊ ဘာတွေအောင်မြင်လဲ။

ဒီကိစ္စနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဘယ်လိုလုပ်ဆောင်ဖူး ဖြတ်သန်းဖူးလဲဆိုတာ ပြောပြဖို့လိုတယ်။ ကိုယ်သိတယ်ဆိုတာကို ကြွားသလိုလည်းမဖြစ်အောင် ပြောပြဖို့လိုတယ်။ ဒါ ကျွန်မတို့တာဝန် ဖြစ်တယ်။ အထူးသဖြင့် နိုင်ငံရေး ငြိမ်းချမ်းရေး အသိုင်းအဝိုင်းမှာက အလိုအလျောက်တော့ ကိုယ့်ကိုတော့ ဘယ်သူမှ ယုံကြည်မှုပေးမှာ မဟုတ်ဘူး။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေ ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့် ထင်ထင်ရှားရှားရနေတာ ဘယ်ကဏ္ဍတွေ ရှိမလဲ။

ဖြေ။      ။ အခုကတော့ NUG ကိုကြည့်မယ်ဆိုရင် တော်လှန်ရေး မတိုင်ခင်နဲ့စာရင်တော့ အမျိုးသမီးတွေကို ဝန်ကြီးတွေခန့်အပ်တာတို့၊ အမျိုးသမီးကဏ္ဍမဟုတ်ပေမယ့် နိုင်ငံခြားရေးတို့ စီးပွားကူးသန်းလိုမျိုး သူ့ရဲ့ကျွမ်းကျင်မှုအလိုက် ပါဝင်ပေးတာတွေလည်း တွေ့ရတယ်။ ဆုံးဖြတ်မှုနဲ့ပတ်သက်တဲ့ ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့် ရှိတဲ့နေရာတွေမှာ တွေ့လာရတယ်။ နောက်ထူးခြားတာက အတွင်းဝန်တွေမှာလည်း အမျိုးသမီးတွေ တော်တော်များများ ပါဝင်လာတာ တွေ့ရတယ်။ နောက်တခုက ပါဝင်နေတဲ့အမျိုးသမီးတွေကလည်း စွမ်းစွမ်း တမံ လုပ်ပြနိုင်တယ်။

အမျိူးသမီးအဖွဲ့မဟုတ်သော လူထုအဖွဲ့အစည်းတွေမှာလည်း အမျိုးသမီးခေါင်း‌ဆောင် တွေ ပေါ်ထွက်လာတယ်။ ဒါပေမယ့် နည်းနေသေးတယ်။ လုပ်ရင်းကိုင်ရင်းနဲ့ ထိပ်မှာရောက်နေတဲ့ သူတွေကလည်း ဆွဲခေါ်၊ လုပ်နိုင်စွမ်းရည်ရှိနေတဲ့ လူငယ်အမျိုးသမီးတွေကို နေရာပေးခြင်း၊ ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့် ရှိတဲ့နေရာ နေရာ‌ပေးခြင်းအားဖြင့်လည်း ကိုယ်က ချဲ့ယူဖို့ လိုပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီခေါင်းဆောင်အသစ်တွေ ပိုမိုထွက်လာဖို့ ဘာတွေလုပ်ကြမလဲ။

ဖြေ။      ။ အရည်အချင်းရှိရင်ရှိသလို သူတို့စိတ်ပါဝင်စားမှု ရှိရင်ရှိသလို ပညာရပ်ပိုင်းဆိုင်ရာမှာ မဟာဘွဲ့ တခုတော့ အနည်းဆုံး လေ့လာစေချင်ပါတယ်။ အဲ့လိုလုပ်ဖို့လည်း ဖန်တီးပေးဖို့ လိုတယ်။ စီမံခန့်ခွဲမှုစွမ်းရည် လည်း အများကြီး လိုတယ်။ နောက်တခုက ကိုယ်ရည်ကိုယ်သွေးပိုင်းမှာ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယုံကြည်မှုကို တက်အောင်လုပ်ရင်းနဲ့ တခြားလူကို ချနင်းတာမျိုး မဖြစ်အောင်လုပ်ဖို့လည်း လိုတယ်။

တချို့ကျတော့ ကိုယ့်ကိုကိုယ်တော့ empower ဖြစ်တယ်။ ဒါပေမယ့် ကျွန်မတို့အမျိုးသမီးတွေရဲ့ အားနည်းချက်က မနာလို တတ်တယ်။ မနာလိုစိတ်က လူတိုင်းမှာရှိတယ် ဆိုပေမယ့် အမျိုးသမီးတွေမှာတော့ ပိုပြီးရှိတယ်လို့ သုတေသန ကလည်း ပြောတယ်။ ကျွန်မရဲ့ လေ့လာမှုအရလည်း အဲ့လိုပဲဖြစ်တယ်။ မုဒိတာစိတ် ကျွန်မတို့ထားတတ်ဖို့ လိုတယ်။

လူတိုင်းက အဲ့အတိုင်း မုဒိတာစိတ်ကြီးက အများကြီးရှိနေတဲ့လူတွေကို ကျွန်မ မတွေ့ဖူးဘူး။ ဒါပေမယ့် မွေးယူလို့ရတယ်။ နောက်တခုက သက်ကြွယ်နဲ့သက်ငယ်တွေကြားမှာ အတွေ့အကြုံအမြင်တွေကို ဖလှယ်တဲ့စကားဝိုင်းတွေ လုပ်သင့်တယ်။ အထူးသဖြင့် ခေါင်းဆောင်မှုနဲ့ပတ်သက်ပြီးတော့ လုပ်သင့်တယ်။

“ကိုယ်ရည်ကိုယ်သွေးပိုင်းမှာ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယုံကြည်မှုကို တက်အောင်လုပ်ရင်းနဲ့ တခြားလူကို ချနင်းတာမျိုး မဖြစ်အောင်လုပ်ဖို့လည်း လိုတယ်။ ကျွန်မတို့အမျိုးသမီးတွေရဲ့ အားနည်းချက်က မနာလိုတတ်တယ်

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေနိုင်ငံရေးမှာ တင်းပြည့်ကြပ်ပြည့်ပါဝင်လာမယ်လို့ အနာဂတ်နိုင်ငံရေးက ဘယ်လောက်အထိ အပြောင်းလဲတွေ၊ အချိုးအကွေ့တွေ ဖြစ်လာနိုင်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ အရမ်းလှပတဲ့ပန်းခင်းကြီးဖြစ်မှာပေါ့။ ရှုထောင့်တွေ၊ အမြင်တွေစုံတဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေ ထွက်လာ မယ်။ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ အားသာချက်တွေကို အပြည့်အဝသုံးချလာနိုင်မယ်ဆိုရင် ကျွန်မတို့ရဲ့ အနာဂတ်နိုင်ငံ‌ရေးမှာ ပိုပြီးတော့ ထိထိရောက်ရောက်လုပ်ဆောင်နိုင်မယ်၊ ထိထိရောက်ရောက်အောင်မြင်မယ်၊ နိုင်ငံရေးလို့ပြောရင် အစိုးရကို ပိုပြီးမြင်ယောင်တယ်၊ အမျိုးသမီးတွေမပါဝင်ရင်တော့ ‘မျက်စိတဖက်ကန်းတဲ့ အစိုးရ’ က ဦးဆောင်တာနဲ့ တူတယ်လို့ ကျွန်မပြောချင်တယ်။

အရင်အစိုးရတွေဆိုရင် ဝန်ကြီးတွေ၊ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်အဆင့်တွေမှာ အမျိုးသမီးတွေ မပါသလောက်ဖြစ်ခဲ့တယ်။ အခု NUG မှာက ပါတော့ပါနေတယ်။ နည်းနေသေးတယ်။ အဲ့တော့ တင်းပြည့်ကြပ်ပြည့် လုပ်နိုင်မယ်ဆိုရင်တော့ မျက်စိ နှစ်ဖက်စလုံး မြင်တဲ့ အစိုးရဖြစ်မယ်။ အရာရာတိုင်းမှာ အလစ်အဟာမရှိအောင်မြင်လာမယ်၊ ဝိုင်းပြီးတော့ စဉ်းစားနိုင်မယ်။ မူဝါဒတွေလုပ်တဲ့အခါ ပိုပြီးပြည့်စုံမယ်။

ခေါင်းဆောင်တွေနေရာမှာ အမျိုးသမီးတွေရှိသွားရင် နိုင်ငံရေးကို လုံးဝစိတ်မဝင်စားသော အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ဘဝတွေလည်း ခွဲခြားဆက်ဆံမှုဖိနှိပ်မှုတွေကနေ အများကြီးသက်သာမယ်။ ပိုပြီးငြိမ်းချမ်းတယ်၊ ပိုပြီး အလုပ်ဖြစ်တယ်ဆိုတာတွေလည်း စစ်တမ်းတွေရှိတယ်။ အဲ့တော့ အစိုးရရာထူးတွေမှာ ဟိုး..ထိပ်ဆုံးကနေ အောက်ဆုံးအထိ ရပ်/ကျေးအုပ်ချုပ်‌ရေးမှူးဆိုတဲ့ နေရာအထိ အမျိုးသမီးတွေ နေရာယူလာပြီဆိုရင် အမျိုးသမီးတွေရဲ့ဘဝ ပိုပြီးသာယာလှပလာမယ်လို့ မြင်ပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေအပေါ်မှာ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုမရှိတဲ့နိုင်ငံအသစ်ဖြစ်လာမယ်လို့ ဘယ်လောက်အထိ ယုံကြည်ထားလဲ။

ဖြေ။      ။ ကျွန်မတို့စိတ်ချတာက WPS framework ရှိပြီ၊ Gender equality framework ရှိပြီ။ အဲ့မှာ ဒါတွေ အားလုံးရေးထားတယ်။ ဒီအတိုင်း ကျွန်မတို့က အစိုးရတွေကို ဖွဲ့ကြမယ်၊ အသွင်ကူးပြောင်းရေးအစိုးရဘဲ ဖြစ်ဖြစ်၊ ဘာအစိုးရဘဲဖြစ်လာလာ ဒီ framework တွေကို လေ့လာတယ်ဆိုရင် တဖက်မှာ မူဝါဒပိုင်းဆိုင်ရာမှာ လုပ်သွားမယ်။ လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းထဲမှာလည်း အမျိုးသမီးတွေကိုယ်တိုင်ကလည်း အားသွန်ခွန်စိုက်လုပ်မယ်ဆို အနည်းဆုံး ဆယ်စုနှစ် တခုမှာတော့ အမျိုးသမီးတွေကို ခွဲခြားဆက်ဆံမှုတွေက မရှိသလောက် တော်တော်လေးကို နည်းသွားမယ် လို့ မျှော်လင့်ပါတယ်။

မေး။        ။တခြားဖြည့်စွက်ပြောကြားချက်များ။

ဖြေ။        ။ဒီတော်လှန်ရေးက အမျိုးသမီးတွေပါလို့ အခုချိန်ထိအောင်မြင်တာ။ CDM တွေကိုပဲ ကြည့်လိုက်ပေါ့။ snow ball effect လို့ ပြောမှာပေါ့။ စီဒီအမ်မှာပါတဲ့ ဝန်ထမ်းတွေထဲက အမျိုးသမီးတွေ သူတို့ကတော့ တော်လှန်ရေးမှာ ကိုယ်ထိလက်ရောက် အများကြီးလုပ်နိုင်တာ ရှိချင်မှရှိမယ်။ ဒါပေမယ့် အမျိုးသမီးတွေတောင် လုပ်တယ်၊ ငါတို့ဘာလို့မလုပ်ရမှာလဲဆိုတာမျိုး ဖြစ်စေခဲ့တယ်။ ကျွန်မကိုယ်တိုင်လည်း အမြဲအားပေးတယ်။

တခုခုလုပ်ဖို့ဆို ‘ဆရာမ ဒါတာဝန်ယူပေးမလား’ ဆိုရင် တခါတလေ ငါဒီဘက်ကအလုပ်တွေနဲ့ လုပ်နိုင်ပါ့မလား လို့ စဥ်းစားမိပေမယ့် ကြည့်လိုက်တယ်။ ငါမလုပ်ရင် လုပ်မယ့်အမျိုးသားတွေက ငါ့ထက်ပိုလုပ်နိုင်မလား၊ ကိုယ်လုပ်တာထက်ပိုကောင်းနိုင်မလား လို့ ကျွန်မကြည့်လိုက်တယ်၊ မကောင်းနိုင်ဘူးဆိုရင် ကျွန်မ တာဝန်ယူလိုက်တယ်၊ နောက်ဆုံးအနေနဲ့ အဖွဲ့အစည်းထဲမှာ ရာထူးအနေနဲ့မဟုတ်ဘဲနဲ့ တာဝန်လေးတွေ ထပ်ပေးရင် ယူပါ။

ရာထူးမဟုတ်ဘူးဆိုပေမယ့် တာဝန်တခုခုကိုထပ်ပေးပြီဆိုရင် ယူပြီးတော့လုပ်ရင်းနဲ့ပဲ ကိုယ့်ရဲ့လုပ်နိုင်စွမ်းကို တက်စေတယ်၊ အမျိုးသမီးပေမယ့် လုပ်နိုင်တယ်ဆိုတာအဖွဲ့ထဲမှာ မြင်လာတယ်။ အဲ့ဒါနဲ့ပဲ ကျွန်မကတော့ တည်ဆောက်ယူရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကိုယ့်ကိုကိုယ် ယုံကြည်မှု ဆိုတာ အလုပ်လုပ်ရင်းနဲ့ ရှိလာ၊ တက်လာတာမျိုးပါ။ ဘယ်သူကမှ လာလုပ်ပေးလို့မရဘူး လို့ပြောချင်ပါတယ်။

လက်ရှိနွေဦးတော်လှန်ရေးက မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အဓိကပြသနာအရင်းခံက အဲ့ဒီလက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးပဲ မဟုတ်ဘူး။ ငါတို့ဆီမှာ ခြစားနေတဲ့ကိစ္စတွေ အုံနဲ့ကျင်းနဲ့ရှိတယ်၊ အမြစ်ကိုလှန်ရမယ့်ဟာတွေ အများကြီးဆိုတာ၊ ပြောင်းလဲရမယ့်စနစ်တွေ အများကြီးရှိတယ်ဆိုတာကို ဖော်ပြလိုက်တယ်”

“ခေတ်ဝန်ကိုထမ်းသောအမျိုးသမီးများ”စာအုပ်ကိုအောက်ပါလင့်ခ်တွင်ဒေါင်းယူဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီရှင်။ https://drive.google.com/file/d/1UeVjujGC87uvaNsU2_JQEFV4bi-9q7kh/view?usp=sharing

#politicsforwomenmyanmar
#whatishappeninginmyamar
#Advocacy
#politics
#media

0 Comments

5/11/2025 0 Comments

May 11th, 2025

နန်းဖော့‌ဂေ
အယ်ဒီတာချုပ် (KIC)
ဗဟိုအမြဲတမ်းကော်မတီဝင် (KWO)

အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအသံ စာစဉ်အမှတ် (၅) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြသည်။

“ဆန္ဒပြမှုတွေကို ဖြိုခွင်းတဲ့ စစ်တပ်ရဲ့လုပ်ရပ်တွေကိုတောင် မတွန့်ဆုတ်သွားဘဲနဲ့ နည်းလမ်းသစ်မျိုးစုံကို သုံးပြီး တော်လှန်ခဲ့ကြတယ်။ ထဘီကိုအလံလိုမျိုး သဘောထားပြီး လုပ်ခဲ့တဲ့လှုပ်ရှားမှုက စနစ်တခုကို ပြောင်းလဲသွားစေခဲ့တယ်”

ဆရာမနန်းဖော့ဂေဟာ ကရင်ပြည်နယ်၊ ဖားအံမြို့မှာ မွေးဖွားခဲ့သူတစ်ဦးဖြစ်ပါတယ်။ လက်ရှိမှာ KIC (Karen Information Center) မှာ အယ်ဒီတာချုပ်နှင့် ဒါရိုက်တာ တာဝန်ကို ပူးတွဲထမ်းဆောင်နေသူ ဖြစ်ပါတယ်။ လက်ရှိမှာ အသက်(၅၄)နှစ်အရွယ်ရှိပြီဖြစ်ပြီး ငယ်ဘဝမှာတုန်းကတော့ ကြက်တောင် ရိုက်တာ၊ သီချင်းဆိုတာတွေကို ဝါသနာထုံခဲ့သူပါ။ အသက်(၃၁) နှစ်အရွယ်မှာ အိမ်ထောင်ကျခဲ့ပြီး သားတစ်ယောက်၊ သမီးတစ်ယောက်ရဲ့ မိခင်ဖြစ်ပါတယ်။

