Blog Posts

5/12/2025 0 Comments

May 12th, 2025

မကြန်
ဦးဆောင်ကော်မတီဝင်
PPNM

အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအသံ စာစဉ်အမှတ် (၅) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြသည်။

“အမျိုးသမီးတိုင်းက ယုံကြည်ချက်မြင့်မြင့်မားမားရှိနေဖို့က အရေးကြီးတယ်။ ငါက အားနည်းတယ်။ ငါတော့ ဒါသိပ်မလုပ်နိုင်ဘူးဆိုတဲ့ အထင်တခုကနေ ကိုယ့်ရဲ့ ယုံကြည်ချက်တွေ ရည်ရွယ်ချက်တွေက လက်လွတ်လိုက်ရနိုင်တယ်”

            မကြန်သည် မန္တလေးဇာတိဖြစ်ပြီး သာမာန်မိသားစုကနေ ကြီးပြင်းလာသူပါ။ ၁၉၉၇ ခုနှစ်မှာ မွေးဖွားခဲ့ပြီး မွေးချင်း ၃ ယောက် ရှိတဲ့အနက် အကြီးဆုံးသမီး ဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၁၅ မှာ ၁၀ တန်းအောင်ခဲ့ပြီး ရတနာပုံတက္ကသိုလ်မှာ အင်္ဂလိပ်အထူးပြုနဲ့ ဘွဲ့ရရှိခဲ့ပါတယ်။ ကျောင်းနေအရွယ်ကနေ တက္ကသိုလ်အထိ ပတ်ဝန်းကျင်လွှမ်းမိုးမှုတွေကို မကြိုက်ဘဲ လွတ်လပ်စွာထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်၊ လွတ်လပ်စွာ တွေးခေါ်ခွင့် တွေကို တန်ဖိုးထားသူတစ်ယောက်ပါ။

            ၂၀၂၁ခုနှစ်မှာ Nursing Training School မှာ ပထမနှစ်သင်ယူတက်ရောက်နေဆဲ ကိုဗစ်ကာလ ကျောင်း (၆) လပိတ်ချိန်ကာလမှာ ၂၀၂၁ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ရက်နေ့မှာ အာဏာသိမ်းခြင်းခံခဲ့ရပါတယ်။ ၂၀၂၁ ဖေဖော်ဝါရီလ ၇ ရက်နေ့ မှ စတင်ကာ ဆန္ဒပြခြင်း၊ သပိတ်မှောက်ခြင်း စသည့် လူထုလှုပ်ရှားမှုတိုအပြင် သူနာပြုကျောင်းသားများသမဂ္ဂထံသို့ CDM ကျောင်သားစာရင်း ပေးပိုခဲ့ပါတယ်။

          ၂၀၂၁ ခုနှစ် မေလ ၃ ရက်နေ့တွင် ပြည်ကြီးတံခွန်မြိုနယ် တပ်ပေါင်းစုသပိတ်မှာ ရိုက်နှက်ဖမ်းဆီးခံ ခဲ့ရပါတယ်။ ရဲစခန်းမှာ ၅၀၅ (က) နဲ့ အမှုဖွင့်ပြီး နေ့ချင်းစစ်ကြောရေးကို ပိုခံခဲ့ရပါတယ်။ စစ်ကြောရေးမှာ (၉) ရက် တိုက်ထဲမှာနေခဲ့ရပြီး အိုးဘိုအကျဉ်းထောင်သို့ ပိုဆောင်ခံခဲ့ရပါတယ်။ အိုးဘိုအကျဉ်းထောင်တွင် အစာငတ်ခံဆန္ဒပြခြင်း၊ ကြွေးကြော်ခြင်း၊ ပန်းသပိတ်လုပ်ခြင်းများ ပြုလုပ်ခဲ့သလို၊ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသား များကို မတရားခိုင်းစေသောကြောင့် နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများကို အလုပ်မလုပ်ရဟူ၍ စည်းရုံးပြီး အလုပ်မလုပ် လျှော့ရက်မယူ ဆိုပြီး ထောင်တွင်းလက်မှတ်ထိုးမှုကြောင့် မြင်းခြံထောင်သို ပြောင်းရွှေ့ခံခဲ့ ရပါသည်။ မြင်းခြံထောင်တွင်လည်း ထောင်တွင်းတိုက်ပွဲများ ဆက်လက်ပါဝင်ဆင်နွှဲခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၂၃ ခုနှစ် မေလ ၃ရက်နေ့မှာ ခံဝန်နဲ့ ပြန်လည်လွတ်မြောက်လာခဲ့ပါတယ်။

            ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁ရက်နေ့တွင် မြန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာနိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများကွန်ရက် (PPNM) ကို တည်ထောင်ခဲ့ပါတယ်။ ဦးဆောင်ကော်မတီဝင်အဖြစ် ထမ်းဆောင်နေစဥ်‌ စောင့်ကြည့်ခံရမှု‌ များ‌ကြောင့် လွတ်မြောက်နေရာကို ရောက်ရှိလာခဲ့ပါတယ်။ ယခုလက်ရှိမှာ PPNM ၏ ဦးဆောင် ကော်မတီဝင်၊ ရုံးမှူး၊ ဘဏ္ဍာရေးမှူးအဖြစ် တာဝန်‌ထမ်းဆောင်နေပါတယ်။ Molecules Team Drone အဖွဲ့၏ စာကြည့်တိုက်မှူးအဖြစ်လည်း တာဝန်ယူလျက်ရှိပါတယ်။

            မြန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများကွန်ရက် (PPNM)သည် မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံးရှိ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားများ၏ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများကို သတင်းထုတ်ပြန်နေပြီး ကူညီထောက်ပံ့ ရေး၊ မှတ်တမ်းတင်နိုင်ရေးတို့ကို လုပ်ဆောင်လျက် ရှိပါတယ်။

မေး။    ။လက်ရှိနွေဦးတော်လှန်ရေးအပါအဝင် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးဖြစ်စဉ်ကို ဘယ်လိုမြင်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ အခုဆိုရင်အာဏာသိမ်းမှုနောက်ပိုင်း စစ်ကောင်စီက ရက်စက်မှုတွေ ကျူးလွန်ခဲ့တာ လေးနှစ် ကြာခဲ့ပြီ ဖြစ်တယ်။ ဒီလေးနှစ်အတွင်းမှာ အုပ်ချုပ်ရေး၊ ဥပဒေပြုရေး၊ တရားစီရင်ရေးတွေဟာ ယိမ်းယိုင် နေခဲ့တာ ပြည်သူတွေအမြင်ပဲ ဖြစ်တယ်။ အခုလက်ရှိမှာ NUG အစိုးရ ရှိပါတယ်။ NUG အစိုးရနဲ့အတူ တစ်ဦး တယောက်ချင်းစီကနေ ပြန်ပြီးတည်ဆောက်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

အခု နွေဦးတော်လှန်ရေးကာလမှာလည်း တည်ဆောက်နေဆဲ ဖြစ်တယ်။ တည်ဆောက်နေဆဲကာလဖြစ်လို့ ယိုယွင်းချက်လေးတွေတော့ ရှိတယ်။ ဒီယိုယွင်းချက်လေးတွေကို ဖာထေးပြီးတော့ မြန်မာ့နိုင်ငံရဲ့တော်လှန်ရေးကို တော်လှန်ပြည်သူတွေနဲ့အတူတူ ရေးရပါမယ်။ ဒါမှပဲ ကျွန်တော်တို့လိုချင်တဲ့ လွတ်လပ်ပြီးတရားမျှတတဲ့ စည်းကမ်းရှိတဲ့ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီကို ရောက်ရှိမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

မေး။     ။အာဏာသိမ်းပြီးနောက်မှာ နိုင်ငံရေး၊စီးပွားရေး၊လူမှုရေးဆိုင်ရာအတွေးအမြင် လက်ခံမှုတွေက ဘယ်လောက်အထိပြောင်းလဲသွားလဲ။

ဖြေ။      ။ နိုင်ငံရေးအခြေအနေ တော်တော်လေး ဆုတ်ယုတ်လာတယ်။ အဲ့ဒါကြောင့် စီးပွားရေးတွေလည်း ကျဆင်းလာတယ်။ လူတစုအတွက်ကြောင့်နဲ့ မြန်မာငွေကြေးဟာလည်း တရှိန်ထိုး တန်ဖိုးကျလာရတယ်။ အဲ့ဒီမှာ ရိုးရိုးသားသား ရှာဖွေစားသောက်နေတဲ့ လူတွေကတော့ မိသားစုစီးပွားရေးကို လောက်ငှရုံလောက်ပဲ တက်နိုင်သလောက် ဖြစ်နေကြတယ်။ လခစား ဝန်ထမ်းတွေဆိုရင်လည်း အတော်လေး အဆင်မပြေကြဘူး။ နိုင်ငံရေး၊ လုံခြုံရေးကလည်း မကောင်းဘူး။ သူ့ကိုလည်း မယုံကြည်ရ ကိုယ့်ကိုလည်း မယုံကြည်ရနဲ့ ဖြတ်သန်းနေရတယ်။ ဒီနေ့စဉ်ဘဝကို ဒီအစိုးရအနေနဲ့ ထည့်သွင်းစဉ်းစားနေလိမ့်မယ်လို့ မထင်ပါဘူး။

မေး။     ။ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်းမှာရော အမျိုးသမီးတွေအပေါ်မှာခွဲခြားဆက်ဆံတဲ့ အယူအဆတွေ ဘယ်လောက်အထိ ပြောင်းလဲသွားလဲ။

ဖြေ။      ။ အစထဲက ကျွန်တော်တို့ဗမာတွေမှာလည်း အစွဲတွေရှိခဲ့ကြတယ်။ အမျိုးသားနဲ့ အမျိုးသမီး ဆိုတာကို ရိုက်သွင်းခံခဲ့ရတယ်။ တန်းတူညီမှုမရှိဘူးဆိုတာ ဟိုးငယ်ငယ်လေးထဲက ကြုံတွေ့လာခဲ့ရတယ်။ ဒီထဲကနေ ဖောက်မထွက်နိုင်ကြဘူး။ ဒါကြောင့်လည်း ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ဦးဆောင်သူ အမျိုးသမီးတယောက် ဦးဆောင်နေမှု အပေါ်မှာ မခံမရပ်နိုင်တွေ ဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့် မလုပ်သင့်ဘူးဆိုတဲ့ အရာတွေကို လုပ်ခဲ့တယ်လို့ မြင်ပါတယ်။

မေး။     ။ နိုင်ငံတခုကို ဘယ်လိုစံတန်ဖိုးထားမှုတွေနဲ့ တည်ဆောက်သင့်တယ်လို့ မြင်ပါသလဲ။

ဖြေ ။     ။ အခြေခံအကျဆုံးကတော့ တရားမျှတမှု၊ လွတ်လပ်မှု စည်းကမ်းရှိမှုနဲ့ တည်ဆောက်ရမယ်။ ကျွန်တော့အနေနဲ့ကတော့ စည်းကမ်းကိုပါ ထည့်သွင်းပြီး ထားချင်တယ်။ စည်းကမ်းချက်တွေနဲ့ ကိုယ်စီရှိ ကြမယ်ဆိုရင် ကျွန်တော်တို့လိုချင်တဲ့ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီကိုလည်းရနိုင်မယ်လို့ မြင်ပါတယ်။

မေး။     ။ နိုင်ငံအသစ်တည်ဖောက်ဖို့ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသူတွေအနေနဲ့ ဘယ်လိုကဏ္ဍကနေပါဝင်နေလဲ။

“နိုင်ကျဉ်းဟောင်းတွေက အကျဉ်းထောင်ထဲက လွတ်မြောက်လာပြီးတဲ့ နောက်မှာလည်း အကျယ်ထောင်မှာ နေကြရတယ်။ လုံခြုံ‌ရေးတွေ တင်းကြပ်လာတာနဲ့အမျှ ကိုယ်ကလည်း အသက်ရှူကြပ်တယ်။ ဒါတွေကတော့ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသူတွေတင် မဟုတ်ပါဘူး။ တော်လှန်ရေးမှာ ပါဝင်နေတဲ့သူတွေ ကြုံတွေ့နေရတာ ဖြစ်ပါတယ်”

ဖြေ။      ။ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသူ၊ အကျဉ်းသားတွေက တရားမျှတမှုကို လိုချင်လို့ ထောင်ထဲကိုဝင်ခဲ့ရတာ ဖြစ်တယ်။ အဲ့မှာ တန်းတူညီမျှမှုတွေ၊ လွတ်လပ်မှုတွေ တရားမျှတမှုတွေကို အကျဉ်းထောင်တွေထဲမှာလည်း အသီးသီး ပုံဖော်ခဲ့ကြတယ်။ ပါဝင်ခဲ့ကြတယ်။ ဥပမာပြောရရင် သပိတ်မှောက်တာကအစ ကြွေးကြော်တာက အစ၊ အခုလက်ရှိမှာလည်း နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားတွေ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်နေတာ ရှိပါတယ်။

လွတ်လပ်မှုရှိမှသာ ညီမျှခြင်းတွေ၊ တရားမျှတမှုရှိခြင်းတွေ ဖန်တီးနိုင်မှာ၊ တရားမျှတမှုမရှိရင် တန်းတူညီမျှမှုမရှိရင် တရားမျှတမှုကင်းမဲ့တဲ့ လွတ်လပ်ရေးဆိုတာတွေကလည်း ကြာရှည်ခံမှာမဟုတ်ဘူး။ ညီညွတ်မှုကို အခြေခံ ပြီးတော့ တည်ဆောက်ကြရတယ်။ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသူတွေကတော့ တက်အားသရွေ့ တက်နိုင်တဲ့ဘက် လုပ်ဆောင်သွားပါမယ်။

မေး။     ။ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသူတွေအနေနဲ့ ဘယ်လိုအခက်အခဲတွေကြုံရလဲ၊ ဘာတွေကို ရင်ဆိုင် ကျော်လွှားနေကြရလဲ။

ဖြေ။      ။ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားအဖြစ်ကနေပြန်ပြီး လွတ်မြောက်လာတယ်။ ကိုယ်တွေတန်းတူပဲ တခြား နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသူ၊ အကျဉ်းသားတွေဆိုလည်း အကျဉ်းထောင်ထဲက လွတ်မြောက်လာပြီးတဲ့ နောက်မှာလည်း အကျယ်ထောင်မှာ နေကြရတယ်။ ကျွန်တော်တို့လုပ်ချင်တာ လုပ်ခွင့်မရှိဘူး။ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်ခံ နေရတာတော့ အာဏာသိမ်းပြီးကတည်းက ဖြစ်တယ်။

ကိုယ်ပြောချင်တာ ကိုယ့်ရဲ့ဆန္ဒတွေ ထုတ်ဖော်လို့ မရဘူး။ အဲ့အခါကျတော့ တနေရာနဲ့တနေရာ ပြောင်းရွေ့နေရတာတွေ ရှိတယ်။ လုံခြုံရေးကြောင့် ရုပ်ဖျက်ပြီး သွားနေကြရတာ ရှိတယ်။ ကိုယ့်နာမည်အရင်းတောင် ကိုယ်ထုတ်ဖော်ပြောလို့မရနိုင်တဲ့ အခြေအနေတွေမှာ ရောက်နေတယ်။ ကိုယ့်ရဲ့နိုင်ငံထဲကိုမှ ဒီနေရာလေးကတော့ ငါတို့လွတ်မြောက်နိုင်ပါတယ်လို့ ယူဆတဲ့နေရာ မှာ လာနေရတယ်။

တကယ့်တကယ်ကတော့ ဒီနေရာက လွတ်မြောက်လားဆိုတော့ လွတ်မြောက်တဲ့နေရာ တခုထဲမှာတော့ မပါဘူး။ လူချင်းလည်း ထိတွေ့မှုတွေ နည်းလာရတယ်။ လုံခြုံရေးအခြေအနေကြောင့် အွန်လိုင်းကနေပဲ လုပ်နေကြရတယ်။ ဒါတွေကတော့ ကျွန်တော်တို့ ရင်ဆိုင်ရတဲ့ကြီးမားတဲ့အခက်အခဲလို့ ပြောလို့ရတယ်။ လုံခြုံ‌ရေးတွေ တင်းကြပ်လာတာနဲ့အမျှ ကိုယ်ကလည်း အသက်ရှူကြပ်တယ်။ ဒါတွေကတော့ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသူတွေတင် မဟုတ်ပါဘူး။ တော်လှန်ရေးမှာ ပါဝင်နေတဲ့သူတွေ ကြုံတွေ့နေရတာ ဖြစ်ပါတယ်။

မေး။       ။အမျိုးသမီးဖြစ်ခြင်းကြောင့် ခွဲခြားဆက်ဆံခံရတာ၊ ဖိနှိပ်ခံရတာတွေကြုံဖူးလား။

ဖြေ။      ။ စစ်ကောင်စီတင်မှမဟုတ်ဘူး၊ နေရာတကာမှာ မျက်နှာသာပေးမှုတွေ လေးစားမခံရမှုတွေကတော့ သူ့နေရာနဲ့သူ ရှိကြတယ်။ ဒီအရာဆိုရင် ဒီမိန်းကလေးက လုပ်နိုင်ပါ့မလားဆိုတဲ့ ပြောသံတွေအမြင်တွေက အသက်ကြီးပိုင်းတွေမှာ ပိုများတာ တွေ့ရတယ်။ ဒါက စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အရမ်းထိခိုက်တယ်။ ဘယ်လိုတွေလုပ်ရမလဲဆို အမျိုးသမီးတွေ တန်းတူညီတူဆက်ဆံဖို့ မျက်နှာသာပေးခံရဖို့ အလေးစားခံရဖို့၊ မိန်းကလေးတွေကလည်း ရင်ဘောင်တန်းပြီး အလုပ်လုပ်နိုင်တယ်ဆိုတာ ကျွန်တော်တို့မိန်းကလေးတွေက ပြရမယ်။

တခုခုဆိုရင် အားနည်းတယ်ဆိုတာ အမြင်မခံရနိုင်တဲ့အမျိုးသမီးတွေ ဖြစ်ဖို့လည်း အရေးကြီးတယ်။ အဓိကကတော့ ကျွန်တော်တို့ကိုယ်တိုင်တည်ဆောက်မှ တဖက်သားကလည်း လက်ခံယုံကြည်လာမှာ ဖြစ်တယ်။ ကျွန်တောအနေနဲ့ကလည်း ငါအမျိုးသမီးဖြစ်တယ်။ အမျိုးသမီးတွေကပဲ ဦးဆောင်ရမယ်။ အဲ့လိုမျိုးအမြင်ထက်ကို တန်းတူဦး‌ဆောင်နိုင်တဲ့သူတွေ ဖြစ်ရမယ်။ ကိုယ့်ရဲ့အမျိုးသမီးတွေဘက်က တည်ဆောက်ရမှာ ဖြစ်တယ်လို့ မြင်ပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်နဲ့ပတ်သက်ပြီးဘယ်နေရာမှာထင်ထင်ရှားရှားမြင်နေရလဲ။

ဖြေ။      ။ အခုဒီနောက်ပိုင်းတွေမှာတော့ ဝန်ကြီးဖြစ်သွားတဲ့ အမျိုးသမီးတွေ မြင်ရတယ်။ လွှတ်တော်ဘက် တွေမှာ မြင်နေရတယ်။ ကျွန်တော့အနေနဲ့ကတော့ ပါဝင်မှုအားနည်းနေသေးတယ်လို့ ထင်တယ်။ ကျွန်တော့် အနေနဲ့ ပြောရမယ်ဆိုရင် အမျိုးသား ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းဆို အမျိုးသမီးလည်း ၅၀ ရာခိုင်နှုန်း ဖြစ်သင့်တယ်။ ဒါဆိုရင်တော့ မျှတတဲ့တန်းတူညီမှုတွေ ဖြစ်လာမယ်လို့ ထင်တယ်။ အမျိုးသမီးတွေလည်း ပြောဆိုပိုင်ခွင့်တွေ ဆုံးဖြတ်ခွင့်တွေ ကောက်ချက်ချပိုင်ခွင့်တွေ လုပ်ပိုင်ခွင့်တွေ ရှိလာမယ်ဆို ကောင်းတာ‌ပေါ့။

မေး။        ။ အမျိုးသမီးတွေ ခေါင်းဆောင်အသစ်တွေပိုထွက်လာဖို့ဘာတွေလုပ်ကြမလဲ။

ဖြေ။       ။ မိမိကိုယ်ကို အရင်တည်ဆောက်ရတယ်။ မိမိကိုယ်ကိုကနေမှ ကိုယ့်ရဲ့ပတ်ဝန်းကျင်၊ ကိုယ့်ရဲ့နိုင်ငံ ဒီလိုမျိုးတဆင့်ချင်း သွားမယ်ဆို ဖြစ်နိုင်တယ်။ အမျိုးသမီးတိုင်းက ယုံကြည်ချက်မြင့်မြင့်မားမားရှိနေဖို့က အရေးကြီးတယ်။ ငါက အားနည်းတယ်။ ငါတော့ ဒါသိပ်မလုပ်နိုင်ဘူးဆိုတဲ့ အထင်တခုကနေ ကိုယ့်ရဲ့ ယုံကြည်ချက်တွေ ရည်ရွယ်ချက်တွေက လက်လွှတ်လိုက်ရနိုင်တယ်။

မိမိကိုယ်ကို မိသားစု၊ မိမိပတ်ဝန်းကျင် မိမိနိုင်ငံအတွက် အလုပ်လုပ်တော့မယ်လို့ဆန္ဒရှိရင် အဲ့ရည်ရွယ်ချက်ကို အောင်မြင်အောင် လုပ်ရမယ်။ ယောကျာ်းလေးပဲ နင်တို့ဦးဆောင်ရမှာပေါ့ ဆိုတဲ့အစွဲတွေက မိန်းကလေးတွေကလည်း ရှိတယ်။ ဒါတွေက အတွေးမှားတွေ ဖြစ်တယ်။ ကိုယ်ကိုတိုင်က ဒါကြီးကို လက်ခံထားရင် ဒါက မှားနေသေးတယ်။ ကိုယ့်ကိုကိုယ် ပြန်တည်ဆောက်ဖို့ လိုနေသေးတယ်လို့ ထင်တယ်။ ကိုယ်ကိုတိုင်က ခိုင်မာရမယ်။ ကိုယ့်ရဲ့အရည်အချင်းကို ကိုယ်ယုံကြည်မှုရှိရမယ်။

အလုပ်တခုကိုလုပ်တဲ့အခါမှာ ယောကျာ်းလေး မိန်းကလေးနှစ်ဖက်လုံးမှာ ဖိအားတွေ ရှိတယ်။ အဲ့ဒဏ်ကို ကိုယ်ကလည်းခံနိုင်ရည်ရှိအောင် လုပ်ရမယ်၊ ခံနိုင်ရည်လည်း ရှိရမယ်။ အနစ်နာခံနိုင်မှု၊ စိတ်ရှည်မှု၊ သည်းခံဇွဲရှိမှုကနေ အကျိုးအမြတ်တွေ ရလာနိုင်မယ်။ ကိုယ်က ဘာတွေကို လုပ်ပေးနိုင်မလဲဆိုတာ ကြည့်ရမယ်။ ဒီလိုစိတ်တွေရှိနေမှ လူဆိုတာတိုးတက်တာ။ ကျန်တာတွေက တဖြေးဖြေးချင်းနဲ့ အလုပ်လုပ်ရင်း သင်သွားရတာတွေ ဖြစ်တယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေသာ နိုင်ငံရေးထဲမှာတင်းပြည့်ကျပ်ပြည့်ပါဝင်လာမယ်ဆို နိုင်ငံရေးက ဘာတွေ ပြောင်းလဲသွားနိုင်လဲ။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးတွေက အခြေခံအားဖြင့် ဂရုဏာတရားလည်း ကြီးမားတယ်။ အနစ်နာခံတတ်တယ်။ ဒီတိုင်းပြည်က သေးသေးလေးတွေက အစပြုလို့ အခြေခံ အမျိုးသမီးကိစ္စတွေ အမျိုးသားကိစ္စတွေ ကျေးလက်နဲ့ ဆိုင်တဲ့ ရပ်ရွာကိစ္စတွေပါ တိုးတက်ကောင်းမွန်လာတာကို တွေ့ရလိမ့်မယ်။ ကဏ္ဍအသီးသီးမှာ အမျိုးသား တွေရဲ့ လုပ်ဆောင်နိုင်မှုနဲ့ အမျိုးသမီးတွေရဲ့လုပ်ဆောင်နိုင်မှု ဒီလိုမျိုးတန်းတူ ညီသွားတယ်ဆိုရင် တိုးတက်ကောင်းမွန်လာလိမ့်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။

မေး။     ။ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုမရှိတဲ့အနာဂတ်နိုင်ငံသစ်တည်ဆောက်နိုင်မယ်လို့ ဘယ်လောက်အထိ ယုံကြည်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ တည်ဆောက်နိုင်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ ကိုယ့်ရဲ့အင်အားနဲ့တော့ ကိုယ့်ရဲ့အဖွဲ့အစည်းမှာ‌ရော ကိုယ့်ရဲ့ မိခင်အဖွဲ့အစည်းမှာရော ဦးဆောင်သူတယောက်အနေနဲ့တော့ ရပ်တည်နေနိုင်ပြီ။ တခြားပိုပြီးကျယ်ပြန့်တဲ့ ပိုပြီးတော့ အတွေးအခေါ်များတဲ့ နယ်ပယ်တွေကိုလှမ်းနိုင်ဖို့အတွက် ကြိုးစားနေရတယ်။ ခုနပြောတဲ့ အခြေခံစိတ်ဓာတ်လေးတွေ ထားပြီးသွားမယ်ဆိုရင် ယုံကြည်တဲ့ ရည်ရွယ်ထားတဲ့အရာတွေလုပ်နိုင်မယ်လို့ မြင်ပါတယ်။ တခြားအမျိုးသမီးတွေကိုလည်း ဖြစ်စေချင်ပါတယ်။

မေး။     ။ တခြားဖြည့်စွက် ပြောချင်တာရှိရင် ပြောပေးပါဦး။

ဖြေ။      ။ ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံမှာ အမျိုးသမီးတွေအပေါ် လူ့အသိုင်းအဝိုင်းက မလေးစားဘူးလို့ပဲ ပြောရမလား။ အစွဲတွေအပေါ်မူတည်ပြီးတော့မျက်နှာသာမပေးတာတွေ အမြစ်တွယ်နေတာ အခုချိန်ထိ အားကောင်းနေဆဲလို့ မြင်တယ်။ ခေါင်းဆောင်ပိုင်းနေရာတွေမှာဆိုလည်း ခွဲခြားမှုတွေက ရှိနေသေးတယ်လို့ မြင်ပါတယ်။

“အလုပ်တခုကိုလုပ်တဲ့အခါမှာ ယောကျာ်းလေး မိန်းကလေးနှစ်ဖက်လုံးမှာ ဖိအားတွေ ရှိတယ်။ အဲ့ဒဏ်ကို ကိုယ်ကလည်းခံနိုင်ရည်ရှိအောင် လုပ်ရမယ်၊ ခံနိုင်ရည်လည်း ရှိရမယ်။ အနစ်နာခံနိုင်မှု၊ စိတ်ရှည်မှု၊ သည်းခံဇွဲရှိမှုကနေ အကျိုးအမြတ်တွေ ရလာနိုင်မယ်”

“ခေတ်ဝန်ကိုထမ်းသောအမျိုးသမီးများ”စာအုပ်ကိုအောက်ပါလင့်ခ်တွင်ဒေါင်းယူဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီရှင်။ https://drive.google.com/file/d/1UeVjujGC87uvaNsU2_JQEFV4bi-9q7kh/view?usp=sharing

#politicsforwomenmyanmar
#whatishappeninginmyamar
#Advocacy
#politics
#media

0 Comments

5/12/2025 0 Comments

May 12th, 2025

မနီကိုးလ် CDMer
Communication Coordinator (Frontline Ethics)

အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအသံ စာစဉ်အမှတ် (၅) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြသည်။

“အရင်ရှိခဲ့တဲ့ ဓလေ့ထုံးတမ်းတွေကို မသိစိတ်ကနေမှ မကျော်လွှားနိုင်ပဲနဲ့ စစ်ကောင်စီ လက်အောက်မှာ လုပ်ခဲ့တဲ့အကျင့်တွေ ကျွန်မတို့က ပြန်လုပ်မိနေသေးလား။ ဒါမျိုးတွေ ပြန်ဆန်းစစ်ဖို့ လိုတယ်။ ကိုယ်တွင်းတော်လှန်ရေးကို မဆုတ်မနစ်နဲ့ ကြံ့ကြံ့ခံသွားဖို့ လိုတယ်”


            မနီကိုးလ်ဟာ ရန်ကုန်ဇာတိဖြစ်ပြီး သာမန်ဝန်ထမ်း မိသားစုမှာ ကြီးပြင်းခဲ့ရသူပါ။ ငယ်စဉ် ကတည်းက ခွဲခြားဖိနှိပ်မှုတွေ၊ အပြစ်တင်မှုတွေ ကြားမှာ ကြီးပြင်းလာခဲ့ရပြီး အားငယ်စွာ နေထိုင်ခဲ့ ရပါတယ်။ ပန်းချီဆွဲခြင်းနဲ့ စာဖတ်ရတာ၊ ခရီးသွားရတာကို ဝါသနာပါခဲ့ပြီး စစ်သတင်းထောက် ဖြစ်ချင်ခဲ့ သူပါ။ UN ရဲ့အဖွဲ့အစည်းတွေမှာလုပ်ကိုင်ပြီး ခက်ခဲတဲ့ကလေးတွေကို ကူညီတဲ့ လုပ်ငန်းမျိုးကို လုပ်ကိုင် ချင်ခဲ့သူပါ။ ၂၀၀၀ ပြည့်နောက်ပိုင်း ကာလမှာ တက္ကသိုလ်ဝင်တန်း အောင်ခဲ့ပြီး ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံတက္ကသိုလ် တက်ရောက်ကာ မဟာဝိဇ္ဇာ ဘွဲ့ရရှိခဲ့သူပါ။

            ဘွဲ့ရပြီးမကြာခင်မှာပဲ ဝန်ထမ်းအလုပ်တစ်ခုကို စတင်လုပ်ကိုင်ခဲ့ပါတယ်။ လုပ်ငန်းခွင်မှာလည်း ကိုယ်က အလုပ်ပိုလုပ်နိုင်ခဲ့တာတောင် မိန်းကလေးမို့လို့ဆိုတဲ့အကြောင်းပြချက်တွေနဲ့ ချန်ထားခံခဲ့ရတယ်။ ဒီလိုခွဲခြားမှုတွေခံရတဲ့အတွက် ပိုပြီးကြိုးစားခဲ့ရပါတယ်။

            အာဏာစသိမ်းလိုက်တဲ့အခါမှာတော့ စိတ်အားဖြင့် တော်လှန်ရေးကို အားပေးခဲ့ပေမယ့် ကိုယ့်ရဲ့ဘဝ တခုလုံးကို ပစ်ချပြီး ပါဝင်ဖို့ ချက်ချင်း မဆုံးဖြတ်နိုင်ခဲ့ပါဘူး။ နှစ်နှစ်ကျော်လာတဲ့အချိန်မှာတော့ အားလုံးကို လွှတ်ချခဲ့ကာ တော်လှန်ရေးမှာအပြည့်အဝပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။

            လက်ရှိမှာ တော်လှန်ရေးနဲ့ဆက်စပ်ပြီး အရပ်သားပြည်သူတွေနဲ့ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့တွေကို Awareness ပေးနေတဲ့ Frontline Ethics မှာ အလုပ်လုပ်ကိုင်နေပါတယ်။ Frontline Ethics ဟာ လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခအတွင်းမှာ အရပ်သားပြည်သူတွေအနေနဲ့ အထိခိုက်အသေအပျောက်နည်းအောင် ဘယ်လိုစဉ်းစားမလဲဆိုတာ စဉ်းစားလုပ်ကိုင်နေတဲ့ အဖွဲ့တခုဖြစ်ပြီး CRSV နဲ့ပတ်သက်တာတွေ၊ စစ်မက်ပဋိပက္ခအတွင်း အရပ်သားပြည်သူနဲ့ အမျိုးသမီး၊ ကလေးသူငယ်တွေ စစ်ရေးပစ်မှတ်မဖြစ်စေဖို့ ကိစ္စရပ်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဒီအဖွဲ့အစည်းအတွင်းကနေ လုပ်ကိုင်နေတာဖြစ်ပါတယ်။

မေး။     ။ လက်ရှိနွေဦးတော်လှန်ရေးအပါအဝင် မြန်မာ့နိုင်ငံ နိုင်ငံရေးဖြစ်စဉ်တခုလုံးကို ခြုံပြီးတော့ ကြည့်မယ်ဆို ဘယ်လိုမှတ်ချက် ပြုချင်သလဲရှင့်။

ဖြေ။      ။ နွေဦးတော်လှန်ရေးကို အရှိန်အဟုန်အရမ်းကောင်းတယ်လို့ မြင်တယ်။ အစကနေ   အခုလေးနှစ် ကျော်ကာလအထိ အမြဲတမ်း အရှိန်ကောင်းနေတာမျိုးတော့ မရှိဘူး။ ဇာတ်လမ်းတခုရဲ့ crisis ကာလ ရှိတယ်။ ပြန်ကျသွားတာ ရှိတယ်။ အဲ့မှာမှ တောက်လျှောက်တွေ့ရတာတော့ resilience ပါ။ လေးနှစ်ပေမယ့် တောင့်ခံနိုင်တဲ့ ပြည်သူရော ၊ တော်လှန်ရေးအဖွဲ့တွေရော၊ ထောက်ပို့ရော သူ့ကဏ္ဍ အစုံမှာ ဆက်သွားနေကြ သေးတာကို ချီးကျူးရမယ်။

မေး။     ။ ဘယ်လိုစံတန်ဖိုးတွေ၊ အခြေခံမူတွေကိုအခြေခံပြီးတော့ တိုင်းပြည်ကို ပြန်ပြီး တည်ဆောက် သင့်တယ်လို့ ထင်လဲရှင့်။

ဖြေ။      ။ စံတန်ဖိုးတွေကတော့ အများကြီး ချမှတ်ဖို့ လိုသလို၊ တကယ်လည်း လိုက်နာနိုင်ဖို့ လိုတယ်။ ပြီးရင် message ပေးနိုင်ဖို့လည်း လိုတယ်။ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတွေကနေ ကြည့်မယ်ဆို မြန်မာအကြောင်းကို မသိတာ များတယ်။ ပြည်တွင်းမှာစစ်ပွဲတွေ ဖြစ်နေတယ်။ ရိုဟင်ဂျာအရေးအခင်း ဖြစ်ထားတယ်။ အဲလိုမျိုး သိထားကြတယ်။ ကမ္ဘာရဲ့ လက်ရှိအခြေအနေအရဆို ကိုယ့်အား ကိုယ်ကိုးရဖို့ကလည်း များတယ်။