၁၉၈၈ခုနှစ်မှာ အခြေခံပညာအထက်တန်း အောင်မြင်ခဲ့ပြီးနောက် ၈လေးလုံး ကျောင်းသား အရေးအခင်းအပြီး ကောလိပ်-တက္ကသိုလ် မဖွင့်သေးချိန် ဇာတိမြို့ ဖားအံက ငယ်စဉ်ကျောင်းနေခဲ့တဲ့ မူကြိုကျောင်းမှာ စေတနာ့ဝန်ထမ်းဆရာမအဖြစ် ကူညီလုပ်ကိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ၁၉၉၁ခုနှစ်မှာ ဖားအံ ဒေသ ကောလိပ်မှာ ဓာတုဗေဒအထူးပြု ဘာသာရပ်နဲ့ ဒုတိယနှစ်အထိ တက်ရောက်ခဲ့ပြီး ၁၉၉၃မှာ မော်လမြိုင်တက္ကသိုလ်ကို ဆက်လက် ပညာဆည်းပူးခဲ့ပါတယ်။

၁၉၉၅ ခုနှစ်မှာ B.Sc (Chemistry) ဘွဲ့ရခဲ့ပြီးတဲ့နောက် ရန်ကုန်မြို့က ကွန်ပြူတာသင်တန်းမှာ တက်ရောက်ခဲ့ပြီး ၁၉၉၆ ခုနှစ်တွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၊ ဘန်ကောက်မြို့မှာ‌ ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားအနေနဲ့ လုပ်ကိုင်ခဲ့ဖူးပါတယ်။ ၁၉၉၉ခု နှစ်မှာ ရန်ကုန်မြို့က ကုမ္ပဏီတစ်ခုမှာ စာရင်းကိုင်ဝန်ထမ်းအဖြစ် လုပ်ကိုင်ခဲ့ပါတယ်။

၂၀၀၀ ခုနှစ်မှာတော့ ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ်ကို ရောက်ရှိလာခဲ့ပြီး သတင်းမီဒီယာအလုပ်ကို စတင် လုပ်ကိုင်ခဲ့ပါတယ်။ KIC သတင်းဌာနရဲ့ သတင်းထောက်အဖြစ်သာမက၊ လစဉ်ထုတ်စာစောင်အတွက် လေးအောက်ဒီဇိုင်း တာဝန်တွေနဲ့အတူ မြန်မာပိုင်းသတင်းအယ်ဒီတာအဖြစ်လည်း လုပ်ကိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၀၈ ခုနှစ်ကစပြီး အယ်ဒီတာချုပ်တာဝန်ကို ထမ်းဆောင်ခဲ့တယ်။

သတင်းမီဒီယာမှာ အချိန်ပြည့် လုပ်ကိုင်နေသလို တစ်ဖက်မှာလည်း အမျိုးသမီးအခွင့်အရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဆောင်ရွက်နေတဲ့ ကရင်အမျိုးသမီးအစည်းအရုံး (KWO) မှာ ဗဟိုအလုပ်အမှုဆောင်ကော်မတီဝင်အဖြစ် (၈) နှစ် တာဝန် ထမ်းဆောင်ခဲ့ပြီး လက်ရှိအချိန်ထိ KWO ရွေးကောက်ခံရပြီး ဗဟိုအမြဲတမ်းကော်မတီဝင်အနေနဲ့ တက်ကြွစွာ ဆက်လက်ပါဝင်လုပ်ဆောင်နေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။

စစ်အာဏာသိမ်းမှုဖြစ်ပွားတဲ့အခါမှာတော့ ပြည်တွင်းကရုံးကိုပိတ်သိမ်းပြီး ဝန်ထမ်းတွေ ဘေးကင်း လုံခြုံဖို့၊ သတင်းခန်းပုံမှန်လည်ပတ်နိုင်ဖို့အတွက် အခက်အခဲတွေကြားက ဦးဆောင်ရုန်းကန်ခဲ့ပါတယ်။ KIC သတင်းဌာနကို ကိုယ်တိုင်စီမံမှု မလုပ်နိုင်တော့တဲ့အချိန်မှာတောင် မိမိရဲ့သတင်းဌာနကို ရေရှည် လည်ပတ် ရှင်သန်သွားစေချင်သူပါ။ ဒါ့အပြင် အမျိုးသမီးတွေကိုလည်း မည်သည့်အခန်းကဏ္ဍမှာမဆို ခေါင်းဆောင်မှု နေရာတွေမှာ ပိုမိုရောက်လာနိုင်ဖို့ ဆန္ဒပြင်းပြသူတစ်ယောက်လည်း ဖြစ်ပါတယ်။

သူမဟာ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးပေါင်းစုံ မှီတင်းနေထိုင်ကြတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ တိုင်းရင်းသားဘာသာ စကားနဲ့ တင်ဆက်တဲ့ သတင်းဌာနတွေ၊ တိုင်းရင်းသားသတင်းထောက်တွေ အများကြီး ပေါ်ထွက်လာအောင် အတတ်နိုင်ဆုံး ဆောင်ရွက်သွားဖို့လည်း ရည်မှန်းချက်ထားသူတစ်ယောက် ဖြစ်ပါတယ်။

နန်းဖော့ဂေဟာ နိုင်ငံတကာမြန်မာ့သတင်း (BNI)မှာ Development Officer, Executive Director နဲ့ Policy Affair Committee ဥက္ကဌအဖြစ် တာဝန်ယူခဲ့သလို လက်ရှိအချိန်မှာလည်း အယ်ဒီတာဘုတ် (Board of Editor) အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦး ဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၂၃၊ ဒီဇင်ဘာလမှာ စတင်ဖွဲ့စည်းတည်ထောင်တဲ့ လွတ်လပ်သောမြန်မာ သတင်းမီဒီယာကောင်စီ (IPCM) ရဲ့ ဥက္ကဌအဖြစ်လည်း ရွေးကောက်ခံခဲ့ရပါတယ်။

သူမဟာ ၂၀၁၈ နဲ့ ၂၀၂၂ခုနှစ် တွေမှာ ကရင်အမျိုးသမီးအစည်းအရုံးရဲ့ နှစ်ရှည်သက်တမ်းအလိုက် ဂုဏ်ပြုချီးမြှင့်ခြင်းခံရသူတွေထဲက တစ်ဦးဖြစ်သလို ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မေလမှာ World Association of News Publisher (WAN-IFRA) က ရွေးချယ်ပေးအပ်တဲ့ Women in News Editorial Leadership Award ကို အရှေ့တောင်အာရှကိုယ်စားပြုဆုရှင်အဖြစ် ရရှိခဲ့ပါတယ်။ ဒီဆုဟာ သတင်းမီဒီယာလောကမှာ အဓိက ဦးဆောင်ပါဝင်နေတဲ့ အမျိုးသမီးတွေကို အာရပ်၊ အာဖရိကနဲ့ အရှေ့တောင်အာရှ နယ်ပယ်သုံးခုကို နှစ်စဉ် ပေးအပ်ချီးမြှင့်တာ ဖြစ်ပါတယ်။

မေး။     ။ လက်ရှိနွေဦးတော်လှန်ရေး အပါအဝင် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးဖြစ်စဉ်နှင့်ပတ်သက်ပြီး ဆရာမအမြင်ကို သိပါရစေရှင်။

ဖြေ။      ။ နွေဦးတော်လှန်ရေးလို့ခေါ်နေကြတဲ့ ၂၀၂၁ ခုနှစ် စစ်တပ်အာဏာသိမ်းမှုနောက်ပိုင်း ဖြစ်လာတဲ့ တော်လှန်ရေးကြီးရဲ့ထူးခြားတာတခုက တနိုင်ငံလုံး လှည်းနေလှေအောင်း မြင်းဇောင်းမကျန် တိုင်းရင်းသား နယ်မြေဒေသတွေမှမဟုတ်ဘူး၊ ပြည်နယ်ပြည်မ တဝန်းလုံးကနေပြီးတော့ အမျိုးသမီးတွေရော အမျိုးသားတွေ ရော အထူးသဖြင့် လူငယ်ပိုင်းတွေ ပါဝင်ပြီးတော့ တော်လှန်ရေးမှာ ကဏ္ဍအသီးသီးက ထမ်းဆောင်ကြတယ်။ စစ်အာဏာရှင်စနစ်နဲ့ စစ်အာဏာရှင်တွေကို ဖြုတ်ချဖို့ အလွှာအသီးသီးက တနိုင်ငံလုံးပါဝင်တဲ့ ပြည်သူ့တော်လှန်ရေးကြီးတခုလို့ ယူဆမိတယ်။

မေး။     ။ အာဏာသိမ်းပြီး‌နောက်ပိုင်းမှာ အမျိုးသမီးတွေအပေါ် ခွဲခြားတဲ့အယူအဆတွေ ပြောင်းလဲသွား တယ်လို့ ထင်ပါသလား။ ဘာတွေက ပြောင်းလဲသွားတယ်လို့ မြင်တွေ့ရလဲ။

ဖြေ။      ။ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်းမှာ အမျိုးသမီးတွေအပေါ် ခွဲခြားတဲ့အယူအဆက အရမ်းကြီး ပြောင်းလဲ သွားတယ်လို့တော့ မမြင်ဘူး။ အသိအမှတ်ပြုမှု တစုံတရာတော့ ရှိလာကြတယ်။ စစ်တပ်အာဏာသိမ်းမှုဖြစ်စဉ် အပြီး ရက်ပိုင်းမှာပဲ စပြီးတော့ ငြိမ်းချမ်းစွာဆန္ဒပြမှု၊ လမ်းလျှောက်ဆန္ဒပြမှုမှာလည်း အမျိုးသမီးလူငယ်ပိုင်းတွေ ခေါင်းဆောင်ပြီးတော့ ဦးဆောင်ခဲ့တာတွေကို မြင်ကြရတယ်။ တာထွက်ခဲ့တဲ့ပုံစံမျိုးတွေရှိတဲ့အတွက် ဒါကြီးက မေ့ဖျောက်လို့မရတဲ့၊ ချန်ထားလို့မရတဲ့ သမိုင်းတခုလည်း ဖြစ်ခဲ့တယ်။ မှတ်တိုင်တခုလည်း ဖြစ်တယ်။

နောက်တခုက အဲ့နောက်ပိုင်း ဖြစ်လာတဲ့ ၂၂၂၂ နဲ့ မတ်လအထိက တောက်လျှောက်က ဆန္ဒထုတ်ဖော်မှုတွေ အကုန်လုံးက အမျိုးသမီးတွေက သူ့အခန်းကဏ္ဍနဲ့သူ သူ့နည်းလမ်းနဲ့သူ ဦးဆောင်ခဲ့ကြပါဝင်ခဲ့ကြတယ်။ ဆန္ဒပြမှုတွေကို ဖြိုခွင်းတဲ့ စစ်တပ်ရဲ့လုပ်ရပ်တွေကိုတောင် မတွန့်ဆုတ်သွားဘဲနဲ့ နည်းလမ်းသစ်မျိုးစုံကို သုံးပြီး တော်လှန်ခဲ့ကြတယ်။ ထဘီကိုအလံလိုမျိုး သဘောထားပြီး လုပ်တဲ့အပိုင်းလေးတွေကအစ ဒီလှုပ်ရှားမှုက စနစ်တခုကို ပြောင်းလဲသွားစေခဲ့တယ်။

နိုင်ငံရေးပါတီတွေကအစ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးတွေ၊ အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းတွေအဆုံး အမျိုးသမီးတွေရဲ့ပါဝင်မှုဆိုတာ တော်တော်အရေးကြီးတဲ့ အခန်းကဏ္ဍဆိုတာမျိုးကိုတော့ အသိအမှတ်ပြုတဲ့ အပိုင်းကိုတော့ တွေ့ရတယ်။ သို့သော်လည်း ဓလေ့ထုံးစံအရဖြစ်စေ၊ ဘာသာရေးအရဖြစ်စေ ရှိနေဆဲ၊ အရိုးစွဲဖြစ်နေဆဲဖြစ်တော့ ချက်ချင်းကြီးကို ခွဲခြားတဲ့အယူအဆ နှစ်မြုပ်နေတဲ့အရာကို ပြောင်းလဲသွားဖို့ တော်တော်ကြီးတော့ လုပ်ဆောင်ရဦးမယ်။ အများကြီးတော့ ပြောင်းလဲသွားတယ်လို့ မမြင်ရသေးဘူး။

နိုင်ငံရေးပါတီတွေကအစ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးတွေ၊ အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းတွေအဆုံး အမျိုးသမီးတွေရဲ့ပါဝင်မှုဆိုတာ တော်တော်အရေးကြီးတဲ့ အခန်းကဏ္ဍဆိုတာမျိုးကိုတော့ အသိအမှတ်ပြုလာကြတယ်”

မေး။     ။နိုင်ငံသစ်တည်ဆောက်ရေးမှာ အမျိုးသမီးတွေနဲ့ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်ကို လျစ်လျူရှုမှုတွေ ပပျောက်ဖို့၊ ပြည့်ပြည့်ဝဝနဲ့ ပိုမိုပါဝင်နိုင်ဖို့အတွက် ဘာတွေကိုလုပ်ဆောင်သင့်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ နိုင်ငံသူတစ်ဦးအနေနဲ့ အမျိုးသမီးတဦးအနေနဲ့ မြင်ကြည့်မယ်ဆိုရင် နိုင်ငံသစ်တခုကို တည်‌ဆောက်ဖို့ အရေးမှာဆိုရင်တော့ အပြန်အလှန် စာနာမှုတရားနဲ့ လေးစားမှု ရှိကြရပါမယ်။ ကိုယ့်နိုင်ငံရဲ့ အကျိုးစီးပွားနဲ့ တိုးတက်ဖို့အတွက် မျှတမှု၊ တရားမျှတမှုတွေနဲ့ အပြန်အလှန် လေးလေးစားစား တည်ဆောက်သွားမယ်ဆိုရင်တော့ ဒီရလဒ်ကို ခံစားရရှိမယ်လို့ မြင်ပါတယ်။

ဒီအပိုင်းမှာကျတော့ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်ကလည်း အရေးကြီး ပါတယ်။ ဘာလို့လဲဆို မိသားစုတစုမှာတောင်မှ အမျိုးသမီး၊ အမျိုးသား၊ အဖေအမေ၊ အစ်ကိုအစ်မ ဒွန်တွဲနေတယ်။ ဘယ်အရာမဆို ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်ကတော့ သူ့ကဏ္ဍအလိုက် လုပ်နိုင်စွမ်းအပေါ်မှာ မူတည်ပြီးတော့ အမျိုးသမီးမို့လို့ဆိုတဲ့ သတ်မှတ်ချက်ထက် ကိုယ့်ရဲ့ပင်ကိုယ် စွမ်းဆောင်ရည်အပေါ်မှာ ထားပြီးတော့ ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်ကို လမ်းဖွင့်ပေးဖို့ လိုအပ်တယ်။

ရှေးရိုးစွဲနဲ့ လျစ်လျူရှုမှုတွေကို ပပျောက်စေချင်တယ်။ ပြည့်ပြည့်ဝဝ ပါဝင်နိုင်ဖို့က ကမ်ပိန်းတွေပဲ လုပ်နေတာနဲ့ မပြီးဘူး။ သက်ဆိုင်ရာအစုအဖွဲ့တခုစီကလည်း အမျိုးသမီးတွေရဲ့ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့် ဦးဆောင်ပိုင်ခွင့်တွေ အပြည့်အဝ ရရှိဖို့အတွက်က အမျိုးသမီးတွေကို ပါဝင်မှု၊ လက်တွဲခေါ်ဆောင်မှုနဲ့ ဂျန်ဒါ-ကျားမတန်းတူ‌ရေး မူဝါဒတွေ ချမှတ်ပြီးတော့ လိုက်နာကျင့်သုံး အကောင်အထည်ဖော်သင့်တယ်။

ပါးစပ်နဲ့ဆုံးဖြတ်ချက်ဆိုတာ လေထဲမှာ ပျောက်သွားနိုင်တယ်။ တခါတလေကျရင်တော့ မူဝါဒတွေချမှတ်ပြီး‌တော့ ဘာမှလည်း မကျင့်သုံးဘူးဆို ဘာမှမဖြစ်လာဘူးလေ။ အဆင့်ဆင့် အများကြီးလုပ်ဖို့ လိုတယ်လို့ မြင်တယ်။

မေး။     ။ စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေး အောင်မြင်ဖို့အတွက် မီဒီယာရဲ့အခန်းကဏ္ဍက ဘယ်လောက်အထိ အရေးကြီးပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ မီဒီယာရဲ့အခန်းကဏ္ဍက အရမ်းအရေးကြီးတယ်လို့ မြင်တယ်။ ဘာလို့လဲဆို သတင်းအချက်အလက် ဆိုတာ အဆိုးတွေ ရှိတယ်။ အကောင်းတွေ ရှိတယ်။ စနစ်ပြောင်းတဲ့တော်လှန်ရေးတရပ် ‌အောင်မြင်သွားဖို့၊ စစ်အာဏာရှင်စနစ် ဖြိုချဖို့ဆိုတာ မီဒီယာရဲ့အခန်းကဏ္ဍအနေနဲ့ ပြည်သူလူထုကို မှန်ကန်တဲ့ သတင်းအချက်အ လက်တွေ ဖော်ပြပေးဖို့ရုံတင်မကပဲနဲ့ ဘယ်လိုသတင်းအချက်အလက်တွေက မှားယွင်းနေတယ်၊ ဘယ်လိုက ဝါဒဖြန့်တဲ့သတင်းတွေဖြစ်တယ် ဆိုတာမျိုးကိုလည်း ပညာပေးမှုအပိုင်းမှာ လုပ်ရမယ့်ဟာမျိုးလည်း ရှိတယ်။

သတင်းမီဒီယာအပိုင်းမှာက အသိပေးမှုတခုထဲမဟုတ်ဘဲနဲ့ ပညာပေးမှုအပိုင်းပါ လုပ်ရမယ့်အနေအထား ဖြစ်တယ်။ တဖက်မှာလည်း တော်လှန်ရေးမှာ တအားပင်ပမ်းနစ်မွန်းနေတဲ့ ပါဝင်သူတွေ အသီးသီးကိုလည်း ဖျော်ဖြေမှုအပိုင်းပါ လုပ်သွားလို့ ရနိုင်တယ်။ မီဒီယာအခန်းကဏ္ဍက အသိပေးမှု၊ ပညာပေးမှု၊ ဖျော်ဖြေမှုပါ လုပ်သွားနိုင်တယ်ဆိုတော့ စနစ်ပြောင်းစေဖို့ အထောက်အပံ့ တွန်းအားဖြစ်စေပါတယ်။ အုတ်တချပ် သဲတပွင့်အနေနဲ့ အရေးကြီးတယ်လို့ ပြောချင်ပါတယ်။

“မီဒီယာအခန်းကဏ္ဍက အသိပေးမှု၊ ပညာပေးမှု၊ ဖျော်ဖြေမှုပါ လုပ်သွားနိုင်တယ်ဆိုတော့ စနစ်ပြောင်းစေဖို့ အထောက်အပံ့ တွန်းအားဖြစ်စေပါတယ်။ အုတ်တချပ် သဲတပွင့်အနေနဲ့ အရေးကြီးတယ်လို့ ပြောချင်ပါတယ်”

မေး။     ။ ကိုယ်တိုင်အနေနဲ့ မီဒီယာလုပ်ငန်းတွေကို ဆောင်ရွက်တဲ့အခါ အမျိုးသမီးဖြစ်ခြင်းကြောင့် ခွဲခြားဆက်ဆံ ခံရတာတွေ ကြုံတွေ့ရဖူးပါသလား။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးဖြစ်လို့ ခွဲခြားဆက်ဆံခံရတာ သိသိသာသာတော့ မရှိဘူး။ ခွဲခြားမှုဆိုတာက ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာနဲ့ပဲ သွားပြီးတော့ ကြုံဆုံရတာ မဟုတ်ဘူး။ တခါတလေ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာအရ ခွဲခြားမှုတွေ ရှိပါတယ်။ ကိုယ့်ကို လုပ်နိုင်ပါ့မလား။ လုပ်လို့တတ်ပါ့မလား ဆိုပြီး မြင်တာရှိပါတယ်။ အဲ့လိုမျိုး ယုံကြည်မှု မရတာတွေလည်း တခါတလေရှိတယ်။

ယုံကြည်မှုဆိုတာ ကိုယ့်ရဲ့မိသားစုဆွေမျိုးအသိုင်းအဝိုင်းထဲမှာ၊ ကိုယ့်ရဲ့ နီးစပ်ရာပတ်ဝန်းကျင်မှာဖြစ်စေ ဒါမျိုးလေးတွေက ကြုံရတာတော့ ရှိတယ်။ ဒီအပေါ် အရမ်းကြီး ခံစားရပြီး တော့ စိတ်ဓာတ်ကျသွားလို့တော့ မရဘူး။ အဓိကက အလုပ်တခုလုပ်ပြီဆို အခက်အခဲတော့ ကြုံရမယ်။

ကိုယ့်နိုင်ငံအတိုင်းအတာနဲ့ ကိုယ့်လူမှုအဖွဲ့အစည်း အတိုင်းအတာကလည်း အမျိုးသမီးတွေဆို အိမ်မှာနေရမဲ့သူ ဆိုတာမျိုး ယူဆနေကြတာမျိုးတဲ့အတွက် ဒါကခံရတာပဲ။ ကျွန်မရဲ့ ကိုယ်ပိုင်ပုံစံကလည်း ‌အေးဆေးပဲနေတယ် ဆိုပေမယ့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ခွဲခြားသလိုကြုံရရင်တော့ နည်းနည်း အဲ့ဒါကို တန်ပြန်ချင်တဲ့စိတ်က ရှိတယ်။

ပြန်လုပ်ပြချင်တဲ့စိတ်က ရှိတယ်။ သို့ပေမယ့် မပြောဘူး။ မပြောဘဲနဲ့ သက်သေပြသွားတဲ့ဟာ ရှိတယ်။ ကိုယ့်လိုပဲ လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်တွေ၊ ဂျူနီယာဝန်ထမ်းလေးတွေ ရှိတယ်ဆိုတော့ ကိုယ့်လောက်မကြုံရအောင် အရှေ့ကနေ ကာထား လမ်းဖောက်ထားတာမျိုးလေးတွေ လုပ်ရတာပေါ့။

မေး။     ။ ဂျဲန်ဒါတန်းတူညီမျှရေး အပါအဝင် တန်းတူညီမျှမှု၊ လွတ်လပ်မှု၊ တရားမျှတမှု မြင့်တက်လာဖို့ အတွက် မီဒီယာတွေအနေနဲ့ ဘယ်လိုလုပ်ပေးနိုင်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ ဂျဲန်ဒါတန်းတူညီမျှရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး အခုလည်း တော်တော်များများက လူသားတွေရဲ့ အခွင့်အရေး ပေါ်မှာ မူတည်ပြီးတော့ ရေးသားဖော်ပြနေတာပဲ။ သတင်းမီဒီယာဆိုတာလည်း လွတ်လပ်စွာ ရေးသား ထုတ်ဖော်ခွင့်ကို အခြေခံတာဆိုတော့ ကျန်တဲ့တန်းတူညီမျှမှုတွေက တစ်ပါတည်း ပါလာတယ်။ “လွတ်လပ်စွာ” ဆိုတဲ့နေရာမှာ ပရမ်းပတာ လွတ်လပ်စွာတော့ မဟုတ်ဘူး။

လူသားတွေမှာလည်း သူ့ရဲ့သီလတွေ ရှိတယ်။ သတင်းမီဒီယာမှာလည်း ကျင့်ဝတ် ဆိုတာရှိတယ်။ ကျင့်ဝတ်ကို ခိုင်ခိုင်မာမာနဲ့ ရေးသားဖော်ထုတ်သွားမယ် ဆိုရင် ကောင်းကျိုး၊ တိုးတက်မှုအတွက် လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေ၊ ကိုယ့်ရဲ့ရပ်ရွာ၊ ကိုယ့်နိုင်ငံ၊ တဦးတယောက် ချင်းစီရဲ့ ကောင်းမွန်တဲ့ ပြောင်းလဲမှုကို ဖြစ်စေတဲ့အရာ ဖြစ်တယ်။

သတင်းဆောင်းပါးတပုဒ်ဟာ လူအများကြီးဆီကို ရောက်တဲ့အထိ တာသွားတယ်။ တန်းတူညီမျှရေးဖြစ်စေ၊ တရားမျှတမှုဖြစ်စေ မြှင့်တက်လာဖို့က မီဒီယာကနေ ပညာပေးမှုတွေ သာဓကပေးပြီး ရေးသားမှုတွေကို ရေးသားဖော်ပြခြင်းအားဖြင့် တယောက်ချင်းလိုက်ပြောလိုက်တာထက်စာရင် လူပေါင်းရာနဲ့ချီက ဒီထုတ်လုပ်မှု တွေကို ကြည့်ရ၊ ဖတ်ရ၊ နားထောင်ရတယ်။ ဒါတွေက မီဒီယာတွေက လုပ်ဆောင်ပေးနိုင်တဲ့အရာလို့ ပြောလို့ ရတာပေါ့‌နော်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်တွေ ပိုမိုထွက်ပေါ်လာဖို့အတွက် မီဒီယာကနေ ဘယ်လိုလုပ်ဆောင် ပေးနိုင်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေးဆိုလည်း မွေးထုတ်ရတာပါပဲ။ မွေးထုတ်ပြီးတော့ ပျိုးထောင်ဖို့ လိုတယ်။ တဖက်မှာလည်း လက်တွဲ‌ခေါ်ဆောင်ဖို့ လိုတယ်။ တစ်တချက်ကတော့ ကျွန်မတို့အမျိုးသမီးတွေအနေနဲ့က ခေါင်းဆောင်မှု အပိုင်းရောက်ဖို့အတွက် နောက်လိုက်ကောင်းတွေ အရင်ဖြစ်ရသေးတာကို။ ကိုယ်တိုင်က ပါဝင်လုပ်ဆောင်မှု အားကောင်းဖို့ လိုတယ်။

တဖက်မှာလည်း မိမိကိုယ်ကို ငါလုပ်နိုင်တယ်၊ တခြားသူ လုပ်နိုင်တယ်ဆိုရင် ငါလည်းလုပ် နိုင်တယ်ဆိုတဲ့ self- confident က အားကောင်းဖို့ လိုတယ်။ နောက်တခုက ခံနိုင်ရည်ရှိဖို့လိုတယ်လို့ မြင်တယ်။ သက်ဆိုင်ရာ သတင်းမီဒီယာတွေမှာလည်း သတင်းခန်းတွေမှာ အမျိုးသမီး သတင်းထောက်တွေရဲ့ ပါဝင်မှုကနေတစ်ဆင့် ဦးဆောင်မှုအပိုင်းအထိ လက်တွဲခေါ်ဆောင်ဖို့အတွက် အရမ်း အရေးကြီးတယ်။ ထိုကမှတဆင့် အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်တွေကို အများကြီး ထွက်ပေါ်လာအောင် ပံ့ပိုးပေးနိုင်မယ်လို့ မြင်ပါတယ်။

မေး။     ။ တော်လှန်ရေး ၄ နှစ်ကာလမှာ အမျိုးသမီးတွေအနေနဲ့ ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်ကို ဘယ်လိုကဏ္ဍတွေမှာ ထင်ထင် ရှားရှားမြင်တွေ့နေရပြီလို့ သုံးသပ်ချင်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ အမှန်တော့လည်း မြန်မာနိုင်ငံမှာ တော်လှန်ရေးက တော်တော်တော့ကြာခဲ့ပြီ။ စစ်အစိုးရ အဆက်ဆက်ကို‌ တော်လှန်ခဲ့တဲ့ကာလတွေက အရှည်ကြီးရှိခဲ့တယ်။ ဒါပေမယ့် တနိုင်ငံလုံးပါလာခဲ့တဲ့ တော်လှန်ရေးက ဒီ (၄) နှစ် တာပေါ့။ အမျိုးသမီးတွေအတွက် ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်က အခုမှာတော့ တော်တော် များများ ရလာတာ မြင်ရပါတယ်။ သက်ဆိုင်ရာ နိုင်ငံရေးအစုအဖွဲ့တွေ၊ အထူးသဖြင့် အမျိုးသမီးအရပ်ဘက် အဖွဲ့အစည်းတွေမှာ အရမ်းအားကောင်းတယ်။ နဂိုကထက် အခုက ပိုပြီး စုစည်းကြတယ်။ ညီညွတ်ကြတယ်။

အမျိုးသမီးအဖွဲ့အစည်းမဟုတ်တဲ့ တခြားသက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံရေးအဖွဲ့အစည်းတွေ၊ တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်း တွေ ယုတ်စွအဆုံး လက်နက်ကိုင်ပြီး တိုက်တဲ့အခန်းကဏ္ဍမှာလည်း အမျိုးသမီးနဲ့ အမျိုးသား အပြန်အလှန် လေးစားမှုနဲ့ ရိုင်းပင်းဝန်းရံမှုတွေက ပိုပြီး ပေါ်လွင်လာတယ်လို့ သုံးသပ်မိတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေ နိုင်ငံရေးမှာ တင်းပြည့်ကျပ်ပြည့် ပါဝင်လုပ်ဆောင်လို့ရမယ်ဆိုရင် အနာဂတ် နိုင်ငံရေးမှာ ဘယ်လိုအပြောင်းအလဲတွေကို မြင်တွေ့ကြရမလဲ။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးတွေနိုင်ငံရေးမှာ တင်းပြည့်ကျပ်ပြည့်၊ ပြည့်ပြည့်ဝဝ ပါဝင်နိုင်မယ်ဆိုရင် မျှတတဲ့ တွေးခေါ်မှုတွေ၊ မျှတတဲ့စီမံအုပ်ချုပ်မှုတွေ၊ မျှတတဲ့ဥပဒေတွေ၊ ပြည့်စုံတဲ့ဥပဒေတွေ အများကြီး အကောင်အထည်ဖော်နိုင်မယ်လို့ မြင်တယ်။ တင်းပြည့်ကျပ်ပြည့် ပါဝင်နိုင်ပြီဆိုရင် အနာဂတ်နိုင်ငံရေးမှာ ဥပဒေပြုရေး၊ တရားစီရင်ရေး၊ အုပ်ချုပ်ရေးမဏ္ဍိုင်တွေမှာ ကျား၊မတန်းတူမှု၊ သာတူညီမှုတွေနဲ့ နိုင်ငံကို ရေရှည်တိုးတက်အောင် သယ်ဆောင်သွားနိုင်မဲ့ အပြောင်းအလဲကို မြင်တွေ့ရမယ်လို့ ယူဆမိပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေအပေါ် ခွဲခြားမှုမရှိတဲ့ အနာဂတ်နိုင်ငံသစ်ကို ဘယ်လောက်အထိ မျှော်လင့်ထားလဲ။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးတွေအပေါ် ခွဲခြားမှုမရှိတဲ့ အနာဂတ်နိုင်ငံသစ်ကတော့ မျှော်လင့်ထားတယ်ဆိုပေမယ့် တော်တော်လေးတော့ လုပ်ဆောင်ရဦးမယ်။ တဦးတယောက်ချင်းစီ မိသားစုတစုက စပြီးတော့ ကိုယ့်ရဲ့ရပ်ရွာ၊ နိုင်ငံတခုလုံးအဆုံး ခွဲခြားမှုမရှိအောင် လုပ်ရမယ်။ ခွဲခြားမှုမရှိအောင် တိုက်ရိုက်မလုပ်နိုင်ရင်တောင် အပြန်အလှန် နားလည်မှု၊ အပြန်အလှန်လေးစားမှုနဲ့ အပြန်အလှန်ရိုင်းင်းမှုတွေ ရှိတဲ့အခြေအနေကို ရောက်ဖို့ အတွက် မိမိတဦးချင်းစီရဲ့စိတ်နေစိတ်ထားကစပြီး ပြုပြင်သွားရမယ်လို့ ထင်တယ်။

တဦးတယောက်ချင်းစီ ပြုပြင်သွားဖို့ဆိုတာကလည်း တော်တော်လေးတော့ အချိန်ယူရဦးမယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပြုပြင်ယူရတာက ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပြုပြင်ရတာထက် ပိုခက်ခဲတယ်။ ဒါကြောင့် သူ့အခန်းကဏ္ဍအလိုက်၊ သူ့အစုအဖွဲ့အလိုက် တည်ဆောက်သွားမှသာရင် ခွဲခြားမှုမရှိတဲ့ အနာဂတ်နိုင်ငံကို မြန်မြန်မြင်တွေ့ရမယ်လို့ မျှော်လင့်မိပါတယ်။

“တဦးတယောက်ချင်းစီ မိသားစုတစုက စပြီးတော့ ကိုယ့်ရဲ့ရပ်ရွာ၊ နိုင်ငံ တခုလုံးအဆုံး ခွဲခြားမှုမရှိအောင် လုပ်ရမယ်။ ခွဲခြားမှုမရှိအောင် တိုက်ရိုက် မလုပ်နိုင်ရင်တောင် အပြန်အလှန် နားလည်မှု၊ အပြန်အလှန်လေးစားမှုနဲ့ အပြန်အလှန်ယိုင်းပင်းမှုတွေ ရှိတဲ့အခြေအနေကို ရောက်ဖို့အတွက် မိမိတဦးချင်းစီရဲ့ စိတ်နေစိတ်ထားက စပြီး ပြုပြင်သွားရမယ်”