ဒါပေမယ့်လို့ advocacy တွေ၊ diplomacy တွေ လုပ်ဖို့က မေ့ထားလို့မရဘူး။ လက်ရှိမှာ စစ်ကောင်စီသည် ပြည်သူတွေကို နေ့စဉ်နဲ့အမျှ IHL ကို ချိုးဖောက်တာတွေကို ချပြနိုင်ဖို့ လိုတယ်။ တချိန်တည်းမှာ ကျွန်မတို့က ပိုကောင်းတဲ့ နိုင်ငံကို တည်ဆောက်နေတယ်ဆိုတာနဲ့ ဘယ်လို စံနှုန်းတွေနဲ့ တည်ဆောက်နေတယ်ဆိုတာကို ပြောနေဖို့ လိုပါတယ်။

ကျွန်မတို့နိုင်ငံမှာ ဥပဒေက အဓိက အရေးကြီးတယ်။ ဥပဒေမှာ ဘက်လိုက်မှုမရှိ၊ တရားမျှတမှုရှိတဲ့၊ နိုင်ငံသားတွေကိုလည်း အကာအကွယ်ပေးနိုင်ဖို့၊ လုံခြုံမှုလည်း ပေးနိုင်ဖို့ ရေးဆွဲ အကောင်အထည်ဖော်ရမယ်။ အသွင်ကူးပြောင်းရေးကာလအတွက်ဘဲဖြစ်ဖြစ်၊ တည်ဆောက်ရေးကာလ အတွက်ပဲဖြစ်ဖြစ် အဲ့ဟာတွေကို အရင်လုပ်သင့်တယ်လို့ ထင်ပါတယ်။

မေး။     ။ နွေဦးတော်လှန်ရေးမှာ နိုင်ငံရေး၊စီးပွားရေး၊လူမှုရေး ဘာတွေပြောင်းလဲသွားလဲ။

ဖြေ။      ။ ပြည်တွင်းကို အရင်ကြည့်မယ်ဆို ပြည်တွင်းမှာကျတော့ အနှုတ်ဘက်ကို အများကြီးသွားတာပေါ့။ ပြည်သူတွေကအစ အများကြီးကြပ်တည်းသွားပြီ။ စစ်ကောင်စီက ပြည်သူတွေကို တရစ်ပြီးတရစ် လည်ပင်းကို ညှစ်သလိုလုပ်တာဆိုတော့ သူတို့ရဲ့ survive ကိုကခက်သွားပြီ၊ ကုန်ဈေးနှုန်းတွေတက်လာတယ်။ စက်သုံးဆီ တွေ ခက်လာတယ်။ လျှပ်စစ်မီး မရဘူး။ အင်တာနက် အဖြတ်ခံရတယ်။ နယ်ကတက်လာတဲ့ လူငယ်တွေ ဆိုရင်လည်း ပေါ်တာဆွဲခံရတယ်။ အဓမ္မစစ်သား စုဆောင်းခံရတယ်။ ခရီးသွားရတာ မလုံခြုံတော့ဘူး။ ဒါမျိုးတွေဖြစ်တော့ ပြည်တွင်းကလူတွေကိုကြည့်မယ်ဆို နေရေးထိုင်ရေးမှာ သူတို့ရဲ့ well being တွေမှာပါ အများကြီးကို ကျဆင်းသွားတယ်။

စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာလုံခြုံမှုကလည်း အများကြီး ကျဆင်းသွားတယ်။ နောက်တပိုင်းကကျတော့ တော်လှန်ရေးဘက်ကို ခိုလှုံလာတဲ့ဘက်မှာဆိုရင်တော့ လူတွေရဲ့ကြပ်တည်းမှု ကတော့ အကုန်အတူတူပါပဲ၊ မိသားစုတွေ ထားခဲ့ရတာ၊ ကိုယ့်ရဲ့ အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းအလုပ်တွေ ထားခဲ့ရတာရှိတယ်။ ပုံမှန်ဝင်ငွေမရဘဲနဲ့ volunteer ပုံစံမျိုးနဲ့ လုပ်နေရတာဆိုတော့ စီးပွားရေးအရဆိုရင်တော့ ရုန်းကန်နေရဆဲကာလပေါ့။ ပြီးရင်ပြည်ပရောက်တဲ့ အလုပ်သမားတွေဆိုလည်း စစ်ကောင်စီ ကနေ လှမ်းပြီးကြပ်တာမျိုးတွေရှိတာဆိုတော့ စီးပွားရေးအရဆို ကြပ်တည်းနေကြတုန်းပဲ။

ကောင်းလာတဲ့အပိုင်းက ပွင့်လင်းလာတယ်။ ကိုယ်ချင်းစာတတ် လာတယ်။ အဆိုးဆုံးအရာကို ရင်ဆိုင်လိုက်ရတဲ့အချိန်မှာ အရင်က အမြင်ကျဉ်းခဲ့တဲ့အရာတွေက ပွင့်သွားတာမျိုးတွေ ရှိတယ်။ LGBT တွေဆိုလည်း လေးစားရကောင်းမှန်း သိလာတာမျိုးတွေ ရှိတယ်။ sexual violence တွေကို awareness တွေ ဖြစ်လာတယ်။ ပြီးရင် တော်လှန်ရေးဘက်ကိုရောက်လာတဲ့အခါ အဓိကကြားရမယ့်အသံက human rights လို့ ထင်ပါတယ်။

“တော်လှန်ရေးရဲ့ sector အားလုံးမှာ အမျိုးသမီးမပါဘူးဆိုတာ မရှိသ‌လောက်ပဲ။ ဘက်ပေါင်းစုံမှာ အမျိုးသားတွေနည်းတူ အမျိုးသမီးတွေလည်း ပါနေတာဆိုတော့ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ လူမှုအဖွဲ့အစည်းအပေါ် တာဝန်ယူတတ်တဲ့စိတ်ကို သွားတွေ့တယ်”

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေအပေါ် မြင်တဲ့အမြင်တွေ၊ အမျိုးသမီးတွေဦးဆောင်မှုကို လက်ခံတာတွေ ဘယ်လောက်အထိ ပြောင်းသွားလဲ။

ဖြေ။      ။ တော်လှန်ရေးရဲ့ sector အားလုံးမှာ အမျိုးသမီးမပါဘူးဆိုတာ မရှိသ‌လောက်ပဲ။ ဘက်ပေါင်းစုံမှာ အမျိုးသားတွေနည်းတူ အမျိုးသမီးတွေလည်း ပါနေတာဆိုတော့ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ လူမှုအဖွဲ့အစည်းအပေါ် တာဝန်ယူတတ်တဲ့စိတ်ကို သွားတွေ့တယ်။ တော်လှန်ရေးမှာ ယောကျာ်းတွေမှ မဟုတ်ဘူး၊ မိန်းမတွေလည်း လုပ်နေတယ်ဆိုတာ အထင်အရှားပဲ။

အဲ့လိုပါလာတဲ့ အမျိုးသမီးတွေကို community က ပြန်ပြီး အသိအမှတ်ပြုတယ်။ လက်ခံတဲ့အပိုင်းမှာလည်း တွေ့ရတယ်။ ဒါပေမယ့် အဲ့လိုပါဝင်လာလို့ ခွဲခြားဆက်ဆံမှု တွေ sexual harassment တွေ sexual violence တွေပျောက်သွားပြီလားဆို မဟုတ်သေးဘူး။ ကြားနေရဆဲပဲ။ အရင်ကထက်စာရင် လက်မခံကြောင်း ပိုပြီးပြသလာကြတယ်။ awareness တွေ တက်လာတယ်။ ဒါတွေကိုပိုပြီး လုပ်ရမယ်ဆိုတဲ့အမြင်တွေ ရှိလာတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေ ဘယ်နေရာမှာ မဖြစ်မနေ ပါဖို့လိုတယ်လို့ ထင်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးတွေ ပါဝင်တယ်ဆိုတာလောက်ပဲ ရှိမယ်။ အထူးသဖြင့် တိုက်ခိုက်ရေးမှာ PDF တွေမှာ မိန်းကလေးတွေလည်း ပါတယ်ဆိုပေမဲ့ တပ်ရင်းမှူးတို့ ခေါင်းဆောင်လိုနေရာမျိုးမှာ သွားမျှော်လင့်လို့ မရသေးဘူး။ ဒါပေမယ့် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုကိစ္စတွေမှာပဲဖြစ်ဖြစ် အဲ့လိုကိစ္စတွေဆိုရင် အမျိုးသမီး တွေကို leader role နဲ့ မျှော်လင့်လို့ရတယ်။ နောက်ပိုင်း အမျိုးသမီးအချင်းချင်းကို ပြန်စောင့်ရှောက်မှုပေးတဲ့ နေရာမျိုးတွေမှာ အမျိုးသမီးတွေ ပိုပြီးပါသင့်တယ်လို့ ထင်ပါတယ်။

မေး။        ။ အမျိုးသမီးဖြစ်ခြင်းကြောင့် ခွဲခြားဆက်ဆံမှုတွေကြုံဖူးလား။

ဖြေ။      ။ကျွန်မတော်လှန်ရေးဘက်ကိုထွက်မလာခင်မှာဆိုရင်တော့ ကြုံခဲ့ရတယ်။ မိန်းကလေးမို့လို့ကို ခွဲခြားဆက်ဆံခံရတာမျိုးတွေ၊ နေရာမပေးတာ၊ မသိမသာ ယောကျာ်းဝါဒနဲ့ လက်မခံချင်တာမျိုးတွေ ရှိတယ်။ ပိုလုပ်နိုင်တဲ့ကဏ္ဍမှာ လုပ်နိုင်လို့ နေရာရတဲ့အပေါ်မှာ ငါတို့ပေးလို့ ဒီလောက်ပဲ လုပ်ခွင့်ရှိတာပါဆိုတဲ့ ပုံစံမျိုးခံခဲ့ရတာမျိုး ကြုံခဲ့ဖူးတယ်။ ဒီဘက်ရောက်တဲ့အခါမှာ ကျွန်မကိုယ်တိုင်ကလည်း အမျိုးသမီးတွေရဲ့ကဏ္ဍ မြှင့်တင်တဲ့နေရာမှာ ဝင်လုပ်တာမျိုးဆိုတော့ ဒါမျိုးတော့ ဒီဘက်မှာ မကြုံရပါဘူး။

မေး။     ။ နိုင်ငံသစ်တည်ဆောက်တဲ့အချိန်မှာ အမျိုးသမီးတွေဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်ကို လျစ်လျူမရှုအောင် ပြည့်ပြည့်ဝဝ ပါဝင်မှုတွေ ဖြစ်လာအောင် ဘာတွေလုပ်သင့်လဲ။

ဖြေ။      ။ နိုင်ငံပြန်တည်ဆောက်တယ်ဆိုတာ တော်လှန်ရေးပြီးမှလား၊ အခုကတည်းကလား၊ တည်ဆောက်ရေးကာလက ဘယ်လောက်ကြာမလဲ ကျွန်မတို့မသိဘူး။ ဒါပေမယ့် ပြင်ဆင်မယ်ဆိုရင် အခုကတည်းက အမျိုးသမီးတွေက ပြင်ဆင်ထားသင့်ပြီ။ ဒီလေးနှစ်ကာလမှာ ဖြတ်သန်းခဲ့ရတာတွေက ကိုယ်စီ ရှိကြတယ်။ upgrading ဖြစ်သွားတာ ရှိချင်ရှိမယ်၊ စိတ်ဓာတ်ကျသွားတာ ရှိချင်ရှိမယ်။ အရင်ရှိခဲ့တဲ့ ဓလေ့ထုံးတမ်းတွေကို မသိစိတ်ကနေမှ မကျော်လွှားနိုင်ပဲနဲ့ စစ်ကောင်စီလက်အောက်မှာ လုပ်ခဲ့တဲ့အကျင့်တွေ ကျွန်မတို့က ပြန်လုပ်မိနေသေးလား။ ဒါမျိုးတွေ ပြန်ဆန်းစစ်ဖို့ လိုတယ်။

ကိုယ့်ရဲ့အတွင်း revolution ကို မဆုတ်မနစ်နဲ့ ကြံ့ကြံ့ခံသွားဖို့ လိုတယ်။ ဒါကို ကြိုတင်ပြင်ထားဖို့ လိုတယ်။ အဲ့တော့ ကျွန်မတို့သိရမှာက equality ကို သွားပြီဆိုရင် ကိုယ်ကမသိလိုက်မသိဘာသာနဲ့ ကိုယ်နဲ့မထိုက်တန်သော မှန်မှန်ကန်ကန် မဟုတ်သော ပစားပေးခံရမှုတွေကိုလည်း ကျွန်မတို့ သိမြင်ရမယ်။ တချို့ဟာတွေကို ရှောင်နိုင်ရမယ်။ အဲ့လိုမျိုးအမြင်နဲ့ပဲ သွားမယ်ဆိုရင် ပိုပြီး rehabilitation ပဲဖြစ်ဖြစ် ပြန်ပြီး rebuilding ပဲဖြစ်ဖြစ် အဲ့ကာလမှာ ကျွန်မတို့သည် ခေါင်း‌ဆောင်ရမယ့်နေရာမျိုးပဲဖြစ်ဖြစ် ဆုံးဖြတ်ချက်ချမယ့်နေရာမျိုးပဲဖြစ်ဖြစ် ပိုပြီးတော့ အရည်အချင်းကိုက်ညီလာမယ်လို့ ထင်ပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်သစ်တွေအများကြီးပေါ်ထွက်လာဖို့ဘာတွေလုပ်သင့်လဲ။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်တွေဖြစ်လာဖို့ဆိုရင် လက်ခံပေးဖို့ လုပ်ပိုင်ခွင့်ပေးဖို့ပါ။ လုပ်ပိုင်ခွင့်ပေးတဲ့ နေရာမှာ ဒီအတိုင်း လွှတ်ပေးလိုက်တာမျိုးမဟုတ်ဘဲနဲ့ ပြည့်ဝအောင် ဖြည့်တဲ့အခါမှာ အမျိုးသားရော အမျိုးသမီးရော ကူညီပေးဖို့ လိုတယ်။ chance‌ တွေ option တွေပေါ်လာတဲ့အချိန်မှာ အမျိုးသမီးတွေက ပိုသင့်တော်နေတယ်ဆိုရင် ကျွန်မတို့က သဘောထားကြီးစွာနဲ့ အမျိုးသမီးတွေကို ယူပိုင်ခွင့်ပေးလိုက်ဖို့ လိုပါတယ်။ အဲ့ role ကို ယူပိုင်ခွင့်ကို အားလုံးက လက်ခံ‌ပေးလိုက်တဲ့ဟာမျိုးက ပိုပြီးတော့ လက်တွေ့ ကျမယ်လို့ ကျွန်မထင်ပါတယ်။

“လက်ရှိမှာ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်တွေက သိသိသာသာကြီး နည်းနေသေးတယ်။ မိန်းကလေးတွေရဲ့ လုပ်တဲ့ ဦးဆောင်တဲ့နေရာမှာ အမျိုးသားတွေ ကိုယ်တိုင်ပါဝင်လာမယ်၊ အမျိုးသားတွေ ဦးဆောင်တဲ့နေရာမှာလည်း အမျိုးသမီးတွေ အားဖြည့်ပြီးတော့ ကျရာကဏ္ဍကနေပါမယ်ဆို မတူတဲ့အပြောင်းအလဲလေးတွေ မြင်လာရမယ်လို့ ထင်ပါတယ်”

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေကို နိုင်ငံရေးထဲမှာတင်းပြည့်ကျပ်ပြည့်ပါဝင်ခွင့်ပေးမယ်ဆို နိုင်ငံရေးအရ ဘာတွေပြောင်းလဲသွားမယ်လို့ ထင်လဲ။

ဖြေ။        ။ အမျိုးသမီးရဲ့ စွမ်းရည်မြင့်ရင်မြင့်သလို အဲ့အမျိုးသမီးရဲ့ performance ကောင်းရင်ကောင်းသလို လက်ခံပေးမယ်၊ ကြိုဆိုမယ်ဆိုရင် နိုင်ငံရေးမှာပဲဖြစ်ဖြစ် ပညာရေးမှာပဲဖြစ်ဖြစ် တခြားဘယ်မှာပဲဖြစ်ဖြစ် တိုးတက်မှုတွေ မြင်ရမှာပါ။ လက်ရှိမှာ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်တွေက သိသိသာသာကြီး နည်းနေသေးတယ်။ အမျိုးသမီးတွေက ဘာလုပ်နိုင်မလဲ။ အမျိုးသမီးတွေက ဘယ်လောက်အထိ   changes လုပ်နိုင်မလဲ။ကျွန်မတို့ မြင်နေခဲ့တဲ့ပုံစံမျိုးမဟုတ်ဘဲနဲ့ ဘယ်လိုဟာတွေ စေ့စေ့စပ်စပ်နဲ့ လုပ်နိုင်မလဲ ဆိုတာ မြင်ရနိုင်ဖို့အတွက် ပါဝင်မှုနဲ့ ဦးဆောင်မှုကို ဘောင်ကျယ်ကျယ်ဖွင့်ပေးဖို့ လိုပါတယ်။

လူလူချင်းအမြင်နဲ့ သွားမယ်ဆို ပိုပြီး positive result တွေ ထွက်လာမယ်။ မိန်းကလေးတွေရဲ့ လုပ်တဲ့ ဦးဆောင်တဲ့နေရာမှာ အမျိုးသားတွေ ကိုယ်တိုင်ပါဝင်လာမယ်၊ အမျိုးသားတွေဦးဆောင်တဲ့နေရာမှာလည်း အမျိုးသမီးတွေ အားဖြည့်ပြီးတော့ ကျရာကဏ္ဍကနေပါမယ်ဆို မတူတဲ့အပြောင်းအလဲလေးတွေ မြင်လာရမယ်လို့ ထင်ပါတယ်။

မေး။     ။ တခြားဖြည့်စွက်ပြောချင်တာရှိရင်ပြောပေးပါဦး။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးကိစ္စဖြစ်ပြီဆိုရင် အရမ်းအရေးမကြီးတဲ့ဟာမျိုးလို နောက်ပို့လိုက်တာမျိုး ရှိတတ်တယ်။ လောလောဆယ် တော်လှန်ရေးက အရေးကြီးတယ်။ အမျိုးသမီးကဏ္ဍကို ဒီမိုကရေစီအပြည့်အဝ ထွန်းကားမှ လုပ်လို့ ပြောတတ်ကြတယ်။ အဲ့လိုမျိုးမတွေးပဲနဲ့ အမျိုးသမီးတွေလည်း တော်လှန်ရေးမှာ သွားနေတယ်။

ပါဝင် သူတွေတိုင်းက အရွေ့ရဲ့စက်သွားစိတ်လေးတွေ ဖြစ်တဲ့အတွက် စက်သွားစိတ်လေးတွေရဲ့ လုံခြုံမှုနဲ့ သူတို့ရဲ့ ကဏ္ဍကို မြှင့်တင်ရမယ်၊ တန်ဖိုးထားရမယ်။ ဒါမှသာ တော်လှန်ရေးကို သွားနေတဲ့ operation ကြီးကလည်း ပိုပြီးကောင်းလာမယ်၊ ပျက်နေတဲ့ရပ်နေတဲ့ စက်သွားစိတ်လေးက မရှိတော့ဘဲနဲ့ အားလုံးက ပိုပြီးတော့ ကောင်းကောင်းမွန်မွန်သွားမယ်ဆို တော်လှန်ရေးကို အပြည့်အဝအားစိုက်ရာကျတယ်လို့ မြင်ပါတယ်။

“ခေတ်ဝန်ကိုထမ်းသောအမျိုးသမီးများ”စာအုပ်ကိုအောက်ပါလင့်ခ်တွင်ဒေါင်းယူဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီရှင်။ https://drive.google.com/file/d/1UeVjujGC87uvaNsU2_JQEFV4bi-9q7kh/view?usp=sharing

#politicsforwomenmyanmar
#whatishappeninginmyamar
#Advocacy
#politics
#media

0 Comments

5/12/2025 0 Comments

May 12th, 2025

မဇင်မေသက် နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသူဟောင်း
အမျိုးသမီးအရေး ဦးဆောင်သူ

အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအသံ စာစဉ်အမှတ် (၅) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြသည်။

“တိုင်းပြည်ကို မကောင်းတဲ့စနစ်၊ မကောင်းတဲ့သူတွေက အုပ်ချုပ်နေတဲ့အချိန်မှာ ပြည်သူတွေက ထောင်ထဲသွားနေရတယ်။ ဒါကြောင့် တိုင်းပြည်ကို တည်ဆောက်ရာမှာ လိုအပ်တဲ့တန်ဖိုးတွေ၊ ကျင့်ဝတ်တွေကို လွယ်လွယ်နဲ့မလွတ်ချရအောင် နိုင်ကျဉ်းတွေက စံနမူနာပြသူတွေ ဖြစ်ပါတယ်”

            မဇင်မေသက်ဟာ ရန်ကုန်မြို့ဇာတိဖြစ်ပါတယ်။ မွေးချင်း (၃) ယောက်အနက် သမီးအငယ်ဆုံး ဖြစ်ပါတယ်။ ငယ်စဉ်ကတည်းက ခရီးသွားရတာ ကြိုက်နှစ်သက်သလို၊ အောင်မြင်တဲ့ လုပ်ငန်းရှင် တစ်ယောက်လည်း ဖြစ်ချင်ခဲ့သူပါ။ ၂၀၁၂ ခုနှစ်မှာ အိမ်ထောင်ကျပြီး သမီးလေးတစ်ယောက် မွေးဖွားခဲ့ ပါတယ်။

            စစ်အာဏာသိမ်းမှုကို လုံံးဝလက်မခံနိုင်တဲ့သူမဟာ သပိတ်မှောက်ဆန္ဒပြခဲ့သလို၊ မြေအောက် ရဲဘော်အဖြစ်နဲ့လည်း တော်လှန်ရေးကို အပြည့်အဝပါဝင်ခဲ့သူပါ။ ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဧပြီလမှာ ဖမ်းဆီးခံခဲ့ရပြီး၊ ၅၀၅ (က) နဲ့ အမှုရင်ဆိုင်ခဲ့ရပြီး အင်စိန်အကျဉ်းထောင်မှာ ထိန်းသိမ်းခံခဲ့ရပါတယ်။ ၂၀၂၂ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလမှာ ပြန်လည်လွတ်မြောက်ခဲ့ပါတယ်။

            လွတ်မြောက်ပြီးနောက်ပိုင်းမှာ ပြည်တွင်းထဲမှာ ဆက်လက်စောင့်ကြည့်ခဲ့တာကြောင့် လွတ်မြောက် နယ်မြေကို တိမ်းရှောင်ခဲ့ပြီး ထိုင်းနိုင်ငံနယ်စပ်ဒေသကို ပြောင်းရွေ့ခဲ့ပါတယ်။ နိုင်ကျဉ်းသူအချင်းချင်း ပြန်လည်စောင့်ရှောက်နိုင်ရေးနှင့် ထုတ်ဖော်ပြောဆိုနိုင်ရန် လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ မိမိဘဝရပ်တည်ရေး ကိုလည်း အကျပ်အတည်းများစွာကြားကနေ ရုန်းကန်နေပြီး တဖက်မှာလည်း အမျိုးသမီးအရေးကို တက်ကြွစွာ လှုပ်ရှားဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါတယ်။

မေး။     ။ လက်ရှိနွေဦးတော်လှန်ရေးအပါအဝင် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးဖြစ်စဉ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဆရာမ အမြင်ကို ပြောပြပေးပါရှင့်။

ဖြေ။      ။ လက်ရှိမြန်မာနိုင်ငံဟာ အဆိုးရွားဆုံးအခြေအနေကို ရောက်ရှိနေတယ်လို့ ပြောလို့ရပါတယ်။ လက်သည်တရားခံက စစ်ကောင်စီ ဖြစ်ပါတယ်။ ပြည်သူတွေက အချိန်ကာလကြာလာတာနဲ့အမျှ ‌အသေကြပ်၊ အနေကြပ် ဖြစ်လာတယ်။ သူတို့တွေ အဲ့လိုမျိုးဖန်တီးလေ သူတို့ကို ရွံမုန်းတဲ့စိတ်တွေနဲ့ ပြည်သူတွေက ဒီတော်လှန်ရေးကိုပိုပြီးတော့ အားစိုက်လာကြတယ်။

တော်လှန်ရေးအရှိန်အဟုန်နဲ့ အားကောင်းလာတယ်။ မကြာတော့သောအချိန်မှာလည်း အောင်မြင်ခြင်းတွေနဲ့ စစ်ကောင်စီကိုအမြစ်ပြတ်အောင် တိုက်ထုတ်နိုင်မယ် လို့ မြင်တယ်။ အခုချိန်မှာတော့ မြန်မာနိုင်ငံက ဟိုးအချိန်က အီသီယိုးပီးယားထက်တောင် ပိုပြီးနှိမ့်ကျတဲ့ အခြေအနေမျိုးတွေကို ရင်ဆိုင်နေရတယ်။ တော်တော်ဆိုးရွားတဲ့အခြေအနေမျိုး ဖြစ်လာပါတယ်။

မေး။     ။အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်းမှာ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးဆိုင်ရာ လူထုရဲ့အတွေးအမြင် လက်ခံမှုမှာ ဘာတွေပြောင်းလဲသွားလဲ။

ဖြေ။      ။ ‌ကောင်းကောင်းမွန်မွန်နေခဲ့တဲ့ ငါးနှစ်နဲ့ယှဥ်ရင်တောင် မိုးနဲ့မြေလောက်ကွာခြားသွားတယ်။ ကျွန်မတို့ ကိုယ်တိုင်တောင် အရင်နဲ့မတူညီတော့တဲ့ အခြေအနေတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်ရတာဆိုတော့လေ တော်တော်လေးတော့ ကျဆင်းပြီး၊ ကွာခြားသွားတယ်။ ဒါဟိုးအရင်ကာလတွေနဲ့တောင် မပြောသေးဘူး။ ကျွန်မတို့ လူလိုသူလို နေခဲ့ရတဲ့ ငါးနှစ်နဲ့ယှဉ်ရင်တောင် ဘာမှမဆိုင်တော့တဲ့ အခြေနေဖြစ်နေပြီး အခြေခံလူတန်းစားတွေအတွက် လည်း ရပ်တည်ရတာ မလွယ်ကူတော့ဘူး။ ဒါကြောင့်လည်း ပြည်သူလူထုတရပ်လုံးက ခေတ်အဆက်ဆက် အာဏာရှင်စနစ်ကို ရွံရှာမုန်းတီးလာခဲ့တာ အခုဆိုရင်တော့ ပြောစရာစကားတောင် ရှာမရလောက်အောင် အာဏာရှင်ကို စက်ဆုပ်ရွံရှာလာကြတယ်။

မေး။     ။ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်းမှာ အမျိုးသမီးတွေအပေါ် ခွဲခြားဆက်ဆံတဲ့အယူအဆတွေ ဘယ်လောက်အထိ ပြောင်းသွားလဲ။

ဖြေ။      ။ အမျိူးသမီးတွေအ‌ပေါ် ခွဲခြားဆက်ဆံတဲ့ အယူအဆတွေက တဖြေးဖြေးချင်း ပပျောက်လာတယ်ပဲ ပြောရမယ်။ ဘာတွေပြောင်းလဲသွားလဲဆိုတာထက် အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ဦးဆောင်နိုင်မှုတွေကြောင့်ပဲ ပြောင်းလဲ လာတယ်လို့ မြင်ရတယ်။ အပြည့်အဝတော့ မဟုတ်သေးဘူး။ ပြောင်းလဲသွားတယ်ဆိုတာလည်း အနည်းအကျဉ်းပေါ့။

မေး။     ။နိုင်ငံရေးစနစ်သစ်ကို ဘယ်လိုစံနှုန်း၊ ဘယ်လိုတန်ဖိုးထားမှုတွေနဲ့ နိုင်ငံသစ်ကို ပြန်တည်ဆောက်ချင်လဲ။

ဖြေ။      ။ စနစ်တခုကို အပြောင်းအလဲလုပ်မယ်ဆိုရင် အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်ကောင်းတွေ ပေါ်ထွက် လာဖို့လည်း အရေးကြီးတယ်။ အမျိုးသမီးတွေကိုနေရာပေးနိုင်တဲ့ လက်ခံနိုင်တဲ့ အသိုင်းအဝိုင်းတခုဖြစ်ဖို့ ပိုပြီးတော့ အဓိကကျတယ်။ အခုဆိုရင် အမျိုးသမီးတွေက နေရာပေးမခံရတာတွေ၊ ဟိုးအရင်ထဲက မြန်မာ့ ယဉ်ကျေးမှုအရ အမျိုးသမီးဆိုရင် ထမင်းချက်ဟင်းချက်လောက်ဘဲ သတ်မှတ်ထားကြတုန်းပဲ။

မိသားစု အသိုင်းအဝိုင်းတွေမှာ ပြောတာတောင် ကြားဖူးပါတယ်၊ အချိန်တန်ရင် ယောကျာ်းက လုပ်ကျွေးမှာ အမျိုးသမီး ဆိုရင် အရည်အချင်းမရှိဘူးလို့ သတ်မှတ်ခံထားရတာ။ အဲ့လိုမျိုးနေရာပေးနိုင်တဲ့ အသိုင်းအဝိုင်းလည်း လိုတယ်။ လက်ရှိမှာလည်း အမျိုးသားတွေ အုပ်စိုးတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်း ဖြစ်နေတုန်းပါ။ ဖိုဝါဒကြီးစိုးတဲ့ စစ်ကောင်စီကို အမြစ်ဖြတ်တိုက်ထုတ်ဖို့လိုသလို၊ ဖိုဝါဒအားကြီးတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းရဲ့ အကျင့်စရိုက်တွေကို ပြန်ပြီး အမြစ်လှန်ပြောင်းလဲနိုင်ဖို့ လိုပါတယ်။ ပြီးတဲ့အခါ အမျိုးသမီးအင်အားစုတွေ ပိုပြီး အားကောင်း လာအောင် ကြိုးစားရမယ်။

“ဖိုဝါဒကြီးစိုးတဲ့စစ်ကောင်စီကို အမြစ်ဖြတ်တိုက်ထုတ်ဖို့လိုသလို၊ ဖိုဝါဒအားကြီးတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းရဲ့ အကျင့်စရိုက်တွေကို ပြန်ပြီး အမြစ်လှန်ပြောင်းလဲနိုင်ဖို့ လိုပါတယ်”

မေး ။   ။ နွေဦးတော်လှန်ရေးအောင်မြင်ဖို့အတွက် နိုင်ကျဉ်းတွေရဲ့အခန်းကဏ္ဍက ဘယ်လောက်အထိ အရေးကြီးသလဲ။

ဖြေ။   ။ နိုင်ငံရေးဆိုတာထက် နိုင်ငံ့အရေးကို စိတ်ဝင်စားလို့ နိုင်ကျဉ်းဖြစ်ခဲ့ရတာဆိုတော့လေ။ ကျွန်မတို့ နိုင်ကျဉ်းတွေကလည်း နွေဦးတော်လှန်ရေးအောင်မြင်ဖို့ အခန်းကဏ္ဍတခုအနေနဲ့ အပြည့်အဝပါဝင်ဖို့ အရေးကြီးတာပေါ့။ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသူတွေဟာ နိုင်ငံရေး၊ အမျိုးသမီးအခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုကို တပါတည်း ခံခဲ့ရသူတွေပါ။ အမျိုးသမီးဖြစ်မှုအပေါ်မှာ အခြေခံပြီးတော့ အာဏာရှင်ရဲ့ ပစ်မှတ်ထားမှာကို ခံခဲ့ရတယ်။

စစ်ကြောရေးမှာဆိုရင် အမျိုးသားနိုင်ကျဉ်းတွေက စိတ်နဲ့ ကိုယ်ခန္ဓာကို နှိပ်စက်ခံရပေမဲ့ အမျိုးသမီးဖြစ်ရင် ထပ်ဆင့်ကြုံရတာက လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာကို ခြိမ်းခြောက်တာ၊ အကြမ်းဖက်တာကို လုပ်ပြီး စစ်ဆေးခံရတယ်။ အမျိုးသားတွေက ဖြစ်တည်မှုကြောင့် ထပ်ဆင့်ဖိနှိပ်တာ မကြုံရတဲ့အချိန်မှာ အမျိုးသမီးတွေက အမျိုးသမီးဖြစ်ခြင်းဆိုတဲ့ ခေါင်းစဉ်ကနေ အမြဲတမ်း၊ နေရာတိုင်းမှာ ဖိနှိပ်ခံရတယ်။ ဒါကြောင့် နိုင်ကျဉ်းသူ တွေက အမျိုးသမီးအခွင့်အရေးကို ပိုခံစားသိနိုင်ကြတဲ့သူတွေ ဖြစ်တယ်။ အဲအတွက် ပိုပြီး ရပ်တည်ပေးနိုင်တဲ့ သူတွေ ဖြစ်တယ်ဆိုတာ မြင်ရတယ်။

မေး။     ။ တန်းတူညီမျှမှု၊ လွတ်လပ်မှုနဲ့ တရားမျှတမှုရှိတဲ့ တိုင်းပြည်တခုကို တည်ဆောက်တဲ့အခါမှာ အခြေခံအုတ်မြစ်အနေနဲ့ ထားရမယ့် စနစ်တွေ စံတန်းဖိုးတွေ မြင့်တက်လာဖို့အတွက် နိုင်ကျဉ်းတွေရဲ့ ကဏ္ဍကဘယ်လောက်အထိလုပ်ပေးနိုင်လဲ။

ဖြေ။      ။ နိုင်ကျဉ်းဆိုတာ တိုင်းပြည်ကို ပြန်ကောင်းအောင်လုပ်ဖို့ ကြိုးစားတဲ့အတွက် လူဆိုးအနေနဲ့ အာဏာရှင်တွေ သတ်မှတ်ပြီး ထောင်ထဲထည့်တာဖြစ်တယ်။ လူ့အခွင့်အရေးဆိုတာတောင် ပြောလို့မရတဲ့ ထောင်ထဲမှာ အာဏာရှင်တွေနဲ့ နဖူးတွေ့၊ ဒူးတွေ့ တွေ့ခဲ့ကြရ၊ အဖိနှိပ်ခံ၊ အနှိပ်စက်ခံခဲ့ကြရသူတွေ ဖြစ်တယ်။

အဲတာကြောင့် လူသားတစ်ယောက်အတွက် တန်းတူညီမျှမှု၊ လွတ်လပ်မှု နဲ့ တရားမျှတမှု ဘယ်လောက် လိုသလဲဆိုတာ ကောင်းကောင်းသိခဲ့ရသူတွေ ဖြစ်တယ်။ တိုင်းပြည်ကို မကောင်းတဲ့စနစ်၊ မကောင်းတဲ့သူ တွေက အုပ်ချုပ်နေတဲ့အချိန်မှာ ပြည်သူတွေက ထောင်ထဲသွားနေရတယ်။ ဒါကြောင့် တိုင်းပြည်ကို တည်ဆောက်ရာမှာ လိုအပ်တဲ့တန်ဖိုးတွေ၊ ကျင့်ဝတ်တွေကို လွယ်လွယ်နဲ့မလွှတ်ချရအောင် စံနမူနာပြ နေထိုင်ပြသူတွေလို့ မြင်ပါတယ်။