“ခေတ်ဝန်ကိုထမ်းသောအမျိုးသမီးများ”စာအုပ်ကိုအောက်ပါလင့်ခ်တွင်ဒေါင်းယူဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီရှင်။ https://drive.google.com/file/d/1UeVjujGC87uvaNsU2_JQEFV4bi-9q7kh/view?usp=sharing

#politicsforwomenmyanmar
#whatishappeninginmyamar
#Advocacy
#politics
#media

0 Comments

5/11/2025 0 Comments

May 11th, 2025

နန့်မေသဉ္ဇာ ပူးတွဲတည်ထောင်သူ (BPLA)
အမှုဆောင်ဒါရိုက်တာ (The Space)

အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအသံ စာစဉ်အမှတ် (၅) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြသည်။

“အမျိုးသမီးတွေ နိုင်ငံရေး၊ စစ်ရေးပါဝင်ခွင့် ပိုပြီးရှိဖို့ လိုတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာက နိုင်ငံရေးပါဝင်ခွင့် တခုထဲကိုပဲ ပြောလို့ မရတော့ဘူး။ စစ်ရေးပါဝင်ခွင့်ဟာလည်း နိုင်ငံရဲ့အပြောင်းအလဲနဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်အပေါ် သက်ရောက်နေတယ်ဆိုတာကို ကျွန်မတို့ သိဖို့ လိုအပ်တယ်”

            ဧရာဝတီတိုင်း၊ ပန်းတနော် ဇာတိဖွား အသက် (၃၁) နှစ် ရှိသူ နန့်မေသဥ္ဇာသည် ဗမာပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေးတပ်တော် (BPLA) ကို စတင်တည်ထောင်ခဲ့သူ ခေါင်းဆောင် (၁၇) ဦးအနက် တစ်ဦး ဖြစ်ပါတယ်။ BPLA ရဲ့ တပ်သားသစ်စုဆောင်းရေးနှင့် စိစစ်ရေးဌာနမှူးအဖြစ် တာဝန်ယူထားသလို၊ BPLA ၏ အရပ်သားဌာနဖြစ်တဲ့ The Space ရဲ့ အမှုဆောင်ဒါရိုက်တာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

            ၂၀၁၀ - ၂၀၁၂ ခုနှစ်မှာ ဓန နေ့စဉ်သတင်းစာတွင် သတင်းထောက် အဖြစ် စတင်လုပ်ခဲ့ပြီး တစ်ချိန်တည်းတွင် KWEG မှာ စေတနာ့ဝန်ထမ်း လုပ်ခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၁၂ - ၂၀၁၆ ကာလမှာ ရခိုင်ပြည်နယ်က ရိုဟင်ဂျာကမ့်တွေမှာ အမျိုးသမီးနှင့် ကလေးသူငယ် အခွင့်အရေးအတွက် အလုပ်လုပ်ခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၁၆ - ၂၀၁၉ မှာ Action Aid Myanmar အဖွဲ့ Women Right department မှာ အလုပ်လုပ်ခဲ့ပြီး၊ ၂၀၂၀-၂၀၂၁ ခုနှစ်တွေမှာ Colorful Girl အဖွဲ့မှာ Trainer အနေနဲ့ လုပ်ခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၁၁ မှ ၂၀၂၁ အထိ KNU လူငယ်နည်းပညာ အထောက်အကူပြုသူအနေနဲ့ လူမျိုးစုနိုင်ငံရေးကို လေ့လာခဲ့ပါတယ်။

            ၂၀၂၁ အာဏာသိမ်းမှု ဖြစ်ပွားပြီးနောက်ပိုင်း GSCN ကိုစတင်တည်ထောင်သူထဲမှာ ပါဝင်ခဲ့ပြီး ယခုအချိန်အထိ ကရင်လူမျိုးစု ကိုယ်စားပြုအနေဖြင့် ပါဝင်နေပါတယ်။ ၂၀၂၁ မတ်လ ၈ ရက်နေ့မှာ “ငါတို့ထဘီ ငါတို့အလံ ငါတို့အောင်ပွဲ” ကမ်ပိန်းကို တနိုင်ငံလုံးအနေဖြင့် ပါဝင်လာနိုင်စေရန် ဦးဆောင်ခဲ့သူ တစ်ယောက်လည်း ဖြစ်ပါတယ်။

            ၂၀၂၁ မတ်လမှာ လွတ်မြောက်နယ်မြေကို ရောက်ရှိခဲ့ပြီး ဗမာပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေးတပ်တော် BPLA ကို စတင်တည်ထောင်ခဲ့သူများတွင် ပါဝင်ခဲ့ပြီး အပတ်စဉ်(၁) သင်တန်းကို တက်ရောက်ခဲ့ပြီး လက်ရှိမှာ စုဆောင်းရေးနှင့် စိစစ်ရေးဌာနမှူးအဖြစ် တာဝန်ယူထားပါတယ်။ ၂၀၂၂ ဒီဇင်ဘာလမှာ The Space အဖွဲ့ကို စတင်တည်ထောင်ခဲ့ပြီး လက်ရှိမှာ အမှူဆောင်ဒါရိုက်တာ အနေနဲ့ လုပ်ကိုင်လျက် ရှိပါတယ်။

မေး။     ။ လက်ရှိနွေဦးတော်လှန်ရေးအပါအဝင် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးဖြစ်စဉ်နှင့်ပတ်သက်ပြီး ဆရာမ အမြင်ကို ပြောပြပေးပါရှင့်။

ဖြေ။      ။ အခုဆို နွေဦးတော်လှန်ရေးက လေးနှစ်ပတ်ဝန်းကျင် ဖြစ်လာပြီ။ အစပိုင်း တစ်နှစ် နှစ်နှစ်ကတော့ ဒီတော်လှန်ရေးအပေါ်မှာ မခံချင်စိတ်တွေ၊ ပြောင်းလဲချင်စိတ်တွေ အရမ်းပြင်းကြတယ်။ နောက်ပိုင်းမှာ နည်းနည်းတော့ အားလျော့သွားတယ်။ ကျွန်မအနေနဲ့ အဲ့ဒီအားလျော့သွားမှုကို ကောင်းတဲ့ဘက်က ပိုရှုမြင် ရမယ်ဆိုရင် အဖွဲ့တွေက ပိုပြီးကျစ်လျစ်သွားတယ်။

ဘာတွေ အဓိကလိုအပ်လဲဆိုတာ သူတို့ ကောင်းကောင်း သိသွားတယ်။ ပထမနှစ်ပိုင်းလောက်မှာဆိုရင် ပုံစံမျိုးစုံနဲ့ ကွဲပြားနေတယ်။ အခြေအနေမျိုးစုံနဲ့ ကွဲပြားနေတယ်။ စနစ်တကျ စုဖွဲ့ရမယ်ဆိုတဲ့သိမှုမျိုး မရှိကြဘူး။ ဒါပေမယ့် ဒီနှစ်ပိုင်းမှာ အထိအခိုက်လည်း တော်တော်လေး ရှိလာခဲ့ကြတယ်။ ပြည်သူလူထုနဲ့လည်း တိုက်ရိုက်ဆက်ဆံလာခဲ့ကြရပြီဆိုတော့ လူထုက ဘာကိုကြိုက်လဲ ဘာကိုမကြိုက်ဘူးလဲဆိုတာ ကောင်းကောင်းသိလာတယ်။ ပြည်သူလူထုအပေါ်မှာ သူတို့ဆက်ဆံမိတဲ့ အပြုအမူတွေဟာ ပြည်သူလူထုက ပြန်ပြီးတုန့်ပြန်လာကြပြီ။

အပြန်အလှန်အခြေအနေကို ရောက်လာချိန်မှာ တော်လှန်ရေးက အပြုသဘော ပိုဆောင်လာတယ်လို့ သုံးသပ်လို့ရတယ်။ ဒီလေးနှစ်ကာလမှာ ဇကာတင်ပြီး စစ်ချလိုက်တယ်လို့ မြင်တယ်။ သေချာပြီး စစ်မှန်တဲ့အုပ်စုတွေက ကျန်ခဲ့ပြီးတော့ မစစ်မှန်တဲ့ အုပ်စုတွေက ဇကာအပေါက်ထဲကို ကျသွားတယ်လို့ မြင်တယ်။

နိုင်ငံရေးအစုအဖွဲ့မှာဆိုရင် လူငယ်တွေနဲ့ စုဖွဲ့ထားတဲ့ အစုအဖွဲ့တွေက potential ရှိလာတယ်လို့ တဖက်မှာ မြင်ရတယ်။ အဲ့လိုအခြေအနေတခုကို လေးနှစ်မှာ တည်ဆောက်နိုင်ခဲ့တယ်လို့ ကျွန်မ ယူဆတယ်။ လူငယ်တွေနဲ့စုဖွဲ့ထားတဲ့ နိုင်ငံရေးအစုအဖွဲ့တွေသည် Potential နိုင်ငံရေးအဖွဲ့တွေအဖြစ် ပစ်ပယ်လို့မရဘူး။ innovative ဖြစ်တဲ့ အတွေးအမြင်တွေကို နိုင်ငံရေးအစုအဖွဲ့ဟောင်းတွေက ကျော်လွန်လို့ မရတော့ဘူး။

နိုင်ငံရေးအစုအဖွဲ့တွေကြားထဲမှာ အပြုသဘောဆန်တဲ့အပြောင်းအလဲ ဖြစ်သွားဖို့အတွက် လုံလောက်တဲ့ အင်နဲ့အားနဲ့ ဖြစ်လာပြီ။ ဒီလေးနှစ်အတွင်းထဲမှာ အတွေ့အကြုံတွေလည်း အများကြီးရခဲ့ပြီ ဖြစ်တဲ့အတွက် ဒီ‌လေးနှစ်အတွင်းထဲမှာ အင်နဲ့အားနဲ့ဖြစ်လာခဲ့တယ်လို့ ပြောလို့ရတယ်။
နောက်တခုက ဗမာတွေက ဗမာမဟုတ်တဲ့လူမျိုးစုတွေအပေါ် အပြုသဘောဆောင်တဲ့အမြင်တွေ ဖြစ်လာတယ်။ ဗမာနိုင်ငံရေးသမားတွေရဲ့ practice နဲ့ တခြားဗမာလူမျိုးမဟုတ်တဲ့ လူမျိုးစုတွေရဲ့ practice က ဒီလို ကွဲပြားပါလား ဆိုတာကို သူတို့စပြီး သင်ယူလာတယ်။

သင်ယူလာတာက နားလည်ပေးတယ်လို့ ကျွန်မအနေနဲ့ မယူဆဘူး။ ဘာလို့ဆို တခြားနယ်မြေတွေကို သွားပြီးတော့မှ စိုးမိုးချင်တာ၊ ဗမာအင်အားစုများတဲ့ပါတီက ဒီနိုင်ငံရေးအစုအဖွဲ့မှာ majority ဖြစ်တာ၊ ဗဟိုအာဏာကိုယူထားချင်တာ စသဖြင့် ဒါတွေက ရှိတော့ရှိသေးတယ်။ ဒါပေမယ့်လို့ သူတို့ကျော်လို့ မရဘူးဆိုတာ သိလာကြပြီ။

ဘယ်သူ့ကိုဆိုရင် နိုင်ငံရေးအရ၊ စစ်ရေးအရ ကျော်လို့ မရဘူးလဲ၊ ဘယ်နေရာမှာဆိုရင် ဘယ်သူက ဘာလဲဆိုတာကို သူတို့ စပြီးသိမြင်လာဖို့ စနေကြပြီလို့ ပြောလို့ရတယ်။ အိုအိုမင်းမင်းတော့ ဖြစ်နေကြပြီ။ Innovative လည်း တော်တော်မဖြစ်ဘူး။ NUG အစုအဖွဲ့ကို ကြည့်ရမယ်ဆိုရင် လူငယ်တွေ၊ innovative ဖြစ်တဲ့လူတွေကို‌ ကောင်းကောင်းကြိုဆိုမယ့်လူမရှိသလို ထောက်ပံ့မှုအားလည်း မကောင်းဘူး။ ဒါကတော့ လောလောဆယ် နိုင်ငံရေးအစုအဖွဲ့တွေ ကြားထဲက အခြေအနေကို ရှုမြင်တဲ့အခြေအနေ ဖြစ်ပါတယ်။

“လက်ရှိအာဏာရှင်စနစ်က ကျွန်မတို့ရွေးချယ်ခွင့်မရဘဲနဲ့ ကျွန်မတို့ဆီရောက်လာတဲ့စနစ် ဖြစ်တယ်။ သို့ပေသော်ငြားလည်း ကျွန်မတို့က နှစ်ပေါင်းများစွာ အဲ့ဒါကို practice လုပ်ခဲ့ရတာမျိုးဖြစ်တဲ့အတွက် အဲ့စနစ်နဲ့ ကျွန်မတို့တွေက တံပိုးသေကြိုးသေဖြစ်လာတယ်”

မေး။    ။ နိုင်ငံရေးအရဆို မြန်မာနိုင်ငံဟာ ဘယ်လိုနိုင်ငံရေးစနစ်မျိုးနဲ့ အသားကျခဲ့တဲ့နိုင်ငံလို့ ပြောလို့ရပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ လက်ရှိအာဏာရှင်စနစ်က ကျွန်မတို့ရွေးချယ်ခွင့်မရဘဲနဲ့ ကျွန်မတို့ဆီရောက်လာတဲ့စနစ် ဖြစ်တယ်။ သို့ပေသော်ငြားလည်း ကျွန်မတို့က နှစ်ပေါင်းများစွာ အဲ့ဒါကို practice လုပ်ခဲ့ရတာမျိုးဖြစ်တဲ့အတွက် အဲ့စနစ်နဲ့ ကျွန်မတို့တွေက တံပိုးသေကြိုးသေဖြစ်လာတယ်။ တခြားစနစ်တွေကို အပြင်ကနေရှုမြင်ဖို့ အခွင့်အလမ်းလည်း အရမ်းနည်းခဲ့ကြတာကိုး။ အဲ့လိုအခြေအနေမျိုးဖြစ်ခဲ့ကြတယ်လို့ ကျွန်မက ပိုပြီးသုံးသပ်တယ်။

နောက်တခုက နိုင်ငံရဲ့အခြေအနေသည် တလျှောက်လုံး စစ်ရေးပိုကဲတဲ့ နိုင်ငံရေး ဖြစ်ခဲ့တယ်။ နိုင်ငံရေးအခင်းအကျင်းကို တည်ဆောက်ခဲ့တဲ့အချိန်သည်ပင် စစ်ရေးပိုကဲခဲ့တယ်။ အဲ့အချိန်တုန်းကလည်း အားလုံးကို စုစည်းမရခဲ့တဲ့ အခြေအနေ ရှိခဲ့တယ်။ ဒါပေမယ့် နွေဦးတော်လှန်ရေးက အသစ်ကနေပြန်စဖို့ အခွင့်အရေးတခုဖြစ်သွားခဲ့တယ် လို့ တဖက်ကနေ ရှုမြင်ပါတယ်။

မေး။     ။ နိုင်ငံအသစ်တခုတည်ဆောက်ဖို့အတွက် ဘယ်လိုအခြေခံမူတွေ စံနှုန်းတွေနဲ့အခြေတည်ပြီး တည်ဆောက်သင့်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ ကျွန်မအနေနဲ့မြင်တာတော့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့အခြေအနေအရ နိုင်ငံတခုတည်းအနေနဲ့ ဆက်ရှိမှာလား၊ တခုထက်ပိုမှာလားဆိုတာ သေသေချာချာ သိနိုင်တဲ့ကိစ္စ မဟုတ်သေးဘူး။ အခုအချိန်မှာ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ နိုင်ငံရေးစနစ်တွေအရပဲဖြစ်ဖြစ် ပုံစံအရပဲဖြစ်ဖြစ် ကွဲပြားမှုတွေအရပဲဖြစ်ဖြစ်၊ မြန်မာနိုင်ငံက တစ်နိုင်ငံလား၊ တစ်နိုင်ငံထက်ပိုပြီးတော့ ဖြစ်နိုင်မလား မသိနိုင်ဘူး။

သို့ပေသော်ငြားလည်း နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံရဲ့ အင်္ဂါရပ်လို့ ပြောတဲ့အခါမှာ တန်းတူညီမျှရေးက အရေးကြီးတဲ့အခန်းကဏ္ဍ ဖြစ်တယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာက လူမျိုးစု အရမ်း များတယ်။ လူမျိုးစုအရမ်းများတဲ့ နိုင်ငံဖြစ်တဲ့အခါမှာ တန်းတူညီမျှရေးကို ‌ရှေးရှုတဲ့နိုင်ငံရေးစနစ် ဖြစ်လာတယ် ဆိုရင်တော့ နိုင်ငံကပိုပြီးတော့ ဖွံ့ဖြိုးမှုမြန်တဲ့နိုင်ငံလို့ ဆိုရမှာပါ။