မေး။     ။ ထောင်တွင်းထဲမှာ တော်လှန်ရေးမှာ ကိုယ်တိုင်အနေနဲ့အမျိုးသမီးဖြစ်ခြင်းကြောင့် ခွဲခြား ဆက်ဆံခံရတာ ကြုံရဖူးလား။ဘယ်လိုပုံစံနဲ့ ကြုံရဖူးလဲ။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးတွေဖြစ်နေပါလျက်နဲ့ ဒီနိုင်ငံရေးမှာ ထဲထဲဝင်ဝင်ပါစရာလား၊ နင်တို့တွေက အရမ်းကို သတ္တိကောင်းတဲ့လူပေါ့ဆိုပြီး ပြောပြီး စစ်တယ်။ သတ္တိကောင်းတယ်လို့တော့ သူတို့က မသတ်မှတ်ဘူး အကြောတင်းတယ်၊ ကိုယ့် အလုပ်ကိုကိုယ်မလုပ်ဘဲနဲ့ ဒီလိုမျိုးလုပ်ဆောင်ရမလားဆိုတဲ့ပုံစံမျိုးနဲ့ အထဲမှာ မျိုးစုံဖိနှိပ်ကြတယ်။

အထဲမှာ ထောင်ဝါဒါဝန်ထမ်းတွေကလည်း အမျိုးသမီးတွေ ဖြစ်တယ်။ လူ့အခွင့်အရေးကို ပေါ်ပေါ်ထင်ထင် ချိုးဖောက်ခံရတယ်။ ဒါမျိုးတွေ ထပ်မဖြစ်အောင် ကျူးလွန်မခံရအောင် ကျွန်မတို့ အမျိုးသမီးတွေအနေနဲ့လည်း ရရာနေရာကနေ တိုက်ထုတ်ဖို့ တော်လှန်ဖို့ လိုအပ်တယ်။ အမျိုးသမီး၊ အမျိုးသားရယ်လို့ ခွဲခြားမှု မရှိစေဘဲ အာဏာရှင်ကို တိုက်ထုတ်နိုင်တဲ့စိတ်၊ ရပ်တည်ချက်ကိုပဲ အသားပေး စေချင်ပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်တွေ ဘယ်နေရာမှာ မြင့်တက်လာတယ်လို့ မြင်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ အမှန်တိုင်းပြောရရင်တော့ အမျိုးသမီးတွေအနေနဲ့ ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်ရနေတယ်လို့ အတိအကျ မမြင်ရ သေးဘူး။ နောက်နောင်မှာတော့ ရှိလာနိုင်လိမ့်မယ်လို့ ယုံကြည်တယ်။ အဲ့အတွက်လည်း ကြိုးစားနေကြတယ်။ အဓိကက တော်လှန်ရေးကာလမှာ ချောင်ထိုးခံထားရတဲ့ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ထက်မြက်မှုတွေ အရည်အချင်းတွေ အားလုံးကို ချပြခွင့်ရတယ်။ ဒါက အဆိုးထဲက အကောင်းတခုပေါ့။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်အသစ်တွေ ပိုပြီးထွက်လာအောင် ဘာတွေလုပ်ကြဖို့ လိုတယ်လို့ ထင်ပါသလဲ။
ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်သစ်တွေ ပိုမိုပြီး ပေါ်ထွက်လာဖို့က အမျိုးသမီးတွေကို နေရာပေးနိုင်သော ယုံကြည်မှုပေးနိုင်သော အသိုင်းဝိုင်းတစ်ခု ရပ်ဝန်းတစ်ခု လိုအပ်ပါတယ်။ ဖိုဝါဒအခြေပြုထားတဲ့ နိုင်ငံရေး၊ လူမှုရေး၊ စီးပွားရေး အဝန်းအဝိုင်းထဲမှာ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်သစ်တစ်ယောက် ရှင်သန်နိုင်ဖို့ မဖြစ်နိုင်ဘူး။ ဒါကြောင့် အမျိုးသမီးတွေ ခေါင်းဆောင်ဖြစ်လာပြီး မကြာဘူး၊ ပြန်ပျောက်သွားကြတယ်။

ဒါကြောင့် ဖိုဝါဒလောကကြားထဲက လူ့အခွင့်အရေးကို တန်ဖိုးထားတဲ့ အရပ်အဝန်း အိုအေစစ်နေရာတွေ အများကြီး ပေါ်လာဖို့ လိုပါတယ်။ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ လုပ်နိုင်စွမ်းတွေ အရည်အချင်းတွေကို အသိအမှတ်ပြုပေးဖို့က အဓိကကျတယ်။ အမျိုးသမီးအချင်းချင်းကလည်း အသိအမှတ်ပြုပေးဖို့ လိုသလို၊ အမျိုးသားတွေကလည်း ထွက်ပေါ်လာတဲ့အမျိုးသမီးတွေကို ကြည်ကြည်ဖြူဖြူနဲ့ နေရာပေးပြီး အားပေးတာတွေ၊ အသိအမှတ် ပြုတာတွေ လုပ်ပေးရမယ်။

အခု အမျိုးသားအချင်းချင်းကြားမှာဆို အပြန်အလှန် အသိအမှတ်ပြုမှုက အရမ်း အားကောင်းတယ်။ ရှိနေပြီးသားအမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်တွေက နောက်ထပ်ကိုယ့်နေရာကို ဝင်လာဖို့ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်တွေကို ရည်ရွယ်ချက်ထားပြီး မွေးထုတ်ရမယ်။ မဟုတ်ရင် အခုမှာ အမျိုးသမီးတွေက နေရာတွေ ပိုပြီး ရလာကြပေမယ့် နောက်ပိုင်းမှာ အမျိုးသမီးတွေ ရှိနေပြီးသား နေရာတွေက နောက်ဆိုရင် အမျိုးသားတွေချည်း ရှိတဲ့အဝန်းအဝိုင်း ပြန်ဖြစ်သွားနိုင်တယ်။

“ဖိုဝါဒအခြေပြုထားတဲ့ နိုင်ငံရေး၊ လူမှုရေး၊ စီးပွားရေး အဝန်းအဝိုင်းထဲမှာ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်သစ်တစ်ယောက် ရှင်သန်နိုင်ဖို့ မဖြစ်နိုင်ဘူး။ ဒါကြောင့် အမျိုးသမီးတွေ ခေါင်းဆောင်ဖြစ်လာပြီး မကြာဘူး၊ ပြန်ပျောက်သွားကြတယ်။ ဒါကြောင့် ဖိုဝါဒလောကကြားထဲက လူ့အခွင့်အရေးကို တန်ဖိုးထားတဲ့ အရပ်အဝန်း အိုအေစစ်နေရာတွေ အများကြီး ပေါ်လာဖို့ လိုပါတယ်”

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေသာ နိုင်ငံရေးထဲမှာ တင်းပြည့်ကျပ်ပြည့်ပါဝင်လို့ရတဲ့ အခြေအနေဖြစ်လာမယ် ဆိုရင် အနာဂတ်နိုင်ငံရေးကရော ဘယ်လောက်အထိ အပြောင်းအလဲတွေ ဖြစ်လာနိုင်သလဲ။

“လက်ရှိမြန်မာပြည်ပြဿနာအားလုံးက တန်းတူညီမျှမှု မရှိကြောင့်ပါ။ ကျား- မကြား တန်းတူညီမျှမှုကို လက်ခံတဲ့သူတွေဟာ လူမျိုး၊ ဘာသာကြားက တန်းတူညီမျှမှုကိုလည်း လေးစားတတ်တဲ့သူတွ ဖြစ်လာကြမယ်”

ဖြေ။    ။ လူမှုအပြောင်းလဲတွေ ဖြစ်နိုင်တယ်။ အမျိုးသမီးအနည်းစု အုပ်ချုပ်ခွင့်ရတဲ့ကာလ‌လေးမှာတောင် ဒီလောက်အထိ ပြောင်းလဲသွားတယ်ဆိုတော့ ကျွန်မတို့အမျိုးသမီးတွေ အများစုအုပ်ချုပ်လို့ရတဲ့အခါ ခွဲခြားမှု ကြောင့် ဖြစ်နေတဲ့ပြဿနာတွေ အများကြီး လျော့ကျသွားမယ်။ အမျိုးသမီးမို့လို့ အမျိုးသမီးဘက်ကို ကာကွယ်ပြီးတော့ ပြောတာမဟုတ်ဘူး၊ ကျွန်မတို့တွေက ဂျဲန်ဒါမခွဲခြားဘူး၊ ဖိုဝါဒအောက်မှာ အသုံးချခံပြီး လက်ဝေခံထားရတဲ့သူတွေ ဖြစ်ပေမဲ့၊ ဖိုဝါဒကို မကြိုက်ဘူး။

ကိုယ့်လုပ်ရပ်က ဖိုဝါဒမှန်းသိတာနဲ့ ပြင်ဆင်ဖို့ ဝန်မလေးဘူး။ ဒါကြောင့် တန်းတူညီမျှမှုကို ပိုအလေးထားတယ်။ လက်ရှိမြန်မာပြည်ပြဿနာအားလုံးက တန်းတူညီမျှမှု မရှိတာကြောင့်ပါ။ ကျားမ ကြား တန်းတူညီမျှမှုကို လက်ခံတဲ့သူတွေဟာ လူမျိုး၊ ဘာသာ ကြားက တန်းတူညီမျှမှုကိုလည်း လေးစားတတ်တဲ့သူတွ ဖြစ်လာကြမယ်။ အခုလက်ရှိမှာတောင် အမျိုးသမီး တွေ ဦးဆောင်နိုင်မှုကို မြင်ရတယ်။

မေး။   ။အမျိုးသမီးတွေအပေါ်ခွဲခြားမှုမရှိတဲ့အနာဂတ်နိုင်ငံသစ်ကိုဘယ်လောက်အထိမျှော်လင့်ထားလဲ။

ဖြေ။   ။အပြည့်အဝမျှော်လင့်တယ်။ ဖြစ်လာအောင်လည်း အမျိုးသမီးအင်အားစုတွေအနေနဲ့ အကောင်းဆုံး ပါဝင်နေကြတာဖြစ်တယ်။ ရှေ့ဆက်ပြီးလည်း အမျိုးသမီး ခေါင်းဆောင်တွေ ဖြစ်ပေါ်လာစေဖို့ အချင်းချင်း စည်းလုံးမှုနဲ့ အတူ ပါဝင်သွားကြမယ်လို့ပဲ ပြောချင်ပါတယ်ရှင့်။

“ခေတ်ဝန်ကိုထမ်းသောအမျိုးသမီးများ”စာအုပ်ကိုအောက်ပါလင့်ခ်တွင်ဒေါင်းယူဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီရှင်။ https://drive.google.com/file/d/1UeVjujGC87uvaNsU2_JQEFV4bi-9q7kh/view?usp=sharing

#politicsforwomenmyanmar
#whatishappeninginmyamar
#Advocacy
#politics
#media

0 Comments

5/12/2025 0 Comments

May 12th, 2025

မအတာ LGBT အရေး တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ

အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအသံ စာစဉ်အမှတ် (၅) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြသည်။

“လူအချင်းချင်းကြား ဖိနှိပ်နေတာကို ဘာလို့ဖျက်ဖို့ လိုအပ်သလဲဆိုတာ လုပ်ပေးဖို့ လိုတယ်။ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုတွေ ပပျောက်ဖို့ အမျိုးသမီးတွေနဲ့ LGBT တွေ ပူးပေါင်းပြီးလုပ်ရမယ်ဆိုတာ တဖြေးဖြေးနဲ့ သိလာကြတယ်”

            မအတာသည် အသက် (၃၂) နှစ်အရွယ် လိင်ပြောင်းအမျိုးသမီးတစ်ယောက် ဖြစ်ပါတယ်။ ငယ်စဉ်ကတည်းက မိမိရဲ့ ဖြစ်တည်မှုအပေါ် လက်ခံခဲ့ပြီး မော်ဒယ်တစ်ယောက် ဖြစ်ချင်ခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၁၂ ခုနှစ် သိတတ်စအရွယ်ကတည်းက LGBT တွေရဲ့အခွင့်အရေးကို စတင်လုပ်ကိုင်ခဲ့သူပါ။ ထိုနောက်ပိုင်းမှာ အမျိုးသမီးနဲ့ကလေးသူငယ်အခွင့်အရေးတွေကိုလည်း လှုပ်ရှားခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၁၈ မှာ LGBT တွေက နတ်ကတော်၊ မိတ်ကပ်ဆရာဆိုတဲ့ တံဆိပ်ကပ်ထားတာတွေကို ချိုးဖျက်ချင်တဲ့အတွက် LGBT သတင်း တင်ဆက်သူ ဖြစ်အောင် လမ်းဖောက်လျှောက်လှမ်းခဲ့သူတစ်ယောက် ဖြစ်ပါတယ်။

            စစ်အာဏာသိမ်းမှုကို လက်မခံတဲ့ မအတာဟာ သပိတ်မှောက်ဆန္ဒပြပွဲတွေမှာ ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။ စစ်ကောင်စီရဲ့ ရက်စက်စွာ ဖြိုခွင်းမှုတွေ ပြုလုပ်တာကို မြင်တွေ့ရအပြီးမှာ ခုခံတော်လှန်ရေးမှာ ပါဝင်ဖို့အတွက် ကချင်ပြည်နယ်မှာ အခြေခံစစ်သင်တန်းတက်ခဲ့တယ်။ ထို့နောက် အာဏာသိမ်းမှုအောက်က အမျိုးသမီးတွေ၊ LGBT တွေရဲ့ အခွင့်အရေးကို လုပ်ကိုင်ချင်တဲ့အတွက် နယ်စပ်ကိုရွေ့ပြောင်းခဲ့တယ်။

            လက်ရှိမှာ အမျိုးသမီးတွေ LGBT တွေရဲ့အခွင့်အရေးတွေ၊ သတင်းတင်ဆက်တာတွေကို လုပ်ကိုင်နေပါတယ်။ ၂၀၂၃ ခုနှစ်မှာ Women of the future south-east Asia 2023 award ကို ရရှိထားသူ ဖြစ်ပြီး၊ လူ့အခွင့်အရေးတွေ LGBT အရေးတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး အသိပညာပေးတာ၊ သင်တန်းတွေပေးတာ တွေကို ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါတယ်။

            လက်ရှိမှာတော့ ထောက်ပို့လုပ်ငန်းတွေ၊ LGBT တွေရဲ့အခွင့်အရေးတွေချိုးဖောက်မှုတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး တိုင်ကြားစာပို့တဲ့လုပ်ငန်းတွေ၊ အမျိုးသမီးအဖွဲ့တွေနဲ့ ပူးတွဲဆောင်ရွက်တာတွေ ဆောင်ရွက် နေပါတယ်။ လက်ရှိနွေဦးတော်လှန်ရေးလုပ်ငန်းများမှာလည်း တက်တက်ကြွကြွပါဝင်‌ ဆောင်ရွက်လျက် ရှိပါတယ်။

မေး။     ။ လက်ရှိနွေဦးတော်လှန်ရေးအပါအဝင် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးဖြစ်စဉ်နှင့် ပတ်သက်ပြီး ဆရာမအမြင်ကို ပြောပြပေးပါရှင့်။

ဖြေ။      ။ နွေဦးတော်လှန်ရေးက မကြာခင်ရက်ပိုင်းမှာ လေးနှစ်ပြည့်ခဲ့ပါပြီ။ အစဦးဆုံးမှာ သပိတ်တွေနဲ့ ကျွန်မတို့နိုင်ငံကို ပြန်ရဖို့ ကြိုးစားခဲ့ကြတယ်။ စစ်တပ်က အသားလွတ် ပစ်သတ်လို့ အသက်တွေ အများကြီးပေးလိုက်ရတဲ့အချိန်မှာ တော်တော်များများက လက်နက်ကိုင်လမ်းစဉ်ကို ရွေးချယ်ခဲ့ကြတယ်။ ၂၀၂၂၊ ၂၃ လောက်မှာ လက်နက်ကိုင်လမ်းစဉ်ကို ပိုပြီးရွေးချယ်လာကြတယ်။ အဲ့နောက်ပိုင်းမှာ စစ်ကောင်စီ ဘက်က အတင်းအကြပ် လူငယ်တွေကို လူသားဒိုင်းအဖြစ်အသုံးပြုတဲ့ စစ်မှုထမ်းဥပဒေကို ထုတ်လာခဲ့တယ်။ နှစ်ဦးနှစ်ဖက် ထိပ်တိုက်တိုက်ခိုက်တဲ့တိုက်ပွဲတွေက အန္တရာယ်အရမ်းများလာတယ်။ အသက်တွေ ဆုံးရှုံးလာ တယ်။

လူသားအရင်းအမြစ်တွေ အများကြီးဆုံးရှုံးလာတဲ့အချိန်မှာ ဒီလေးနှစ်နီးပါးဖြစ်တဲ့ ဒီကာလမှာ စိတ်သဘောထားကွဲလွဲမှုတွေ ဖြစ်လာကြတယ်။ နင်တို့ နှစ်ဦးနှစ်ဘက်ဖြစ်နေတာ ငါတို့တွေနဲ့မဆိုင်ဘူးဆိုတဲ့ လူတစ်စု ထွက်ပေါ်လာတယ်။ third party တွေလည်း ထွက်ပေါ်လာကြတဲ့အချိန်မှာ အမှန်တိုင်းပြောရင် လေးနှစ်အတိုင်းအတာက အချိန်အရမ်းများနေပြီ အမြန်ဆုံးရပ်တန့်ဖို့အတွက် ဖြစ်နိုင်မယ့်အဖြေတခုရှိဖို့ ရပ်တန့်ဖို့အချိန်ရောက်ပြီလို့ ကျွန်မမြင်တယ်။

ကျွန်မတို့နိုင်ငံက နှစ်ပေါင်း ၇၀ ကျော် တိုက်ခဲ့ကြတယ်။ နှစ်ပေါင်း ၇၀ ကျော်အတွင်းမှာ ရှိနေတဲ့ အခင်းအကျင်းတွေက တကယ့်တကယ် မှန်ကန်တဲ့အခင်းအကျင်းတွေ ဟုတ်မနေခဲ့ကြဘူး။ အခု နွေဦးတော်လှန်ရေးကျမှသာ တကယ့်စစ်မှန်တဲ့ အခင်းအကျင်းကို ခင်းလိုက်တယ်လို့ ကျွန်မကမြင်တယ်။ ဒါသည် အရှေ့မှာ တော်လှန်ရေးလုပ်တဲ့သူတွေကို မကောင်းပြောတာ မဟုတ်ဘူး။ အဲ့တုန်းက တချို့သော လူတစုသည်တော့ မှန်ကန်တဲ့လမ်းကြောင်းမှာ လျှောက်ကြတယ်။ တချို့ကျတော့ ဒီလမ်းစဉ်အပေါ်မှာပဲ သာယာပြီး ဒီလမ်းစဉ်အပေါ်မှာ စီးပွားအမြတ်ထုတ်ကြတဲ့လူတွေ ပေါ်လာပြီး ဒုက္ခတွေ များကြတယ်။

နွေဦးတော်လှန်ရေးမှာ တဖက်နဲ့တဖက် ယှဉ်ပြိုင်အလဲထိုးကြတဲ့ပွဲတွေဖြစ်တဲ့အတွက် တဖက်က မထင်မှတ် ထားတဲ့ တိုက်ကွက်တွေ ပေါ်လာတယ်။ ကျွန်မတို့ဘက်က အစပိုင်းမှာ တိုက်ကွက်တွေ အများကြီး ထုတ်နိုင်ပေမယ့် အခုနောက်ပိုင်းမှာ ကျွန်မအနေနဲ့ သုံးသပ်ရင် အထိနာလာတယ်။ ဘယ်မှာအထိနာလဲဆို လူငယ်တွေစစ်မှုထမ်းရတဲ့ကိစ္စမှာ သိပ်ကိုအထိနာတယ်။ မနေ့ကဆို ပိုစ့်တခုတွေ့တယ်။စစ်ကောင်စီရဲ့ အခြေခံစစ်သင်တန်းကို လူငယ်တွေပျော်ပါးအောင်လို့ အရက် မူးယစ်ဆေးဝါး အကုန်လုံးချပေးထားတယ်။ မူးယစ်ဆေးဝါးတွေက သူတို့ရဲ့အဓိက လက်နက်တခု ဖြစ်နေတယ်။

ပေါ်တာဆွဲခံရတဲ့လူငယ်တွေ စစ်သင်တန်း ထဲကို ရောက်သွားတဲ့လူငယ်တွေရဲ့စိတ်တွေသည် မှန်တော့မှာ မဟုတ်ဘူး။ ဒါပေသိ ဒီဘက်က တော်လှန်ရေး အင်အားစုတွေရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေကလည်း သူတို့သည် စစ်ကောင်စီရဲ့တပ်အနေနဲ့ရောက်လာတာဆိုတော့ စစ်ကောင်စီအနေနဲ့ မြင်ရမယ်ဆိုတဲ့ ဖြစ်လာကြတဲ့အချိန်မှာ ဒီအခင်းအကျင်းက သိပ်ကိုရှုပ်ထွေးသွားပြီ။ စစ်ကောင်စီကလည်း ဒီအကွက်က သူတို့နိုင်ကွက်မှန်းသိတဲ့အတွက် ဒီရက်ပိုင်းမှာ အသက်မှီတဲ့သူအကုန်လုံး နိုင်ငံခြား ထွက်ခွင့်ပိတ်ချလိုက်ပြီး ဆင့်ခေါ်စာရရင် လာကိုလာရမယ်။ မဟုတ်ရင် ဖမ်းလို့ရတယ်ဆိုတဲ့ ဥပဒေပြဌာန်းလိုက်ပြီးနောက်မှာ လူမသိသူမသိ ဘာထပ်ဖြစ်လာမလဲဆိုတာ တွေးကြည့်ရင်တောင် ရင်လေးတယ်။

ဒီအချိန်မှာပဲ US မှာ သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရန့် တက်လာတဲ့အခါ နိုင်ငံရေးခိုလှုံခွင့်တွေကို ရပ်ဆိုင်းတယ်။ Gender case တွေဆို ကျွန်မတို့ LGBT တွေအတွက် သိပ်ကိုအန္တရာယ်များတယ်။ သတင်းတွေမျိုးစုံထွက်တယ်။ ပြသနာတွေအရမ်းများလာတဲ့အချိန်မှာ ဒီအချိန်မှာ ပြေးစရာမြေမရှိဘူး။ ဒီနေရာကနေ တတိယနိုင်ငံကို ထွက်ပြေးကြရင်လည်း မလုံခြုံလို့ပြေးကြတယ်။

အဲ့ဒါကို လူမျိုးအချင်းချင်းတွေ ကလည်း ဒီအခင်းအကျင်းထဲမှာ တော်လှန်ရေးကို ထားခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ mind set သွတ်သွင်းခံလိုက်ရတဲ့အချိန်မှာ တယောက်ယောက် တတိယနိုင်ငံကိုထွက်သွားရင်ဝိုင်းဆဲကြတယ်။ ပြောရရင်တော့ အခင်းအကျင်းက ရှုပ်ထွေး လာပြီ။ ဒီအခင်းအကျင်းကို ဖြေရှင်းပြီးတော့ အမြန်ဆုံး မရပ်တန့်တော့ဘူးဆိုရင် ဒီအခင်းအကျင်းကြားမှာ အကွက်ရွေ့မှားတာနဲ့ အစားခံရမယ်ဆိုတဲ့ပုံစံမျိုး ဖြစ်နေတယ်လို့ ကျွန်မအနေနဲ့ သုံးသပ်တယ်။

မေး။     ။နိုင်ငံတခုတည်ဆောက်တဲ့အချိန်မှာ ဘယ်လိုစံနှုန်းတွေ၊ တန်ဖိုးထားမှုတွေနဲ့ တည်ဆောက်ချင် ပါသလဲ။

“အားလုံးလုံခြုံပြီးတော့ အားလုံးအတွက် အခွင့်အလမ်းတွေ အများကြီးဖန်တီးပေးနိုင်တဲ့၊ ပြည်သူကိုအကျိုးပြုပြီး ပြည်သူကိုရှေးရှုတဲ့ နိုင်ငံတခုဖြစ်လာဖို့ မျှော်လင့်တယ်။ ဒါမှလည်း ကျွန်မတို့နိုင်ငံကြီးက ခေတ်အဆက်ဆက် နောက်ကျခဲ့တဲ့ဟာ ပြန်ပြီး အဆင်ပြေလာနိုင်မယ်လို့ ထင်တယ်”

ဖြေ။      ။ အစောပိုင်းကာလမှာတော့ ဒီမိုကရေစီလို့ ပြောကြတယ်။ လူအားလုံးကို မလွှမ်းခြုံတဲ့အချိန်မှာ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီလို့ တောင်းဆိုကြတယ်။ ရှင်းတယ်။ ကျွန်မတို့လိုချင်တဲ့ပုံစံလို့ပဲ ထင်တယ်။ စိတ်ကူး ကြည့်တဲ့ ကျွန်မတို့နိုင်ငံက ယောကျာ်းသော မိန်းမသော ကျွန်မတို့ LGBT သော တခြားသော ခွဲခြားမှုတွေ မရှိဘူး။

အားလုံးအတွက် တိုင်းရင်းသားသော၊ လူမျိုးဘာသာကွဲပြားသော ဘာမှမရှိတော့ဘဲနဲ့ အားလုံးအတွက် တန်းတူညီမျှမှုတွေကို အဓိကအခြေခံထားတယ်။ အားလုံးလုံခြုံပြီးတော့ အားလုံးအတွက် အခွင့်အလမ်းတွေ အများကြီးဖန်တီးပေးနိုင်တဲ့ ပြည်သူကိုအကျိုးပြုပြီး ပြည်သူကိုရှေးရှုတဲ့ နိုင်ငံတခုဖြစ်လာဖို့ မျှော်လင့်တယ်။ ဒါမှလည်း ကျွန်မတို့နိုင်ငံကြီးက ခေတ်အဆက်ဆက် နောက်ကျခဲ့တဲ့ဟာ ပြန်ပြီး အဆင်ပြေလာနိုင်မယ်လို့ ထင်တယ်။

မေး။     ။ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်မှာ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွား‌ရေး၊ လူမှုရေး ဆိုင်ရာအတွေးအမြင်လက်ခံမှုတွေ ဘာတွေပြောင်းလဲသွားလဲ။

ဖြေ။      ။ အားလုံးက တန်းတူညီမျှမှုတွေကို အခြေခံမူအနေနဲ့ လက်ခံလာကြတယ်။ အမျိုးသမီးတယောက်ကို ခွဲခြားရင် မကောင်းဘူးဆိုတဲ့ mind set ကတော့ ရှိတယ်။ နောက်တစ်ခုက စစ်ကောင်စီကို တော်လှန်သူနဲ့ မတော်လှန်သူတွေကြားမှာ စိတ်ဝမ်းကွဲမှုတွေ ဖြစ်နေကြတယ်။ တခြားအကြောင်းတွေကြောင့်လည်း ပြည်တွင်းမှာပဲ နေနေရတဲ့ပြည်သူလူထုတွေ ရှိတယ်။ ဒီလိုလူတွေကျ ကျွန်မတို့ ပစ်ပယ်လို့မရဘူး။ ဒါတွေ အားလုံးက ကျွန်မတို့နိုင်ငံသားတွေပဲ ဖြစ်တယ်။ သူတို့ကို နင်တို့အစပိုင်းထဲက ဒီဘက်ကို မပါလာရ ကောင်းလား ဆိုပြီး သူတို့ကိုရန်ပြု ရန်မူတာတွေ သိပ်တော့ သဘောမတွေ့ဘူး။

ကျွန်မပြောချင်တာ boycott လုပ်ထားတဲ့လူတွေတို့ စစ်ကောင်စီလက်အောက်ကလူတွေ မဟုတ်ဘဲနဲ့ နှောင်ကြိုးတွေကြောင့် ကျန်ခဲ့ကြတဲ့ သာမာန်ပြည်သူလူထုတွေကိုတော့ ကြည့်ရှုစေချင်တယ်။ နင်တို့အစကမှမပါခဲ့တာ အခုကြခံလေ ထွက်မလာ ခဲ့နဲ့ဆိုတဲ့စိတ်က ကျွန်မတို့လိုချင်တဲ့ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီ မဟုတ်ဘူး။ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုက‌ရေစီက ခွဲခြားမှု မရှိရဘူး။ ကျွန်မတို့က အခုလောလောဆယ် စစ်ကောင်စီနဲ့ ရန်ဖြစ်နေကြတယ်။ စစ်မျက်နှာပြင်သည် ဦးတည်ချက်ပန်းတိုင်သည် တခုပဲဖြစ်ရမယ်။ စစ်မျက်နှာပြင်တွေ များလာတာနဲ့အမျှ ကျွန်မတို့အင်အားတွေက အောက်ကို ပြုတ်ကျလိမ့်မယ်။

မေး။     ။ လက်ရှိအချိန်မှာ အမျိုးသမီးတွေအပေါ်မှာ ခွဲခြားဆက်ဆံတဲ့အမြင်တွေ၊ အယူအဆတွေ ပြောင်းလဲသွားပြီလား။

ဖြေ။      ။ ကျွန်မတို့တွေ နိုင်ငံရေးအခင်းအကျင်း မတိုင်ခင်မှာတုန်းကတော့ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ပါဝင်မှုနှုန်းက အရမ်းနည်းတယ်။ NUG မှာတော့ အဲ့ထက်ပိုတဲ့ပမာဏကို သတ်မှတ်ထားတယ်လို့ ကြားတော့ကြားတယ်။ တခြားသောအပိုင်းတွေမှာဆိုရင် ပြည်သူလူထုတွေအနေနဲ့ရော တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေအနေနဲ့ရော အမျိုးသမီးဆိုတာ လှောင်စရာမဟုတ်ဘူး။ အမျိုးသမီးဆိုတာ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဖိနှိပ်စရာမဟုတ်ဘူး။ သူတို့သည်လည်း တန်းတူဆိုပြီးအားလုံး သိသင့်သလောက်တော့ မြင်လာကြတယ်။

ကျွန်မတို့နောက်ပိုင်း generation Z တွေ ရှင်းတယ်။ LGBT သော၊ အမျိုးသမီးသော generation Z တွေက အကုန်လုံး လူငယ်ဖြစ်တဲ့ သဘာဝမှာ ခွဲခြားဆက်ဆံမှု နည်းကြတယ်။ တချို့ကျတော့လည်း သူတို့အမြင်တွေကို လူရှေ့မှာတော့ လက်ခံကြတယ်။ ရုပ်ပြအနေနဲ့ လက်ခံတယ်။ ဒါကတော့ ကျွန်မတို့အနေနဲ့ advocate လုပ်လို့မရတော့ဘူး။ သူတို့က အရိုးစွဲလာတာ နှစ်တွေကြာခဲ့ပြီ။ မပြောင်းလဲနိုင်ကြတော့ဘူး။

ကျွန်မတို့တွေ အချင်းချင်းကြား ဖိနှိပ်နေတာကို ဘာလို့ဖျက်ဖို့လိုအပ်သလဲဆိုတာ လုပ်ပေးဖို့ လိုတယ်။ ပြောင်းလဲဖို့ လိုတယ်။ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုတွေ ပပျောက်ဖို့ အမျိုးသမီးတွေနဲ့ LGBT တွေ ပူးပေါင်းပြီးလုပ်ရမယ်ဆိုတာ တဖြေးဖြေးနဲ့ သိလာကြမယ်။

ဥပမာတခုပြောပြချင်တယ်။လွန်ခဲ့တဲ့ လတုန်းက ကျွန်မတို့ generation Z ထဲက တော်လှန်ရေးဘက်တော်သား အဆိုတော်တယောက်ပဲ သူ့ရဲ့သီချင်းထဲမှာစကားလုံးတခုအနေနဲ့ ‌စောက်ခြောက်ဆိုပြီး ထည့်သုံးတယ်။ မင်းတို့ရဲတွေ စစ်ခွေးတွေ စောက်ခြောက်တွေပဲဆိုပြီး သုံံးတယ်။ ဒါပေမယ့် ကျွန်မတို့နိုင်ငံမှာ ဖိနှိပ်တဲ့အနေနဲ့ အခြောက်လို့သုံးတယ်။ စောက်ဆိုတဲ့စကားလုံးက အရမ်းရိုင်းတဲ့စကားလုံး အဲ့နှစ်ခုကိုတွဲပြီးတော့ ကျွန်မတို့ community ကို ဖိနှိပ်လိုက်တာကို ကျွန်မတို့လက်မခံပါဘူးလို့ ကျွန်မတို့ပြောကြတယ်။

အဲ့မှာ ကျွန်မတို့ LGBT group နဲ့အဲ့အဆိုတော် ပွဲတွေဖြစ်တယ်။ ဒီခွေးတွေက ဒီအခြောက်တွေနဲ့ တန်းတူပြောတာက တော်လှန်ရေးမှာ ပါဝင်နေတဲ့ LGBT တွေကို စော်ကားရာ အရမ်းရောက်တယ်။ ဒီဟာတွေကိုပြုပြင်ရမယ်ဆိုတဲ့ဟာတွေ ပြောရရင်တော့ အွန်လိုင်းမှာရန်တွေဖြစ်ကြပြီး နောက်ပိုင်းမှာ သူ့အနေနဲ့တော့ အပြည့်အဝလက်ခံသွားတာ မဟုတ်ဘူး။ အားမတန်လို့မာန်လျော့သွားတာ။

ရလဒ်က နောက်ပိုင်းတော်လှန်ရေးအင်အားစု လူငယ်တွေက သူတို့ဗီဒီယိုလုပ်ရင်းနဲ့တို့၊ သူတို့ပြောကြဆိုကြရင်းနဲ့အခြောက်ဆိုတဲ့ စကားလုံးကို သူတို့သူငယ်ချင်းအချင်းချင်း ပြောကြမိကြတဲ့အချိန်မှာ ကျွန်မမမြင်သေးခင်မှာဘဲ သူတို့ရဲ့ဗီဒီယိုကို ကျွန်တော်တို့ မှားသွားပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ ပြန်ဖြုတ်ချပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ မသိလိုက်မသိဘာသာ ဖြစ်သွားပါတယ် ဆိုပြီး ပြောဆိုဝန်ခံကြတယ်။

အပြင်မှာလည်း စကားပြောနေရင် အခြောက်တွေကဘာဖြစ်တယ် ညာဖြစ်တယ်ဆိုရင် ကျွန်မနားမှာရှိနေရင် ကျွန်မမျက်နှာကိုကြည့်လိုက်ပြီး မပြောရဲကြတော့ဘူး။ မပြောရဲတာလို့ပဲပြောပြော ဒီစကားလုံးက ပပျောက်သွားဖို့လိုတယ်။ သူတို့ရဲ့ mind set ထဲမှာ ဒါပြောရင် သူတို့တွေ ငါတို့ကို ဝိုင်းဆဲလိမ့်မယ်ဆိုတဲ့ mind set မြင်လာပြီဆိုရင် ဒါသေချာပေါက်သုံးလို့မရဘူး။ အန္တရာယ်ကြီးတယ်ဆိုတာ မြင်လာတယ်။

အဲ့လိုမျိုးပဲ အမျိုးသမီးတွေအနေနဲ့ဆိုလည်း ဓမ္မတာ လာမှုအပေါ်မှာ နိမ့်ကျတယ်ဆိုတာကို ပြောကြတာ ရှိတယ်။ တကယ့်တကယ် တက်ကြွလှုပ်ရှားတဲ့ အမျိုးသမီးတွေလောက်ပဲ အထူးပြုပြီး တော်လှန်ကြတယ်။ ပုန်ကန်ကြတယ်။ တချို့နိုင်ငံရေးကြောင့် ရောက်လာတဲ့အမျိုးသမီးတွေဆို ဒါတွေပြောရင် သူတို့ စိတ်မဝင်စားကြဘူး။