မေး။     ။ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်းမှာ နိုင်ငံရေး၊ လူမှုရေး၊ စီးပွားရေးဆိုင်ရာ အတွေးအမြင်တွေမှာ ဘာတွေပြောင်းလဲသွားလဲ။

ဖြေ။      ။ ပထမတုန်းကတော့ ဒီစစ်ကောင်စီကို ပြိုဖို့အတွက်ကိုပဲ အင်နဲ့အားနဲ့ အကုန်လုံးလည်း ရုန်းကြတာ ဆိုတော့ ဘာလေးပဲ လုပ်လိုက်လုပ်လိုက် အားလုံးက ဝန်းရံချင်ကြတဲ့အခြေအနေရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် သုံးနှစ်လောက်မှာ အဟတွေကို စပြီးမြင်လာရတယ်။ အဲ့အချိန်မှာ ကျွန်မတို့အရင်တုန်းက ထင်ထားသလို တန်ဖိုးထားမှုအသစ်တွေအနောက်မှာ ကျွန်မတို့ဆန္ဒပြတုန်းကလို လူအုပ်ကြီးရှိနေသလို မရှိဘူးဆိုတာ မြင်လာရတယ်။

ကျွန်မတို့နိုင်ငံရေးစနစ်အရ ကျွန်မတို့အများကြီး မသင်ယူခဲ့ရဘူး။ စံနှုန်းအသစ်တွေပေါ်မှာ ကျွန်မတို့ လိုက်မှီဖို့အတွက်ပဲဖြစ်ဖြစ် စံနှုန်းအသစ်တွေနဲ့ အသားကျဖို့ပဲဖြစ်ဖြစ် အချိန်ယူရဦးမယ်။ ဒီစံနှုန်းအသစ်တွေ အပေါ်မှာ လူတွေရဲ့ပြောင်းလဲနိုင်စွမ်းနဲ့ လက်ခံနိုင်စွမ်းက အများကြီး ရှိမနေသေးဘူး။ ဒီဟာကို ဆင့်ပွား ရောက်ရှိတဲ့ အခြေအနေတခုမှာပဲ ရောက်နေသေးတယ်လို့ ပိုပြီးစဉ်းစားမိပါတယ်။

“ကျွန်မတို့နိုင်ငံရေးစနစ်အရ ကျွန်မတို့အများကြီး မသင်ယူခဲ့ရဘူး။ စံနှုန်းအသစ်တွေပေါ်မှာ ကျွန်မတို့လိုက်မှီဖို့အတွက်ပဲဖြစ်ဖြစ် စံနှုန်းအသစ်တွေနဲ့ အသားကျဖို့ပဲဖြစ်ဖြစ် အချိန်ယူရဦးမယ်။ ဒီစံနှုန်းအသစ်တွေအပေါ်မှာ လူတွေရဲ့ပြောင်းလဲနိုင်စွမ်းနဲ့ လက်ခံနိုင်စွမ်းက အများကြီး ရှိမနေသေးဘူး

မေး။     ။ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်းမှာ အမျိုးသမီးတွေအပေါ်မှာ ခွဲခြားဆက်ဆံတဲ့အယူအဆတွေ ဘယ်လောက်အထိ ပြောင်းလဲသွားပြီလဲ။

ဖြေ။         ။ အမျိုးသမီးတွေအ‌ပေါ်မှာ ဆက်ဆံတဲ့အမြင်တွေက ကျွန်မအနေနဲ့မြင်ရင် မပြောင်းလဲဘူး။ ဖိုဝါဒက သန်မာနေသေးတယ်လို့ ယူဆတယ်။ အရပ်ဘက် စစ်ဘက် နိုင်ငံရေးဖက်တွေမှာ အမျိုးသမီးတွေအပေါ် မြင်တဲ့အမြင်က အရင်အတိုင်းပဲ။ ဖိုဝါဒက ပိုပြီးတောင် သန်မာလာတယ်။ ပိုပြီးတောင် မှန်ကန်သယောင်တောင် ဖြစ်လာတယ်။ တချို့အရာတွေက prove that လုပ်ပေးနေတယ်။

စစ်သားအဖြစ် အမျိုးသမီးတွေကို မရွေးချယ် ၏ဘူး။ ဘာလို့လဲဆို အမျိုးသမီးတွေက အားနည်းလို့ အမျိုးသမီးတွေက လုံခြုံရေးအရ ပိုပြီးခက်ခဲလို့၊ အဲ့လို အထင်တွေက မှန်သယောင်ယောင် ပိုလုပ်လာတယ်။ မိန်းမတွေဆို ဘယ်လိုဖြစ်တယ်၊ ဒီလိုနေရာတွေနဲ့ဆို ဘယ်လိုတောင်ဖြစ်နိုင်တယ်ဆိုတဲ့ အခြေအနေတွေက ရှိနေသေးတယ်။

နိုင်ငံရေးအစုအဖွဲ့တွေမှာဆိုရင်လည်း အမျိုးသမီးတွေက အိမ်ဖြည့်ဝိုင်းဖြည့်လောက်ကနေပြီးတော့မှ ပိုလွန် ပြီးတော့ ရှိမနေကြသေးဘူး။ နိုင်ငံရေး strong ဖြစ်တဲ့ WLB လို အမျိုးသမီးအင်အားစုတွေလည်း ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဖိုဝါဒစနစ်က သူတို့ကတဖွဲ့ရှိတယ်ဆို ဟိုဘက်က ဆယ်ဖွဲ့ရှိတဲ့အခါမှာ သူတို့ကို လွှမ်းမိုးနိုင်တယ်။ ဖောက်ထွက်နိုင်တဲ့အသံက ထင်သလောက်ကြီး များများစားစား မရောက်ဘူး။ အမျိုးသမီးတွေအပေါ်မှာ ထားတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်ရဲ့အမြင်က ဒီနွေဦးတော်လှန်ရေးနောက်ပိုင်းမှာလည်း မပြောင်းလဲဘဲ ရှိနေတုန်းပဲ၊ ရှိနေလတ္တံ့ပဲ ဖြစ်တယ်။

မေး။     ။ တော်လှန်ရေးမှာ အမျိုးသမီးတွေက ဘယ်ကဏ္ဍတွေမှာ ထင်ထင်ရှားရှားပါလာဖို့ လိုအပ်လဲ။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးတွေအနေနဲ့ ပါဝင်လာကြတာဟုတ်လားလို့ မေးရင် ဟုတ်တယ်။ အမျိုးသမီးတွေ အင်နဲ့အားနဲ့ ပါဝင်လာကြတယ်။‌ ဒါပေမယ့် ပါဝင်တယ်လို့ ပြောတဲ့အခါမှာ ဘယ်လိုပုံစံမျိုးနဲ့ ပါဝင်နေတာလဲ။ ဘယ် level မှာပါဝင်နေတာလဲဆိုတာကို ပြန်ဆန်းစစ်ကြည့်တဲ့အခါမှာ တကယ့်နိုင်ငံရေးရဲ့အပိုင်းတွေမှာ မပါဝင်နေတာမျိုး မြင်ရတယ်။ တကယ့် change ဖြစ်သွားနိုင်လောက်တဲ့ decision making အပိုင်းကို အများကြီးမပါနေတာကို မြင်နေရပါတယ်။

မေး။     ။ ကိုယ်တိုင်အနေနဲ့ အမျိုးသမီးဖြစ်ခြင်းဆိုတဲ့ခေါင်းစဉ်အောက်ကနေ ခွဲခြားဆက်ဆံခံရတာ တွေကြုံတွေ့ဖူးလား။

ဖြေ။      ။ ကျွန်မကိုယ်တိုင် sexual harassment ကိုကြုံရတယ်။ ခြောက်လလောက် ဖင်ထိုင်လျှက် ပြုတ်ကျသွားတယ်။ ကျွန်မတောထဲကနေပြီးတော့မှ စစ်သင်တန်းတွေတက်ပြီး လုံးဝအရပ်ဘက်-စစ်ဘက်ရဲ့ ဆက်ဆံရေးကို ရုန်းကန်တော့မယ်ဆိုပြီးတော့ လက်သီးလက်မောင်းတန်းပြီး ထွက်လာတဲ့အချိန်မှာ harassment ခံလိုက်ရတဲ့အချိန်မှာ ၆ လလောက်ဘာလုပ်လို့ လုပ်ရမှန်းမသိဘူး။

အမျိုးသမီးဖြစ်ခြင်းကြောင့် ဒီနေရာမှာမပါပါနဲ့လို့တော့ မပြောဘူး။ သို့ပေသော်ငြားလည်း ဒီနေရာကို မစဉ်းစားတာမျိုးပေါ့။ ဒီလိုအခြေအနေမျိုးတွေ အများကြီး။ ကျွန်မတို့ဆိုရင် ခေါင်းဆောင်မှုအပိုင်းမှာ အဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ ခေါင်းဆောင်မှုအပိုင်းထိ ချည်းကပ်နိုင်တဲ့လူငယ်အမျိုးသမီးတွေထဲမှာ ပါဝင်တယ်။ သို့ပေမယ့် အဲ့လောက်ကြီးထိ မလွယ်ကူနေဘူး။ အမျိုးသားတယောက်ကို တည်ဆောက်ပေးထား သလောက်တော့ မလွယ်ကူနေဘူး။

နိုင်ငံရေးမှာ သူကလည်းအဖွဲ့အစည်းတခုရဲ့ ခေါင်းဆောင်အနေနဲ့ကိုယ်စားပြုတာပဲ ကျွန်မတို့ကလည်း ကိုယ့်ရဲ့အဖွဲ့အစည်းခေါင်းဆောင်အနေနဲ့ ကိုယ်စားပြုတာပဲ။ သို့ပေသော်ငြားလည်း ကိုယ်ကလူငယ်ဖြစ်တယ်၊ အမျိုးသမီးဖြစ်တဲ့အခါမှာ အမျိုးသားတစ်ယောက်ယောက်ကြောင့် ဒီနေရာမှာ ပါဝင်နေရတာလား ဆိုတဲ့အမြင် နောက်တခုက ဘယ်သူ့အကပ်ရှိလို့ ပါနေတာလဲဆိုတာ မြင်တတ်ကြတယ်။

ဒါမှမဟုတ်ရင် ဒီလူကြီးတယောက် ယောက်နဲ့ အတူတူအိပ်နေပြီးတော့ ဒီနေရာမှာ ဒီအခွင့်အရေးကို ရလာတာလားဆိုပြီး အဲ့လိုမေးခံရတယ်။ အဲ့ဒါဘာလဲဆိုရင် နိုင်ငံရေးအစုအဖွဲ့တွေ ကြားထဲမှာ သူ့အဖွဲ့ကိုယ့်အဖွဲ့ ကိုယ်စားပြုပြောကြတဲ့ အစည်းအဝေး ကနေ ပြန်တဲ့အချိန်မှာ ဒီလူကြီးတယောက် အနောက်ကို လိုက်သွားပြီးအိပ်မှာလားဆိုပြီးမေးတာကို ခံရတယ်။ ဒါဟာ အမျိုးသမီး ဖြစ်နေတဲ့အပေါ်မှာ သူတို့တွေရဲ့အမြင်၊ ကျွန်မရဲ့ နေပုံထိုင်ပုံနဲ့ ပြောပုံဆိုပုံ ဝတ်ပုံစားပုံ ကိုလည်း သူတို့ judge လုပ်ပါလိမ့်မယ်။

နိုင်ငံရေးအစုအဖွဲ့တွေသည် အရမ်း narrow mind ဖြစ်သေးတယ်။ ဒီလိုမျိုး တော်လော်ကန့်လန့်ဝတ်တက်တဲ့ အမျိုးသမီးတယောက်ဟာ နိုင်ငံရေးပါဝင်မှုမှာ ပါလို့မရဘူးလား။ နိုင်ငံရေးပါဝင်မှုက ဦးနှောက်နဲ့ အလုပ်လုပ်တာလေ။ ကျွန်မတို့ရဲ့ပါးစပ်နဲ့ စကားပြောတာလေ။ လူတွေနဲ့ ထိတွေ့တာလေ။ အဲ့ဒါဟာ ကျွန်မတို့ personality နဲ့အများကြီးမဆိုင်ဘူး။ လူငယ်ဖြစ်မှုနဲ့ အများကြီးမဆိုင်သလို အမျိုးသမီးဖြစ်မှုနဲ့လည်း မဆိုင်ဘူး။ ဝတ်ပုံစားပုံနဲ့လည်း မဆိုင်ဘူး။ ဒါပေမယ့် အဲ့ဒါကိုအရမ်း judged လုပ်နေသေးတယ်။

စစ်ရေးဘက်မှာဆို အမျိုးသမီးနဲ့ အမျိုးသားကို သင်တန်းထဲမှာအတူတူပဲဖြစ်တယ်ဆိုရင်တောင်မှ သင်တန်းပြီးသွားတဲ့အချိန်ကျရင် ခွဲပြီးတော့ အမျိုးသားဆိုရင် တပ်မှူးကြီးတွေ ဖြစ်ဖို့အတွက် ထပ်ပြီးလေ့ကျင့်ပေးကြတယ်။ အမျိုးသမီးကို တပ်မှူးကြီးဖြစ်ဖို့အတွက် အရမ်းမျှော်လင့်ချက်ထားပြီး လေ့ကျင့်ပေးတာမျိုးမရှိဘူး။ ကျွန်မတို့မှာ ရှိနေတဲ့ capacity ကို ညှစ်ထုတ်ပြီးသုံးစွဲနေရတယ်။ တော်လှန်ရေးနယ်ပယ်ထဲမှာ ရှိနေတဲ့အမျိုးသမီးတွေက capacity ထပ်ဖြည့်ပေးခြင်း မခံရဘူး။ ပါဝင်ဖို့ဆိုရင်လည်း အတင်းကို အင်တိုက်အားတိုက်ပါရဖို့ ကြိုးစားနေရတာမျိုး ဖြစ်နေပါတယ်။

မေး။     ။ တော်လှန်ရေးလေးနှစ်တာကာလမှာ အမျိုးသမီးတွေဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘယ်နေရာတွေမှာ ထင်ထင်ရှားရှားရနေပြီလို့ မြင်ရပါလဲ။

ဖြေ။      ။ အများကြီးမပြောင်းလဲဘူး။ အိမ်ထောင်ရေးနယ်ပယ်မှာဆိုလည်း အရင်တုန်းကထက် အများကြီး ပြောင်းလဲသွားတာမရှိဘူး။ ရပ်ကွက်အဆင့်မှာဆိုလည်း အများကြီးပြောင်းလဲမှုမရှိသလို နိုင်ငံအထိကို ဘာမှ အများကြီးပြောင်းလဲတယ်လို့ မမြင်ဘူး။ အခု ခေါင်းဆောင်နေတဲ့ အမျိုးသမီးတွေက အရင်ကတည်းက ဒီနေရာ တွေမှာ တည်ရှိနေကြပြီးတော့ ကြိုးစားနေကြတဲ့အမျိုးသမီးတွေ ပိုများတယ်။

ဒီနိုင်ငံရေးနယ်ပယ်မှာ ဦးဆောင် တဲ့သူတွေမှာ ဘယ်သူတွေရှိနေကြလဲ၊ ဒီဘက်စစ်ရေးနယ်ပယ်မှာလည်း ဘယ်သူတွေရှိနေကြလဲ၊ စစ်ရေး- နိုင်ငံရေး အကူးအသန်းမှာရော ဘယ်သူတွေရှိနေကြလဲဆိုတာကို အရင်ထဲက နည်းနည်း ကျက်စားမိတဲ့သူတွေ ဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့် အခုအချိန် ပြန်ကြည့်လိုက်တော့ ဒီလူတွေအပြင် အရမ်းကြီးအသစ်တွေနဲ့ ထိတွေ့ ရတယ်လို့ မခံစားရဘူး။ ကျွန်မအနေနဲ့ဆို အများကြီးပြောင်းလဲတယ်လို့ မခံစားရပါဘူး။

မေး။     ။အမျိုးသမီးတွေအပေါ် လျစ်လျူရှုမှုတွေပပျောက်ဖို့ ပြည့်ပြည့်ဝဝပါဝင်လာဖို့အတွက်ဆို ဘာတွေလုပ်သင့်လဲ။

ဖြေ။      ။ Political change ကလည်း အရေးကြီးသလို social change ကလည်း ကျွန်မတို့ရဲ့ မျိုးဆက် တခုလုံးစာအတွက် အရေးကြီးတယ်ဆိုတာကို နိုင်ငံကို ပြောင်းလဲအောင်ဦးဆောင်နေတဲ့သူတွေက သေသေ ချာချာသိဖို့ လိုအပ်တယ်။ သိတော့မှပဲ ဒါဟာ policy တွေထဲမှာ ပါဝင်လာမယ်။ ဒါတွေကို သေသေချာချာ လုပ်နိုင်ရမယ့်အချိန် ဖြစ်တယ်။ အမျိုးသမီးတွေ ပါဝင်တဲ့နိုင်ငံရေးအခင်းအကျင်းသည် ဘယ်လောက် positive ဖြစ်လဲဆိုတာ မြင်ဖို့လိုအပ်တယ်။