အဲ့ဒါတွေကြောင့် အဲ့လိုအမျိုးသမီးတွေကြောင့် ဒီမှာရှိနေကြတဲ့ အိမ်ထောင်ရေးအတွင်းမှာ အကြမ်းဖက်မှုတွေ အများကြီးကြားနေရတာရှိတယ်။ အမျိုးသမီးတွေအနေနဲ့လည်း သတ္တိရှိဖို့လိုတယ်။ women power အားကောင်းအောင် အများကြီးပြန်လုပ်ပေးဖို့လည်း လိုသေးတယ်။ဒါတွေသည် နိုင်ငံရေးစနစ် မကောင်းခဲ့တဲ့ နောက်ဆက်တွဲအကျိုးရလဒ်တွေဆိုတာကို ပြည်သူကို ပြောဖို့ လိုအပ်တယ်။

အမျိုးသမီးတွေအပေါ်မှာ ရှိနေတဲ့ rape case တွေ မလိုချင်ဘဲနဲ့ ကိုယ်ဝန်ရပြီး ဖြစ်လာတဲ့ single mom တွေဖြစ်ကြတဲ့ case တွေဆို အန္တရာယ်များတယ်။ ဒါတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး reproductive health နဲ့ Sex and Gender နဲ့ပတ်သက်တာ အမျိုးသမီးတွေကို အများကြီး advocacy လုပ်ရမယ်။ အများကြီး awareness ပေးရမယ်။ LGBTတွေက လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာနည်းနည်းပွင့်လင်းတော့ ဒီအပြုအမူက ဘယ်လိုဆိုတာ တယောက်နဲ့ တယောက် မျှဝေသင်ကြားပေးကြတာ ရှိတယ်။ အမျိုးသမီးတွေမှာ အဲ့လို society သိပ်ပြီးမတွေ့ရဘူး။ ရှက်စရာလို့ သတ်မှတ်နေကြတုန်းပဲ။

နောက်ဆုံးမဖြစ်မနေမို့လို့ သမီးရည်းစားနဲ့ နေလိုက်ကြတယ်ဆို အကာအကွယ်ကို ဘယ်လိုကာကွယ်ကြလဲ ကျွန်မတို့ရဲ့ မျိုးဆက်မပွားအောင် ဘာဆေးဝါးတွေသုံးမလဲဆိုတာ လိုကိုလိုအပ်တယ်။ အမျိုးသမီးတွေကို အမျိုးသားတွေက target ထားပြီး ချစ်လို့ကြိုက်လို့ဆိုတဲ့ ကိစ္စရပ်မျိုးပဲ ဖြစ်ဖြစ် တခြားအကြောင်းအရာကြောင့်ပဲဖြစ်ဖြစ် လိင်ပိုင်း၊ ရုပ်ပိုင်း၊ စိတ်ပိုင်း ကျူးလွန်မှုတွေက ကျွန်မတို့ အခွင့်အရေးကို ထိပါးတယ်ဆိုတာကို မေ့မထားဖို့ လိုတယ်။ အမျိုးသမီးအရေးလှုပ်ရှားတဲ့သူတွေက ငါတို့ အမျိုးသမီးတွေ ရှေ့ရောက်ဖို့ပဲ တွေးနေကြပြီးတော့ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ empowerment ကို မေ့နေတတ် ကြတယ်။ ကျွန်မအနေနဲ့ ဒီဟာကွက်တွေကို အရမ်းမြင်ထားတဲ့အချက်ဖြစ်တော့ ပြုပြင်ပြောင်းလဲစေချင်တယ်။

“တချို့နေရာမှာ အမျိုးသမီးတွေပါဝင်ရင် သူတို့ရဲ့လုပ်ငန်းကိစ္စတွေ နှောင့်နှေးတယ်ဆိုတဲ့ အတွေးအမြင်တွေ ရှိနေကြတုန်းပဲ”

မေး။     ။ နွေဦးတော်လှန်ရေးက စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးဖြစ်လာဖို့ အမျိုးသမီးတွေရဲ့အခန်းကဏ္ဍက ဘယ်လိုပါဝင်လာဖို့ အရေးကြီးပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ စနစ်ပြောင်းဖို့ အမျိုးသမီးတွေ တန်းတူညီမျှပါဝင်တယ်လို့ ပြောတယ်။ တချိန်တည်းမှာ အမျိုးသမီးတွေပါဝင်မှု မြင့်တက်ဖို့ အကုန်လုံးပါဝင်ဖို့ အမျိုးသားတွေအနေနဲ့ အမျိုးသမီးလုပ်နိုင်မှုစွမ်းရည်မှာ လက်ခံဖို့ဆိုတဲ့အပိုင်းတွေကိုပါ အများကြီးမြင်ဖို့ လိုတယ်။ ထမင်းချက်ဟင်းချက်ပဲလို့ မတွေးဘဲနဲ့ ကိုယ်တတ်နိုင်တဲ့ ability ရှိတဲ့ဟာ လုပ်ဖို့တွေးဖို့ လိုအပ်တယ်။ တချို့နေရာမှာ အမျိုးသမီးတွေပါဝင်ရင် သူတို့ရဲ့လုပ်ငန်းကိစ္စတွေ နှောင့်နှေးတယ်ဆိုတဲ့ အတွေးအမြင်တွေ ရှိနေကြတုန်းပဲ။

အမျိုးသားတွေကို အဲ့အတွက် သင်တန်းတွေ awareness တွေ သွားလုပ်ဖို့ လိုတယ်။ ကျွန်မကိုယ်တိုင် လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်လလောက်က မြေပြင်ဆင်းပြီးတော့ sex and gender issue သွားသင်တယ်။ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ပါဝင်မှုနှုန်းကိုမြှင့်တင်ပေးဖို့ ဆိုတဲ့အချိန်မှာ တချို့တော်လှန်ရေးရဲဘော်တွေက လုံးဝလက်မခံဘူး။ ကျွန်မကို အရမ်းစိတ်ဆိုးကြတယ်။ ကျွန်မတို့ပါဝင်နိုင်တဲ့ အခွင့်အရေးတောင်းတဲ့အချိန်မှာ ကျွန်မတို့အမျိုးသမီးတွေဘက်က သန်မာနေဖို့ လိုတယ်။

ဟိုဘက်က ရာသီလာမှုအပေါ် ညည်းညူမှုကို ထောက်ပြတဲ့အချိန်မှာဆိုရင် ဟုတ်တယ်။ ကျွန်မ ကိုယ်တိုင် အဲ့လိုအမျိုးသမီးတချို့ကို တွေ့ရတဲ့အချိန်မှာ ဒါ သူတို့ပြောတာ မမှားဘူးဆိုတာ မြင်လာတယ်။ မဟုတ်ဘူးလို့ ကိုယ်က အကြောက်အကန်ငြင်းခဲ့ပေမယ့် တချို့သောအမျိုးသမီးတွေရဲ့ လုပ်ရက်က မှားနေသေးတယ်။ အဲ့လိုဟာတွေကို ဘယ်လိုပြန်ပြီး အမျိုးသမီးတွေ အချင်းချင်းပြန် handle လုပ်ကြမလဲဆိုတာ အရေးကြီး ပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်သစ်တွေ များလာဖို့ ဘာတွေလုပ်သင့်လဲ။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးတွေနဲ့ အမျိုးသမီးအဖွဲ့အစည်းတွေ ဒီအမျိုးသမီးတွေပါဝင်ခွင့်အတွက် တောင်းဆို ဆွေးနွေးတာတွေ advocacy လုပ်ဖို့ လိုအပ်တယ်။ လုပ်နေကြတဲ့အဖွဲ့တွေလည်း တွေ့ပါတယ်။ Sisters to sisters တို့ BWU တို့ WLB တို့ အမျိုးသမီးအဖွဲ့တွေ အများကြီးရှိပါတယ်။ သူတို့တွေလည်း အဲ့အတွက်ကို အများကြီး ကြိုးစားနေကြတယ်။ ဒါပေမယ့် အများကြီးပါလာဖို့ တောင်းဆိုဖို့ လိုသေးတယ်။တောင်းဆိုတာ မအောင်မြင်ဘူးဆိုရင် ဘယ်လို နည်းလမ်းတွေနဲ့ ပါမလဲဆိုတာကိုလည်း ထပ်ဆင့်စဉ်းစားဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။

လုပ်နိုင်စွမ်းရှိသူတွေနေရာ‌ပေးဖို့ လိုတယ်။ အဲ့အတွက်ကိုလည်း လက်ခံပေးဖို့ လိုတယ်။ အမျိုးသမီး အချင်းချင်းပဲဖြစ်ဖြစ် LGBT အချင်းချင်းပဲဖြစ်ဖြစ် တခြားသူတယောက်ကို ကိုယ့်နေရာကို ပေးလိုက်ရမှာ သိပ်ကို ဝန်လေးကြတယ်။ ကျွန်မတို့ အဲ့ mindset တွေကိုရအောင် ပြင်ရမယ်။ အဲ့ဒါတွေကြောင့် ကိုယ်က ဘယ်သူပဲဖြစ်ဖြစ် တကယ် ability ရှိတယ်ဆို သူသာတယ်။ ငါသာတယ် မလုပ်ရဘူး။ တင်ပေးဖို့ လိုတယ်။

“အမျိုးသမီးပါဝင်ခွင့်ကို အများကြီးပါလာဖို့ တောင်းဆိုဖို့ လိုသေးတယ်။ တောင်းဆိုတာ မအောင်မြင်ဘူးဆိုရင် ဘယ်လို နည်းလမ်းတွေနဲ့ ပါမလဲ ဆိုတာကိုလည်း ထပ်ဆင့်စဉ်းစားဖို့ လိုအပ်ပါတယ်”

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေနိုင်ငံရေးမှာ တင်းပြည့်ကျပ်ပြည့်ပါဝင်လို့ရမယ့် အနာဂတ်နိုင်ငံရေးဖြစ်လာပြီ ဆိုရင် ဘယ်လိုအပြောင်းအလဲအချိုးအကွေ့တွေဖြစ်လာမယ်လို့ထင်လဲ။

ဖြေ။      ။ ကျွန်မတို့ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီမှာ အရောင်အသွေးစုံ၊ ပန်းပွင့်တွေစုံပြီးတော့ ပန်းခင်းတခုကိုသွားရင် အဖြူရောင်တခုထဲ ရှိတဲ့ပန်းခင်းက မလှဘူးမဟုတ်ဘူး လှပါတယ်။ ဒါပေမယ့် တမျိုးထဲဆို သီးသန့်ဆန်လွန်း အားကြီးတယ်။ မြက်ခင်းစိမ်းလေးပေါ်မှာ ရောင်စုံပန်းခင်းရှိတယ်ဆို သိပ်ကို မျက်စိပသာဒ ဖြစ်တဲ့အတွက် မျက်စိပိုအေးတယ်လို့ ကျွန်မအနေနဲ့ ယူဆတယ်။ အမျိုးသမီးတွေတင်မကဘဲ LGBT တွေကိုပါ တန်းတူ ညီတူဖြစ်တဲ့အချိန်မှာ ရောင်စုံပန်းခင်းကြီးဖြစ်လာပါလိမ့်မယ်။

မေး။     ။ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုမရှိတဲ့ နိုင်ငံအသစ်တခုကို ရောက်နိုင်မယ်လို့ ဘယ်လောက်အထိ မျှော်လင့်ထားလဲ။

ဖြေ။      ။ ကျွန်မတို့တွေအကုန်လုံး အင်အားနဲ့ကြိုးစားနေကြတယ်ဆိုတော့ မရောက်ဘူးတော့ မရှိပါဘူး။ ဒါပေမယ့် အားမတန်ဘဲ မာန်လျော့လိုက်ကြတာ၊ ဒီအချိန်မှာ ရပ်နားသွားကြတဲ့သူတွေလည်း ရှိတယ်။ မဖြစ်ဘူးလို့ မထင်နဲ့။ ကျွန်မတို့ generation မှာက ဒီနေ့လုပ်ပြီး မနက်ဖြန်မြင်ရမယ်လို့ ထင်ကြတယ်။ အဲ့လို တွေးလို့မရဘူး။ generation အလိုက် mindset ချိန်းရတဲ့အလုပ်ဖြစ်တဲ့အတွက် generation ကြီးအလိုက် စောင့်ရမှာ ဖြစ်တယ်။ ကျွန်မတို့ အခုလုပ်တာသည် အခုအတွက် မဟုတ်ဘူး။ ကျွန်မတို့တိုင်းပြည် နောက် ကျွန်မတို့သားသမီးတွေ နောက်ထပ်ပေါ်လာမယ့်သူတွေအတွက် လုပ်တာဖြစ်တယ်လို့ သိဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။

“ခေတ်ဝန်ကိုထမ်းသောအမျိုးသမီးများ”စာအုပ်ကိုအောက်ပါလင့်ခ်တွင်ဒေါင်းယူဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီရှင်။ https://drive.google.com/file/d/1UeVjujGC87uvaNsU2_JQEFV4bi-9q7kh/view?usp=sharing

#politicsforwomenmyanmar
#whatishappeninginmyamar
#Advocacy
#politics
#media

0 Comments

5/12/2025 0 Comments

May 12th, 2025

နန်းဖြူဖြူလင်း နည်းပညာအကြံပေးဆွေးနွေးသူ
ဂျန်ဒါ၊ အမျိုးသမီး၊ ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံရေး

အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအသံ စာစဉ်အမှတ် (၅) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြသည်။

“စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးအောင်မြင်ဖို့အတွက်ဆိုရင် အမျိုးသမီးတွေကကဏ္ဍစုံမှာ ပါဝင်ရုံတင်မကဘူး၊ အမျိုးသမီးရော အမျိုးသားရောရဲ့ အတွေးအခေါ်ပွင့်လင်းလာဖို့ ကျား၊မတန်းတူရေးအသိအမြင်ရှိဖို့ လူ့အခွင့်အရေးအကြောင်း သိနားလည်ဖို့ အဓိကကျပါတယ်”

            နန်းဖြူဖြူလင်းဟာ စီးပွားရေးစီမံခန့်ခွဲမှုမဟာဘွဲ့နှင့် ဂျန်ဒါနှင့်ဖွံ့ဖြိုးရေးမဟာသိပ္ပံဘွဲ့ကို ရရှိထားသူ ဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၀၅ ခုနှစ်မှ ၂၀၁၄ ခုနှစ်အထိ ဖွံ့ဖြိုးရေးလုပ်ငန်းများ လုပ်ဆောင်နေတဲ့ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့တစ်ခုမှာ ကျား - မ ရေးရာ (ဂျန်ဒါ) နည်းပညာအကြံပေးအဖြစ် (၁၀)နှစ်နီးပါး တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ပြီး အမျိုးသမီးအဖွဲ့များ၊ ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် ကျား၊မတန်းတူညီမျှရေး ကွန်ရက်များမှာလည်း အချိန်ပိုင်း နည်းပညာ အကြံပေးအနေနဲ့ ပါ၀င်နေသူတစ်ဦး ဖြစ်ပါသည်။

သူမဟာ ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီစနစ်မှာ ကျား-မတန်းတူရေး ပါ၀င်လာစေရန် နည်းပညာပိုင်းဆိုင်ရာ ပံ့ပိုးကူညီခြင်း၊ ငြိမ်းချမ်းရေးမှာ ပါဝင်နေတဲ့ ခေါင်းဆောင်များအား ကျား-မ တန်းတူညီမျှရေးအပါအဝင် အမျိုးသမီး၊ ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံရေးရှုထာင့်မှ ကိုယ်စားပြုအရေးဆိုခြင်း များကို တိုက်တွန်းအကြံပေးမှုတွေ ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။

လက်ရှိမှာ အမျိုးသမီးကွန်ရက်များနဲ့ အတူပူးပေါင်းကာ စစ်အာဏာရှင်အပါ၀င် အာဏာရှင်စနစ် မှန်သမျှ ဆန့်ကျင်ရေး၊ အမျိုးသမီးများ၏ အခွင့်အရေး၊ ကျား-မ တန်းတူညီမျှရေးနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေး၊ တရားမျှတရေးအတွက် အရေးဆိုလှုပ်ရှားနေသူလည်း တစ်ဦးဖြစ်ပါတယ်။

မေး။     ။ လက်ရှိနွေဦးတော်လှန်ရေးအပါအဝင် မြန်မာ့နိုင်ငံ‌ရေးဖြစ်စဉ်ကို သုံးသပ်ပေးပါရှင့်။

ဖြေ။      ။ ကျွန်မကိုယ်တိုင်ကလည်း အမျိုးသမီးအခွင့်အရေးလှုပ်ရှားတဲ့သူ ဖြစ်တယ်။ အမျိုးသမီး၊ ငြိမ်းချမ်းရေး၊ လုံခြုံ‌ရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အဓိကလုပ်နေတဲ့သူဖြစ်တဲ့အတွက် လက်ရှိနွေဦးတော်လှန်ရေးနဲ့ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးဖြစ်စဉ်ကို ကျားမတန်းတူညီမျှရေးရှုထောင့်၊ အမျိုးသမီး၊ ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ လုံခြုံရေး ရှုထောင့်ကနေ သုံးသပ်တာကို လုပ်ချင်ပါတယ်။ ကျား၊မတန်းတူညီမျှရေး ရှုထောင့်နဲ့ ပြောမယ်ဆိုရင် ကိုလိုနီကိုတော်လှန်ကတည်းက အမျိုးသမီးတွေကပါဝင်လာခဲ့ကြတယ်၊ ကိုယ့်ဒေသကို စောင့်ရှောက်တဲ့ နေရာမှာလည်း ပါဝင်လာခဲ့တယ်။‌

နောက်ထပ် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေး၊ ၆၂ ခုနှစ် စစ်အာဏာရှင်ကို တော်လှန်ကြတဲ့အခါမှာ အမျိုးသမီးတွေ နည်းမျိုးစုံနဲ့ပါတယ်။ ၈၈ မှာလည်း ပါတယ်။ ရွှေဝါရောင်တော်လှန်ရေးမှာလည်း ပါတယ်။ဒါပေမယ့် သူတို့ရဲ့ပါဝင်မှုကို စနစ်တကျမှတ်တမ်းတင်ထားခြင်း မရှိဘူး။ နည်းပါးခဲ့တယ်။ နည်းပါးခဲ့တဲ့အတွက် အမျိုးသမီးတွေက နိုင်ငံရေးဖြစ်စဉ်မှာ ပါဝင်လာမှုတွေကြည့်ရင် ဘယ်နားက reference ယူရမှန်းမသိလောက်အောင် ဖြစ်တယ်။

ဒါပေမယ့် နွေဦးတော်လှန်ရေးမှာတော့ အမျိုးသမီးအသံအမျိုးသမီးအားမာန်စာစဉ်တို့၊ နောက်ထပ် နိုင်ငံရေးနဲ့တော်လှန်ရေးမှာ ပါဝင်နေတဲ့ အမျိုးသမီးတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အမျိုးသမီးအစုအဖွဲ့တွေက စပြီးတော့ documentation တွေ လုပ်လာခဲ့တယ်။ လုပ်လာခဲ့တဲ့အခါမှာ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ပါဝင်မှုက ပိုပြီးတော့ မှတ်တမ်းမှတ်ရာကျန်ပြီးတော့ ပိုပါဝင်လာ သယောင် တွေ့နေရပါတယ်။ တကယ်တမ်းက ခေတ်အဆက်ဆက်က ပါဝင်လာခဲ့ကြတာပါ။

နွေဦးတော်လှန်ရေး နိုင်ငံရေးဖြစ်စဉ်မှာ အမျိုးသမီးပါဝင်မှုလို့ ပြောတဲ့အခါမှာ သူတို့တွေကို ဘယ်လောက်အထိ လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းက လေးစားသလဲ၊ ဘယ်လောက်အထိ နေရာပေးသလဲ၊ သူတို့ကိုယ်တိုင်ကရော လုံခြုံမှု ဘယ်လောက်အထိခံစားရသလဲဆိုတာနဲ့ အများကြီး ဆက်စပ်နေပါတယ်။ လူတယောက်က လုံခြုံမှုမရှိဘူးလို့ ခံစားရရင် သူ့ရဲ့နေ့စဉ်ဘဝပါဝင်မှုတွေကိုတောင် သူက ပြန်ကန့်သတ်တတ်ကြတယ်။

အဲ့တော့ အမျိုးသမီးတွေ များများပါဝင်လာစေချင်သလား၊ သူတို့ရဲ့စိတ်ပိုင်းခန္ဓာပိုင်းပြီးတော့၊ သူတို့ရဲ့ပတ်ဝန်းကျင်‌ရော လုံခြုံမှုရှိအောင် လုပ်ပေးဖို့ လိုပါတယ်။ ဒီမှာ security နဲ့ပတ်သက်ရင် စစ်ကောင်စီဘက်က အကြမ်းဖက်တာ အရမ်းများတယ်။ မတရားဖမ်းဆီးတာတွေလည်း အရမ်းများတယ်။ မလုံခြုံတဲ့ကြားထဲကကို မတရားမှုကို တော်လှန်ချင်တဲ့လူတွေက အမျိုးသမီးရော အမျိုးသားရော၊ နောက်ထပ်လိင်စိတ်ခံယူမှု ကွဲပြားတဲ့သူတွေရာ မသန်စွမ်းတွေရော အများကြီး ပါဝင်လာကြတယ်။

အဲ့ဒါတွေကို အချင်းချင်းလေးစားမှုရှိပြီးတော့ အချင်းချင်း အကြမ်းမဖက်ဖို့ ကလည်း လိုတယ်။ Safe space လေးတွေရအောင် လုပ်ဖို့လိုပါတယ်။ အရင်တုန်းကဆို နိုင်ငံရေးလား အမျိုးသားတွေက ပိုသိတယ်။ အမျိုးသားတွေက ပြောကြလိမ့်မယ်ဆိုတာကနေ အခုဆိုရင် နိုင်ငံရဲ့အရေး ဖြစ်တဲ့အတွက် နိုင်ငံသူ နိုင်ငံသားတိုင်းက ပါဝင်ပတ်သက်ခွင့်ရှိတယ်ဆိုတဲ့ အမြင်နဲ့ရလာပြီလို့ မြင်ပါတယ်။

“လူတယောက်က လုံခြုံမှုမရှိဘူးလို့ ခံစားရရင် သူ့ရဲ့နေ့စဉ်ဘဝပါဝင်မှုတွေကိုတောင် ပြန်ပြီး ကန့်သတ်တတ်ကြတယ်။ အဲ့တော့ အမျိုးသမီးတွေ များများပါဝင်လာစေချင်သလား၊ သူတို့ရဲ့စိတ်ပိုင်းခန္ဓာပိုင်းပြီးတော့၊ သူတို့ရဲ့ပတ်ဝန်းကျင်‌ရော လုံခြုံမှုရှိအောင် လုပ်ပေးဖို့ လိုပါတယ်”

မေး။     ။ နိုင်ငံသစ်တစ်ခု တည်ဆောက်တဲ့အခါမှာ ဘယ်လိုအခြေခံမူတွေ၊ စံတန်ဖိုးတွေနဲ့ တည်ဆောက် ချင်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်မှန်တဲ့တန်းတူညီမျှရေးက မရရှိနေဘူး။ အဲ့ဒါကြောင့် စစ်မှန်တဲ့တန်းတူညီမျှ‌ရေး ရရှိဖို့လိုတယ်။ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီပဋိညာဉ် အပိုင်း (၁) ထဲမှာတော့ စံတန်ဖိုးတွေက ပါပြီးသားပဲ။ အဲ့မှာလည်း တန်းတူညီမျှရေးကို တွေ့ရတယ်။ ပြီးတော့ မခွဲခြားဖို့လည်း လိုတယ်။ နောက်ခံ background ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် ခွဲခြားဖို့ မလိုဘူး။ တဦးနဲ့တဦး လေးစားတန်ဖိုးထားတက်ဖို့လည်း လိုလိမ့်မယ်။

ငြိမ်းချမ်းရေး ဆိုတာ လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခတွေမရှိတိုင်း ငြိမ်းချမ်းတယ်လို့ ပြောလို့မရဘူး။ နည်းမျိုးစုံနဲ့ အကြမ်းဖက်တာ၊ နည်းမျိုးစုံနဲ့ ခွဲခြားတာတွေ နည်းမျိုးစုံနဲ့တန်းတူညီမျှမှု မရှိတာတွေ အဲ့ဒါတွေအကုန်လုံးကို ပပျောက်အောင် လုပ်နိုင်တဲ့စံတန်ဖိုးကို ထားမှရမှာ အဲ့ဒီအခြေခံမူတွေ‌ပေါ်မှာပဲ မူတည်ပြီး နိုင်ငံကိုတည်ဆောက်ရင် ပိုပြီးအဆင်ပြေမယ်လို့ ထင်ပါတယ်။

မေး။     ။ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်မှာ နိုင်ငံရေး၊စီးပွားရေး၊လူမှုရေး ဘာတွေပြောင်းလဲသွားတယ်လို့ ထင်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ ဘယ်လောက်အထိ ပြောင်းလဲသွားလဲက လူအမျိုးမျိုး ရှိပါတယ်။ တော်လှန်ရေးမှာ စိတ်ရော လူရော ပါဝင်လာတဲ့သူတွေ ကျရင်တော့ ကိုယ့်အတွေးအခေါ်ကိုကအစ စိန်ပြန်ခေါ်ပြီး အပြောင်းအလဲလုပ်တယ်။ အရင်တုန်းကဆိုရင် လူမျိုးကြီးဝါဒကို သေချာသဘောမပေါက်တဲ့သူတွေက အခုတော့သဘောပေါက်လာပြီ။ အရင်တုန်းကဆိုရင် စစ်တပ်မှိုင်းမိနေတာ။ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်တွေက သူပုန်တွေ မိုင်းထောင်ပြီးတော့ တံတားတွေဖျက်တဲ့သူတွေဆိုပြီး ဂျင်းထည့်ခံထားရတဲ့သူတွေကလည်း တကယ်တမ်း ကိုယ်တိုင်တောခို ရတဲ့အခါမှာ မဟုတ်ဘူးဆိုတာ သိလာကြတယ်။

ဒီလိုမျိုး လူတွေကို နှိပ်စက်နေတာက အဓိကတရားခံက ဘယ်သူလဲဆိုတာကို မြင်လာတယ်။ ကိုယ့်အခွင့်အရေးမဆုံးရှုံးအောင်လို့ ပြန်လည်တွန်းလှန်တိုက်ခိုက်နေရတဲ့ သူတွေပါလားဆိုတဲ့ အမြင်ရှုထောင့်တွေ ပြောင်းလဲသွားတာ အများကြီးတွေ့လာရတယ်။ ပညာရေးဆိုရင် လည်း ဒါကျက်၊ ဒါသင် ဆိုတာမဟုတ်တော့ဘဲနဲ့ ကျောင်းသားတွေကို discussion တွေ များများလုပ်ခိုင်းတယ်။ စီးပွားရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီးတော့ ကျွန်မတို့တခါမှ အဘွားကြီးတွေ မတွေးဖူးတဲ့ click to donate တို့ ဒစ်ဂျစ်တယ် နည်းပညာတွေကိုရအောင်အသုံးပြုပြီးတော့ အလှူငွေတွေရအောင်၊ ဝင်ငွေတွေရအောင် လုပ်နိုင်တယ်။

သူပုန်တို့၊ နောက် The Way တို့၊ အတူတကွတို့ တော်လှန်ရေးထုတ်ကုန်တွေကို ပြည်တွင်းမှာတင် မဟုတ်ဘူး။ ပြည်ပအထိရောက်အောင်‌ ဈေးကွက်တွေလည်း လုပ်နိုင်တယ်။ နောက် ဘဏ်တွေ၊ NUG Pay တို့ အဲ့ဒါတွေ ကလည်း အတွေးသစ်အမြင်သစ်နဲ့ ခေတ်နဲ့လိုက်ပြီး တော်လှန်ရေးဘက်က စီးပွားရေးတွေ ဈေးကွက်ချဲ့ တာတွေ တွေ့ရပါတယ်။ ဒါက တော်လှန်ရေးနဲ့ဆက်စပ်နေတဲ့ဟာတွေ ပြောတာဖြစ်တယ်။

ပြည်တွင်းမှာက ဝမ်းနည်းစရာကောင်းလောက်အောင် ကုန်ဈေးနှုန်းကလည်း မတရားကြီးလာတော့ လူလတ် တန်းစားနဲ့အောက်ခြေလူတန်းစားတွေ ကျောကော့အောင် ခံနေရတယ်။ စီးပွားရေးရော၊ ကျန်းမာရေးရော၊ အတွေးအခေါ်ရော အကုန်လုံးက လူတစုလေးပဲ ကောင်းစားနေပြီးတော့ တကယ့် လူလတ်တန်းစားနဲ့‌ အခြေခံလူတန်းစားကတော့ ကျောကော့နေအောင်ခံရတဲ့ ပြောင်းလဲမှုတွေ ရှိနေပါတယ်။

မေး။     ။ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်မှာ အမျိုးသမီးတွေအပေါ် ခွဲခြားဆက်ဆံမှုတွေ ဘယ်လောက်အထိ အပြောင်းအလဲ ဖြစ်သွားသလဲ။

ဖြေ။      ။ စစ်မှန်တဲ့ပြောင်းလဲမှု ဟုတ်ရဲ့လားလို့ ကျွန်မက သံသယရှိတယ်။ ဘာလို့လဲဆို ကြားဖန်များရင် စကားလုံးတွေ သုံးတတ်တယ်လေ။ ဆိုလိုတာက တော်လှန်ရေးဘက်နဲ့ နီးစပ်တဲ့အသိုင်းအဝိုင်းက လူတွေက ကျားမတန်းတူ ညီမျှရေးတို့၊ ပဋိပက္ခအတွင်းလိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြမ်းဖက်မှုတို့၊ GBV တို့၊ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုတို့၊ equality တို့ကို အမျိုးသမီးအဖွဲ့တွေကလည်း တောက်လျှောက်ပြောနေကြတယ်။ အဲ့ဒါတွေက ရင်ထဲက လာတဲ့ပြောင်းလဲမှုဟုတ်လား မဟုတ်လား ကျွန်မမသိဘူး။

အဲလိုပြောလာတိုင်း အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ဆုံးဖြတ်ပိုင် ခွင့်ကို လျစ်လျူမရှုဘူးလို့ ပြောလို့မရဘူး။ ကျွန်တော်တို့ကတော့ နေရာပေးပါတယ်။ အမျိုးသမီးတွေ ကိုယ်တိုင် က နေရာမယူတာ၊ လုံခြုံရေးအကြောင်းပြပြီးတော့ သူတို့ မလုပ်နိုင်တာ ဆိုတာလည်း ကြားနေရတုန်းပဲ။ NUG ကို မြန်မာပြန်ထားတာပဲကြည့် ပြည်သူ့အစိုးရလို့ ပြောလို့မရဘူးလား၊ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ၊ national ဆိုတာကို အမျိုးသားလို့သုံးရမယ်၊ ပြုပြင်ပြောင်းလဲလို့မရဘူးလို့ ဘယ်ဘုရားကဟောခဲ့တာလဲ။

ဘယ်ကျမ်းဂန် က ပါတာလဲ၊ အခုဆိုရင် တန်းတူညီမျှရေးအတွက် လုပ်လာပြီဆိုရင် ဒါတွေကို ထည့်သွင်း စဉ်းစားလို့ မရဘူးလား။ Neutral ဖြစ်တဲ့အသုံးတွေကို သုံးလို့မရဘူးလား။ အဲ့ဒါတွေကို တဖြေးဖြေးနဲ့ နားလည် လာတော့မှပဲ ကျားမတန်းတူညီမျှရေးကို ပိုပြီးလုပ်ဆောင်နိုင်မယ်လို့ ကျွန်မထင်ပါတယ်။

မေး။     ။ စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးတခုအောင်မြင်ဖို့ အမျိုးသမီးတွေက ဘယ်ကဏ္ဍမှာ ပိုပြီးပါဝင်လာဖို့ အရေးကြီးလဲ။

ဖြေ။      ။ ကဏ္ဍစုံပါဝင်ဖို့အရေးကြီးသလို အမျိုးသမီးတွေရဲ့ mindset ကလည်း ပြောင်းလဲဖို့ အရေးကြီးတယ်။ အမျိုးသမီးတိုင်းသည် အမျိုးသမီးအခွင့်အရေးကို မွေးရာပါစိတ်ဝင်စားနေတဲ့သူတွေ မဟုတ်ဘူး။ ဘာလို့လဲ ဆိုတော့ ခေတ်အဆက်ဆက်က ထည့်လာတဲ့ ယဉ်ကျေးမှုစံနှုန်းတွေကြောင့်ပါ။ မိန်းမဆိုတာက နိမ့်ကျတယ်။ ယောကျာ်းက ပိုပြီးမြင့်မြတ်တယ်။

သူတို့က အဲ့ဒီသွန်သင်မှုအောက်မှာကြီးပြင်းလာရတဲ့အခါမှာ ဒါတွေဟာ သဘာဝပါပဲ၊ ဒါတွေဟာပုံမှန်ပါပဲ ဆိုတာလေးနဲ့ ငါတို့မိန်းမတွေ ဘုရားပေါ်မတက်ရဘူး။ ငါတို့မိန်းမတွေ ညစ်ပတ်တယ်၊ နိမ့်ကျတယ်ဆိုတဲ့ဟာကို ဒါဟုတ်တယ်ဆိုပြီး လက်ခံလိုက်တဲ့သူတွေက အများကြီး၊ အဲတော့ စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးအောင်မြင်ဖို့အတွက်ဆိုရင် အမျိုးသမီးတွေကကဏ္ဍစုံမှာ ပါဝင်ရုံတင်မကဘူး။ အမျိုးသမီးရော အမျိုးသားရောရဲ့ အတွေးအခေါ်ပွင့်လင်းလာဖို့ ကျား၊မတန်းတူရေးအသိအမြင်ရှိဖို့ လူ့အခွင့်အရေးအကြောင်း သိနားလည်ဖို့ လိုပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးဖြစ်ခြင်းကြောင့် ခွဲခြားဆက်ဆံတာခံရဖူးလား။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးဆိုတာနဲ့ကို ခွဲခြားခံထိပြီ။ ၂၀၁၀ ဦးသိန်းစိန်အစိုးရလက်ထက်က ပြည်ထောင်စု ငြိမ်းချမ်းရေးညီလာခံတခုမှာ အကျိုးဆောင်အနေနဲ့ ပါဝင်ပြီးတော့ လုပ်ရတယ်။ လုပ်ရတဲ့အခါမှာ documentation တွေကို ကွန်ပျူတာနဲ့ စာရိုက်နေတဲ့အချိန်မှာ တိုင်းရင်းသားခေါင်းဆောင်တွေဘက်က လူကြီးတွေရော တပ်မတော်ဘက်က အရာရှိကြီးတွေရော “ဟဲ့ကောင်မလေးတဲ့ ဒီ stick ထဲကို ထည့်ပေးတဲ့”။ အဲ့တော့ကျွန်မက ကောင်မလေးမဟုတ်ဘူး ကောင်မကြီး လို့ ပြန်ပြောလိုက်တာ သူတို့က အဲ့တော့ ဆရာမလို့ ပြန်ပြောင်းခေါ်တယ်။

ဆိုလိုတာက အဲ့နေရာမှာ အမျိုးသားတယောက်ဆိုရင် ဟဲ့ကောင်လေးလို့ မပြောဘူး။ faciliator တယောက်ကို အဲ့လိုပြောမှာ မဟုတ်ဘူး။ နောက်ပြီးရင် တခုခုပြောရင် ခင်ဗျားတို့တွေက ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းတောင်းဆိုဖို့ပဲ သိတဲ့သူတွေ၊ တခြားဘာမှသိတဲ့သူတွေ မဟုတ်ဘူးဆိုတဲ့ အဲ့အမြင်လည်းရှိတယ်။ ကျွန်မတို့က ကျွန်မတို့တင်မကဘူး။ နိုင်ငံရေးမှာ ပါဝင်နေတဲ့အမျိုးသမီးတွေ၊ လွှတ်တော်အမတ် တွေပဲဖြစ်ဖြစ် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အစုအဖွဲ့မှာဖြစ်ဖြစ် ပါတီနိုင်ငံရေးမှာ ပါဝင်နေတဲ့အမျိုးသမီးတွေ ဖြစ်ဖြစ် CSO မှာပါဝင်နေတဲ့အမျိုးသမီးတွေဖြစ်ဖြစ်၊ ငါတို့လည်းသိပါတယ်ဆိုပြီး သက်သေပြရတယ်။ စာတွေ အသားကုန် ဖတ်ရတယ်။ နားလည်အောင်လုပ်ရတယ်။

ကိုယ့်စကားပြောတာကို အလေးမထားရင် လက်ကိုမရရအောင် ထောင်ပြီးတော့ ဆက်ပြောရတယ်။ အဲ့လိုခွဲခြားမှုက ကိုယ့်ဆွေမျိုးအသိုင်းအဝိုင်း အရင်းခေါက်ခေါက်တွေ ဆီကလည်း လာတယ်။ အမျိုးသားခရီးထွက်မယ်ဆိုရင်တော့ ကလေးကို ဘယ်သူ ကြည့်မလဲဆိုတဲ့စကား ဘယ်သူမှ မမေးဘူး။ အမျိုးသမီး ခရီးထွက်မယ်ဆို ကလေးက ဘယ်နှနှစ်လဲ ထားခဲ့ရက်တယ်နော်။ အဲ့ဒါတွေက လူမှုစံနှုန်းအရ ပြောနေတယ်ဆိုပေမယ့် ခွဲခြားဆက်ဆံမှုပဲ။ stereotyping တွေက ခွဲခြားဆက်ဆံမှုကို ဦးတည်စေပါတယ်။

“ကျွန်မတို့က ကဏ္ဍတိုင်းမှာ ‌ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်လိုမျိုး အမျိုးသမီးတိုင်းကို ရှိစေချင်တာပါလို့ ပြောရင်လည်း လွန်ရာကျွန်မလား မသိဘူး”

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေအနေနဲ့ ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်ကို ဘယ်လိုကဏ္ဍတွေမှာ ရနေပြီလို့ ပြောချင်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ NUG ကိုပဲ ကြည့်ကြည့် ဆုံးဖြတ်ချက် ချပိုင်ခွင့်ရှိတာက ဘယ်သူတွေလဲ။ ဒုသမ္မတ၊ ဝန်ကြီးချုပ်၊ ဝန်ကြီးတွေထဲမှာ အမျိုးသမီးဘယ်နှယောက် ပါနေလဲ။ NUCC, JCC , PDF ခေါင်းဆောင်တွေကို ကြည့်လိုက်။ ဘယ်သူတွေက ဆုံးဖြတ်ချက်ကို တိုက်ရိုက်ချနေလဲ။ အဲ့တော့ကြိုက်သည်ဖြစ်စေ မကြိုက်သည်ဖြစ်စေ position power တွေမှာ balance ဖြစ်နေရဲ့လား၊ အနည်းဆုံး ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းတောင် မရှိနေသေးတဲ့ အနေအထားမှာ အမျိုးသမီးတွေ ခေါင်းဆောင်နေရာတွေ ရနေပါပြီ၊ အများကြီး တိုးတက်လာပြီလို့ ကျွန်မက သိပ်မပြောချင်ပါဘူး။

ဒါပေမယ့် ကိုယ့်ရဲ့ဆွေးနွေးချက်တွေကို အလေးထားလာအောင်တော့ အမျိုးသမီးတွေက ကြိုးစားပြီး လုပ်ကိုင်နေပါတယ်။ အမျိုးသမီးဝန်ကြီးဌာန ရှိတယ်ဆိုတာတခုထဲနဲ့ အမျိုးသမီးတွေလည်း ဆုံးဖြတ်ချက်ချရနေပြီလို့ပြောရင် ဟိုးအရင်တုန်းကလို နိုင်ငံရဲ့ခေါင်းဆောင်နေရာမှာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် တစ်ယောက်လုံးရှိနေတာပဲ ခင်ဗျားတို့က ဘာလုပ်ချင်သေးတာလဲ၊ ကျွန်မတို့က ကဏ္ဍတိုင်းမှာ ‌ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်လိုမျိုး အမျိုးသမီးတိုင်းကို ရှိစေချင်တာပါလို့ ပြောရင်လည်း လွန်ရာကျမလား မသိဘူး။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေအပေါ် လျစ်လျူရှုမှုတွေပပျောက်ဖို့ ဘာတွေလုပ်သင့်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ ပေါ်လစီကတော့ လိုတယ်လို့ပြောပေမယ့် တကယ်တမ်းက လူတွေရဲ့နှလုံးသားထဲက လက်ခံလာနိုင်မှု၊ လူကိုလူလို မြင်တတ်ဖို့ အရမ်းအရေးကြီးတယ်။ လူကို ယောကျာ်းဖြစ်ခြင်း မိန်းမဖြစ်ခြင်းနဲ့ သွားမကြည့်ဘဲနဲ့ လူ့တန်ဖိုးကို မြင်တတ်ဖို့ လိုပါတယ်။ အဲ့လိုဖြစ်လာမှလည်း ပိုပြီးအဆင်ပြေတယ်။ လူမှုစံနှုန်းတွေ အလေ့အထတွေကလည်း လူ့တန်ဖိုးကို လေးစားပြီးတော့ လူသားတိုင်းကိုလူကိုလူလို့ပဲမြင်၊ ကျားဖြစ်ခြင်း မဖြစ်ခြင်း လူမျိုးနွယ်စု ဘာသာမတူခြင်း အသားရောင်ကွဲခြင်းတွေ တခုလပ်တို့ မုဆိုးမတို့ အပျိုကြီးတို့၊ လက်ရှိအိမ်ထောင်နဲ့တို့ အဲ့ဒါတွေကို ထည့်မတွက်ဘဲနဲ့ လူကိုလူလိုမြင်တတ်ဖို့က တော်တော်ကြီးကြိုးစားရဦးမယ်။

‌မေး။     ။ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်သစ်တွေ ပိုမိုထွက်လာဖို့ ဘာတွေလုပ်ရမလဲ။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးအချင်းချင်းလည်း နေရာပေးဖို့လိုတယ်။ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်တွေက နှလုံးသား ကြီးကြီးလေး ကျယ်ကျယ်လေး ထားဖို့လိုမယ်။ တဆင့်ပြီးတဆင့် လက်တွဲခေါ်ယူတက်ဖို့ လိုမယ်။ တချို့ဆို ပြောတော့သာ women empowerment တို့ women leadership တို့ ပြောတယ်။ တကယ်တမ်း empower လည်း ဖြစ်လာရော generation gap ရဲ့ဒဏ်ကိုလူတွေက မခံနိုင်ဘူး။ ကြည့်စမ်း ပြန်ပြောနေလိုက်တာ တခွန်းမကျန် ငါတို့ကို မခန့်တာလား ဆိုတဲ့ဟာမျိုးတွေ။ ခေါင်းဆောင်သစ်တွေ မွေးထုတ်လာပြီဆို ခေါင်းဆောင်သစ်တွေ နေရာ‌ပေးတက်ဖို့လည်း လိုသေးတယ်။ အဲ့ဒါမှ ခေါင်းဆောင်အသစ် တွေ အများကြီးရှိလာမှာ။

“အမျိုးသမီးအချင်းချင်းလည်း နေရာပေးဖို့လိုတယ်။ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်တွေက နှလုံးသားကြီးကြီးလေး ကျယ်ကျယ်လေး ထားဖို့လိုမယ်။ တဆင့်ပြီးတဆင့် လက်တွဲခေါ်ယူတက်ဖို့ လိုမယ်။ တချို့ဆို ပြောတော့သာ women empowerment တို့ women leadership တို့ ပြောတယ်။ တကယ်တမ်း empower လည်း ဖြစ်လာရော generation gap ရဲ့ဒဏ်ကို လူတွေက မခံနိုင်ဘူး”

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေပါဝင်လာရင် အနာဂတ်နိုင်ငံရေးကို ဘယ်လိုအပြောင်းအလဲတွေ ဖြစ်လာနိုင် မလဲ။

ဖြေ။      ။ အနည်းဆုံးတော့ ဂုဏ်သိက္ခာရှိတဲ့လူ့အဖွဲ့အစည်း ဖြစ်လာလိမ့်မယ်၊ ဂုဏ်သိက္ခာရှိတဲ့ နိုင်ငံရေးတွေးခေါ်မှုတွေ ရှိလိမ့်မယ်။ ဘာကြောင့် ဒီလိုပြောရတာလဲဆိုရင် အမျိုးသမီးတွေက နည်းမျိုးစုံနဲ့ အကြမ်းဖက်မှုတွေကို လုံးဝမကြိုက်ဘူး။ အဲ့ဒါကို ကာကွယ်တားဆီးအောင်လည်း လုပ်တယ်။ အကြမ်းဖက်ခံ ရတဲ့သူတွေကို ပြန်ပြီးကုစားပေးတယ်။ အဲ့ဒါတွေလုပ်တဲ့အခါမှာ အကြမ်းဖက်တာ ကောင်းတာ မဟုတ်ဘူး။

လူ့အခွင့်အရေးကို ချိုးဖောက်တာ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုမရှိလာအောင်လို့ code of conduct ပဲပြောပြော ethical guide line ပဲပြောပြော basic principle ပါလာအောင် နိုင်ငံရေးအစုအဖွဲ့ တိုင်းမှာ ဒီဟာလေးတွေကို စိမ့်ဝင်သွားအောင် စံတန်ဖိုးတွေ စိမ့်ဝင်သွားအောင် အသည်းအသန် အမျိုးသမီး အခွင့်အရေးကို လေးစားလိုက်နာအောင် အမျိုးသားတွေကပါ ကြိုးစားမယ်ဆိုရင် နိုင်ငံရေးက ကျွန်မတို့ရဲ့ နိုင်ငံကို ကြည့်လိုက်တဲ့အခါမှာ ဂုဏ်သိက္ခာရှိတဲ့နိုင်ငံ ဂုဏ်သိက္ခာရှိတဲ့နိုင်ငံရေး အနေနဲ့မြင်ရလိမ့်မယ်လို့ ကျွန်မ ရဲရဲကြီးအာမခံရဲတယ်။

မေး။     ။ အနာဂတ်နိုင်ငံသစ်မှာ အမျိုးသမီးပါဝင်မှု တန်းတူညီမျှရှိတဲ့ နိုင်ငံကို ဘယ်လောက်အထိ မျှော်လင့်ထားလဲ။

ဖြေ။      ။ လူငယ်တွေကိုပဲ မျှော်လင့်တော့တယ်။ လူကြီးတွေက အရိုးတွေဆွေးနေပြီ အမျိုးသမီးပါဝင်တွေသာ လျှောက်ပြောနေတာ။ တကယ်တမ်း နှလုံးသားထဲမှာ နေရာပေးနိုင်မှုက ခက်တယ်။ အဲ့တော့ လူငယ်တွေကို အတွေးအခေါ်ပြောင်းအောင်လို့ လုပ်မှရမယ်။ သူတို့လည်း ပြောင်းနေပြီလို့ ထင်တယ်။ လူငယ်တွေကတော့ သူတို့လက်ခံရင် လက်ခံတယ်။ သူတို့လက်မခံရင် လက်မခံဘူး။ အဲ့ဒီဟန်မဆောင်တဲ့ မျိုးဆက်သစ်တွေဆီမှာ တကယ့်ကိုစစ်မှန်တဲ့ သန္ဓေတည်ဖို့အတွက် လုပ်ရမယ်။

မတူကွဲပြားမှုကို လေးစားတက်ဖို့ တန်းတူ ညီမျှရေးကို အ‌လေးပေးတက်ဖို့ ဘယ်လိုမှ ခွဲခြားမှုကိုမလုပ်ဖို့ အကြမ်းဖက်ရင် အကြမ်းဖက်တဲ့လူကိုအရေးယူဖို့ အဲ့ဒါတွေကိုသာသူတို့ရဲ့ နှလုံးသားထဲမှာ တကယ်ပဲလက်ခံမယ်ဆိုရင် အရမ်းလှသွားမယ်။ အဲ့လိုလှသွားတဲ့အခါ အမျိုးသမီးတွေကိုဖြစ်စေ မတူကွဲပြားတဲ့သူတွေကိုဖြစ်စေ နေရာမပေးရင် နေရာ‌ပေးအောင် အဲ့လူငယ်ထု အဲ့လူထုက ပြန်တောင်းဆိုလိမ့်မယ် ကာကွယ်ပေးလိမ့်မယ်။

မေး။     ။ ဖြည့်စွက်ပြောကြားချက်။

ဖြေ။      ။ တကယ်တမ်းကအမျိုးသမီးတွေကလေ ခေတ်အဆက်ဆက်တာဝန်တွေကို ထမ်းလာတာ အဲ့ဒါက မိသားစုတခုနဲ့ပဲကြည့် တကယ်တမ်းနိုင်ငံတနိုင်ငံက မိသားစုတွေအများကြီးနဲ့ စုဖွဲ့ထားတာ။ မိသားစုတစုကိုပဲ ကြည့် အဖေတယောက်ထဲက တာဝန်ထမ်းရင် အဲ့အဖေဘယ်လောက်ပင်ပန်းလဲ၊ တုံးတုံးအအ ငါပြောသမျှကိုပဲ လုပ်ဆိုလုပ်တဲ့ အဲ့အမျိုးသမီးနဲ့ဆို အဲ့အမျိုးသားဘယ်လောက်ပင်ပန်းလဲ။

ဒိုးတူဘောင်ဘက် လုပ်တဲ့သူရှိရင် နှစ်ဦးနှစ်ဖက် ဝန်တွေမပေါ့ဘူးလား။ နှစ်ဦးနှစ်ဖက်ဝန်ပေါ့တဲ့အပြင် သားသမီးတွေကို ပြုစုထိန်းကျောင်းတဲ့အခါ နှစ်ဦးနှစ်ဖက် အတူတူထိန်းကျောင်းရင် အဲ့သားသမီးတွေက ပိုပြီးတော့ ထက်မြက်လာမှာ မဟုတ်ဘူးလား။ ဘာဖြစ်လို့ ကိုယ့်ကိုကိုယ်ဝန်လေးခံလဲဆိုတာ အမျိုးသားတွေကို မေးကြည့်ချင်ပါတယ်။

“ခေတ်ဝန်ကိုထမ်းသောအမျိုးသမီးများ”စာအုပ်ကိုအောက်ပါလင့်ခ်တွင်ဒေါင်းယူဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီရှင်။ https://drive.google.com/file/d/1UeVjujGC87uvaNsU2_JQEFV4bi-9q7kh/view?usp=sharing

#politicsforwomenmyanmar
#whatishappeninginmyamar
#Advocacy
#politics
#media

0 Comments

5/11/2025 0 Comments

May 11th, 2025

ဂျာမုန်း သတင်းတင်ဆက်သူ
People's Spring

အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအသံ စာစဉ်အမှတ် (၅) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြသည်။

“အမျိုးသမီးတွေအပါအဝင် ဖိနှိပ်ခံလူနည်းစု အစုအဖွဲ့တွေဟာ ခေတ်ရေစီးကြောင်းပြောင်းလဲမှုအရ အပြင်ပန်းအပြလှဖို့ ဟန်ပြနေရာပေးရမယ့် အိမ်ဖြည့်တွေ၊ ထမင်းသိုးဟင်းသိုးတွေ မဟုတ်ဘူး။ အမှန်တကယ်ပဲ ပြောဆိုခွင့်၊ ဖန်တီးခွင့်၊ တွေးတောခွင့် တန်းတူညီမျှပေးကြဖို့ လိုပါတယ်”

            ဂျာမုန်းဟာ မန္တလေးဇာတိဖြစ်ပြီး မွေးချင်း ၄ ယောက်ရှိတဲ့ထဲက ဒုတိယမြောက်ဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၁၈ မှာ တက္ကသိုလ်ပြီးနောက် ဝါသနာပါရာ အိပ်မက်ကို စတင်အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ မရင်းနှီးတဲ့ မီဒီယာနယ်ပယ်ကို ၂၀၁၉ ခုနစ်မှာ သတင်းတင်ဆက်သူအဖြစ်နဲ့ ရောက်လာခဲ့ပါတယ်။

            အာဏာမသိမ်းခင်ကာလတုန်းက သာမာန်မြို့နေလူတန်းစား လူငယ်ဘဝကို ပေါ့ပေါ့ပါးပါး ဖြတ်သန်းခဲ့သူပါ။ ဒါပေမယ့် သတင်းတင်ဆက်သူအလုပ်ကတဆင့် သတင်းတွေဖတ်မိ သိလာရင်း အုပ်ချုပ်သူ အာဏာရှင်အဆက်ဆက်ရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်လုပ်ရပ်တွေကြောင့် ပြည်သူတွေရဲ့ထိခိုက်နစ်နာခဲ့ရမှု တွေ ခံစားသိရှိလာတဲ့အချိန် အဲဒီတုန်းကအခိုက်အတန့်တွေမှာ မသိလိုက်မသိဘာသာနဲ့ နေခဲ့မိတာတွေ ပြန်တွေးရင်း အပြစ်ရှိစိတ်တွေဖြစ်ခဲ့မိတယ်။

            ၂၀၂၁ ခုနှစ် စစ်အာဏာသိမ်းချိန်မှာ ဒီတစ်ခါမှာတော့ ကိုယ်က သေချာလည်းသိတယ်၊ ပါဝင်နိုင်မယ့် အခန်းကဏ္ဍ၊ အခွင့်အရေးလည်းရှိတယ်ဆိုတော့ ဒီတစ်ကြိမ်မှာ မသိကျိုးကျွံပြုမိရင် ဒီနောင်တတွေနဲ့ တစ်သက်လုံးနေပျော်မယ် မထင်ဘူးဆိုတဲ့အတွေးနဲ့ လုပ်နိုင်စွမ်းရှိသ၍ ပြောင်းလဲနိုင်စွမ်းရှိသမျှ အရွေ့တွေမှာ ပါဝင်မယ်ဆိုတဲ့အတွေးနဲ့ တော်လှန်ရေးကို ထဲထဲဝင်ဝင်ပါဝင်ခဲ့သူပါ။

            တော်လှန်ရေးနယ်မြေတစ်နေရာမှာ သတင်းတင်ဆက်သူ၊ သတင်းထောက်အဖြစ် စတင် လုပ်ကိုင်ရင်း နေရာပြောင်းရွှေ့ရင်း အတွေ့အကြုံတွေယူရင်း အရွေ့တွေမှာပါဝင်ရင်းနဲ့ တော်လှန်ရေး လှုပ်ရှားမှုတွေကို ဆက်လက်လုပ်ကိုင်ခဲ့ပါတယ်။ လက်ရှိမှာတော့ ထိုင်းနိုင်ငံမှာ အခြေစိုက်ပြီး People's Spring သတင်းဌာနမှာ သတင်းတင်ဆက်သူအဖြစ် လုပ်ကိုင်နေပါတယ်။ People's Spring ကတော့ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်မှာ မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝန်းအပြင် ကမ္ဘာတလွှားကသတင်းတွေကိုပါ လူမှုကွန်ယက် မီဒီယာပလက်ဖောင်းတွေကတဆင့် တင်ဆက်ပေးနေတဲ့ လွတ်လပ်သောသတင်းဌာနတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။

မေး။     ။ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်းမှာ အမျိုးသမီးတွေအပေါ်ခွဲခြားတဲ့အယူအဆတွေ ပြောင်းလဲ သွားတယ်လို့ ထင်လား။ ဘာတွေပြောင်းလဲသွားတယ်လို့ မြင်တွေ့ရလဲ။

ဖြေ။      ။ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း တော်လှန်ရေးကာလမှာတော့ အမျိုးသမီးတွေအပေါ် ခွဲခြားခြင်းမပြုဖို့၊ တန်းတူညီမျှအခွင့်အရေးပေးဖို့ အပိုင်းတွေမှာ အများစုက ပိုပြီးအမြင်ပွင့်လင်းလာကြတယ်။ နယ်ပယ်တချို့မှာ မတူကွဲပြားမှုနဲ့ အားလုံးပါဝင်နိုင်ရေး မူဝါဒတွေချမှတ်ပြီး လုပ်ဆောင်လာကြတဲ့အခါ လုပ်ကိုင်နိုင်စွမ်း၊ အတွေးအမြင်၊ ခံစားချက်၊ ခံယူချက် မတူတာတွေထဲကမှ ပိုကောင်းမွန်တဲ့အရာတွေကို ရှာတွေ့လာကြတယ်၊ ပိုအလုပ်ဖြစ်လာကြတယ်။

နောက်ပြီး ပတ်ဝန်းကျင်က ကွဲပြားတဲ့အစုအဖွဲ့အသီးသီးကြားမှာလည်း ပေါင်းကူးတံတား သဖွယ်ဖြစ်ပြီး ပိုကောင်းတဲ့အဝန်းအဝိုင်း၊ ရလဒ်တွေကို ရရှိလာစေတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒါက တချို့သောနယ်ပယ်တွေမှာပဲ ဖြစ်တယ်၊ နေရာအများစုမှာတော့ အသိပညာမျှဝေရေး အစီအစဉ်တွေ ပိုလုပ်ဆောင်ဖို့ လိုနေပါသေးတယ်။

အားလုံးပါဝင်ခွင့်ရှိတဲ့ inclusive policies ဆိုတာကို နည်းမှန်လမ်းမှန်အသုံးပြုတတ်မှ ပိုကောင်းတဲ့ အရွေ့တွေကို ဖော်ဆောင်နိုင်မှာ ဖြစ်တယ်။ အမျိုးသမီးတွေအပါအဝင် ဖိနှိပ်ခံလူနည်းစု အစုအဖွဲ့တွေဟာ ခေတ်ရေစီးကြောင်းပြောင်းလဲမှုအရ အပြင်ပန်းအပြလှဖို့ ဟန်ပြနေရာပေးရမယ့် အိမ်ဖြည့်တွေ၊ ထမင်းသိုး ဟင်းသိုးတွေ မဟုတ်ဘူး။ အမှန်တကယ်ပဲ ပြောဆိုခွင့်၊ ဖန်တီးခွင့်၊ တွေးတောခွင့် တန်းတူညီမျှပေးကြဖို့ လိုတယ်။

ပြီးတော့ တန်းတူအခွင့်အရေး equality လို့ပြောတဲ့အခါလည်း equity ညီမျှမှုကို သတိထားဖို့ လိုပါတယ်။ တချို့သောသူတွေက တောက်လျှောက်ဖိနှိပ်ခံရ၊ အခွင့်အရေးဆုံးရှုံးခဲ့ရတဲ့အခါမှာ equality တန်းတူ အခွင့်အရေးပေးတဲ့အခါမှာတောင် အခြားသူတွေနဲ့ယှဉ်ရင် သူ့အတွက်က တန်းတူဖြစ်မနေတော့တဲ့ အခြေအနေမှာ equity ညီမျှမှုကို သတိချပ်ပြီး လိုအပ်တဲ့ပံ့ပိုးမှု၊ ထည့်သွင်းစဉ်းစားပေးမှုတွေ လုပ်ဆောင်ဖို့ လိုတယ်။ ဒါကို အဲ့လူက အခွင့်ထူးခံလုပ်နေတာပဲလို့ ခေါင်းစဉ်တပ်လို့ မရဘူးပေါ့၊ ပိုပြီးဖြန့်ကျက်မြင်နိုင်ဖို့ လိုပါတယ်။

မေး။     ။ နိုင်ငံသစ်တည်ဆောက်ရေးမှာ အမျိုးသမီးတွေနဲ့ ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်ကို လျစ်လျူရှုမှုတွေ ပပျောက်ဖို့၊ ပြည့်ပြည့်ဝဝနဲ့ ပိုမိုပါဝင်နိုင်ဖို့အတွက် ဘာတွေကို လုပ်ဆောင်သင့်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ အဓိကကတော့ အစုအဖွဲ့အသီးသီးအတွက် တန်းတူညီမျှမှုရှိတဲ့စနစ်တစ်ခု ပီပီပြင်ပြင် အကောင်အထည်ပေါ်လာဖို့ လိုတာပေါ့။ မူဝါဒအရ မဖြစ်လို့သာ ပါဝင်ခွင့်ပေးထားတာမျိုးမဟုတ်ဘဲ အယောက်စီတိုင်းရဲ့ စိတ်ထဲမှာလည်း အသိပညာအမြင်ပွင့်လင်းပြီး ကျေလည်နေမှသာ လုပ်ငန်းခွင်အတွင်း ခွဲခြားဆက်ဆံမှု၊ ဖိနှိပ်မှု၊ အမြတ်ထုတ်မှုတွေမဖြစ်အောင် ကာကွယ်နိုင်မှာဖြစ်တယ်။

ပြီးတော့ တဖက်မှာလည်း ကိုယ်က ဘယ်နယ်ပယ်ကပဲဖြစ်ပါစေ ကိုယ်လုပ်နေတဲ့အလုပ်နဲ့ ကိုယ်တတ်ကျွမ်းတဲ့အရာကိုသာမက ဆက်စပ်တဲ့ပညာရပ်တွေကိုပါ စဉ်ဆက်မပြတ်လေ့လာဖို့၊ ခေတ်ရေစီးကြောင်းမှာ ပြတ်ကျန်မနေရအောင် မျက်စိဖွင့် နားစွင့်ပြီး လိုက်လျောညီထွေရှိစေဖို့၊ မိမိကိုယ်ကို ယုံကြည်မှုရှိရှိနဲ့ ရဲရင့်ဖို့၊ ကိုယ်စွမ်းကိုယ်စတွေကို နည်းမှန်လမ်းမှန်နဲ့ ထုတ်ဖော်အသုံးပြုတတ်ဖို့၊ အမျိုးသမီးအချင်းချင်း ပိုပြီး လက်တွဲဖေးမစောင့်ရှောက်ဖို့ ဒီအချက်တွေ အဓိကလိုအပ်တယ်လို့ မြင်ပါတယ်။

မေး။     ။ စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးအောင်မြင်ဖို့ မီဒီယာရဲ့အခန်းကဏ္ဍက ဘယ်လောက်အရေးကြီး ပါသလဲ။

“ညဘက်မှာ မှောင်ရိပ်ခိုပြီး ဒုစရိုက်မှုကျူးလွန်ကြသလိုပဲ သတင်းအမှောင်ချ ခံရရင် စစ်ရာဇဝတ်မှုတွေကျူးလွန်နေတာကိုတောင် မသိနိုင်တော့သလို ခုထက်ပိုဆိုးတဲ့အရာတွေ လုပ်နေရင်လည်း ဘာမှတ်တမ်းမှမကျန်တော့ဘူး။ အချင်းချင်းကြား ချိတ်ဆက်မှု ပြတ်တောက်ပြီး ကိုယ့်ကိုတိုက်ရိုက်မထိသ၍ နေသာသလို နေကြပြီးတော့ တော်လှန်ရေးအရွေ့မှာ အရေးကြီးဆုံးဖြစ်တဲ့ အချင်းချင်းကြား စုစည်းမှုလည်း ပြိုကွဲနိုင်ပါတယ်”

ဖြေ။      ။ မီဒီယာကတဆင့် ကမ္ဘာကြီးမှာ ဖြစ်ပျက်ပြောင်းလဲနေတဲ့အရာတွေကို မှတ်တမ်းတင် ဖော်ပြရသလို၊ တဖက်မှာလည်း ပြည်သူတွေ သိသင့်တဲ့အရာတွေကို အနုစိတ်တင်ပြရင်း အသိပညာပေးရတာမျိုးလည်း ရှိတယ်။ ဒါကြောင့် စာဖတ်သူတွေရဲ့ ခံယူချက် အတွေးအမြင်တွေကို အဆိပ်မခတ်မိဖို့လည်း သိပ်အရေးကြီး ပါတယ်။ လက်ရှိဒီတော်လှန်ရေးအခင်းအကျင်းမှာဆိုလည်း မီဒီယာရဲ့အခန်းကဏ္ဍက သက်ရောက်မှု သိပ်ကြီး ပါတယ်။

လွတ်လပ်တဲ့သတင်းမီဒီယာတွေမရှိရင် အပြန်အလှန်ဝါဒဖြန့်ချီကြရင်းနဲ့ပဲ အမှန်တရားတွေကို ဝေဝါး စေသလို သမိုင်းလည်း ပျောက်ပါလိမ့်မယ်။ ဒီကာလမှာ သတင်းအချက်အလက် မစီးဆင်းနိုင်အောင် စစ်ကောင်စီရဲ့ အင်တာနက်ပိတ်ဆို့ဖြတ်တောက်တာ ခံထားရတဲ့နယ်မြေတွေ အများကြီး ရှိပါတယ်။ ဒီလို ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့် စိန်ခေါ်မှုရှိတဲ့နေရာတွေက သတင်းဖြစ်ရပ်တွေကိုပါ မီဒီယာတွေက ရယူပြီးဖော်ပြပေး ရတယ်။

ညဘက်မှာ မှောင်ရိပ်ခိုပြီး ဒုစရိုက်မှုကျူးလွန်ကြသလိုပဲ သတင်းအမှောင်ချခံရရင် စစ်ရာဇဝတ်မှုတွေ ကျူးလွန်နေတာကိုတောင် မသိနိုင်တော့သလို ခုထက်ပိုဆိုးတဲ့အရာတွေ လုပ်နေရင်လည်း ဘာမှတ်တမ်းမှ မကျန်တော့တာ၊ အချင်းချင်းကြား ချိတ်ဆက်မှု ပြတ်တောက်ပြီး ကိုယ့်ကိုတိုက်ရိုက်မထိသ၍ နေသာသလို နေကြပြီးတော့ တော်လှန်ရေးအရွေ့မှာအရေးကြီးဆုံးဖြစ်တဲ့ အချင်းချင်းကြား စုစည်းမှုလည်း ပြိုကွဲနိုင်ပါတယ်။

မေး။     ။ ကိုယ်တိုင်အနေနဲ့ မီဒီယာလုပ်ငန်းတွေကို ဆောင်ရွက်တဲ့အခါ အမျိုးသမီးဖြစ်ခြင်းကြောင့် ခွဲခြားဆက်ဆံခံရတာတွေကြုံရလား။ ဘယ်လိုပုံစံနဲ့ ခွဲခြားဆက်ဆံခံခဲ့ရလဲ။

ဖြေ။      ။ ကိုယ်တိုင်မီဒီယာအလုပ်လုပ်တဲ့အခါ ခွဲခြားဆက်ဆံခံရဖူးလားဆိုရင်တော့ အလုပ်ဝင်စမှာ အသက်ငယ်တာ၊ မိန်းကလေးဖြစ်နေတာမျိုးကြောင့် သတင်းအင်တာဗျူးမေးရတဲ့အခါ အထင်သေးသလို မဖြေချင်သလိုနဲ့ အဖက်လုပ်မခံရသလိုမျိုး ကြုံဖူးတယ်။ ပြီးတော့ မြေပြင်သတင်းရိုက်ကူးရေး ကွင်းဆင်းဖို့မှာ အမျိုးသမီးဖြစ်တဲ့အတွက် ကရိကထများတာ၊ လုံခြုံရေးပိုစိတ်ပူရတာ၊ ပင်ပန်းမခံနိုင်တာ စတဲ့ အကြောင်း ပြချက်တွေပေးပြီး ကိုယ့်ထက် အခြားသော အမျိုးသားသတင်းထောက်တွေကို ရွေးချယ် စေလွှတ်တာမျိုး သတင်းဌာနတစ်ခုမှာတော့ ကြုံခဲ့ဖူးပါတယ်။ဒါပေမယ့် ကျွန်မကတော့ ကိုယ်ဘာလိုချင်တာလဲ၊ ဘာဖြစ်ချင်တာလဲ၊ ဒါကို ဘယ်လိုရအောင်လုပ်ဆောင်မလဲ၊ ဒီအတွက် ဘာစိန်ခေါ်မှု တွေရှိလဲ၊ ကိုယ်ဘာတွေ ပြင်ဆင်ဖို့လိုလဲ ဒါတွေပဲ အဓိကထားတွေးပြီး ဖြစ်ချင်တာကိုဖြစ်အောင် လုပ်လေ့ ရှိပါတယ်။

အမျိုးသမီးဖြစ်လို့ ဆိုတဲ့ ခေါင်းစဉ်အောက်မှာ ကန့်သတ်ခံရခြင်းတွေ၊ ချိုးနှိမ်လိုက်ရမှုတွေက ငယ်ဘဝမှာ မိသားစု၊ ကျောင်း စာသင်ခန်း ထဲကစလို့ ကြီးပြင်းလာတဲ့အခါ လူမှုအဝန်းအဝိုင်း၊ လုပ်ငန်းခွင်အားလုံးမှာ တောက်လျှောက် အနည်းနဲ့အများ ရင်ဆိုင်လာရတဲ့အခါ အမျိုးသမီးအများစုက မဝံ့မရဲ စိတ်အားငယ်မှု၊ တွေဝေမှု၊ မပြောရဲ မလုပ်ရဲတဲ့စိတ်တွေ ဖြစ်လေ့ရှိတယ်။ ဒါကို ကျွန်မတို့က ရဲရင့်စွာ ရင်ဆိုင်ကျော်ဖြတ်ဖို့လိုသလို ကျွန်မတို့ကို တန်းတူညီမျှတဲ့ အခွင့်အရေးတွေပေးမယ့် လူ့ပတ်ဝန်းကျင်ကောင်း တစ်ခုလည်း ကြိမ်းသေပေါက်လိုပါတယ်။