အမျိုးသမီးတွေ မပါဝင်တဲ့ နိုင်ငံရေးအခင်းအကျင်းကရော နိုင်ငံရေး တည်ဆောက်လို့မရဘူးလားဆိုရင် တည်ဆောက်လို့ရတယ်။ ဒါပေမယ့် စစ်မှန်တဲ့နိုင်ငံတည်ဆောက်မှု ဖြစ်နိုင်မယ်မဟုတ်ဘူးလို့ ပိုမြင်တယ်။ ကျွန်မကတော့ အမျိုးသမီး၊ အမျိုးသားမှ မဟုတ်ဘူး။ LGBT တွေရော၊ မတူကွဲပြားတဲ့အုပ်စုတွေကိုရော ထည့်သွင်းစဉ်းစားတဲ့ သာတူညီမျှရှိဖို့အတွက် အရေးကြီးတဲ့နိုင်ငံရေးစနစ်တခု ပေါ်ထွက်လာဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ မြင်တယ်။

နောက်တခုက အပြန်အလှန်လေးစားတဲ့ကျင့်ဝတ်က အရမ်း အရေးကြီးတယ်။ ဗမာလူမျိုးကြီးဝါဒက အရမ်းအားကောင်းတဲ့အခါကျတော့ ဗမာတွေက ဗမာမဟုတ်တဲ့ တခြားလူမျိုးစုတွေကို ဆက်ဆံတဲ့အခါမှာ သူတို့က ပိုပြီးအဆင့်မြင့်နေတဲ့သူတွေလို ဆက်ဆံတယ်။ အရင်တုန်းကဆို အရိုင်းအစိုင်းလိုတောင် ဆက်ဆံကြတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်အသစ်တွေ ပိုထွက်လာဖို့ ဘာတွေလုပ်သင့်လဲ။

ဖြေ။      ။ နိုင်ငံရေး၊ စစ်ရေးပါဝင်ခွင့် ပိုပြီးရှိဖို့ လိုပါတယ်။ ဘာလို့ဆို မြန်မာနိုင်ငံက နိုင်ငံရေးပါဝင်ခွင့် တခုထဲကိုပဲ ပြောလို့ မရတော့ဘူး။ စစ်ရေးပါဝင်ခွင့်ဟာလည်း နိုင်ငံရဲ့အပြောင်းအလဲနဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်အပေါ် သက်ရောက်နေတယ်ဆိုတာကို ကျွန်မတို့က သိဖို့ လိုအပ်တယ်။ တချိန်ကျရင်တော့ နိုင်ငံရေးကိုပဲသွားရမှာ ဟုတ်တယ်။ အခု နိုင်ငံရဲ့အခြေအနေသည် စစ်ရေးနိုင်ငံရေးနှစ်ဖက်စလုံးမှာ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ပါဝင်ခွင့်ကို သေသေချာချာလေးကိုမှ နေရာပေးရမှာ ဖြစ်တယ်။ လုပ်နိုင်တဲ့သူတွေလည်း အများကြီး ရှိတယ်။

မိန်းမတွေလာလုပ်နေပြန်ပြီတို့၊ မိန်းမတွေလုပ်ရင်တော့ပျက်မှာပဲတို့၊ ပျော့လိုက်တာတို့ ဆိုပြီး အခုချိန်အထိ ဘေးထိုင်ပြီး ဘုပြောနေကြတုန်းပဲ။ ဒီနေရာမှာ ဒီမိန်းမက တာဝန်ရှိပြီဆို ဒီမိန်းမရဲ့အောက်မှာရှိတဲ့သူတွေက လေးစားဖို့ လိုအပ်တယ်။ ဘာလို့ဆို စစ်တပ်မှာလည်း အပေါ်ဆုံးမှာ မိန်းမရောက်သွားပြီဆို အောက်က လူတွေက သိပ်ပြီးတော့မှ မလေးစားချင်ကြဘူး။ ဒီမိန်းမကို လေးစားဖို့ ခက်ခဲကြတယ်။

ဒီမိန်းမကို ဘာလို့ အလေးပြုရမလဲ ဆိုတဲ့စိတ်ရှိကြတယ်။ နိုင်ငံရေးမှာလည်း အဲ့လိုမျိုးပဲ။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်က တော်တော် ထူးခြားတဲ့သူလို့ ပြောလို့ရတယ်။ သူ့ကိုပဲ အကုန်လုံးက မိန်းမနိုင်ငံရေးသမားထဲမှာ ဘုရားတဆူလို ထားတာ။ ဒါကတော့ သူ့ရဲ့ နိုင်ငံရေး success story လို့ ပြောရမလား။ တခြားသူတွေကို အဲ့လိုမြင်ကြတဲ့ အမျိုးသမီး နိုင်ငံရေးသမားတွေ ခေတ်ပြိုင်ကာလမှာ မရှိနေသေးဘူး။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေ နိုင်ငံ‌ရေးမှာ ပိုမိုပါဝင်လာမယ်ဆိုရင် အနာဂတ်နိုင်ငံရေးက ဘာတွေ အပြောင်းအလဲ ဖြစ်နိုင်မလဲ။

ဖြေ။      ။ မြန်မာနိုင်ငံအခြေအနေနဲ့ဆိုရင် positive change ကို သွားဖို့လိုအပ်တာ ဖြစ်တဲ့အခါ အမျိုးသမီးမှ မဟုတ်ဘူး၊ လူနည်းစုအကုန်လုံး၊ အရင်တုန်းက ခွဲခြားခံအုပ်စုတွေအားလုံး ပြိုင်တူတက်ညီလက်ညီ ဒီအခင်းအကျင်းပေါ်မှာ တက်လာဖို့ လိုအပ်တယ်။ အဲ့လိုမျိုးမဟုတ်ဘူးဆို နိုင်ငံတည်ဆောက်လိုက်လည်း မပြည့်စုံဘူး။ ဒီလူတွေရဲ့ပါဝင်မှုနဲ့ ကိုယ်စားပြုမှုကို မယူဘူးဆို ပြည့်စုံတဲ့ကိုယ်စားပြုမှု၊ နိုင်ငံရေးစုဖွဲ့မှု ပြန်လည် ထူထောင်မှု လုပ်နေတယ်လို့ မမြင်ဘူး။

“အမျိုးသမီးတွေ မပါဝင်တဲ့ နိုင်ငံရေးအခင်းအကျင်းကရော နိုင်ငံရေးတည်ဆောက်လို့ မရဘူးလားဆိုရင် တည်ဆောက်လို့ရတယ်။ ဒါပေမယ့် စစ်မှန်တဲ့နိုင်ငံတည်ဆောက်မှု ဖြစ်နိုင်မယ်မဟုတ်ဘူးလို့ ပိုမြင်တယ်”

မေး။     ။ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုတွေ မရှိတဲ့နိုင်ငံသစ်တခုဖြစ်လာလိမ့်မယ်လို့ အနာဂတ်မှာ ဘယ်လောက်အထိ မျှော်လင့်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ အများကြီး မမျှော်လင့်ဘူး။ ဒါပေမယ့် တဖြေးဖြေးစီ ဖြစ်လာဖို့ လိုအပ်တယ်။ အများကြီး မမျှော်လင့်ဘူးဆိုတာက ကျွန်မတို့ တံပိုးသေကျိုးသေနဲ့ အရမ်းအသားကျလာပြီ။ တော်လှန်ရေးကို အနှစ် ၅၀ လောက်မှ မအောင်ချင်ဘူး။ ၁၀ နှစ်လောက်နဲ့ အောင်ချင်တယ်။ တည်ဆောက်ရင်းနဲ့ သွားမယ်။

တဖြေးဖြေး positive change ကို သွားနိုင်ဖို့ မျှော်လင့်တယ်။ ချက်ချင်း တော်လှန်ရေးအောင်တာနဲ့ စံချိန်စံနှုန်းအသစ်တွေ ကလည်း ပါဝင်လာပြီးတော့ ဒီနိုင်ငံကြီးက ခေတ်မှီဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်သွားမယ်လို့ မယုံကြည်ဘူး။ သို့ပေသော်ငြားလည်း မပြောင်းလဲလာရင်တော့ ပြသနာရှိတယ်။ ပြောင်းကို ပြောင်းလဲလာရမယ်။

“ခေတ်ဝန်ကိုထမ်းသောအမျိုးသမီးများ”စာအုပ်ကိုအောက်ပါလင့်ခ်တွင်ဒေါင်းယူဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီရှင်။ https://drive.google.com/file/d/1UeVjujGC87uvaNsU2_JQEFV4bi-9q7kh/view?usp=sharing

#politicsforwomenmyanmar
#whatishappeninginmyamar
#Advocacy
#politics
#media

0 Comments

5/11/2025 0 Comments

May 11th, 2025

မဖူးသိမ့်သိမ့်တုန်
နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသူဟောင်း
ဦးဆောင်သူ (The Helpers for Spring)

အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအသံ စာစဉ်အမှတ် (၅) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြသည်။

“တော်လှန်နေရင်း တစ်ဖက်ကအရည်အချင်းရှိတဲ့သူတွေဖြစ်အောင် နိုင်ငံရေးဝမ်းစာဖြည့်နေဖို့ လိုပါတယ်။ ဒါမှသာ စနစ်သစ်တည်ဆောက်တဲ့အခါမှာ အရည်အချင်းရှိသူတွေက အဆင်သင့်ရှိနေမှာ ဖြစ်တယ်”

မဖူးသိမ့်သိမ့်တုန်ကို စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ မုံရွာမြို့မှာ ၁၉၉၆ ခုနှစ်က မွေးဖွားခဲ့ပါတယ်။ သာမာန်မိသားစုမှာ မွေးဖွားခဲ့ပြီး မွေးချင်း (၆) ယောက်ရှိတဲ့အနက် ဒုတိယမြောက်သမီး ဖြစ်ပါတယ်။ ပရဟိတလုပ်ရခြင်းကို ဝါသနာပါခဲ့သလို၊ လူမှုအကျိုးပြုလုပ်ငန်းဦးဆောင်သူဖြစ်လာဖို့ အိမ်မက်ရှိခဲ့သူပါ။

၂၀၁၂ ခုနှစ်မှာ လက်ပံတောင်းတောင်၊ ကြေးနီစီမံကိန်းအတွက် မတရားသိမ်းယူခံရတဲ့ လယ်ယာ မြေတွေကို ပြန်လည်ပေးအပ်ရေးအတွက် ဆန္ဒပြတောင်းဆိုမှုတွေမှာ တက်တက်ကြွကြွ ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၁၃ ခုနှစ်မှာ ဗကသများအဖွဲ့ချုပ် (မုံရွာခရိုင်ကျောင်းသားများသမဂ္ဂ) မှာ ဘဏ္ဍာရေးမှူးအဖြစ် တာဝန် ထမ်းဆောင်ခဲ့သူပါ။

၂၀၁၆ ခုနှစ်မှာ ဗမာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာကျောင်းသားသမဂ္ဂများအဖွဲ့ချုပ် မုံရွာတက္ကသိုလ် ကျောင်းသားများသမဂ္ဂရဲ့ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးအဖြစ် ရွေးချယ်တင်မြှောက်ခံရပြီး အမျိုးသားရေး၊ ဒီမိုကရေစီရေး၊ ဒီမိုကရေစီပညာရေး၊ ကျောင်းသားထုအခွင့်အရေးကာကွယ်ရေးနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဥ်များမှာ ပါဝင်ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါတယ်။

ပရဟိတလုပ်ငန်းများစွာကိုလည်း တက်တက်ကြွကြွ လုပ်ဆောင်ခဲ့သူတစ်ဦး ဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၁၄ ခုနှစ်မှာ အကြင်နာအားမာန် တက္ကသိုလ်ကျောင်းသား ပရဟိတလူငယ်များအသင်းသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး ဘဏ္ဍာရေးမှူးအဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး၊ ၂၀၁၆ မှာ ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် အဖွဲ့လုပ်ငန်းစဥ်များကို ဦးဆောင်ခဲ့ပါတယ်။

၂၀၁၈ ခုနှစ်မှာ The Helpers For Perfect Democracy (HPD) အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး ၂၀၂၀ ခုနှစ် Covid-19 ကာလမှာ အခြေခံလူတန်းစားများအားဟင်းသီးဟင်းရွက်များ အိမ်အရောက်ဝေသည့်အစီအစဥ် Green Sharing Campaign ကို ပါဝင်လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ ထို့ပြင် ရွေးကောက်ပွဲစောင့်ကြည့်ရေး လုပ်ငန်းများကို တက်တက်ကြွကြွလုပ်ဆောင်ခဲ့ပါတယ်။

၂၀၂၁ခုနှစ် စစ်အာဏာသိမ်းပြီးကာလတွင် ဆန္ဒပြပွဲများ၊လူထုသပိတ်လှုပ်ရှားမှုများတွင် ပါဝင်ခဲ့ပြီး CDM ထောက်ပံ့မှုလုပ်ငန်းများမှာ ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၂၁ မတ်လ၂၂ ရက်မှာ ဖမ်းဝရမ်းထုတ်ခံရပြီး ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ မေလ ၃၁ ရက်နေ့မှာ အဖမ်းခံခဲ့ရပါတယ်။ ပုဒ်မ ၅၀၅ (က) ဖြင့် တရားစွဲဆိုခံရပြီး မေလ၂၄ ရက်၊ ၂၀၂၂ ခုနှစ် မှာ အလုပ်ကြမ်းနှင့်ထောင်ဒဏ် (၂) နှစ် ချမှတ်ခံရသည်။ ဧပြီ (၇) ရက်၊ ၂၀၂၂ ခုနှစ် တွင် မုံရွာထောင်မှ မြင်းခြံထောင်သို့ပြောင်းရွှေ့ခံခဲ့ရသည်။

နိုဝင်ဘာ ၁၇ရက်၊ ၂၀၂၂ ခုနှစ် မှာ မြင်းခြံထောင်မှ လွတ်မြောက်ခဲ့သည်။ ထောင်မှ လွတ်မြောက်ပြီး နောက်ပိုင်း The Helpers for Spring အဖွဲ့မှာ ဦးဆောင်သူအနေဖြင့် ပါဝင်ပြီး စစ်ဘေးရှောင်၊ မီးဘေးသင့် ပြည်သူများကို ကူညီဆောင်ရွက်ခြင်းနဲ့ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်ခြင်းလုပ်ငန်းများကို ဆောင်ရွက်လျက် ရှိပါတယ်။

မေး။     ။ လက်ရှိနွေဦးတော်လှန်ရေးအပါအဝင် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးဖြစ်စဉ်နှင့် ပတ်သက်ပြီး ဆရာမအမြင်ကို ပြောပြပေးပါရှင့်။

ဖြေ။      ။ မြန်မာနိုင်ငံရေးအစဥ်အဆက်မှာ ၁၉၅၈ မှာ တစ်ကြိမ်၊ ၁၈၆၂မှာ တစ်ကြိမ် ၊ ၁၉၈၈ မှာ တစ်ကြိမ် စစ်တပ်ကအာဏာသိမ်းမှုတွေ တွေ့ကြုံခဲ့ရတယ်။ ခေတ်အဆက်ဆက် စစ်အာဏာရှင်တွေရဲ့အုပ်ချုပ်မှုအောက်မှာ ပြည်သူတစ်ရပ်လုံးဟာ စီးပွားရေး၊ ပညာရေး၊ လူနေမှုအဆင့်အတန်း အဘက်ဘက်က ချွတ်ခြုံကျနိမ့်ပါးခဲ့ပြီး နိုင်ငံဟာလည်း လူတောမတိုးနိုင်အောင် ဖြစ်ခဲ့ရတယ်။ လူ့အခွင့်အရေးတွေဆုံးရှုံးခဲ့ပြီး ပြည်သူ့ဆန္ဒကလည်း အရေးမပါ ဖြစ်ခဲ့တယ်။

ဒါတွေကိုကျော်လွှားဖို့ ကျွန်မတို့ပြည်သူတွေ ခေတ်အဆက်ဆက် တော်လှန်ခဲ့ကြတယ်။ ဒါပေမယ့် မအောင်မြင်ခဲ့ဘူး။ နွေဦးတော်လှန်ရေးမတိုင်ခင်ကာလမှာလည်း စေ့စပ် ညှိနှိုင်းရေးလမ်းကြောင်းကတဆင့် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးလုပ်ဖို့ ကြိုးစားခဲ့ကြတယ်။ ပြည်သူလူထုအတွက် အကျိုးဖြစ်ထွန်းမှုထင်သလောက် မရခဲ့ဘူး။ ပြည်သူတွေအနေနဲ့လည်း ဒီမိုကရေစီရဲ့အရသာအသီးအပွင့်ကို မခံစားခဲ့ကြရဘူး။