မေး။     ။ ဂျန်ဒါတန်းတူညီမျှရေးအပါအဝင် တန်းတူညီမျှမှု၊ လွတ်လပ်မှု၊ တရားမျှတမှု မြင့်တက်လာဖို့ အတွက် မီဒီယာတွေအနေနဲ့ ဘယ်လို လုပ်ဆောင်ပေးနိုင်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ ဒီနောက်ပိုင်း မီဒီယာတွေလည်း ဂျန်ဒါတန်းတူညီမျှရေး၊ အစုအဖွဲ့အသီးသီး လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော် ပြောဆိုနိုင်ဖို့အတွက် ပိုသတိထားအလေးပေးပြီး နေရာပေးလာကြတယ်။ သတင်းတွေမှာ များသောအားဖြင့် အမျိုးသားတွေရဲ့ ပြောဆိုသံတွေပဲ လွှမ်းမိုးလာရာကနေ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ အမြင်၊ အတွေ့အကြုံ၊ ခံစားချက် တွေကိုလည်း ထုတ်ဖော်ပြောဆိုဖို့ အားပေးလာကြတယ်။ အမျိုးသမီးအစီအစဉ်မျိုးတွေပါ ထုတ်လုပ်လာပြီး ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့် ပေးလာကြတာတွေ့ရပါတယ်။

အဲလိုကနေမှ ထက်မြက်တဲ့၊ သန်မာတဲ့၊ နွေးထွေးကြင်နာ တတ်တဲ့၊ ခေါင်းဆောင်နိုင်စွမ်းရှိတဲ့ အမျိုးသမီးတွေအကြောင်း ပိုသိလာပြီး စိတ်ဓာတ်ခွန်အားတွေလည်း ပိုရလာကြတယ်။ ဒါကြောင့် ကျွန်မတို့အမျိုးသမီးတွေလည်း ရှေ့ထွက်လာဖို့ မကြောက်ပါနဲ့၊ အတွေးအမြင်တွေ ထုတ်ဖော်ဖို့လည်း မတွန့်ဆုတ်ပါနဲ့။ ကျွန်မတို့အားလုံးက လူ့အသိုင်းအဝိုင်းက အစဉ်အဆက် သတ်မှတ်လက်ခံ ထားခဲ့သလို အားနည်းတဲ့သူတွေကြီး မဟုတ်ကြပါဘူး။

“မီဒီတွေကနေ တင်ဆက်တဲ့ အမျိုးသမီးအစီအစဉ်တွေကနေတဆင့် ထက်မြက်တဲ့၊ သန်မာတဲ့၊ နွေးထွေးကြင်နာတတ်တဲ့၊ ခေါင်းဆောင်နိုင်စွမ်းရှိတဲ့ အမျိုးသမီးတွေအကြောင်း ပိုသိလာပြီး စိတ်ဓာတ်ခွန်အားတွေလည်း ပိုရလာကြတယ်”

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေအပေါ် ခွဲခြားမှုမရှိတဲ့ အနာဂတ်နိုင်ငံသစ်ကို ဘယ်လောက်အထိ မျှော်လင့် ထားသလဲ။

ဖြေ။      ။ အရင်ကထက်စာရင် ခွဲခြားဖိနှိပ်ဆက်ဆံမှုတွေက လျော့ပါးလာပေမယ့် အများကြီးတော့ လိုနေပါသေးတယ်။ မတူတာတွေစုမှ အမြင်တွေဖလှယ် အဖြေအသစ်တွေရှာရင်း ပိုတိုးတက်တာဖြစ်လို့ ပိုကောင်းမွန်တဲ့ အနာဂတ်တွေဆီသွားဖို့ရာ အစုအဖွဲ့အသီးသီးရဲ့အသံတွေ လုပ်ကိုင်နိုင်စွမ်းတွေ လိုပါတယ်။ ကျွန်မကတော့ တနေ့ထပ်တနေ့ တစ်ယောက်ကိုတစ်ယောက် ပိုပြီး နားလည်မှု၊ စာနာဖေးမကူညီမှု၊ တန်းတူညီမျှမှုတွေ တင်းပြည့်ကျပ်ပြည့်ရှိတဲ့ အဝန်းအဝိုင်းမျိုးဖြစ်လာစေဖို့ အမြဲမျှော်လင့်မိပါတယ်။

“ခေတ်ဝန်ကိုထမ်းသောအမျိုးသမီးများ”စာအုပ်ကိုအောက်ပါလင့်ခ်တွင်ဒေါင်းယူဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီရှင်။ https://drive.google.com/file/d/1UeVjujGC87uvaNsU2_JQEFV4bi-9q7kh/view?usp=sharing

#politicsforwomenmyanmar
#whatishappeninginmyamar
#Advocacy
#politics
#media

0 Comments

5/11/2025 0 Comments

May 11th, 2025

မချောစုဟန်
အဖွဲ့ဝင်
အမျိုးသမီးမဟာမိတ်အင်အားစု (WAB)

အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအသံ စာစဉ်အမှတ် (၅) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြသည်။

“အမျိုးသမီး ပိုမိုပါဝင်လာတာနဲ့အမျှ အမျိုးသမီးအခွင့်အလမ်းတွေ၊ အကာအကွယ်ပေးမှုတွေ ပိုရလာမယ့် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်လာမယ်။ မုဒိမ်းမှုတွေ လျော့နည်းပပျောက်လာမယ်။ လုံခြုံမှုအပြည့်နဲ့ ခေါင်းမော့ရင်ကော့ပြီးတော့ လျှောက်လှမ်းနိုင်မယ့်နိုင်ငံဖြစ်လာမယ်”

            မချောစုဟန်ကား အညာသူဖြစ်ပြီး ကုန်သည်မိသားစုမှာ မွေးဖွားခဲ့ပါတယ်။ မွေးချင်း မောင်နှမ (၃) ဦးအနက် သမီးအကြီးဆုံးလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ပညာရေးကို အလေးထားတဲ့ မိသားစုရဲ့ထိန်းကျောင်းမှုကြောင့် ပညာထူးချွန်သူတစ်ယောက်ဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာစာကထိက ဖြစ်ချင်သူပါ။ တက္ကသိုလ်ဝင်စာမေးပွဲ အောင်မြင်ခဲ့ပြီးနောက် မြန်မာစာအထူးပြုနဲ့ မုံရွာတက္ကသိုလ်ကို တက်ရောက်ခဲ့ပါတယ်။ ထို့နောက် မုံရွာတက္ကသိုလ်ကျောင်းသားသမဂ္ဂထဲ ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး နိုင်ငံရေးကို စိတ်ဝင်စားခဲ့ပါတယ်။

            နိုင်ငံ့အရေးကို ကျွန်တော်တို့လုပ်မှရမယ် ကျွန်တော်တို့ပါဝင်မှရမယ်ဆိုပြီး ပါဝင်ဖြစ်ခဲ့သူပါ။ လူထုသပိတ်ကို ဦးဆောင်ရာကနေ တော်လှန်ရေးကို ပါဝင်ခဲ့ပြီး စစ်ကောင်စီကို ခုခံတိုက်ခိုက်ရန် စစ်ရေးသင်တန်းကို တက်ရောက်ခဲ့ပါတယ်။ အမျိုးသမီးတိုင်း တွေးခေါ်လာနိုင်ဖို့ လိုသလို၊ အမျိုးသမီးပါဝါကို တည်ဆောက်ပြီး တော်လှန်ရေးမှာ ဦးဆောင်ပြီး အာဏာရှင်ကို တွန်းလှန်ရမယ်လို့ အမြင်ရှိသူတစ်ဦးပါ။ အမျိုးသမီးမပါဝင်ရင် ဒီပွဲနိုင်မှာမဟုတ်ဘူး လို့ ယုံကြည်ထားသူပါ။

            ထို့ပြင် မြေပြင်သပိတ်အင်အားစုအသီးသီးတွင် ပါဝင်လှုပ်ရှားနေကြတဲ့ လူငယ်အမျိုးသမီး များဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ အမျိုးသမီးမဟာမိတ်အင်အားစုရဲ့ အဖွဲ့ဝင်တစ်ယောက်လည်း ဖြစ်ပါတယ်။ လက်ရှိအချိန် အထိ လူထုသပိတ်များ၊ ပြောက်ကျားသပိတ်များကို ဦးဆောင်နေဆဲ၊ အသိပညာပေးနေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။

အမျိုးသမီးမဟာမိတ်အင်အားစုကို ၂၀၂၁ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၆ ရက်နေ့မှာ ဖွဲ့စည်းခဲ့ပြီး (၁)မြေပြင်အမျိုးသမီးသပိတ်များ အားကောင်းလာစေရန်နှင့် အခြားသောတော်လှန်ရေး ကဏ္ဍအသီးသီးကို အရှိန်အဟုန်မြှင့်လုပ်ဆောင်ရေး၊ (၂)စစ်မှန်သော ဖက်ဒရယ်ဒီမိုက‌ရေစီနိုင်ငံတော်သစ်တစ်ရပ် ပေါ်ပေါက် လာ‌ရေး၊ (၃) အနာဂတ် ဖက်ဒရယ်နိုင်ငံတည်ဆောက်ရေးလုပ်ငန်းစဉ်များတွင် အမျိုးသမီးများ၏ ဦးဆောင် ပါဝင်မှုကဏ္ဍ တိုးမြင့်လာစေရေးအတွက် ကြိုးပမ်းနေသော အင်အားစု ဖြစ်ပါတယ်။

မေး။     ။ လက်ရှိနွေဦးတော်လှန်ရေးအပါအဝင် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးဖြစ်စဉ်နှင့် ပတ်သက်ပြီး ဆရာမအမြင်ကို ပြောပြပေးပါရှင့်။

ဖြေ။      ။ ခေတ်အဆက်ဆက်မှာလည်း စစ်အာဏာရှင်တော်လှန်ခဲ့ကြရတယ်။ (၂၀၂၁) ကလည်း စစ်အာဏာရှင်ကို တော်လှန်ကြတာပဲ။ အရင်တုန်းက တော်လှန်ရေးတွေနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ကြည့်လိုက်တော့ ၂၀၂၁ နွေဦးတော်လှန်ရေးက ပိုအောင်မြင်တာကို တွေ့ရတယ်။ ဘာလို့အောင်မြင်မှုရှိလဲ။ လူ‌ထုမှာရော တော်လှန်နေတဲ့ လူငယ်တွေမှာရော အကုန်လုံးမှာ နိုင်ငံရေးအသိအမြင်နဲ့ လက်ရှိအခင်းအကျင်း အကုန်လုံးကို သိလာမှုတွေ ပိုကျယ်လာတာကြောင့်ပါ။

စစ်ကောင်စီရဲ့ သွေးခွဲမှုတွေကို လူငယ်တွေ ယုံလားလို့မေးရင် မယုံဘူး။ ဘယ်သူကိုသွားပြီးတော့ ဘာတွေပြောပြနေ ပြောပြနေ အချိန်‌တန်တော့လည်း အကုန်လုံး စစ်အာဏာရှင်ကိုတိုက်ရမှာပဲဆိုတဲ့ ဘုံရန်သူကို သိတဲ့အသိပျောက်မသွားအောင် ထိန်းကွပ်မှုရှိကြတယ်။ အတွေးအမြင် တွန်းတိုက်တိုင်း သွေးကွဲမသွားကြဘူး။ ရှူးတိုက်တိုင်း မကိုက်တော့ဘူး။ အဲလိုမျိုး အနေအထားကို ရောက်လာတာဖြစ်တဲ့အတွက် (၂၀၂၁) နွေဦးတော်လှန်ရေးမှာက ပိုပြီး အားကောင်းလာတယ် လို့ ဆိုချင်ပါတယ်။

“လူ‌ထုမှာရော တော်လှန်နေတဲ့လူငယ်တွေမှာရော အကုန်လုံးမှာ နိုင်ငံရေးအသိအမြင်နဲ့ သိလာမှုတွေ ပိုကျယ်လာတယ်။ စစ်အာဏာရှင်ကို တိုက်ရမှာပဲဆိုတဲ့ ဘုံရန်သူကို သိတဲ့အသိ ပျောက်မသွားအောင် ထိန်းကွပ်မှုရှိကြတယ်။ အတွေးအမြင် တွန်းတိုက်တိုင်း သွေးကွဲမသွားကြဘူး။ ရှူးတိုက်တိုင်း မကိုက်တော့ဘူး”

မေး။     ။ နိုင်ငံတစ်ခုတည်ဆောက်ရာမှာ ဘယ်အရာတွေကို စံတန်ဖိုးတွေ၊ အခြေခံမူတွေအနေနဲ့ အခြေတည်ပြီး တည်ဆောက်သင့်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ နိုင်ငံတစ်ခုတည်ဆောက်တဲ့နေရာမှာ ရှိသင့်တဲ့အရာက နိုင်ငံလို့ ပြဖို့အတွက်က မြေရှိရမယ်။ ကျွန်တော်တို့မြေပြင်မှာ အစိုးရရှိပြီ။ တချို့ကပြောကြတယ် မင်းတို့အစိုးရဘယ်မှာလဲ။ မင်းတို့အစိုးရက လေလှိုင်းအစိုးရပါကွာဆိုပြီး ပြောကြတယ်။ NUG အစိုးရကနေ ပေါက်ပွားလာတဲ့ "ပ" သုံးလုံးယန္တရားကလည်း မြေပြင်အစိုးရတစ်ရပ်၊ မြေပြင်မှာရှိတဲ့ လက်ရှိယန္တရားကြီးတစ်ခုအဖြစ် ကျွန်တော်တို့လက်ခံတယ်။NUG ရဲ့ ဝန်ကြီးတွေ၊ သမ္မတ‌ကြီးတွေ အကုန်လုံးမြေပြင်မှာရှိမှ နိုင်ငံတစ်ခုတည်ဆောက်လို့ရတာမှ မဟုတ်တာ။ အခု ဒေသအသီးသီးမှာ ပသုံးလုံးယန္တရားတွေရှိတယ်၊ မြေပြင်တပ်ရင်းတပ်ဖွဲ့တွေ ရှိတယ်။ ဒါဟာ နိုင်ငံတစ်ခု တည်ဆောက်နိုင်တဲ့ အပြင်အဆင်တွေပဲ။

နိုင်ငံကတော့ပေါ်ထွက်နေပြီ။ ကျွန်တော်တို့ ဘာတွေထပ်လုပ်ကြမလဲ။ နိုင်ငံနဲ့ညီမျှတဲ့ဥပဒေတွေ၊ လုံးဝ စံပြုလောက်တဲ့ လူသားဆန်မှုတွေ ချပြရမယ်။ ကျွန်တော်တို့ရဲ့တပ်က နိုင်ငံတကာစံနှုန်းနဲ့ ယှဉ်ရင် လုံးဝ အံဝင်ဂွင်ကျဖြစ်နေမယ့် စစ်တပ်ဖြစ်ဖို့လိုမယ်။ ဒါကြောင့်မလို့လည်း MOD က လက်နက်ကိုင်တပ်ရင်းတွေ‌ လေးစားလိုက်နာဖို့ COC နှစ်ရပ်နှင့် စစ်သည်ကျင့်ဝတ်တွေ ချမှတ်တယ်။ ဒါတွေကို ဘာလို့လိုက်နာရမှာတုန်း မေးရင် ကျွန်တော်တို့က လူသားဆန်တဲ့နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်ဖို့ လိုတယ်။ အထူးသဖြင့် ကျွန်တော်တို့ တရားဥပဒေကို လေးစားလိုက်နာကြဖို့ လိုတယ်။

အခု အာဏာသိမ်းခံလိုက်ရတယ်။ ဘာကြောင့် တော်လှန်ခဲ့ တာလဲ။ ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံရဲ့ အာဏာရှင်ကို မကြိုက်လို့တော်လှန်ခဲ့တာ။ အာဏာရှင်က ထုတ်ထားတဲ့ ဥပဒေတွေကို မကြိုက်လို့ တော်လှန်တယ်။ သူတို့ရဲ့စံတန်ဖိုးတွေကို သဘောမကျလို့ တော်လှန်ခဲ့တယ်။ ကျွန်တော်တို့ အခုသွားနေတဲ့နိုင်ငံကလည်း အဲလိုနိုင်ငံထပ်ဖြစ်လို့မရဘူး။

ကျွန်တော်တို့ ဘယ်လိုနိုင်ငံကို သွားမလဲ။ လားရာကိုသိရမယ်။ ဦးတည်ရာပေါ်လာတယ်။ ကျွန်တော်တို့ သွားမှာက ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံ။ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီပြည်ထောင်စုကြီးမှာ ကချင်၊ ကရင်နီ၊ ကရင်၊ ချင်း၊ ဗမာ၊ မွန်၊ ရခိုင်၊ ရှမ်း အကုန်လုံးဟာ မြန်မာနိုင်ငံသူ၊ နိုင်ငံသားတွေပဲ။ ကျွန်တော်လည်း လက်ခံယုံကြည် ထားတယ်။ မင်းတို့က ကချင်မို့လို့ ကချင်နယ်မှာနေ မဟုတ်ဘူး။ စစ်ကိုင်းတိုင်းထဲလည်း လာခဲ့၊ မကွေးတိုင်း ထဲလည်း လာခဲ့၊ ငါတို့အညာသားတွေက မင်းတို့တောင်တန်းဒေသဖက်ကိုလာမှာပဲ။ ဘာလို့ဆို တောင်တန်း ပြည်မ ခွဲခြားထားခြင်း မရှိတော့ဘူး။

မြန်မာနိုင်ငံသားအဖြစ်ခံယူရမယ့် စံတန်ဖိုးတွေ ပိုပြီးတော့လိုလာပြီ။ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီလို့ ပြောလိုက်တာနဲ့ ဘာသာရေးကအစ တန်းတူညီမျှမှု ရှိကိုရှိရမယ်။ လူမျိုးကြီး၊ ဘာသာကြီး ကြီးစိုးမှုမဟုတ်ဘဲ လူမျိုးအားလုံး ဘာသာအားလုံး ပါဝင်တဲ့ ပန်းပေါင်းစုံပွင့်လန်းနေတဲ့ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံအဖြစ်ပေါ့ဗျာ။ အလှပဆုံးနိုင်ငံကြီးအဖြစ် မြင်တွေ့ရမယ်လို့ မြင်ပါတယ်။

“ကျွန်တော်တို့က နိုင်ငံရဲ့အာဏာရှင်ကို မကြိုက်လို့ တော်လှန်ခဲ့တာ။ အာဏာရှင်က ထုတ်ထားတဲ့ ဥပဒေတွေကို မကြိုက်လို့ တော်လှန်တယ်။ သူတို့ရဲ့စံတန်ဖိုးတွေကို သဘောမကျလို့ တော်လှန်ခဲ့တယ်။ ကျွန်တော်တို့ အခုသွားနေတဲ့နိုင်ငံကလည်း အဲလိုနိုင်ငံထပ်ဖြစ်လို့မရဘူး”

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေအပေါ် ခွဲခြားတဲ့အယူအဆတွေ ပြောင်းလဲသွားတယ်လို့ ထင်ပါသလား။ ဘာတွေ ပြောင်းလဲသွားတယ်လို့ မြင်တွေ့ရသလဲ။

ဖြေ။      ။ ကျွန်တော်တို့အညာကျေးလက်ဒေသဖက်တွေမှာ အမျိုးသမီးတွေဆိုရင် ရာထူးပေးတာနည်းတယ်။ အမျိုးသမီးတွေဆိုရင် ရုံးကူနောက်လိုက် ဒါမျိုးအဆင့်တွေနဲ့ပဲ ဆက်သွားကြရတာ။ ရှေ့ကနေ ဦးဆောင်ဦးရွက် ပြုနေတာက ယောက်ျားလေး‌တွေပဲ။ တိုင်းရင်းဒေသဖက်တွေမှာတော့ အမျိုးသမီးတွေ လက်နက်ကိုင် ဦးဆောင်တိုက်တာ၊ စနိုက်ဘာကိုင်တာ တွေ့ရလိမ့်မယ်။

ကျွန်တော်တို့ အညာဒေသဖက်မှာတော့ အမျိုးသမီး တွေဆို ဝင်လာရင် ထမင်းချက်၊ ဆေးဖက်၊ မင်းတို့အမျိုးသမီးတွေ သေနတ်မောင်းချိန်လောက်အောင် မသွက်လက်ဘူး၊ မသန်မာဘူးဆိုပြီး အညာမှာ အမျိုးသမီးတွေ ရှေ့တန်းဝင်ပြီး တိုက်တယ်ဆိုတာ အင်မတန်မှ နည်းတယ်။ လက်တစ်ဖက်စာတောင် မရှိလောက်ဘူး။ ကျွန်တော်တို့အညာမှာ အမျိုးသမီးတွေကို မြှင့်တင်နိုင်ဖို့ နေရာပေးဖို့က ယုံကြည်မှုတွေ ယဉ်ကျေးမှုတွေကို ပြုပြင်ပြောင်းလဲဖို့ လိုတယ်။

ယဉ်ကျေးမှုတွေကို အခြေခံ ထားတဲ့ ကိုးကွယ်ယုံကြည်မှုတွေမှာ အမျိုးသမီးတွေက ဓားစာခံ၊ ပုန်းလျှိုးကွယ်လျှိုးနဲ့ ပျောက်ကွယ်နေကြရတယ်။ ဥပမာဗျာ အမျိုးသားက ဖောက်ပြန်တယ်ဆိုရင်တောင် ယောက်ျားကသူရှာ‌ကျွေးနိုင်လို့ သူရှာတာ၊ သူလုပ်ကျွေးနိုင်တာကို ယောက်ျားကောင်း မောင်းမတစ်ထောင် စကားပုံတွေနဲ့တောင် ခိုင်းနှိုင်းပြီးတော့ ကျွန်တော်တို့ အမျိုးသမီးတွေကိုဆို ချိုးနှိမ်ခွဲခြားနေတဲ့စကားပုံတွေ ဆိုရိုးတွေများတယ်။ ဒီလိုမျိုးအရာတွေကို ဆန့်ကျင်ဖို့ အများကြီးလိုတယ်။

မေး။     ။ နိုင်ငံသစ်တည်ဆောက်ရေးမှာ အမျိုးသမီးတွေနဲ့ ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်ကို လျစ်လျူရှုမှုတွေ ပပျောက်ဖို့၊ ပြည့်ပြည့်ဝဝနဲ့ ပိုမိုပါဝင်နိုင်ဖို့အတွက် ဘာတွေကို လုပ်ဆောင်သင့်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးအခွင့်အရေးတွေ ပိုပေးသင့်တယ်။ အမျိုးသမီးတွေကို ကာကွယ်ပေးနိုင်မယ့်ဥပဒေတွေ ဒီထက်ပိုပြီးတော့ ပေါ်ထွက်လာဖို့ အရေးကြီးတယ်။ တကယ်လည်း အရေးယူတဲ့ဥပဒေတွေ ဖြစ်ရမယ်ပေါ့ဗျာ။ ဥပမာအားဖြင့် လတ်တလောမြေပြင်မှာ ဖြစ်ပျက်နေတဲ့အရာတွေအနေနဲ့ အမျိုးသမီးတွေကို ဖမ်းတယ်။ တခြားပြည်ပနိုင်ငံတွေမှာဆို မြင်ဖူးလိုက်မယ်။ အမျိုးသမီးတွေကိုဖမ်းရင် ရဲမေတွေကဖမ်းတယ်။

ဒါပေမယ့် ဒီမှာကျ အမျိုးသမီးတွေကိုဖမ်းတာ အမျိုးသားရဲဘော်တွေကပဲ ဖမ်းတယ်။ အပေါ့အပါးသွားလည်း အမျိုးသားရဲဘော်တွေပဲ လိုက်ပို့တယ်။ ဒါတွေကအစ ကျွန်မတို့ဆန့်ကျင်ဖို့ လိုတယ်။ ဒါ့ပြင်အမျိုးသမီးတွေကို အကာအကွယ်ပေးနိုင်မယ့် ဥပဒေတွေ သေချာရေးဆွဲဖို့လိုအပ်မယ်။ အားလုံးဟာ ဘုန်းကံနဲ့လူတွေချည်းပဲ။ အမျိုးသမီးအခွင့်အရေးအတွက် တိုက်တဲ့အခါ ယဉ်ကျေးမှုတွေ၊ ရှေးစကားပုံတွေ၊ ဘာသာရေးယုံကြည်မှုတွေ စတာတွေ ဘက်ပေါင်းစုံက တိုက်ခိုက်မှုနှိမ့်ချမှုတွေကို ကာကွယ်ပေးမယ့်မူတွေဘောင်တွေ ဥပဒေတွေကတော့ အများကြီးရှိဖို့လိုမယ်လို့ သုံးသပ်ပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်သစ်တွေ ပိုမိုထွက်ပေါ်လာဖို့အတွက် ဘယ်လို လုပ်ဆောင်ကြမလဲ။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးတက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေ၊ အမျိုးသမီးအခွင့်အရေး ကာကွယ်နေသူတွေပေါ်ထွက်လာဖို့ သွေးပေးဖို့ လိုတယ်။ အားလုံးက အရိုင်းတုံးလေးတွေအဖြစ် ရှိနေပြီးသား။ စိန်ကောင်း ကျောက်ကောင်း ဟာလည်း သွေးယူရာက ဖြစ်လာတာပဲ။ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်လုပ်တဲ့အခါ အတိုက်အခံတွေ အများကြီး ရှိမယ်။ သူတို့ကို ပတ်ဝန်းကျင်က တိုက်ခိုက်မှုတွေရှိလာရင် ခံနိုင်ရည် မရှိကြဘူး။ ပတ်ဝန်းကျင်က ရိုက်ခတ်မှုဟာ သူတို့မိဘတွေဆီအထိ သက်ရောက်မှုရှိသွားတဲ့အခါမျိုးတွေမှာ တောင့်မခံနိုင်ကြတော့ဘူး။

ကျွန်တော် သမီးမွေးထားတယ်။ ကျနော့်အမျိုးသားက သားလေးတစ်‌ယောက်တော့ ထပ်ယူအုံး၊ ယောက်ျားလေးမွေးမှ မိန်းမမြတ်တဲ့၊ သူကိုယ်တိုင် ဒီစကားပြောလာတယ်။ ကျွန်တော်သူ့ကို လစဉ်လစဉ် ပြောတယ်။ သူနောက်ပိုင်း နားရည်လည်လာတယ်။ အရင်ကဆိုသူ ဘုန်းကံနိမ့်မှာတွေ တအားကြောက်တယ်။ ကျွန်တော်သူ့ကို Pad ထုပ်တွေ အမျိုးသမီးအတွင်းခံတွေပါလာရင် တမင်သယ်ခိုင်းတယ်။ သူသယ်တယ်။ နောက်ပိုင်းမှာ သူ ကျား- မ ခွဲခြားတာတွေ မပြောတော့ဘူး။ ဘာလို့ဆို ကျွန်တော် တဖြည်းဖြည်းဆွဲခေါ်ခဲ့လို့။

အဲလိုပဲ အမျိုးသမီး ဦးဆောင်သူတွေအနေနဲ့ ပတ်ဝန်းကျင် မိသားစုဝင်တွေရဲ့ထိုးနှက်ချက်တွေကို ခံနိုင်ရည်ရှိပြီး ပြန်လည် တွန်းလှန်နိုင်စွမ်းရှိရမယ်။ သူတို့နားလည်လက်ခံလာအောင် အချိန်ပေးရမယ်။ ကျွန်တော်တို့ ကိုယ်တိုင်လည်း အသိတရားဝင်အောင် ပြောပြပေးနိုင်တဲ့ စွမ်းရည်ရှိဖို့ လိုတယ်။ မဟုတ်ရင် အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်တွေ ပေါ်ပေါက်ဖို့ ကြာရှည်တည်မြဲဖို့ လွယ်မှာမဟုတ်ဘူး။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေ နိုင်ငံရေးမှာ တင်းပြည့်ကျပ်ပြည့် ပါဝင်လုပ်ဆောင်လို့ ရမယ်ဆိုရင် အနာဂတ်နိုင်ငံရေးမှာ ဘယ်လို အပြောင်းအလဲတွေကို မြင်တွေ့ကြရမလဲ။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီး ပိုမိုပါဝင်လာတာနဲ့အမျှ အမျိုးသမီးအခွင့်အလမ်းတွေ လုံခြုံမှုအကာအကွယ်ပေးမှုတွေ ပိုရလာမယ့် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်လာမယ်။ မုဒိမ်းမှုတွေ လျော့နည်းပပျောက်လာမယ်။ လုံခြုံမှုအပြည့်နဲ့ ခေါင်းမော့ရင်ကော့ပြီးတော့ လျှောက်လှမ်းနိုင်မယ့်နိုင်ငံဖြစ်လာမယ်လို့ ယုံကြည်ပါတယ်။

“အမျိုးသမီးတွေကို နှိမ့်ချဆက်ဆံတာမျိုး၊ ခွဲခြားဆက်ဆံတာမျိုး၊ အမျိုးသမီးဖြစ်လို့ ချန်လျပ်ခံထားရတာမျိုး မဖြစ်စေချင်ဘူး။ အဲလိုနိုင်ငံမျိုးအဖြစ်လည်း ဆက်မသွားချင်ဘူး။ အမျိုးသမီးတွေလည်း တော်ရင်တော်သလို ခံစားခွင့်ရှိတဲ့ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံလို ဖြစ်ချင်တယ်။ လတ်တလောကိစ္စတွေလို အမျိုးသမီးတွေကို အကာကွယ်မပေးနိုင်တဲ့အခြေအနေတွေ မဖြစ်ချင်တော့ဘူး”

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေအပေါ် ခွဲခြားမှုမရှိတဲ့ နိုင်ငံသစ်ကို အနာဂတ်မှာ ဘယ်လောက်အထိ ဖြစ်လာမယ်လို့ မျှော်လင့်ထားပါလဲ။ ယုံကြည်ချက်ရှိသလဲ။

ဖြေ။      ။ အများကြီးမျှော်မှန်းထားတယ်။ ကိုယ်တိုင်ကလည်း သမီးမိန်းကလေးနှစ်ယောက်ကို မွေးဖွားထားသူ ဖြစ်တာမို့ အမျိုးသမီးတွေကို နှိမ့်ချဆက်ဆံတာမျိုး၊ ခွဲခြားဆက်ဆံတာမျိုး၊ အမျိုးသမီးဖြစ်လို့ ချန်လှပ် ခံထားရတာမျိုး မဖြစ်စေချင်ဘူး။ အဲလိုနိုင်ငံမျိုးအဖြစ်လည်း ဆက်မသွားချင်ဘူး။ အမျိုးသမီးတွေ လည်း တော်ရင်တော်သလို ခံစားခွင့်ရှိတဲ့နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံလို ဖြစ်ချင်တယ်။ လတ်တလောကိစ္စတွေလို အမျိုးသမီး တွေကို အကာကွယ်မပေးနိုင်တဲ့အခြေအနေတွေ မဖြစ်ချင်ဘူး။

အမျိုးသမီးတွေကို အစွမ်းကုန်ကာကွယ် ပေးနိုင်ပြီး သက်ငယ်မုဒိမ်း၊ မုဒိမ်းမှု၊ အကြမ်းဖက်မှုတွေကင်းပြီး အမျိုးသမီးတွေကို စနောက်ကျီစားစရာလို့ ထင်မြင်နေတာမျိုး မရှိစေချင်ဘူး။ အကြောင်းတစ်ခုခုကြောင့် မုဒိမ်းမှုဖြစ်ပွားခဲ့တောင် ကျူးလွန်ခံရသူကို လက်ညှိုး‌ထိုးရှုတ်ချခံတာမဖြစ်ဘဲ အပြစ်ရှိသူသာပြစ်ဒဏ်ခံရပြီး စိတ်လုံခြုံမှုအပြည့်အဝပေးတဲ့ နိုင်ငံအဖြစ် မျှော်မှန်းထားပါတယ်။ ရှေးလူကြီးတွေက "ရှေးထုံးလည်း မပယ်နဲ့ ဈေးသုံးလည်းမလွယ်နဲ့" ဆိုခဲ့ကြပေမယ့် ကျွန်တော်တို့ ယူသင့်တာယူမယ် ပယ်သင့်တာပယ်ကြရမယ်။

ကျွန်တော်တို့ နိုင်ငံသစ်အတွက် အယူအဆမှားတွေ အတွေးအခေါ်အမှားတွေဖြစ်စေမယ့် ရှေးထုံးတွေကိုတော့ ပယ်သင့်ပယ်ရမှာပါပဲ။ လေ့လာအတူယူစရာတွေ အကြံဉာဏ်ကောင်းတွေလည်းယူကြရမယ်။ အနှောက်အယှက်တွေကိုလည်း ဖယ်ထုတ်ကြရမယ်။ တန်းတူညီမျှမှုမရှိတဲ့အသုံးအနှုန်းတွေကအစ နိုင်ငံဟောင်းမှာထားခဲ့ပြီး လူငယ်တွေ ညီညွတ်ကြဖို့ လိုပါတယ်။

“ခေတ်ဝန်ကိုထမ်းသောအမျိုးသမီးများ”စာအုပ်ကိုအောက်ပါလင့်ခ်တွင်ဒေါင်းယူဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီရှင်။ https://drive.google.com/file/d/1UeVjujGC87uvaNsU2_JQEFV4bi-9q7kh/view?usp=sharing

#politicsforwomenmyanmar
#whatishappeninginmyamar
#Advocacy
#politics
#media

0 Comments

5/11/2025 0 Comments

May 11th, 2025

0 Comments

5/11/2025 0 Comments

May 11th, 2025

ဒေါ်ဇာလီအေး တရားလွှတ်တော်ရှေ့နေ

အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအသံ စာစဉ်အမှတ် (၅) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြသည်။

“အခုချိန်ထိ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာအကြမ်းဖက်ခြိမ်းခြောက်မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ ကျူးလွန်သူတွေကို မေးခွန်းတောင် မထုတ်တဲ့ အမှုတွေအများကြီးကို မြင်နေရသေးတယ်။ ဒါက ဘာအံ့ဩစရာရှိလဲလို့ တချို့ကတော့ ပြောတယ်။ စနစ်ကို တော်လှန်နေတဲ့ကြားထဲမှာ ဒီဖြစ်စဉ်တွေကို ဘာသိဘာသာ နေနေကြတာကို ကျွန်မအံ့ဩတယ်”

            ဒေါ်ဇာလီအေးဟာ ချင်းပြည်နယ်၊ ဖလမ်းမြို့နဲ့ ၂၆ မိုင်ဝေးပြီး အိမ်ခြေ ၁၄ အိမ်ပဲရှိတဲ့ ရွာလေးမှာ မွေးဖွားခဲ့ပါတယ်။ သာမန်မိသားစုကနေ မွေးဖွားခဲ့ပြီး မွေးချင်းထဲမှာ သမီးလတ် ဖြစ်ပါတယ်။ ပညာရေးကို ဦးစားပေးတဲ့ မိသားစုကြောင့် မူလတန်းကျောင်းဘဲ ရှိတဲ့ ဇာတိရွာကနေ ရန်ကုန်ကို ပြောင်းရွေ့အခြေချခဲ့ပါတယ်။လူမျိုးစုတိုင်းရင်းသားဖြစ်တဲ့အတွက် မြို့ပေါ်မှာစာသင်ရတဲ့အခါ စာသင်ကျောင်းအတွင်းမှာ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုတွေနဲ့ ကြုံတွေ့ခဲ့ရပါတယ်။

ကျောင်းအပ်တဲ့နေ့မှာဘဲ ချင်းနာမည် “ဇလန်အီယာန်း” ဆိုတဲ့ နာမည်ကနေ ဗမာနာမည်မှည့်လို့ဆိုတာကြောင့် ဇာလီအေး ဖြစ်ခဲ့ရတယ်။ ခရစ်ယာန်မိသားစု အသိုင်းအဝိုင်းမှာ ကြီးလာတဲ့အတွက် သီချင်းတွေနဲ့ ကြီးပြင်းခဲ့ပါတယ်။ Music ကျောင်းလည်းတက်ခဲ့သလို၊ အဆိုတော်လည်း ဖြစ်ချင်ခဲ့သူပါ။

            တက္ကသိုလ်ဝင်တန်းမအောင်ခင်ကတည်းက သီချင်းဆိုပြီး ဝင်ငွေရှာခဲ့ပါသေးတယ်။ နယ်လှည့် သီချင်းဆို ဖျော်ဖြေတာတွေလည်း လုပ်ခဲ့ပါတယ်။ နောက် မိဘမှ တက္ကသိုလ်ဆက်တက်ပြီး ဥပဒေမေဂျာ ယူခိုင်းတဲ့အတွက် ဥပဒေမေဂျာနဲ့ တက္ကသိုလ်တက်ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ဆွေမျိုးထဲမှာ အမှုကိစ္စတခုဖြစ်တဲ့အခါ ရှေ့နေတဦးက အမှုလိုက်ပေးတဲ့အတွက် ထောင်ဒဏ်နှစ်ရှည် ကျခံခြင်းမှ အယူခံမှုဖြင့် လွတ်မြောက် ခဲ့ပါတယ်။ အဲ့ကနေစပြီး ရှေ့နေအလုပ်ကို စိတ်ဝင်စားခဲ့ပါတယ်။

            လက်ရှိအချိန်မှာ ရှေ့နေအလုပ်နဲ့ အသက်မွေးဝမ်းကျောင်း ပြုခဲ့ပါတယ်။ အနုပညာအလုပ်တွေ မလုပ်တော့ပေမယ့် သီချင်းဆိုချင်တဲ့ အိပ်မက်တွေကတော့ ရှိနေဆဲပါ။ အမျိုးသမီးအရေး၊ LGBT အရေး၊ လူ့အခွင့်အရေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့လုပ်ငန်းတွေကို ဥပဒေပိုင်းကနေလည်း ဆောင်ရွက်လျက် ရှိပါတယ်။ နွေဦးတော်လှန်ရေးမှာ ဥပဒေအရ လိုအပ်တဲ့ကဏ္ဍကနေ လုပ်ကိုင်လျက်ရှိပါတယ်။

မေး။     ။ လက်ရှိတော်လှန်ရေးအပါအဝင် နွေဦးတော်လှန်ရေးအပါအဝင် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးဖြစ်စဥ် တစ်ခုလုံးကို ခြုံပြီးတော့သုံးသပ်ပေးပါရှင်။

ဖြေ။      ။ ကျွန်မတို့မြန်မာနိုင်ငံက ဒီတော်လှန်ရေးနဲ့ကတော့ မစိမ်းဘူး။ တော်လှန်ရေးခေတ်အဆက်ဆက်မှာ တော်လှန်ရေးတွေက နိုင်ငံရေးကြောင့်သော်လည်းကောင်း၊ လူမျိုးရေးကြောင့်သော်လည်းကောင်း၊ စနစ်တစ်ခု ကြောင့်သော်လည်းကောင်း အများကြီး ဖြတ်ခဲ့ရတယ်။ ဖြစ်စဥ်တိုင်းမှာ ပြောင်းလဲမှုတစ်ခုတော့ ဖြစ်တယ်။ ဒါပေမယ့် ပြောင်းလဲခြင်းရဲ့အကျိုးသက်ရောက်မှု ဆိုးကျိုးလောက်ပဲ ကျွန်မတို့ခံစားခဲ့ရတယ်။

ဒါပေမယ့် အခုလက်ရှိနွေဦးတော်လှန်ရေးက မျှော်လင့်ချက်တွေ ပြည့်စေတဲ့ ဖြစ်စဥ်တစ်ခုလို့ မြင်ရတယ်၊ လူတွေတော်တော်များများကလည်း ခေတ်ရဲ့အကြပ်အတည်းတွေကို ရင်ဆိုင်နေရပေမယ့်၊ တစ်ချို့ကတော့ သံသယတွေရှိသော်ငြားလည်းပဲ ပိုပြီးအကောင်းဘက်ကိုဖြစ်ပေါ်စေမယ်လို့ မျှော်လင့်ကြတယ်လို့ မြင်ပါတယ်။

မေး။     ။ ဆရာမအနေနဲ့ ဒီနိုင်ငံက ဘယ်လိုမျိုးနိုင်ငံရေးစနစ်တွေနဲ့ တည်ဆောက်ထားတဲ့ နိုင်ငံလို့ ပြောလို့ရမလဲ။

ဖြေ။      ။ အစောဆုံးကတော့ သက်ဦးဆံပိုင်ဘုရင်စနစ်ပေါ့နော်။ နောက်ပြီး ကိုလိုနီစနစ်အောက်မှာ နေခဲ့ရတယ်။ အဲ့ဒီကနေပြီးမှပဲ ကျွန်မတို့လွတ်လပ်ရေးကာလဖြစ်တဲ့အခါကျတော့ ဆိုရှယ်လစ်စနစ် ဖြစ်လာ တယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ ချမ်းသာတဲ့သူက တအားချမ်းသာတယ်၊ ဆင်းရဲတဲ့သူက တအားဆင်းရဲတယ်။ အဲတာကို အားလုံးသဘောထားနဲ့ မဟုတ်ဘဲ တစ်ဦးတစ်စုကနေပြီးတော့ သာတူညီမျှမှုဖြစ်စေချင်လို့ ဆိုပြီး တော့မှ လုပ်လိုက်တော့ အာဏာရှင်သဖွယ်လိုဖြစ်သွားတယ်ပေါ့နော်။

နောက်ပြီး အရပ်သားအစိုးရစီမံမှုတွေ အားနည်းတဲ့အခါမှာ စစ်တပ်က အာဏာသိမ်းတာတွေ စပေါ်လာပြီးတော့ ဆက်တိုက်အာဏာသိမ်းမှုတွေ ဖြစ်လာတာ အခုအထိဘဲပေါ့နော်။ မျက်မှောက်ခေတ်ကို ကြည့်မယ်ဆို ပညာရေး၊ စီးပွားရေးပြောမလား၊ ကဏ္ဍတိုင်းမှာ အလားအလာရှိတဲ့နိုင်ငံလို့ ပြောလို့ရတယ်။ ဒါပေမယ့် အလားအလာဆိုတာက အဲ့ဒီအပေါ်မှာမှ ကျွန်မတို့ ဘယ်လိုလုပ်ကြသလဲ၊ ဘယ်လိုမျိုး စတီယာရင်ကိုင်မလဲတော့လိုသေးတာပေါ့နော်။ နိုင်ငံလေး ပိစိထဲမှာ လူမျိုးပေါင်း အများကြီးပဲရှိတာ။ အရမ်းကို potential ရှိတဲ့နိုင်ငံလို့ ကျွန်မအနေနဲ့ မြင်တယ်။

မေး။     ။ နိုင်ငံတခုတည်ဆောက်မယ်ဆိုရင် ဘယ်လိုနိုင်ငံရေးစနစ်မျိုးတွေ၊ ဘယ်လိုအခြေခံမူတွေ၊ ဘယ်လိုစံနှုန်းတွေနဲ့ နိုင်ငံအသစ်တစ်ခုကို ပြန်တည်ဆောက်သင့်လဲ။

ဖြေ။      ။ ကျွန်မတို့စနစ်အသစ်ကို တည်ဆောက်မယ်ဆိုပေမဲ့ လူတွေကတော့ဒီလူပဲလေနော်၊ အဲတာကိုလည်း သတိချပ်စေချင်ပါတယ်။ စံတန်ဖိုးအနေနဲ့ သာတူညီမျှရှိတဲ့အခွင့်အရေး၊ gender အားလုံးအတွက် အခွင့်အလမ်းတစ်ခုကို ဖော်ဆောင်ပေးရလိမ့်မယ်။ မျှတမှုတို့၊ လူ့အခွင့်အရေးတို့ဆိုတာ စာအုပ်ထဲမှာ ရှိနေတာပဲလေနော်။

ဒါပေမယ့် affirmative actionတွေ လိုတယ်။ ဆိုကျပါစို့ တောရွာ၊ တောင်ပေါ်သူက အခုမှ ရန်ကုန်မှာကျောင်းလာတက်ရင် သူ့အတွက် အခက်အခဲတွေ ရှိနိုင်တယ်၊ ဘာလို့ဆို ပညာရေးအခြေအနေတွေ မတူဘူး။ ဒီလိုပြောလို့ တော၊တောင်ပေါ်ကပညာရေးမကောင်းဘူးလို့မပြောဘူး။ သူ့ရဲ့ adaptable က မမှီသေးတဲ့အခါမှာ affirmative action တွေပေးရလိမ့်မယ်။ ပြီးလည်းပြီးရော နောက်ထပ်တစ်ခုကကျတော့ လူလူချင်းပဲ မထူးခြားဘူး ပြောကြတယ်၊ မဟုတ်ဘူး၊ ထူးခြားတယ်။

ကျွန်မတို့ မွေးလာတာ တစ်ချို့ဆို Special Care လိုတဲ့သူတွေရှိတယ်။ အဲ့ဒီSpecial Careလိုတဲ့လူတွေအတွက်ကို ကျွန်မတို့ special schoolတွေ ကျွန်မတို့တည်ဆောက်ပေးရမယ်၊ အဲ့ဒါမှကျွန်မတို့ equal rights၊ equity၊ equitable ကို ရောက်မှာ ဖြစ်တယ်။ တိုင်းပြည်တည်ဆောက်တဲ့အချိန်မှာ အကုန်လုံးကို ခြုံငုံတဲ့ legal framework ရှိဖို့လိုပါတယ်။

နောက်ထပ် တစ်ခုက လူအားလုံး စီးပွားရေး ၊ လူမှုရေး၊ တရားမျှတမှုကို လက်လှမ်းမှီနိုင်တဲ့ စံတန်ဖိုးတွေကိုလည်း ထားရမယ်။ ဥပဒေမှာတော့ အမျိုးသမီးတွေစီးပွားရေးမလုပ်ရဘူးမပါဘူး၊ ခေတ်အဆက်ဆက်မပါခဲ့ဘူး။ ဒါပေမယ့် မိသားစုထဲမှာဆိုရင် "ဟယ် နင်ကယောကျာ်းရပြီ၊ နင်အိမ်မှာပဲနေ မိန်းကလေးက အိမ်မှာပဲနေတာ ကောင်းတယ်" ဆိုတာတွေ ကျွန်မတို့မလုပ်ဖို့လိုတယ်။

လူ့အဖွဲ့အစည်းမှာ ဖိနှိပ်မှုတွေရှိနေရင် ကာကွယ်ပေးမဲ့ ဥပဒေတွေ ထုတ်ရမယ်။ oppressive ဖြစ်လာပြီဆိုရင်အဲ့ဒါကိုprotectionပေးဖို့ဥပဒေရှိဖို့လိုတယ်။ နောက်ထပ် တစ်ခုက အုပ်ချုပ်ရေးမှာလည်း အမျိုးသမီးတွေပါဝင်ဖို့လိုတယ်၊ အရင်တုန်းက ကိုတာကိုတောင်းခဲ့တယ်။ အမှန်ဆို ကိုတာကို မပြောချင်ဘူး။ ဒါပေမယ့် တောင်းနေရတဲ့အဆင့်ကို ကျွန်မတို့ ဖြတ်သန်းခဲ့ရတယ်၊ ဖြတ်သန်းတာတောင်မှ မရခဲ့ပြန်တော့လည်း ထပ်ပြောနေရသေးတာပေါ့နော်။ သက်ဆိုင်တဲ့ ကဏ္ဍတွေမှာ သက်ဆိုင်တဲ့သူကို ဦးဆောင်မှုပေးဖို့ လိုပါတယ်။

နောက်ဆုံးတစ်ခုကကျတော့ ကျွန်မတို့အနေနဲ့ intersectionality ကိုလည်း သိဖို့လိုတယ်။ တချို့မိန်းကလေးတွေက အိမ်တွင်းအကြမ်းဖက်မှုကို ချိုးဖောက်တဲ့ ယောကျာ်းတစ်ယောက်ကို စွန့်ပစ်ရဲတယ်။ တချို့အမျိုးသမီးတွေက မစွန့်ပစ်ရဲဘူး။ ဒါက ပညာတတ်ခြင်း၊ မတတ်ခြင်း၊ ချမ်းသာခြင်း၊ မချမ်းသာခြင်းနဲ့ မဆိုင်ဘူး။ သူတို့ ကြုံတွေ့နေရတဲ့ပြဿနာအတိမ်အနက်က ယဥ်ကျေးမှုတွေ၊ ကျားမအမြင်တွေ၊ တာဝန်ယူမှု၊ တာဝန်ခံမှုတွေနဲ့ အများကြီးဆိုင်တယ်။

ဒါပေမဲ့ ကာကွယ် တားဆီးအပြစ်ပေးနိုင်မယ့် ဥပဒေတွေ ပြဌာန်းဖို့ လိုပါတယ်။ ဥပဒေတွေပြဌာန်းလို့ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုတွေ မရှိတော့ဘူးဆိုတာတော့ မဟုတ်ဘူး။ ဒါပေမယ့် အနည်းဆုံးတော့ ဒီဟာနဲ့ပတ်သက်ပြီးတော့မှ ဖြေရှင်းနိုင်တဲ့ နေရာရှိသွားတာ ဖြစ်တယ်။ ကျွန်မတို့မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဥပဒေပဲရှိပြီး အသက်မဝင်တဲ့ ဥပဒေတွေ အများကြီး ရှိပါသေးတယ်။

“Intersectionality ကိုလည်း သိဖို့လိုတယ်။ တချို့မိန်းကလေးတွေက အိမ်တွင်းအကြမ်းဖက်မှုကို ချိုးဖောက်တဲ့ ယောကျာ်းတစ်ယောက်ကို စွန့်ပစ်ရဲတယ်။ တချို့အမျိုးသမီးတွေက မစွန့်ပစ်ရဲဘူ။ ဒါက ပညာတတ်ခြင်း၊ မတတ်ခြင်း၊ ချမ်းသာခြင်း၊ မချမ်းသာခြင်းနဲ့ မဆိုင်ဘူး။ သူတို့ ကြုံတွေ့နေရတဲ့ပြဿနာအတိမ်အနက်က ယဥ်ကျေးမှုတွေ၊ ကျားမအမြင်တွေ၊ တာဝန်ယူမှု၊ တာဝန်ခံမှုတွေနဲ့ အများကြီးဆိုင်တယ်”

မေး။     ။ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်မှာ လူ့အဖွဲ့အစည်းအနေနဲ့ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးမှာရော အတွေးအမြင်လက်ခံမှု ဘယ်လောက်ထိ ပြောင်းလဲသွားလဲ။

ဖြေ။      ။ ကျွန်မတို့ သိသာ၊ မြင်သာရှိသွားတာက နိုင်ငံရေးမှာကျတော့ ကိုယ်လုပ်မှ ကိုယ်စားရတဲ့ အတွေးက မဟုတ်ဘူး ဆိုတာကို သူတို့သိသွားတယ်။ “ဘယ်အစိုးရကိုပဲ အားပေးခဲ့၊ အားပေးခဲ့ အဲဒီ့အစိုးရတွေက ထမင်းလာကျွေးတာမှ မဟုတ်ပဲ” ဆိုတော့ စကားက မှန်သလိုလိုတော့ ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် အခုဒီအချိန်မှာ အဲ့ဒီ့စကားက မဟုတ်ဘူးဆိုတာ ကျွန်မတို့အားလုံးက ခံစားရတယ်။ပြီးတော့ လူ့အဖွဲ့အစည်းအနေနဲ့ဆိုရင်‌ ဒီအချိန်မှာလည်း ခွဲခြားဆက်ဆံမှုတွေက ရှိနေဆဲပဲ။

ဒါပေမယ့် ကျွန်မတို့ ပေါ်ပေါ်ထင်ထင်မြင်တွေ့ရတာက၊ ခွဲခြားဆက်ဆံတာက မကောင်းဘူးဆိုတာ အတိုင်းအတာတစ်ခုထိ သူတို့လက်ခံလာကြတယ်။ နောက်တစ်ခု ကျတော့ စီးပွားရေး နဲ့ လူမှုရေးဆိုရင် အကုန်လုံးခံနေရတယ်။ “စီးပွားရေးက မလုပ်ရင် ငတ်မယ်တဲ့၊ လုပ်ပြန်တော့လည်း ရှုံးတယ်၊ ရှုံးလို့ မလုပ်ပြန်ရင်လည်းစားစရာမရှိဘူး” ဆိုတဲ့ဟာလိုမျိုးတွေ ခံစားနေရတယ်။ အဖက်ဖက်က အကျပ်အတည်းတွေနဲ့ အသက်ရှင်နေကြရတယ်။

မေး။     ။ အာဏာသိမ်းမှုနောက်ပိုင်းမှာ အမျိုးသမီးတွေအပေါ်မှာ ခွဲခြားနေတဲ့အယူအဆတွေ ဘယ်လောက်အထိ ပြောင်းလဲသွားတယ်လို့ မြင်ပါသလဲ။

ဖြေ။     ။ ကျွန်မရဲ့အမြင်ကတော့ ခွဲခြားမှုကအခုချိန်ထိရှိနေသေးတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတဲ့အခါမှာ အခုချိန်ထိ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာအကြမ်းဖက်ခြိမ်းခြောက်မှုနဲ့ပတ်သက်ပြီးတော့ ကျူးလွန်သူတွေကို မေးခွန်းတောင် မထုတ်တဲ့ အမှုတွေ အများကြီးကို မြင်နေရသေးတယ်။ တစ်ချို့ကတော့ ပြောတယ်၊ ဒါက ဘာအံ့ဩစရာရှိလဲလို့။

ဒါပေမယ့် ကျွန်မအံ့ဩတာပေါ့နော်၊ ဘာလို့ဆို စနစ်ကိုတော်လှန်နေတဲ့ကြားထဲမှာ ဒီဖြစ်စဉ်တွေအပေါ် ဘာသိ ဘာသာနေနေကြတုန်းဘဲ။ ဒီတော်လှန်ရေးအစိုးရဘက်ကတော့ ကျူးလွန်သူကို ရာထူးထုတ်ပယ်ရင်ပယ်၊ မပယ်ရင် အလုပ်ပြုတ်ရင်ပြုတ် ဒါပဲရှိတယ်။ သေချာမကိုင်တွယ်ကြဘူး။ ကိုင်တွယ်ဖို့လည်း စိတ်အားမ ထက်သန်ကြဘူး။ အခုနောက်ပိုင်း ကျွန်မပိုပြီးမြင်တာက အောက်ဖဲတအားလှန်ကြတယ်။

ဥပမာ အနေနဲ့ ဒီအမျိုးသမီး တစ်ယောက် လာဘ်စားတယ် သို့မဟုတ် လုပ်ရည်ကိုင်ရည်မကောင်းဘူးဆို အဲဒီလုပ်ရပ်ကို ပြောတာထက် ပုဂ္ဂိုလ်ရေးကိစ္စကို ပိုပြီး တိုက်ခိုက်ကြတယ်။ ရည်းစားများခဲ့တာတွေ၊ နောက်ပြီးသူ့သား သမီးတွေက ဘာဖြစ်တယ်၊ အဲတာတွေကို ပိုပြောကြတယ်။ ဒီတော်လှန်အစိုးရမှာတောင်မှ အမျိုးသမီးတွေကို ဘယ်လောက်အထိ နေရာပေးထားတာဆိုပြီး ပြောကြတယ်။ အမျိုးသမီးပါဝင်မှုကြောင့် နင်တို့ကို ငါတို့က နေရာပေးတာဆိုတော့ အဲ့ဒီစကား ဘယ်ကလာတာလဲ၊ အဲ့ဒီံ့အသုံးအနှုန်းလေးတွေကအစ မြင်နေရတယ်။

“ဒီတော်လှန်အစိုးရမှာတောင်မှ အမျိုးသမီးတွေကို ဘယ်လောက်အထိ နေရာပေးထားတာဆိုပြီး ပြောကြတယ်။ အမျိုးသမီးပါဝင်မှုကြောင့် နင်တို့ကို ငါတို့က နေရာပေးတာဆိုတော့ အဲ့ဒီစကား ဘယ်ကလာတာလဲ၊ အဲ့ဒီ့အသုံးအနှုန်းလေးတွေကအစ မြင်နေရတယ်”

နောက်ထပ်တစ်ခု စကားဝိုင်းဆွေးနွေးပွဲတွေ လုပ်တဲ့အခါမှာလည်း အမျိုးသမီးတွေကို နေရာသေချာ ပေးတာမတွေ့ဘူး။ ဒါပေမယ့် ဒီလိုပြောလို့ အမျိုးသမီးတွေ မဖြစ်မနေပါရမယ်ဆိုတဲ့ နေရာပေးတဲ့ ပုံစံကိုလဲ အားမပေးပြန်ဘူး ။ အမျိုးသမီးနေရာတကာပါစရာမလိုသလိုပဲ အမျိုးသားလည်း နေရာတကာပါစရာမလိုဘူး။

ဒါပေမယ့် ကဏ္ဍအလိုက်မှာ သင့်တင့်လျောက်ပတ်တဲ့သူတွေ ပါဖို့လိုပါတယ်။အခုချိန်မှာတော့ အမျိုးသမီး အချင်းချင်း တအားကို အားပေးတာကိုကျွန်မမြင်ရတယ်။ အမျိုးသမီးအတွက် အမျိုးသမီးရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် အမျိုးသမီးကိစ္စဖြစ်လာရင် အမျိုးသမီးအနေနဲ့ အရမ်းကြီးတဖက်စောင်းနင်း မဝေဖန်ဖို့လိုတယ်။ အချက်အလက်တွေနဲ့ ပြောဆိုဖို့ လိုပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးဖြစ်ခြင်းဆိုတဲ့ ခေါင်းစဥ်အောက်က‌နေ ခွဲခြားဆက်ဆံတာ၊ ဖိနှိပ်တာတွေကို ကြုံဖူးပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ ကျွန်မကတော့ စိန်ခေါ်မှုကို အခွင့်အလမ်းအနေနဲ့ ပြန်ပြီး ပြောင်းတယ်။ ရှေ့နေစလုပ်တုန်းက အမြဲတမ်းအမေးခံရတာက "သမီးလေး၊ ညည်းအသက်ဘယ်နှနှစ်လဲ” ဆိုတာကနေစတယ်။ ဒါပေမယ့် ယောကျာ်းလေးရှေ့နေငယ်ငယ်လေးတွေကို တစ်ခါမှ အဲ့လိုမေးတာ ကျွန်မမတွေ့ဘူး။ အခုကျွန်မတပည့် တွေလည်း အမေးခံရတယ်၊ ညည်းအသက်ဘယ်နှနှစ်လဲ ညည်းဒီအမှုလိုက်နိုင်ပါ့မလားဆိုပြီးတော့။

အမျိုးသမီးတွေဟာ ကိုယ့်အမြင်၊ ကိုယ့်အယူအဆအပေါ် Confident ရှိရှိနဲ့ ပြောရင်ကိုက ရိုင်းတယ် လို့ မြင်တတ်ကြတယ်၊ အဲ့နေရာမှာ အမျိုးသား သာဖြစ်ရင် "သူက အရမ်းယုံကြည်မှုတွေအပြည့်နော်" ဆိုတဲ့ လက်ခံယုံကြည်ပေးတတ်ကြတယ်။ ဆိုတော့ အမျိုးသမီးဖြစ်ခြင်းခေါင်းစဉ်အောက်ကနေ လူမှုရေး သို့မဟုတ် လုပ်ငန်းခွင်တို့မှာ ဖယ်ကြဉ်ခြင်း၊ ခွဲခြားဆက်ဆံခြင်းတွေလဲ ရှိပါလိမ့်မယ်။

သို့ပေမယ့် ငါက မိန်းမ မို့ ဒီလိုဆက်ဆံမှုကို ခံရတာဘဲလေ ဆိုပြီး သိမ်ငယ်မနေဖို့၊ လက်မခံလိုက်ဖို့ လိုပါတယ်။ တဆက်တည်းမှာလည်း ကျွန်မတို့က ကျွန်မတို့အတွက် ရပ်တည်ဖို့ လိုတယ်။ သို့သော် အဲ့လိုရပ်တည်ဖို့ကလည်း အမြဲတမ်းအတွက် ကျတော့ မလွယ်ကူပြန်ဘူး ခက်ခဲပြန်တယ်၊ ငိုရတယ် မျက်ရည်ကျရတယ်။ သို့သော်လည်း ကျွန်မတို့ ပြန်ရပ်တည်ဖို့ ကိုယ့်ရဲ့အားငယ်ခြင်းကို ပြန် Fight ရတယ်၊ ပြီးမှ အခြေအနေ ကို ပြန်တုံ့ပြန်ရတယ်။ ဒါကြောင့် ကိုယ့်ကိုယ်ကို အရင်တည်ဆောက်ရင်းနှင့် ကိုယ့်အားငယ်မှုကို ပြန် Fight ဖို့လိုပါတယ်။

မေး။     ။ ဒီတော်လှန်ရေးလေးနှစ်တာကာလအတွင်းမှာ အမျိုးသမီးတွေအနေနဲ့ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်ကို ဘယ်လိုကဏ္ဍတွေမှာ ထင်ထင်ရှားရှားရနေပြီလို့ မြင်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးတွေအနေနဲ့ အခုချိန်မှာ ပိုလွတ်လပ်စွာနဲ့ပြောပိုင်ခွင့်လောက်ပဲ ရှိသေးတယ်လို့ မြင်တယ်။ ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်က တင်းပြည့်ကျပ်ပြည့်တော့ မရှိသေးဘူးလိုပဲ ပြောရမယ်ထင်တယ်။ ဒါကျွန်မအမြင် ဆိုတော့ အမျိုးသမီးတွေ ဆုံးဖြတ်ခွင့်ရှိတဲ့နေရာကို ရောက်နေရင်တောင် တကယ်ဆုံးဖြတ်ခွင့်ရှိနေတာလား ဟန်ပြလား ဆိုတာ ပြန်ကြည့်ဖို့ လိုပါတယ်။ သူတကယ်နားလည်လို့လားဆိုတာ အဲ့ဒါလေးတစ်ခုတော့ရှိတယ်။

နောက်ပြီး တော့ အမျိုးသမီးမို့လို့ သူ့ကို ဒီနေရာပေးတာတွေလည်း လုပ်ကြတယ်။ ကျွန်မတို့ လိုချင်တာ ဒီလိုမျိုး မဟုတ်ဘူးလေနော်။ ပြည့်ဝတဲ့ ဆုံးဖြတ်မှုကို အမျိုးသမီးတွေရဖို့ အများကြီး လိုပါသေးတယ်။ ကျွန်မရဲ့ သုံးသပ်မှုကို ဒီနေရာမှာ တအားမှားချင်ပါတယ်။ “မဟုတ်ဘူး၊ ခင်ဗျားပြောတာ မှားတယ်၊ ဒီကဏ္ဍတွေမှာ အမျိုးသမီးတွေ အများကြီးဆုံးဖြတ်ခွင့်၊ ပါဝင်ခွင့် ရနေပြီ” ဖြစ်ရင်တော့ ကျွန်မရဲ့အမှားကို ကျွန်မဝမ်းသာစွာ လက်ခံချင်ပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်ပေါ်မှာ လျစ်လျူရှူမှုတွေမရှိဖို့ ပြည့်ပြည့်ဝဝပါဝင် နိုင်ဖို့အတွက် ဘာတွေလုပ်သင့်လဲ။

ဖြေ။      ။ အချင်းချင်းကြားမှာ ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာကျင့်သုံးမှုတွေကို အသိအမှတ်ပြု နားလည်လက်ခံဖို့လိုပါသည်။ ကျွန်မက တိုင်းရင်းသူဖြစ်သော်ငြားလဲ အခိုက်တန့်တခုမှာ ကိုယ့်ကို အကြောင်းမဲ့လာထိရင် အဲ့အခြေအနေကို ပြန်တုံ့ပြန်တတ်တယ်။ သို့သော်၊ အမျိုးသမီးရှေ့နေငယ်တိုင်း သို့မဟုတ် တိုင်းရင်းသူ အမျိုးသမီးတိုင်း အဲ့လိုချက်ခြင်း တုံ့ပြန်နိုင်မလား၊ ကျွန်မကိုယ်တိုင်လဲ တချို့သော အခြေအနေတွေမှာ ချက်ချင်းကြီးကို တုံ့ပြန်ဖို့ ခွန်အားအမြဲရှိနေမှာ မဟုတ်ဘူးလေ။

ဒါကြောင့် မတူကွဲပြားမှုတွေကို တဦးချင်းစီ ကစလို့၊ တိုင်းရင်းသားဆိုင်ရာ၊ ဒေသဆိုင်ရာ ယဉ်ကျေးမှုတွေကို နားလည်အသိအမှတ်ပြုဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဒါမှသာလျှင် အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်ပေါ်မှ ပြည့်ပြည့်ဝဝ ပါဝင်နိုင်ဖို့လိုပါတယ်။ အဲလို့ဖြစ်တည် ဖြည့်တင်းဖို့အတွက် Empowerment တွေလဲလိုပါတယ်။ နောက်တခုက မတူကွဲပြားမှုကို ဝမ်းမြောက် ကြိုဆိုတာတွေ လုပ်ဖို့လိုတယ်။

တချို့က အရမ်းကြီး မတူကွဲပြားရင် လုပ်ရတာခက်တယ်လို့ မြင်တယ်။ ခက်ခဲလည်း လုပ်ရမဲ့ အလုပ်ဖြစ်တယ်။ အမျိုးသမီးဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်ကို လျစ်လျူရှုမှုပပျောက်အောင် cultural recognition ရှိဖို့ လည်း လိုသလို၊ Honesty and Transperancy ရှိဖို့လဲ လိုအပ်ပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်အသစ်တွေထွက်လာဖို့ဘာတွေလုပ်သင့်လဲ။

“မတူကွဲပြားမှုကို ဝမ်းမြောက်ကြိုဆိုတာတွေ လုပ်ဖို့လိုတယ်။ တချို့က အရမ်းကြီး မတူကွဲပြားရင် လုပ်ရတာခက်တယ်လို့ မြင်တယ်။ ခက်ခဲလည်း လုပ်ရမဲ့ အလုပ်ဖြစ်တယ်”

ဖြေ။    ။ ခေါင်းဆောင်အသစ် ထွက်ပေါ်လာဖို့ မွေးထုတ်လို့ မရဘူး လို့ မြင်ပါတယ်။ တချို့က ဗီဇကနေလာတာ။ ဒါပေမယ့် ခေါင်းဆောင်ကောင်းဖြစ်အောင် Leadership training တော့ လုပ်ပေးလို့ရတယ်။ စနစ်တခုရဲ့ လမ်းသင့်မှုကြောင့် အဆိုပါ ခေါင်းဆောင်ဆိုသူတွေက အာဏာရှင်လမ်းကြောင်းကို ဖြစ်ထွန်းစေတတ်တယ်။ အချို့သော ခေါင်းဆောင်မှုတွေမှာဆို အဖွဲ့သားတွေထဲအမြဲတမ်းလိုလို ဘုကန့်လန့်တိုက်တာ၊ အကြံဉာဏ် ပေးတာထက် ဝေဖန်တဲ့သူတွေကို တွေ့ရတတ်တယ်။

ပြီးတော့ လူတိုင်းမှာ ဦးဆောင်သူကောင်း ဖြစ်လာဖို့ အခြေအနေတွေရှိသော်လည်း၊ ဆင်ခြင်တုံတရားနဲ့ ပြည့်သည့်နာခံသူကောင်းဖြစ်ဖို့လည်း လိုအပ်ပါတယ်။ ကျွန်မတို့ ဘယ်လိုအတူတကွ ဆောင်ရွက်ရမလဲဆိုတာကို လေ့လာဖို့ လိုပါတယ်။ နောက်ထပ်တစ်ခုက သက်ဆိုင်ရာ ကဏ္ဍအလိုက်မှာ skill building တွေကို လုပ်ဖို့လိုပါတယ်။

အဲ့ဒီပေါ်မှာမှ mentorship လည်း လိုတယ်။ ခေါင်းဆောင်တွေက third opinion ကို ယူတတ်ရတယ်။ နောက်တစ်ခုကကျတော့ အမျိုးသမီး ခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ Story တွေကို ကျွန်မတို့ များများပြောပေးဖို့ လိုတယ်။ အမျိုးသမီး ဦးဆောင်မှုနဲ့ ပတ်သက်ရင် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို အမြဲတမ်း highlight လုပ်တယ်။

ဒါပေမယ့် လူတိုင်းက ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်လို ကံဆိုးခြင်း၊ ကံကောင်းခြင်းကို မပိုင်ဆိုင်ထားကြဘူး။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနဲ့ ဒေါ်ခင်ကြည်တို့ရဲ့ သမီးအဖြစ်နဲ့ မွေးလာရတယ်၊ oxfordမှာ ကျောင်းတက်ရတယ်၊ သူတွေ့ခဲ့တဲ့ယောကျာ်းက သူ့ထက် သူ့ကိုအများကြီးနားလည်ပေးတဲ့ယောကျာ်းနဲ့ ဖြစ်တယ်။ ဒါပေမယ့် တချို့ women leaders တွေရဲ့ မိဘက စာတောင်မတတ်ဘူး၊ အိမ်တွင်းအကြမ်းဖက်ခံနေရတယ်။ ဒါတွေကိုဘယ်လို ဖြတ်ကျော်ခဲ့သလဲ ဆိုတာကို ဖော်ပြပေးဖို့လိုတယ်။

ဘဝတူ၊ ဖြတ်သန်းမှုတူတဲ့အမျိုးသမီးတွေ ဘယ်လိုမျိုးနဲ့ အခက်အခဲတွေကို ကျော်ဖြတ်ပြီး ဦးဆောင်ကြသလဲဆိုတာကို ဖော်ထုတ်ပေးဖို့ လိုပါတယ်။ အချုပ်ဆိုရရင် Education နဲ့ skill building လိုတယ်၊   legal policy တွေလိုတယ်၊ ပြီးတော့ gender equality ကို မြှင့်တင်တဲ့အခါမှာလည်း အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်တွေရဲ့ခက်ခဲတဲ့ ဖြတ်သန်းမှုပုံရိပ်လွှာတွေကို promote လုပ်ဖို့လိုတယ်လို့‌ ပြောချင်ပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေကနိုင်ငံရေးထဲမှာ တင်းပြည့်ကျပ်ပြည့်ပါဝင်လို့ရမဲ့ အခင်းအကျင်းတွေ ဖြစ်လာမယ်ဆိုရင် အနာဂတ်နိုင်ငံရေးက ဘယ်လိုအပြောင်းလဲဖြစ်လာမလဲ။

ဖြေ။      ။ ကျွန်မတို့ အမျိုးသမီးတွေက အလုပ်တစ်ခုလုပ်ရင် တစ်ယောက်ထဲ မလုပ်တတ်ဘူး၊ မလုပ်ချင် ကြဘူး။ ဒါကအမျိုးသမီးတွေရဲ့အကျင့်၊ ဒါ ကျွန်မတို့ရဲ့ မွေးဖွားလာတဲ့ပုံစံ ဖြစ်တယ်။ ပြီးတော့ ကျွန်မတို့ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ရင်ထဲကခံစားချက်က အကြာကြီးမထားဘူး၊ တစ်ယောက်မဟုတ် တစ်ယောက်ကို ပြောပြလိုက်ရမှ။