၂၀၂၁မှာ စစ်တပ်က အာဏာထပ်သိမ်းတယ်။ သမိုင်းနဲ့ယှဥ်ပြောရရင် ဒီနေ့နွေဦးတော်လှန်ရေးဟာ ကာလ ကြာရှည်ပြီး အခိုင်အမာရှိနေဆဲ ဖြစ်တယ်။ နောက်ပြီး သွေးကြွေးမှာ ဆွေးနွေးစရာမရှိဘူးလို့ ပြည်သူတွေ လက်ခံလာကြပြီး စစ်အာဏာရှင် အမြစ်ပြတ်ခြေမှုန်းရေးဆိုတဲ့ လမ်းကြောင်းကို ပြည်သူလူထုဆန္ဒနဲ့ လျှောက်နေကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။

တော်လှန်ရေးရဲ့ အမြင့်ဆုံးပုံသဏ္ဍန်ဖြစ်တဲ့ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေး မှာလည်း ထဲထဲဝင်ဝင် ပါဝင်နေကြတယ်။ ဒီနေရာမှာ အမျိုးသမီးရော၊ အမျိုးသားရော၊ LGBTs စတဲ့ လူတန်းစား မရွေး၊ ဘာသာမရွေး ကဏ္ဍအသီးသီးမှာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေကြတာ တွေ့ရတယ်။ ဒါပေမယ့် မြေပြင်ရဲ့ ပကတိအခြေအနေမှာ ခံယူချက်အမှားမဟုတ်ပဲ နည်းနာအမှားလေးတွေနဲ့ ဆောင်ရွက်မိနေကြတဲ့ အဖွဲ့တွေ လည်း ရှိတယ်။

အချိန်ကြာလာတာနဲ့အမျှ ဆုံးရှုံးမှုတွေများလာတော့ စိတ်ခံစားချက် အမုန်းတရားတွေကို ရှေ့တန်းတင်လာ ကြတာကြောင့် မူရင်းပန်းတိုင်ဖြစ်တဲ့စနစ်သစ် တည်ဆောက်ရေးကို မေ့နေကြတာမျိုးလည်း ရှိတယ်။ ကျွန်မတို့ကတော်လှန်ရေးလုပ်နေတာ လုပ်ကြံရေးလုပ်နေတာ မဟုတ်ဘူး။ စနစ်ဟောင်းကိုဖြိုချပြီး စနစ်သစ် တည်ဆောက်ရမှာ ဖြစ်တယ်။

ကျင့်ဝတ်အရ မတရားမှုကိုဆန့်ကျင်ပြီး တရားနည်းလမ်းကျကျ တိုက်ပွဲဝင်ရမှာ ဖြစ်တယ်။ ဒီတော့ ကျွန်မတို့အနေနဲ့ တော်လှန်ရင်း တည်ဆောက်ရေးပါ တွဲမှရမယ်။ တဖက်က တော်လှန် နေရင်း တစ်ဖက်က အရည်အချင်းရှိတဲ့သူတွေဖြစ်အောင် နိုင်ငံရေးဝမ်းစာဖြည့်နေဖို့ လိုပါတယ်။ ဒါမှသာ စနစ်သစ်တည်ဆောက်တဲ့အခါမှာ အရည်အချင်းရှိသူတွေ အဆင်သင့်ရှိနေမှာ ဖြစ်တယ်။

စနစ်သစ်တည်ဆောက်ဖို့ဆိုရင် သွေးစည်းညီညွတ်ရေးက အရေးကြီးပါတယ်။ NUG အနေနဲ့ တိုင်းရင်းသားတွေ၊ တခြားဒီမိုကရေစီအင်အားစုတွေနဲ့အတူ စစ်ရေး၊ နိုင်ငံရေး ဟန်ချက်ညီညီ လှုပ်ရှားနိုင်ရင် အရွေ့တစ်ခု အမြန် ရောက်မယ်လို့ ထင်တယ်။ တပ်ပေါင်းစုတည်ဆောက်နိုင်ဖို့ အဓိကလိုအပ်ပါတယ်။ တပ်ပေါင်းစုတည်ဆောက်ဖို့ နေရာမှာ လူမျိုးကြီးဝါဒတွေ၊ စစ်ဘုရင်ဝါဒတွေ၊ ပါတီစွဲ၊ ဂိုဏ်းဂဏစွဲတွေ ချန်ထားခဲ့ပြီး ညီညွတ်ရေးအတွက် သဘောထားကြီးကြီးလုပ်ဆောင်နိုင်မှသာ အဆင်ပြေမယ်။

လက်ရှိ မြေပြင်မှာ မိတ်ဖက်ပဋိပက္ခလို့ခေါ်လို့ရတဲ့ နယ်မြေစိုးမိုးမှု၊ လက်နက်အင်အားပြိုင်ဆိုင်မှု၊ အဖွဲ့များစွာ ပြန့်ကျဲနေမှုတွေ ရှိတယ်။ ဒီလိုစုံလင်များပြားနေတဲ့ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေ စုပေါင်းပြီး တပ်ပေါင်းစုညီညွတ်ရေးဖော်ဆောင်နိုင်ပြီဆိုရင် ခိုင်မာ ကျစ်လစ်အားကောင်းတဲ့ တော်လှန်ရေးတစ်ရပ် ဖြစ်လာမယ်လို့ ကျွန်မအနေနဲ့ ယုံကြည်တယ်။

ခေါင်းဆောင်ပိုင်းမှာ တာဝန်ယူထားတဲ့ သူတွေအနေနဲ့လည်း အပြုသဘောဆောင်တဲ့ ဝေဖန်အကြံပြုချက် တွေကို လက်ခံနားထောင်ပြီး မြေပြင်ပကတိအခြေအနေနဲ့ ကိုက်ညီတဲ့စနစ်ကို ပြုပြင်ထိန်းညှိသင့်ပြီလို့ မြင်တယ်။ မြေပြင်ကလိုအပ်ချက်များကို အမြန်ဆုံး ထိန်းညှိပြီး ဆောင်ရွက်နိုင်မှသာ အားလုံးလိုလား တောင့်တတဲ့ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီစနစ်လမ်းကြောင်းကို အမြန်ဆုံး သွားနိုင်မယ်လို့ ယူဆပါတယ်။

မေး။     ။ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်းမှာ အမျိုးသမီးတွေအပေါ် ခွဲခြားတဲ့အယူအဆတွေ ပြောင်းလဲသွား တယ်လို့ ထင်လား။ ဘာတွေ ပြောင်းလဲသွားတယ်လို့ မြင်တွေ့ရလဲ။

ဖြေ။      ။ တော်လှန်ရေးမှာ ပြည်သူပါဝင်မှုက အရမ်းအရေးကြီးပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ပါဝင်မှုကို ပြောချင်တယ်။ ဘာကြောင့်ပြောရလဲဆိုရင် တော်လှန်ရေးဘက်တော်သား အချင်းချင်းမှာကို ခွဲခြား ဆက်ဆံတာတွေ ရှိနေလို့ပါ။ အမျိုးသမီးတွေဟာ ကိုယ်နိုင်ရာတာဝန်တွေနဲ့ တော်လှန်ရေးကဏ္ဍတိုင်းမှာ နှစ်မြုပ်ထားကြတာ အများကြီးပါပဲ။

ဒါပေမယ့် နိုင်ငံရေးဟာ အမျိုးသမီးတွေနဲ့မဆိုင်ဘူးဆိုတဲ့ ခပ်နိမ့်နိမ့် အတွေးအခေါ်တွေလည်း ရှိနေကြဆဲ၊ အမျိုးသမီးပါဝင်မှုကို ကန့်သတ်ဆဲ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ဆွေးနွေးချက် တွေကို မလေးစားဆဲတွေလည်း မြေပြင်မှာ ကြုံရပါတယ်။ တော်လှန်ရေးလုပ်တဲ့နေရာမှာ အမျိုးသမီးပဲဖြစ်ဖြစ်၊ LGBTs ပဲဖြစ်ဖြစ် ဘုံရည်မှန်းချက်အတူတူပဲမို့ ပန်းတိုင်တူတဲ့သူအချင်းချင်း ညီညီညွတ်ညွတ်သွားနိုင်မှသာ အရွေ့တစ်ခုရောက်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်းမှာ ကျွန်မတစ်ဦးထဲအမြင်အရတော့ အမျိုးသမီးတွေအပေါ် ခွဲခြားမှုက အရင်ကထက်နည်းပေမယ့် ကြီးကြီးမားမား ပြောင်းလဲတာမျိုးတော့ မတွေ့မိသေးပါဘူး။

“အမျိုးသမီးတွေဟာ ကိုယ်နိုင်ရာတာဝန်တွေနဲ့ တော်လှန်ရေးကဏ္ဍတိုင်းမှာ နှစ်မြှုပ်ထားကြတယ်။ ဒါပေမယ့် နိုင်ငံရေးဟာ အမျိုးသမီးတွေနဲ့မဆိုင်ဘူးဆိုတဲ့ ခပ်နိမ့်နိမ့်အတွေးအခေါ်တွေလည်း ရှိနေကြဆဲ၊ အမျိုးသမီးပါဝင်မှုကို ကန့်သတ်ဆဲ၊ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ဆွေးနွေးချက်တွေကို မလေးစားဆဲတွေလည်း မြေပြင်မှာ ကြုံနေရပါတယ်”

မေး။     ။ တန်းတူညီမျှမှု၊ လွတ်လပ်မှု၊ တရားမျှတမှု မြင့်တက်လာဖို့အတွက် နိုင်ကျဉ်းတွေအနေနဲ့ ဘယ်လို လုပ်ဆောင်ပေးနိုင်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ အဓိကကတော့ လူတစ်ဦးချင်းစီရဲ့နားလည်မှုစွမ်းအားနဲ့ပဲ ဆိုင်မယ်ထင်ပါတယ်။ ကျွန်မတို့နိုင်ငံဟာ အစဥ်အဆက် ဖိုဝါဒကြီးစိုးမှုအောက်မှာပဲ ရှိခဲ့တာဆိုတော့ အမျိုးသမီးတွေရဲ့အခန်းကဏ္ဍဟာ အဖြည့်ခံမျိုးပဲ ဆက်ဆံခံခဲ့ရတယ်။ ထက်မြက်ပြီး တော်တဲ့အမျိုးသမီးတွေဆိုရင် ဝိုင်းပြီးရှုံ့ချကြတယ်၊ နေရာမပေးချင်ကြဘူး။ အမျိုးသမီးဦးဆောင်မှုကို လက်မခံနိုင်ကြဘူး။ ဒါဟာ ဒီနေ့အထိရှိနေတဲ့ အမှန်တရားပဲ။ အမျိုးသမီးဖြစ်ခြင်း အတွက် ငယ်စဥ်ထဲက ခွဲခြားဆက်ဆံခံရတယ်။ အမျိုးသမီးဆိုရင် ဘယ်လိုဖြစ်ရမယ် နေထိုင်ရမယ်ဆိုတဲ့ စံတန်ဖိုးတွေဟာလည်း အမျိုးသားတွေနဲ့ယှဥ်ရင် အများကြီးပါပဲ။

လုပ်ငန်းခွင်ဝင်တဲ့ အရွယ်မှာလည်း ခေါင်းဆောင်ပိုင်းမှာ နေရာမရဘူး၊ ရခဲ့ရင်လည်း မကျေနပ်ကြတာ၊ မနာခံလိုကြတာ၊ အပုပ်ချခံကြရတာ များပါတယ်။ ဒီနေ့ခေတ်မှာတောင်ပဲ အမျိုးသမီးတွေရဲ့စွမ်းဆောင်နိုင်စွမ်းကို လေးစားတန်ဖိုးထားတဲ့သူဟာ နိုင်ငံလူဦးရေနဲ့ ယှဥ်ရင် နည်းနေပါသေးတယ်။ ကျွန်မတို့နိုင်ငံမှာ အမျိုးသမီးဦးရေက အမျိုးသားဦးရေထက် များပါတယ်။

ဒါပေမယ့်ဆုံးဖြတ်ချက်ချရမယ့်နေရာတွေ၊ ဦးဆောင်တဲ့နေရာတွေမှာ အမျိုးသမီးတွေ သိပ်တွေ့ရလေ့မရှိပါဘူး။ ကျွန်မတို့အမျိုးသမီးတွေ လုပ်ချင်စိတ်ရှိနေရင်တောင် လူ့အဖွဲ့အစည်းက တားမြစ် ကန့်သတ်တာတွေကြောင့် လုပ်ခွင့်မရတာမျိုးပေါ့။

ဒီအခြေအနေကိုကျော်လွှားဖို့ဆိုရင် လက်ရှိမှာ စွမ်းရည်မြှင့်သင်တန်းတွေ၊ ဆွေးနွေးပွဲတွေကို တွင်တွင် ကျယ်ကျယ် လုပ်ဆောင်ဖို့ လိုတယ်။ အနာဂတ်အတွက်ဆိုရင်လည်း အခြေခံကျောင်းတွေ မှာကတည်းက ကျား-မတန်းတူဖြစ်မှုအတွက် စနစ်တကျပြုစုပျိုးထောင်သင့်တယ်လို့ မြင်တယ်။ အမျိုးသမီးတွေ ပါဝင်မှုကို မူအရ စည်းမျဥ်းအရသာ လက်ခံလိုက်ရတာမဟုတ်ပဲ စွမ်းဆောင်နိုင်မှုကို လေးစားတန်ဖိုးထားပြီး လက်ခံ လာအောင် ကျွန်မတို့အနေနဲ့လည်း ကြိုးစားသင့်ပါတယ်။

တန်းတူညီမျှ ဖြစ်ဖို့ဆိုရင် အမျိုးသမီးတွေသာ မဟုတ်ပဲ မတူကွဲပြားတဲ့ လူမျိုးစုတိုင်းရင်းသားတွေ၊ သာသာပေါင်းစုံ၊ လူမျိုးပေါင်းစုံအတွက်ပါ ထည့်သွင်း စဥ်းစားရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အနာဂတ်နိုင်ငံသစ်မှာ အားလုံးပါဝင်နိုင်ရေးအတွက် မတရားမှုတွေ၊ ခွဲခြားမှုတွေကို အကာအကွယ်ပေးနိုင်တဲ့ မူဘောင်၊ ဥပဒေကို အခိုင်အမာ ထည့်သွင်းရေးဆွဲစေချင်ပါတယ်။

မေး။     ။ နိုင်ကျဉ်းသူတစ်ယောက် နိုင်ငံရေးမှာ ထဲထဲဝင်ဝင်လုပ်နိုင်ဖို့အတွက် နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသူ မိသားစုဝင်တွေရဲ့ အခန်းကဏ္ဍက ဘယ်လောက်အထိအရေးကြီးပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ နိုင်ငံရေးဟာ ကိုယ်နဲ့ဆိုင်တယ်ဆိုတဲ့အသိကို ငယ်ငယ်ထဲက မိသားစုက ထည့်ပေးခဲ့တယ်။ အခုလည်း မိသားစုဝင်တိုင်းကတော့ နိုင်ငံရေးမှာ ထဲထဲဝင်ဝင်ပါဝင်နေတာမျိုးတော့ မဟုတ်ဘူး။ ဒါပေမယ့် ကျွန်မပါဝင်နေမှုကို တန်ဖိုးထားကြတယ်။ အထောက်အပံ့ပေးပြီး အားပေးလက်ခံကြတယ်။ ကျွန်မ ထောင်ကျ တော့ ကျွန်မမိသားစုက ထောင်ဝင်စာ မပြတ်တမ်း ပို့တယ်။ အဲဒီလိုပဲ တခြားနိုင်ငံရေးအကျဥ်းသူ၊ သားတွေရဲ့ မိသားစုဝင်တွေကလည်း လိုလေသေးမရှိ ပို့ကြတယ်။ နိုင်ကျဥ်းမိသားစုတိုင်း ပြေလည်နေကြတာတော့ မဟုတ်ဘူး။ စားဝတ်နေရေးပြဿနာတွေ ရှိတဲ့မိသားစုက များတယ်။

ဒါပေမယ့် ငါတို့သားသမီးတွေက၊ ငါတို့ အမေအဖေက၊ ငါတို့မြေးက၊ ငါတို့တူ၊တူမက တော်လှန်ရေးအတွက် စတေးထားတာဆိုတဲ့စိတ်နဲ့ အပြင်မှာ ဘယ်လောက်ခက်ခဲခက်ခဲ ထောင်ထဲမှာရောက်နေတဲ့သူအတွက် မရှိရှိတာ ရှာကြံပို့ကြတယ်။ တချို့ဆိုအိမ်မှာ နိုင်ငံရေးနဲ့ ထောင်ကျတဲ့သူရှိနေရင် မိသားစုကို ပတ်ဝန်းကျင်က မဆက်ဆံရဲတာမျိုး ဖယ်ကြဉ်ခံရတာမျိုးတွေပါ ကြုံကြရတယ်။ ထောင်ကျတဲ့သူတွေရဲ့ မိသားစုတွေအချင်းချင်းပဲ ထောင်ဝင်စာပို့ရင်း ခင်မင်ရင်းနှီးကြ ဂုဏ်ယူကြ၊ အားပေးကြနဲ့ မလွတ်မချင်း စစ်ကောင်စီပေးတဲ့ဒုက္ခကို ခံကြရတာ။