ဘယ်သူ့မှမပြောနဲ့နော်လို့ ပြောရင်တောင် ထပ်ပြီးပြောလိုက်ရမှ။ ဆိုတော့ ကျွန်မတို့နိုင်ငံရေးမှာ တင်းပြည့်ကျပ်ပြည့် ပါဝင်လာရင် ကျိန်းသေတယ် အာဏာရှင်ဖြစ်မှာမဟုတ်ဘူး။ တစ်ဖွဲ့လုံး၊ တစ်နိုင်ငံလုံးက အာဏာရှင်ဖြစ်ရင်တော့ ဖြစ်ကောင်းနိုင်တယ်။ ဘာလို့ဆို အမျိုးသမီးတော်တော်များများက collaborative သိပ်ကောင်းတယ်။ ရန်ဖြစ်ရင်တောင် အုပ်စုနဲ့ ရန်ဖြစ်တာ။

ဒါကြောင့်မလို့ ကျွန်မနိုင်ငံရေးနဲ့ပြောရင် ထိုနည်း ၎င်းပဲ ကျွန်မတို့ collaborative သိပ်ကောင်းတယ်။ အားလုံးရဲ့ဘုံသဘောတူညီမှုကို အခြေခံပြီး ဦးဆောင်မှု လုပ်တတ်ကြတယ်။ တခြားသော politician တွေက ပြောတာက အမျိုးသမီးတွေက ခေါင်းဆောင်နေရာ၊ ဆုံးဖြတ်ချက်ချတဲ့နေရာရောက်ရင် သူတို့ဆုံးဖြတ်ချက်မချနိုင်ဘူး ပြောကြတယ်။ အမှန်တော့မဟုတ်ဘူး တစ်ယောက်ထဲ ဆုံးဖြတ်ချက် မချချင်တာဖြစ်တယ်။ အိမ်ထောင်ရေးမှာတောင် မိန်းမတွေဆို ယောကျာ်းကို အမြဲတမ်း သွားသွားမေးတာ၊ တယောက်တည်း မဆုံးဖြတ်ကြဘူး။ နိုင်ငံရေးဆိုတာ မိသားစုကနေပဲ စတာ။ နောက်တခုက စကားတွေနဲ့ ဆွေးနွေးပြီး အဖြေရှာတာ ပိုအားကောင်းလာလိမ့်မယ်။ ဒါပေမယ့် ဝေဖန်မှုတွေက အများကြီးတက်နေမှာပဲ။ တချိန်တည်းမှာ အပြောင်းအလဲတွေ ရဲ့ နောက်မှာ မူဝါဒတွေ ဥပဒေတွေ ထုတ်ပြီး အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ လိုပါတယ်။

“အမျိုးသမီးတွေက ခေါင်းဆောင်နေရာ၊ ဆုံးဖြတ်ချက်ချတဲ့နေရာရောက်ရင် သူတို့ဆုံးဖြတ်ချက်မချနိုင်ဘူး ပြောကြတယ်။ အမှန်တော့မဟုတ်ဘူး တစ်ယောက်ထဲ ဆုံးဖြတ်ချက် မချချင်တာဖြစ်တယ်။ အားလုံးအမြင်ကို ယူပြီး ဆုံးဖြတ်ချက် ချချင်လို့ ဖြစ်တယ်”

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေပေါ်မှာ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုမရှိတော့မဲ့ နိုင်ငံတစ်ခုကို အနာဂတ်မှာ တည်ဆောက် နိုင်လိမ့်မယ်လို့ ဆရာမအနေနဲ့ ဘယ်လောက်အထိ ယုံကြည်ချက်ရှိလဲ။
ဖြေ။      ။ ခွဲခြားဆက်ဆံမှု မရှိတော့မဲ့နိုင်ငံဆိုတာ စိတ်ကူးယဉ်ဆန်လွန်းပါတယ်လေ။ ဒါကြောင့် ဒီခွဲခြားမှုတွေ မရှိမဲ့ နိုင်ငံသစ်ဆိုတာထက် ခွဲခြားဆက်ဆံမှုကျူးလွန်ခံရသူအတွက် တရားမျှတမှုကို ဆောင်ကျဉ်းပေးနိုင်မယ့် လူ့အဖွဲ့အစည်း၊ မူဝါဒ၊ ဥပဒေရေးရာနှင့်တရားစီရင်ရေးကို ပိုမျှော်လင့်မိပါတယ်။ ကျွန်မကိုယ်တိုင်နဲ့ ကျွန်မတို့နဲ့ ပတ်သက်ထိစပ်တဲ့သူတိုင်းက ခွဲခြားမှုမလုပ်ဘူးဆိုရင် ခွဲခြားမှုပပျောက်တဲ့တစ်နေ့က သူ့ဟာသူ ရောက်လာ လိမ့်မယ်၊ ပြောချင်တာမတောင်းပဲနဲ့ ပြည့်တဲ့ဆုဖြစ်သွားပါစေပဲလို့ ပြောချင်ပါတယ်။

“ခေတ်ဝန်ကိုထမ်းသောအမျိုးသမီးများ”စာအုပ်ကိုအောက်ပါလင့်ခ်တွင်ဒေါင်းယူဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီရှင်။ https://drive.google.com/file/d/1UeVjujGC87uvaNsU2_JQEFV4bi-9q7kh/view?usp=sharing

#politicsforwomenmyanmar
#whatishappeninginmyamar
#Advocacy
#politics
#media

0 Comments

5/11/2025 0 Comments

May 11th, 2025

မပြေသွယ်CDM တက္ကသိုလ်ကျောင်းသူ
သတင်းထောက်

အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအသံ စာစဉ်အမှတ် (၅) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြသည်။

“အခုအချိန်က စစ်ပဲတိုက်နေရမယ့် အချိန်မဟုတ်ဘဲ နိုင်ငံရေးနှင့် စစ်ရေးကို တန်းတူသွားဖို့ ကြိုးစားရမယ့်အချိန် ဖြစ်နေပြီ။ တိုင်းပြည်ကို ပြန်လည်ထူထောင်ဖို့ မူဝါဒတွေ စပြီးချမှတ်ရမယ့် အချိန်ကို ရောက်လာပြီ။ အဲဒီအချိန်မှာ မီဒီယာရဲ့အခန်းကဏ္ဍက ပိုအရေးပါလာပြီ”

မပြေသွယ်ဟာ စစ်ကျွန်ပညာရေးစနစ်အောက်မှာ ပညာမသင်ကြားလိုတဲ့ CDMကျောင်းသူ တစ်ယောက် ဖြစ်ပါတယ်။ ငယ်စဉ်ကတည်းက စာဖတ်ရတာကို နှစ်သက်သဘောကျခဲ့ပြီး စာရေးဆရာမ ဖြစ်ချင်ခဲ့သူတစ်ယောက်ပါ။ ၂၀၁၇ခုနှစ်တွင် နည်းပညာတက္ကသိုလ်တစ်ခုမှာ ပညာသင်ကြားခဲ့ပြီး ပထမနှစ်မှာပဲ ကျောင်းသားသမဂ္ဂရဲ့အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦး ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ကျောင်းသားထုအခွင့်အရေးကို ကျောင်းသားတိုင်းရရှိရမယ်ဆိုတဲ့အတိုင်း သူမပညာသင်ကြားခဲ့တဲ့ လေးနှစ်လုံး ကျောင်းသားအခွင့်အရေး အတွက် တိုက်ပွဲဝင်ခဲ့ပါတယ်။
စစ်အာဏာသိမ်းမှုဖြစ်ခဲ့ချိန်မှာတော့ အာဏာရှင်စနစ်ကိုလက်မခံတဲ့သူမဟာ ဆန္ဒပြသပိတ်တွေမှာ ပါဝင်ပြီး အာဏာရှင်ကိုတော်လှန်ခဲ့ပါတယ်။ အာဏာရှင်ကိုတော်လှန်ရင်းနဲ့ နိုင်ငံမှထွက်ပြေးတိမ်းရှောင် လာခဲ့ရပြီး နယ်စပ်တစ်နေရာမှာ သတင်းစာပညာကိုလေ့လာဆည်းပူးခဲ့ပြီး အာဏာရှင်ကို မီဒီယာကနေ တဆင့် တော်လှန်မယ်ဆိုတဲ့ ယုံကြည်ချက်နှင့် သတင်းမီဒီယာတိုက်တစ်ခုမှာ သတင်းထောက် အနေနှင့် ဝင်ရောက်လုပ်ကိုင်နေပါသည်။
လက်ရှိမှာတော့ ကျောင်းသားအခန်းကဏ္ဍကနေ အာဏာရှင်ကို ရသမျှတော်လှန်နေပြီး၊ သတင်းမီဒီယာကနေလည်း အာဏာရှင်တွေရဲ့ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုတွေ၊ အကြမ်းဖက်မှုတွေကို ပြည်သူလူထုဆီ မျှဝေမှတ်တမ်းတင်လျက် ရှိပါတယ်။

မေး။     ။ လက်ရှိနွေဦးတော်လှန်ရေးအပါအဝင် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးဖြစ်စဥ်နဲ့ပတ်သက်ပြီး ဆရာမရဲ့အမြင်ကို ပြောပြပေးပါဦးရှင့်။
ဖြေ။      ။ နွေဦးတော်လှန်ရေးမတိုင်ခင် မြန်မာပြည်ရဲ့နိုင်ငံရေးဖြစ်စဥ်ကိုပြောရမယ်ဆိုရင် နှစ်ပေါင်း၇၀ကျော် ကြာခဲ့တဲ့ ပြည်တွင်းစစ်ကနေစပြီး ပြောရမယ်။ ၁၉၄၈ မှာ လွတ်လပ်ရေးရပြီးတော့ ပင်လုံစာချုပ်ကနေ ဖြစ်လာတဲ့ ပြည်တွင်းစစ်က အခုချိန်ထိကို မပြီးနိုင်သေးဘူး။ အခုလက်ရှိနွေဦးတော်လှန်ရေးကို ဘယ်လို မြင်လဲဆိုရင် နိုင်ငံရေးက အချိုးအဆစ်တစ်ခုကို ရောက်နေပြီလို့ မြင်တယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၄ လပိုင်းလောက် ကနေစပြီး လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့တဲ့ဆုံးဖြတ်ချက်ကနေ ၂၀၂၅ ခုနှစ်အစကို ရောက်လာပြီ။ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ခဲ့တာလည်း သုံးနှစ်ကျော်တဲ့အနေအထားရှိလာပြီ။ တရုတ်နိုင်ငံရေးဝန်ကြီးဌာနက ထုတ်တဲ့ ကိုးကန့်နဲ့စစ်တပ်က အပစ်ခတ်ရပ်ပြီး ခက်ခက်ခဲခဲသိမ်းယူခဲ့ရတဲ့လားရှိုးကိုပြန်ပြီးပေးရတော့မယ့် အနေအထားကို တွေ့ရတယ်။ ပြီးတော့ တအာင်းနဲ့လည်းအပစ်ခတ်ရပ်တော့မယ့် သတင်းတွေကြားနေရတယ်။
အကုန်လုံးက လက်နက်ကိုင်တိုက်ရာကနေ စေ့စပ်ဆွေးနွေးတော့မယ်ဆိုတဲ့ အနေအထားအပေါ်ကို ဦးတည်လာပြီ။ လမ်းကြောင်းအစပျိုးလာပြီလို့မြင်တယ်။ တစ်နှစ်အတွင်းမှာ NUGအစိုးရအနေနဲ့ စစ်တပ်နဲ့ ဘယ်လို စေ့စပ်ဆွေးနွေးမှုတွေလုပ်မှာလဲ၊ စစ်တပ်ကိုပြုတ်ကျတဲ့အထိတိုက်မှာလား ဆိုတာတွေမှာ စဥ်စားစရာ ရှိလာတယ်။ စေ့စပ်ဆွေးနွေးတယ်ဆိုတာမှာလည်း ပြည်သူတွေကရော စစ်တပ်နဲ့ ဆွေးနွေးချင်ရဲ့လား ဆိုတဲ့ အပေါ်မှာ NUG အစိုးရအနေနဲ့ ဖိအားတစ်ခုရှိနေတယ်လို့ ကျွန်မမြင်တယ်။

ကျွန်မ ယုံကြည်ထားတဲ့ လမ်းစဥ် တစ်ခုရှိတယ်။ တော်လှန်ရေးတိုက်တဲ့ဆိုတဲ့အပေါ်မှာ နောက်ဆုံးတော့ ဘယ်လိုပဲ ဖြစ်ဖြစ် စကားဝိုင်းပေါ်ကို ရောက်ရမယ်ဆိုတာပါ။ အဲလိုယုံကြည်တဲ့အတွက် လက်နက်ကိုင် တော်လှန်ရေးကလည်း ဒီလမ်းစဥ်ကိုသွားဖို့ ပေါင်းကူးလေးတစ်ခုဖြစ်တယ်လို့ လက်နက်ကိုင် တော်လှန်ရေးအစကတည်းက အယုံအကြည်ရှိခဲ့တယ်။၂၀၂၄ ဒီဇင်ဘာမှာလည်း ရွေးကောက်ပွဲ လုပ်တော့မယ်လို့ စစ်တပ်ဘက်ကအသံထွက်လာတယ်။ ရွေးကောက်ပွဲ လုပ်တယ်ဆိုတာနဲ့ စစ်တပ်က တင်မြှောက်လိုက်တဲ့ အနိုင်ရရှိသူတွေဟာ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့အစိုးရဖြစ်တယ်လို့ ကမ္ဘာကသာမက UN ကပါ အသိအမှတ်ပြုရတော့မယ်။

ရွေးကောက်ပွဲ မဖြစ်အောင်လို့ တော်လှန်ရေး အင်အားစုတွေဘက်က ဘယ်လိုတွန်းအားပေးမလဲ၊ ရွေးကောက်ပွဲ ဖြစ်သွားခဲ့ရင် တက်လာတဲ့အစိုးရက မြန်မာပြည်ရဲ့ အစိုးရမဟုတ်ပါဘူးဆိုတာကို ဘယ်လိုမျိုးတန်ပြန်တိုက်မလဲ ဆိုတာတွေကို စဥ်းစားစရာ အများကြီး ရှိလာတယ်လို့ မြင်ပါတယ်။ ၂၀၂၅ကတော့ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးမှာ၊ နွေဦးတော်လှန်ရေးမှာ အပြောင်းအလဲ အချိုးအကွေ့ တစ်ခုဖြစ်မယ်လို့ မြင်ပါတယ်။

မေး။     ။ နွေဦးတော်လှန်ရေးက စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးဖြစ်တဲ့အတွက် နိုင်ငံအသစ်တည်ဆောက် တဲ့အခါ ဘယ်လိုစံနှုန်းအသစ်တွေ ၊ မူဝါဒတွေ၊ အခြေခံမူတွေနဲ့ တည်ဆောက်သင့်ပါသလဲ။
ဖြေ။      ။ အခြေခံစံနှုန်းတွေ ၊ မူဝါဒတွေဆိုတဲ့နေရာမှာ ယခုတိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်တွေသွားချင်နေတဲ့ သူတို့က ဘယ်လိုနိုင်ငံမျိုးကို သွားချင်လဲ၊ ဗမာလူမျိုးစုတွေဘက်ကရော ဘယ်လိုမျိုးသွားချင်တာလဲ၊ ပြန်တည်ဆောက်ချင်တဲ့ နိုင်ငံတော်က ဘယ်လိုမျိုးလဲဆိုတာကို စဥ်းစားရမယ်။ အာရက္ခတပ်တော် (AA) ဆိုရင် ရှင်းတယ်၊ ရခိုင့်နိုင်ငံတော်ဖြစ်ရမယ်ဆိုတဲ့ နိုင်ငံရေးဦးတည်ချက်နဲ့ ကြိုးပမ်းမှုတွေ ရှိတယ်။ စစ်ရေးအရ အားသာမှုတွေ ရှိလာတယ်။ စစ်ရေးအရတင်မဟုတ်ဘဲ နိုင်ငံရေး အပိုင်းမှာလည်း ဘယ်လိုနိုင်ငံတစ်ခုကို အုပ်ချုပ်မလဲဆိုတာမှာ စဥ်းစားချက်တွေ ရှိလာတယ်။

အခုဆိုရင် ကရင် ၊ ကရင်နီတို့မှာဆို ကောင်စီတွေရှိလာတယ်။ ဗမာတွေဘက်ကရော ဘယ်လိုမျိုးစဥ်းစားချက်တွေ ရှိမလဲ။ ကိုယ့်အသက်နဲ့တွက်ရင် ဆယ်စုနှစ်တစ်ခုစာက စစ်အစိုးရရဲ့ဖိနှိပ်မှုအောက်မှာ နေခဲ့ရတယ်။ စစ်အုပ်စုရဲ့အုပ်ချုပ်မှုတွေက နိုင်ငံရဲ့ အရေးကြီးတဲ့ မဏ္ဍိုင်တွေဖြစ်တဲ့အုပ်ချုပ်ရေး၊ ဥပဒေပြုရေးတွေမှာ ချုပ်ကိုင်ထားတယ်။ အခုနိုင်ငံအသစ်ကို တည်ဆောက်တဲ့အချိန်မှာ ကျွန်မအနေနဲ့ ဥပဒေပြုရေးကို ခိုင်မာတဲ့ ဥပဒေတွေနဲ့ အကောင်းမွန်ဆုံး နိုင်ငံတစ်ခုကို တည်ဆောက်ချင်တယ်။ အဓိကအရေးကြီးတာက နိုင်ငံတစ်ခုကို စီမံအုပ်ချုပ်ရတာက ဖွဲ့စည်းပုံလို့ မြင်တယ်။

၂၀၀၈ဖွဲ့စည်းပုံကို ဖျက်သိမ်းတယ်ပြောပေမယ့် ၂၀၀၈ ကိုပဲ အခြေခံပြီး လုပ်ထားတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်နဲ့ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တွေကနေပဲ အခု NUG အစိုးရမှာ ပါဝင်လာတဲ့ အပိုင်းတွေရှိတယ်။ Constitution တစ်ခုကို ဖျက်လိုက်တယ်ဆိုပေမယ့် နောက်ထပ် အသစ်လုပ် ထားတဲ့ FDC ကရော အသက်ဝင်ပြီလား။ Constitution တစ်ခု မရှိဘဲနဲ့ အရှေ့တစ်ခုကိုဖျက်လိုက်တယ် ဆိုတာကို ကျွန်မတစ်ဦးတည်းအမြင်အရတော့ ခိုင်မာမှုမရှိဘူးလို့ မြင်တယ်။

NUCC ကဆွဲထားတဲ့ FDCမှာရော တိုင်းရင်းသားအဖွဲ့တွေရဲ့ လိုအပ်ချက်တွေရော အပြည့်အဝပါဝင်ရဲ့လား။ ဥပဒေတွေကို ခိုင်ခိုင်မာမာ ပြုရမယ်။ နိုင်ငံအသစ်ကို ထူထောင်ရာမှာ political ပိုင်းကိုသာမက ပညာရေးပိုင်းကိုလည်း မြှင့်တင်ရမယ်။ စီးပွားရေးပိုင်းကိုလည်း အစကနေပြန်ပြီး ဆွဲတင်ရမှာဖြစ်တယ်။

“စစ်သင်တန်းမှူးတွေက အမျိုးသမီးတွေဖြစ်နေတာကို တွေ့လိုက်ရတော့ ပျော်ရွှင်ရတယ်ဆိုတဲ့ ခံစားချက်ကို ရတယ်”

မေး။     ။ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်မှာ အမျိုးသမီးတွေအပေါ်မှာခွဲခြားတဲ့ အယူဝါဒတွေ ၊ အယူအဆတွေ ဘယ်လောက်ထိအပြောင်းလဲသွားတယ်လို့ မြင်ပါသလဲ။
ဖြေ။      ။ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်မှာ ကျားမခွဲခြားမှုက အများကြီးပြောင်းလဲသွားတယ်။ ယဉ်ကျေးမှုက မြန်မာပြည်မှာ အမျိုးသမီးတွေကို အများကြီးဖိနှိပ်ခဲ့တယ်။ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်းမှာဆိုရင် အမျိုးသမီး တွေ စစ်ရေးမှာ ပါဝင်လာတယ်။ MDY-PDF ရဲ့ စစ်သင်တန်းမှူးတွေက အမျိုးသမီးတွေဖြစ်နေတာကို တွေ့လိုက်ရတော့ ပျော်ရွှင်ရတယ်ဆိုတဲ့ ခံစားချက်ကိုရတယ်။

လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေး စတဲ့အချိန်ကဆိုရင် အမျိုးသမီးတွေကိုအားနည်းလို့ သေနတ်မထမ်းနိုင်ပါဘူးဆိုပြီးတော့ ဆေးမှူးတွေပဲ လုပ်ခိုင်းခဲ့တယ်။ သေနတ်ကိုင်ပြီး ကင်းစောင့်ခိုင်းတယ်။ စခန်းမှာ အမျိုးသမီးတွေ ခွဲခြားဆက်ဆံခံရတယ်။ နှစ်ပေါင်းဆယ်နဲ့ချီပြီးတော့ ခံခဲ့ရတာဖြစ်လို့ အပြစ်တင်လို့လည်း မရဘူး။ အခုဆိုရင် စစ်ရေးမှာ အမျိုးသမီးရဲ့ဆုံးဖြတ်မှုတွေ ပါလာတယ်။

ဝန်ကြီးဌာနတွေမှာဆိုရင်လည်း အမျိုးသမီးပါဝင်မှုက တိုးတက်လာ တာကို မြင်ရတယ်။ ဒီထက်ပိုပြီးတော့ အမျိုးသမီးတွေနိုင်ငံရေးမှာ ထပ်ပါဝင်ဖို့လည်း လိုအပ်သေးတယ်။ မီဒီယာပိုင်းမှာ အရင်ကထက်စာရင် အမျိုးသမီးသတင်းထောက်တွေ ပိုများလာတယ်။ ကျွန်မတို့ အရှေ့မျိုးဆက်ရဲ့ အမြင်တွေကို မပြောင်းလဲနိုင်သေးဘူး။ နောက်ထပ်မျိုးဆက်တစ်ခုမှာတော့ အမျိုးသမီးတွေအပေါ် ထားတဲ့ အမြင်က အတိုင်းအတာတစ်ခုထိပြောင်းလဲသွားတယ်လို့ ထင်တယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်အပြည့်အဝရရှိဖို့ ၊ လျစ်လျူရှုမှုတွေ ပပျောက်ဖို့ ဘာတွေ လုပ်ဆောင်သင့်သလဲ။
ဖြေ။      ။ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ နိုင်ငံရေးသမိုင်းမှာ အမျိုးသမီးပါဝင်မှုက သိသိသာသာကိုလျော့နည်းတယ်။ အမျိုးသား ဆယ်ယောက်ဆို အမျိုးသမီးကတစ်ယောက်လောက်ပဲ၊ အဲလိုပါတဲ့အမျိုးသမီးတွေကလည်း ပတ်ဝန်းကျင်ရဲ့ အပြောအဆိုကို ခံရတယ်။ အမျိုးသမီးနဲ့ နိုင်ငံရေးလုံးဝမအပ်စပ်ဘူးဆိုတဲ့ community ကြီးထဲမှာ ကျွန်မတို့ ရှင်သန်ခဲ့ရတယ်။

အမျိုးသမီးတွေကို အိမ်ထောင်ပြုကလေးမွေးဆိုတဲ့ စံနှုန်းတစ်ခုအနေနဲ့ပဲ သတ်မှတ်ထား ကြတယ်။ အမျိုးသမီးတွေက ကိုယ့်ရဲ့ capacity မြှင့်တင်နိုင်ဖို့ ကိုယ်ကိုကိုယ်ကပဲ ကြိုးစားရမှာ ဖြစ်တယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အမျိုးသမီးနိုင်ငံရေးတွေ အတိုင်းအတာတစ်ခုထိ ရှိလာကြတယ်၊ သူတို့ကိုယ်စီမှာ ဆုံးရှုံးမှုတွေလည်း ရှိကြတုန်းပဲ။ သူတို့ကို နောက်ကွယ်ကနေ support လုပ်ပေးနိုင်ဖို့ အမျိုးသမီးတွေ ရှိဖို့ လိုအပ်တယ်။

မေး။     ။ စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးမှာ မီဒီယာရဲ့အခန်းကဏ္ဍက ဘယ်လောက်ထိအရေးပါလဲ။
ဖြေ။      ။ မီဒီယာဆိုတာ စတုတ္ထမဏ္ဍိုင်ဖြစ်တယ် ၊ ၂၀၂၅ က နွေဦးတော်လှန်ရေးအတွက် အချိုးအကွေ့တစ်ခု ဖြစ်တယ်။ အခုဆိုရင် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေကလည်း ထိန်းချုပ်နယ်မြေတွေ ရလာကြပြီ။ ဗမာလူမျိုးစုတွေလည်း ထိန်းချုပ်နယ်မြေတွေ ရလာကြပြီ။ အခုအချိန်ကစစ်ပဲတိုက်နေရမယ့် အချိန်မဟုတ်ဘဲ နိုင်ငံရေးနှင့် စစ်ရေးကို တန်းတူသွားဖို့ကြိုးစားရမယ့်အချိန်ဖြစ်နေပြီ။

တိုင်းပြည်ကိုပြန်လည်ထူထောင်ဖို့ မူဝါဒတွေကို စပြီးချမှတ်ရမယ့်အချိန်ကိုရောက်လာပြီ။ အဲဒီအချိန်မှာ မီဒီယာရဲ့အခန်းကဏ္ဍကအရေးပါလာပြီ။ ရခိုင်ဆိုရင် ပြည်နယ်တစ်ခုလုံးနီးပါး သိမ်းယူနိုင်ပြီး ရခိုင့်နိုင်ငံတော်တည်ဆောက်ဖို့ စတင်နေပြီ။ဘယ်လိုမူဝါဒတွေချမှတ်ပြီး ရခိုင်ပြည်နယ်ကို အုပ်ချုပ်မှာလဲ ၊ အခြားဒေသတွေနဲ့ရော ဘယ်လို ချိတ်ဆက်မလဲ ဆိုတာကို မီဒီယာအနေနဲ့စောင့်ကြည့်ပြီး တိုက်တွန်းထောက်ပြဖို့လည်း လိုအပ်တယ်။

အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အစိုးရအနေနဲ့ရော စစ်တပ်ဘက်က ပြုလုပ်မယ့် ရွေးကောက်ပွဲနှင့် ပတ်သက်ပြီးဘယ်လိုမျိုးစီစဥ်မှုတွေရှိလဲ ဆိုတာကိုလည်း မေးခွန်းထုတ်ရမှာ ဖြစ်တယ်။ ကျန်တဲ့တိုင်းရင်းသားလူမျိုးစုတွေလည်း သူတို့ရဲ့ဒေသတွေမှာ အုပ်ချုပ်မှုတွေကို ဘယ်လိုဖော်ဆောင်ဖို့လုပ်ဆောင်နေကြသလဲဆိုတာကိုလည်း မေးခွန်းထုတ်ရမှာဖြစ်တယ်။ အဲဒါကြောင့် ဒီစနစ် ပြောင်းတော်လှန်ရေးမှာ မီဒီယာရဲ့အခန်းကဏ္ဍကလည်း အရေးပါတဲ့နေရာတစ်ခုအနေနဲ့ ပါဝင်နေပါတယ်။

မေး။     ။ ကိုယ်တိုင်ရောမီဒီယာမှာ လုပ်ကိုင်နေတာဆိုတော့ အမျိုးသမီးဆိုတဲ့ဖြစ်တည်မှုကြောင့် ခွဲခြားဆက်ဆံခံရတာ ၊ ဖိနှိပ်ခံရတာတွေကို ကြုံဖူးလား။
ဖြေ။      ။ ကျွန်မကမီဒီယာမှာလုပ်နေတာ အချိန်တစ်ခုပဲရှိသေးတာဆိုတော့ ကိုယ်တိုင်တော့ မကြုံဖူးသေးဘူး။ မီဒီယာလောကမှာတော့ ခွဲခြားဆက်ဆံခံရမှုကတော့ ရှိပါတယ်။ အချို့တွေဆို အမျိုးသမီးဖြစ်လို့ သတင်း လိုက်တာမှာ ကန့်သတ်ခံရတာတွေရှိတယ်။ သတင်းထောက်ဆိုတာ ဘယ်လိုသတင်းအမျိုးအစားဖြစ်ပါစေ၊ ပြည်သူကို ချပြရာမယ့် အရာတွေဆို ရေးရမှာပဲ။ လုပ်ခလစာဖိနှိပ်ခံတာတွေ ၊ ထိပါးနှောင့်ယှက်ပြောဆိုခံရတာ ရှိတယ်။ အမျိုးသမီးဖြစ်လို့ ခရီးသွားပြီးသတင်းယူရမယ့်အရာတွေမှာ ချန်ခဲ့တာတွေရှိတယ်။

ဒါကတော့ မီဒီယာလောကတစ်ခုတည်းမှ မဟုတ်ပါဘူး။ ကျန်တဲ့ကဏ္ဍတွေမှာလည်း အမျိုးသမီးဖြစ်လို့ ခွဲခြားခံရတာတွေ အများကြီးပါပဲ။ ကျွန်မတို့နိုင်ငံမှာ စာရင်းကိုင်၊ အတွင်းရေးမှူးရာထူးတွေဆို အမျိုးသမီးတွေကိုပဲ ခန့်ကြတာ များတယ်။ သတင်းတိုက်တွေမှာလည်း ရုံးမှာအထိုင်ချပြီးလုပ်ရမယ့်အလုပ်တွေကို အမျိုးသမီးတွေပဲလုပ်ကြ ရတာများတယ်။
ကျွန်မတို့နိုင်ငံရဲ့ပြသာနာက ကျားမတန်းတူညီမျှမှုကို နားမလည်ကြတာကြောင့်ပါ။ အခုနွေဦးတော်လှန်ရေး ကာလမှာ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုဖို့ခက်ခဲတဲ့ အကြမ်းဖက်မှုတွေကို အမျိုးသမီးတွေကြုံတွေ့ရတယ်။ ပဋိပက္ခဖြစ်တဲ့ ဒေသတွေက အမျိုးသမီးတွေဆို ထုတ်ဖော်ပြောဖို့ ပိုခက်ခဲတယ်။ Gender Based Violence ခံရတဲ့ အမျိုးသမီးတွေကို ထုတ်ဖော်ပြောဆိုနိုင်ဖို့ မီဒီယာရပ်ဝန်းတစ်ခုလုပ်ဖို့လိုအပ်တယ်။ကျူးလွန်ခံရတဲ့လူကို ထုတ်ဖော်နိုင်ဖို့ နစ်နာသူအမျိုးသမီးအတွက် လုံခြုံစိတ်ချရမယ့် နေရာတစ်ခုလည်း ဖန်တီးပေးရမယ်။ အဲလိုထုတ်ဖော်ပေးမှာသာ လွတ်လပ်မှု၊ တရားမျှတမှု ပိုမိုအားကောင်းလာပြီး၊ ကျူးလွန်တဲ့လူတွေကိုလည်း လူ့အသိုင်းအဝိုင်းက ဖယ်ကြဉ်နိုင်မှာ ဖြစ်တယ်။

မေး။     ။ နွေဦးတော်လှန်ရေးမှာ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်တွေအနေနဲ့ ဘယ်လိုကဏ္ဍမှာ အရေးတကြီး ပါဝင်ဖို့ လိုအပ်ပါသလဲ။
ဖြေ။      ။ နိုင်ငံရေးဆုံးဖြတ်ခွင့်ရနိုင်တဲ့အပိုင်းမှာ အမျိုးသမီးတွေ ပါဝင်ဖို့လိုအပ်နေတယ်။ အမျိုးသား ညီညွတ်ရေးအစိုးရမှာဆိုရင်လည်း နိုင်ငံရေးဦးဆောင်မှုအပိုင်းမှာ အမျိုးသမီးပါဝင်မှု မရှိဘူးလို့ မြင်တယ်။ အုပ်ချုပ်ရေးနှင့် စစ်ရေးပိုင်းမှာလည်း အမျိုးသမီးတွေဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့် ရှိမနေတာကို တွေ့ရတယ်။ အမျိုးသမီး တွေရဲ့ ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်ကို ထင်ထင်ရှားရှားမတွေ့ရဘူးလို့ ပြည်သူတစ်ယောက်အနေနဲ့ သုံးသပ်မိပါတယ်။

မေး။     ။ နိုင်ငံရေးမှာ အမျိုးသမီးတွေတင်းပြည့်ကျပ်ပြည့်ပါဝင်လာမယ်ဆိုရင် အနာဂတ်နိုင်ငံရေးက ဘယ်လိုမျိုးပြောင်းလဲမှုတွေ ရှိလာမလဲ။
ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးတွေ ပါဝင်လာမယ်ဆိုရင် အနာဂတ်နိုင်ငံရေးမှာ ကျားမတန်းတူညီမျှမှုက မြင့်တက် လာမယ်လို့ မြင်တယ်။ ပြီးတော့ တရားမျှတမှုပိုင်းလည်း ပိုမိုအားကောင်းလာပြီး ဖိုဝါဒီကြီးစိုးမှုကလည်း အတိုင်းအတာတစ်ခုထိ လျော့ကျသွားမယ်လို့ ထင်တယ်။ အလုံးစုံလျော့ကျဖို့အတွက်တော့ ကျွန်မတို့ အချိန်ယူရမယ်။

မေး။     ။ အနာဂတ်မှာ အမျိုးသမီးတွေအပေါ်ခွဲခြားဆက်ဆံမှုမရှိတဲ့နိုင်ငံဖြစ်လာဖို့ ဘယ်လောက် မျှော်လင့်ထားလဲ။
ဖြေ။      ။ စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေး လုပ်နေပါတယ်ဆိုတဲ့ လူတွေမှာတောင် အမျိူးသမီးတွေအပေါ်မြင်တဲ့ အမြင်ကမပြောင်းလဲသေးဘူး။ယဉ်ကျေးမှုတော်လှန်ရေး လုပ်နေပါတယ် ဆိုတဲ့လူတွေကိုယ်တိုင်ကိုက အဲဒီ ယဉ်ကျေးမှုထဲမှာ ပိတ်မိနေကြတုန်းပဲ။ အမျိုးသမီးတွေက ဒီထက်ပိုစည်းလုံးပြီး နှစ်ပေါင်းများစွာ ဖိနှိပ်ထားတဲ့ ကျွန်မတို့နိုင်ငံ၊ လူ့အဖွဲ့အစည်းရဲ့ ယဉ်ကျေးမှုကို ပြောင်းလဲတော်လှန်ကြရမှာ ဖြစ်တယ်။

“ခေတ်ဝန်ကိုထမ်းသောအမျိုးသမီးများ”စာအုပ်ကိုအောက်ပါလင့်ခ်တွင်ဒေါင်းယူဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီရှင်။ https://drive.google.com/file/d/1UeVjujGC87uvaNsU2_JQEFV4bi-9q7kh/view?usp=sharing

#politicsforwomenmyanmar
#whatishappeninginmyamar
#Advocacy
#politics

#media

0 Comments