ကိုယ့်မိသားစုက နိုင်ငံရေးနဲ့ ဖမ်းခံရပြီဆိုကတည်းက ရုံးကန္နား မရောက်ဖူးတာတွေလည်း သွားရ၊ နှိပ်စက်မှာစိုးကြတော့ တွေ့ရာလူ ဆရာခေါ်ရ စိတ်ပင်ပန်း၊ လူပင်ပန်းနဲ့ ကြိုးစားရတာ မိသားစုဝင်တွေပါပဲ။ အမှုတင်လို့ တရားရုံး ရောက်တော့လည်း ရှေ့နေငှားကြရ၊ ရုံးချိန်းတိုင်း မျက်နှာလေးမှမြင်ရမြင်ရဆိုပြီး နာရီနဲ့ချီစောင့်ကြနဲ့ အတော်လေး ပင်ပန်းကြပါတယ်။ ဒါကြောင့် နိုင်ကျဥ်းအားလုံးရဲ့ မိသားစုတိုင်းကို လေးစားတယ်။ ဒီတော့ နိုင်ကျဥ်းတွေရဲ့မိသားစုတွေကို တော်လှန်ရေးရဲ့ အဓိကထောက်တိုင်တွေထဲက တစ်ခုအဖြစ် တင်စား ချင်ပါတယ်။

“နိုင်ကျဥ်းတွေရဲ့မိသားစုတွေဟာ တော်လှန်ရေးရဲ့ အဓိကထောက်တိုင်တွေထဲက တစ်ခုပါ”

မေး။     ။ ကိုယ်တိုင်အနေနဲ့ ထောင်တွင်းကာလအတွင်းမှာ အမျိုးသမီးဖြစ်ခြင်းကြောင့် ခွဲခြားဆက်ဆံ ခံရတာ ကြုံရလား။ ဘယ်လိုပုံစံနဲ့ ခွဲခြားဆက်ဆံခံခဲ့ရလဲ။

ဖြေ။      ။ ရှိပါတယ်။ စစ်ကြောရေးကာလမှာကတည်းက မိန်းမတန်မဲ့ အသက်ငယ်ငယ်လေးနဲ့ ဘာလို့ နိုင်ငံရေးလုပ်တာလဲက စတာပဲ။ နိုင်ငံရေးကို ဘယ်လောက်နားလည်လို့ လုပ်ရတာလဲပေါ့။ ကျွန်မကို စောင့်တဲ့ အမျိုးသမီးတွေဆီက ကြားရတာပါ။ မျက်နှာကို အဝတ်စီးထားတော့ သူတို့အသံပဲကြားရတယ်။ ထောင်တွင်း မှာလည်း ရှိပါတယ်။ကျွန်မတို့မဆောင်က မိလ္လာစနစ်က ကန်နဲ့ဆိုတော့ ပြည့်ရင်အနံ့ဆိုးတာကြောင့် ပိုက်နဲ့ အပြင်ကို ထုတ်ရပါတယ်။ ဒီအခါမှာ ကျားဆောင်က တာဝန်ကျဝန်ထမ်းနဲ့ အကျဥ်းသားတစ်ဦးက လာထုတ် ပါတယ်။

အဲလိုအချိန်မျိုးဆိုရင် အမျိုးသမီးမှန်သမျှကို အဆောင်ထဲပြန်သွင်းပြီး တံခါးပိတ်ထားတယ်။ သူတို့ ပြန်သွားပြီဆိုမှ ပုံမှန်အတိုင်း လည်ပတ်ပါတယ်။ မသိရင် ကျွန်မတို့အမျိုးသမီးတွေကပဲ ဝင်လာတဲ့ အမျိုးသားတွေကို တစ်ခုခုလုပ်လိုက်မယ့်ပုံံပေါ့နော်။ နောက်လှမ်းထားတဲ့အဝတ်တွေ ရုတ်ရပါတယ်။ ဒါဟာ အမျိုးသမီး အဝတ်အစားဖြစ်တာမို့ အမျိုးသားတွေ ဝင်လာရင် မသင့်တော်ဘူး။ အမျိုးသားတွေဟာ မိန်းမ ဘော်လီတို့ အတွင်းခံတို့မမြင်သင့်ဘူးလို့ မအဆောင်ဝန်ထမ်းတွေက ယူဆပါတယ်။ မုံရွာထောင်မှာတော့ အဲ့အတိုင်း နေခဲ့ရပါတယ်။

မေး။    ။ နိုင်ငံသစ်တည်ဆောက်ရေးမှာ အမျိုးသမီးတွေနဲ့ ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်ကို လျစ်လျူရှုမှုတွေ ပပျောက်ဖို့၊ ပြည့်ပြည့်ဝဝနဲ့ ပိုမိုပါဝင်နိုင်ဖို့အတွက် ဘာတွေကို လုပ်ဆောင်သင့်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ အဓိကကတော့အမျိုးသမီးတွေကိုယ်တိုင် ကိုယ့်မှာအရည်အချင်းတွေ စွမ်းဆောင်နိုင်စွမ်းရှိတယ် ဆိုတာ နားလည်လက်ခံနိုင်စွမ်းရှိဖို့နဲ့ အရည်အချင်းရှိသူ ရှေ့မှာဦးဆောင်နေတာကို ယုံကြည်ပေးဖို့ပါပဲ။ အမျိုးသားတွေအနေနဲ့လည်း လိင်ကွဲပြားမှုအပေါ်မှာအခြေမခံပဲ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ပါဝင်မှု၊ လုပ်ဆောင်နိုင်စွမ်း အပေါ်မှာပဲ မူတည်ပြီး လက်ခံယုံကြည်ပေးဖို့ လိုပါတယ်။

နိုင်ငံအနေနဲ့လည်း အမျိုးသမီးဦးရေက ပိုများတာမို့ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ပါဝင်မှုစွမ်းဆောင်မှုတွေက ပိုပြီးများလာမယ်ဆိုရင် ပိုပြီးတိုးတက်လာမယ်လို့ မြင်ပါတယ်။ အမျိုးသမီးတွေဟာ အမြဲနောက်မှာပဲ ရှိခဲ့တာကြောင့် လူစွမ်းအားအရင်းအမြစ်တွေ ဆုံးရှုံးနေတယ်လို့လည်း ခံစားရပါတယ်။ ဆွေးနွေးပွဲတွေ၊ စွမ်းဆောင်ရည်မြင့်သင်တန်းတွေ အများကြီးကနေတစ်ဆင့် အသက်ကြီး၊ငယ် မရွေး အမျိုးသမီးတိုင်းဟာ စွမ်းဆောင်နိုင်စွမ်းရှိသူတွေဖြစ်တယ်ဆိုတဲ့အသိ လူထုထဲမှာစွဲသွားအောင် လုပ်ဖို့ လိုပါတယ်။

ဥပမာ - ငယ်ရွယ်တဲ့အမျိုးသမီးတစ်ဦး ထက်မြက်ပြီး ဦးဆောင်နိုင်စွမ်းရှိနေတယ်ဆိုရင် လူငယ်တွေပဲ လက်ခံနေလို့မရပါဘူး အားလုံးလက်ခံမှ အဆင်ပြေတာပါ။ ဆိုလိုတာက အိမ်က အမေတို့၊ အဘွားတို့က လက်မခံကြဘူး မယုံံကြည်ကြဘူး၊ ဦးဆောင်နိုင်မယ်မထင်ဘူး။ အဲ့အလုပ်ကို မလုပ်စေချင်ဘူး ဆိုပြီး အတိုက်အခံလုပ် တားမယ်ဆိုရင် လူ့စွမ်းအားတစ်ခု လျော့သွားတာမျိုးပေါ့။

ကျွန်မတို့နိုင်ငံမှာ အဲလို ကြုံတွေ့ခံစားရတဲ့ အမျိုးသမီးတွေ အများကြီးပါ။ ရုပ်သံသတင်းမီဒီယာတွေကတဆင့်လည်း အမျိုးသမီး ကဏ္ဍတွေ ပိုမိုတင်ပြပေးဖို့ လိုပါတယ်။ မြေပြင်မှာလည်းအားလုံးပါဝင်ဆွေးနွေးနိုင်တဲ့ အဝန်းအဝိုင်းတွေ မကြာခဏဖန်တီးပေးဖို့ လိုပါတယ်။ အဲလိုကနေမှတဆင့် အမျိုးသမီးတွေလည်း ကိုယ့်ကိုကိုယ်ယုံကြည်မှု ပိုတိုးလာမယ်၊ အမျိုးသမီးပါဝင်မှုကိုလည်း အားလုံးလက်ခံနိုင်လာကြမယ်လို့ မြင်ပါတယ်။

မေး။     ။ တော်လှန်ရေး လေးနှစ်ကာလမှာ အမျိုးသမီးတွေအနေနဲ့ ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်ကို ဘယ်လို ကဏ္ဍတွေမှာ ထင်ထင်ရှားရှား မြင်တွေ့နေရပြီလို့သုံးသပ်ချင်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ သိသာထင်ရှားတာကတော့ လူသားခြင်းစာနာထောက်ထားခြင်းကဏ္ဍမှာ အမျိုးသမီးအများစု ဦးဆောင်လှုပ်ရှားနေတာတွေ့ရပါတယ်။ NUG မှာဆိုရင်တော့ အမျိုးသမီးတွေဦးဆောင်မှုနေရာမှာ ရှိနေတာဆိုပေမယ့် အရေအတွက်အရ နည်းနေပါသေးတယ်။ နောက်ပြီး ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်မှာ ဘယ်လောက်အကျိုးသက်ရောက်မှုရှိလဲဆိုတာလည်း ကျွန်မတစ်ဦးထဲအမြင်အရတော့သိရဖို့ ခက်ခဲပါတယ်။

ပသုံးလုံးယန္တရားထဲက ပအဖကဏ္ဍမှာတော့ အမျိုးသမီးတွေဦးဆောင်ပါဝင်နေတာတွေရှိပေမယ့် ကျန်တဲ့ပလဖ၊ ပကဖမှာတော့ အမျိုးသမီးဦးဆောင်မှုက မတွေ့ရသလောက်ပါပဲ။ စစ်ရေးကဏ္ဍနဲ့ ပတ်သက်ရင်လည်း တပ်ရင်းတွေမှာ အမျိုးသမီးပါဝင်မှုရှိပေမယ့် ဆေးတပ်သား၊ စားဖိုဆောင်နဲ့ ရုံးပိုင်းဆိုင်ရာမှာပဲ အများစုက ပါဝင်နေကြရတာ ဖြစ်ပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေ နိုင်ငံရေးမှာ တင်းပြည့်ကျပ်ပြည့် ပါဝင်လုပ်ဆောင်လို့ ရမယ်ဆိုရင် အနာဂတ်နိုင်ငံရေးမှာ ဘယ်လို အပြောင်းအလဲတွေကို မြင်တွေ့ကြရမလဲ။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးတွေပါဝင်မှုကို အိမ်ဖြည့်သဘောမျိုး စည်းမျဥ်းအရ ဘယ်နှဦး မဖြစ်မနေပါရမယ် ဆိုတာမျိုးမဟုတ်ပဲ အမျိုးသမီးတွေရဲ့အရည်အချင်းအလိုက် စွမ်းဆောင်မှုအလိုက် ပါဝင်နိုင်မယ့် အခွင့်အလမ်း တွေသာရမယ်ဆိုရင် ပိုမိုကောင်းမွန်တဲ့အရွေ့တစ်ခုရမယ်လို့ မြင်ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ထိပ်တန်းနိုင်ငံတွေ ကြည့်မယ် ဆိုရင်လည်း အမျိုးသမီးတွေရဲ့ဦးဆောင်မှုဟာ ကဏ္ဍတိုင်းမှာ ရှိနေတာကို တွေ့ရတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

ကျွန်မတို့ နိုင်ငံမှာလည်း အမျိုးသမီးတွေဦးဆောင်ပါဝင်မှုများလာမယ်ဆိုရင် ငြိမ်းချမ်းရေး၊ နိုင်ငံသစ်တည်ဆောက်ရေးနဲ့ နိုင်ငံဖွံ့ဖြိုးရေးမှာ ပိုမိုအားကောင်းလာမယ်လို့ မြင်တယ်။ အဘက်ဘက်က နောက်မှာရောက်နေတဲ့ နိုင်ငံအတွက် အမျိုးသမီးတွေရဲ့ပါဝင်မှုက မဖြစ်မနေ လိုအပ်ပါတယ်။

နိုင်ငံရေးမှာ အမျိုးသမီးဦးဆောင်ခြင်းက စေ့စပ်သေချာမှုနဲ့ စီမံခန့်ခွဲမှုအပိုင်းမှာ ပိုမိုကောင်းမွန်မယ်လို့ ထင်တယ်။ အမျိုးသမီးတွေ ဦးဆောင် ပါဝင်လာခြင်းကနေ အမျိုးသမီးအများစု ကြုံတွေ့နေရတဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ၊ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ခွဲခြားဆက်ဆံခံရ တာတွေ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာထိခိုက်စော်ကားမှုတွေကို ကာကွယ်ပေးနိုင်တဲ့ အဝန်းအဝိုင်း ဖန်တီးနိုင်လိမ့်မယ်လို့ ယုံကြည်တယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေအပေါ် ခွဲခြားမှုမရှိတဲ့ အနာဂတ်နိုင်ငံသစ်ကို ရောက်နိုင်မယ်လို့ ဘယ်လောက် အထိ မျှော်လင့်ထားလဲ။

ဖြေ။      ။ ဒါကတော့ ကျွန်မတို့အနေနဲ့ ချက်ချင်းဥုံဖွဆိုပြီး ပြောင်းလိုက်လို့မရဘူး။ ဘာကြောင့်ပြောရလဲဆိုရင် အရိုးစွဲနေတဲ့ဖိုဝါဒအစွဲတွေကို ဖြည်းဖြည်းချင်း တိုက်စားပြီး ချွတ်ရအုံးမှာ ဖြစ်တယ်။ လာမယ့်နိုင်ငံတော်သစ်မှာ အမျိုးသမီးတွေကို ကန့်သတ်မထားတဲ့၊ ခွဲခြားမထားတဲ့ ဥပဒေနည်းဥပဒေတွေ ချမှတ်နိုင်အုံးတောင်မှ လက်တွေ့ကျင့်သုံးဖို့က လိုအပ်ပါတယ်။

ဥပဒေဟာ စာအုပ်ထဲမှာပဲရှိပြီး မြေပြင်မှာ လက်တွေ့ အကောင်အထည် မဖော်နိုင်ဘူး၊ အသက်မဝင်ဘူးဆိုရင် အလကားပဲလေ။ လူတစ်ဦးချင်းစီတိုင်းမှာ အမျိုးသမီး၊ အမျိုးသား၊ လိင်စိတ်ခံယူမှု ကွဲပြားသူအားလုံးဟာ ခွဲခြားနေဖို့ မလိုဘူး။ အားလုံးမှာ စွမ်းဆောင်နိုင်စွမ်း၊ ဦးဆောင်နိုင်စွမ်း ရှိကြတယ်လို့ မြင်လာပြီဆိုတဲ့အချိန်ထိ ကျွန်မတို့ ကြိုးစားရအုံးမယ်။ ဒါမှသာ ကျွန်မတို့ပြည့်ဝတဲ့ စိတ်ဓာတ်တွေနဲ့ နိုင်ငံသစ်တည်ဆောက်ရေးဟာ များစွာအကျိုးရှိမယ်လို့ ထင်ပါတယ်။

“ချက်ချင်းဥုံဖွဆိုပြီး ပြောင်းလိုက်လို့မရဘူး။ အရိုးစွဲနေတဲ့ဖိုဝါဒအစွဲတွေကို ဖြည်းဖြည်းချင်း တိုက်စားပြီး ချွတ်ရအုံးမှာ ဖြစ်တယ်”

“ခေတ်ဝန်ကိုထမ်းသောအမျိုးသမီးများ”စာအုပ်ကိုအောက်ပါလင့်ခ်တွင်ဒေါင်းယူဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီရှင်။https://drive.google.com/file/d/1UeVjujGC87uvaNsU2_JQEFV4bi-9q7kh/view?usp=sharing

#politicsforwomenmyanmar
#whatishappeninginmyamar
#Advocacy
#politics
#media

0 Comments