Blog Posts

5/12/2025 0 Comments

May 12th, 2025

မဘီး ဖီးမနစ်ဇင်နှင့် ဂျန်ဒါတန်းတူညီမျှရေးသုတေသီ
တည်ထောင်သူ (မြစ်ရေစီးသံစာစဉ်)

အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအသံ စာစဉ်အမှတ် (၅) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြသည်။

“အမျိုးသမီးတွေကို မလေးစားနိုင်ပဲနဲ့ လူ့ကျင့်ဝတ်တွေကိုတောင်မှ မစောင့်ထိန်းနိုင်တဲ့သူတွေဟာ ကျွန်မတို့ကို ဦးဆောင်မယ့်နေရာမှာ တကယ်ရှိသင့်ရဲ့လားဆိုတာ မေးခွန်းပြန်ထုတ်ကြသင့်ပါတယ်”

မဘီးဟာ ရန်ကုန်မြို့ ဇာတိဖြစ်ပြီး ၁၉၉၄ ခုနှစ်မှာ မွေးဖွားခဲ့ပါတယ်။ ထုံးတမ်းစဥ်လာများနှင့် ဘာသာရေးအား ခိုင်မာစွာယုံကြည်ကျင့်သုံးတဲ့ ခရစ်ယာန်မိသားစုမှာ မွေးဖွားခဲ့ပြီး မွေးချင်းများ အနက် အကြီးဆုံးသမီး ဖြစ်ပါတယ်။ ငယ်စဥ်ကတည်းက စာရေးခြင်း၊ စာဖတ်ခြင်း၊ ပန်းချီဆွဲခြင်းနှင့် တေးဂီတကို ဝါသနာပါပြီး လေ့လာလိုက်စားခဲ့ပါတယ်။ လွတ်လပ်မှုကို ချစ်မြတ်နိုးသူ ဖြစ်တာကြောင့် ဆယ်ကျော်သက်အရွယ်ကပင် အမျိုးသမီးဖြစ်ခြင်းကြောင့် နေ့စဥ်ဘဝမှာ ကန့်သတ်ခံရခြင်းများ၊ ပြောဆိုဝေဖန်ခံရမှုများကို တရားမျှတမှုမရှိ၊ လွတ်လပ်မှုဆိတ်သုဥ်းမှုအပေါ် ဖြစ်ရခြင်း၏ အကြောင်းအရင်းများကို ပိုမိုစူးစမ်းချင်သူ ဖြစ်ပါတယ်။

အထက်တန်းအောင်မြင်ပြီးနောက် ၂၀၁၁ ခုနှစ်တွင် ASEAN Full Bright Scholarship ကို ရရှိခဲ့ပြီး B.A(Hons) in Communication (လူထုဆက်သွယ်ရေးဆိုင်ရာဘွဲ့) ကို ပြည်ပတွင် တက်ရောက်ခဲ့ပြီး၊ မြန်မာပြည်ပြင်ပမှာ အမျိုးသမီးတွေ မည်မျှလွတ်လပ်ခွင့်နှင့် လုပ်ဆောင်ခွင့်များ ရရှိနေသည်ကို တွေ့မြင်ခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်၊ မြန်မာစာဌာနမှ ဖွင့်လှစ်သော စာပေဖန်တီးရေးသားမှုနှင့် တည်းဖြတ်မှုဆိုင်ရာ အတတ်ပညာဘွဲ့လွန်ဒီပလိုမာကို ရရှိခဲ့ပါသည်။

ထို့နောက် ဘွဲ့ရပြီးချိန်တွင် ပြည်တွင်းရှိ စွန့်ဦးအမျိုးသမီးအဖွဲ့တွင် ဝင်ရောက်လုပ်ဆောင် ခဲ့ပါသည်။ ထိုသို့လုပ်ဆောင်နေစဥ်တွင် ဂျဲန်ဒါအခြေပြုအကြမ်းဖက်မှုမှ ရှင်သန်လွတ်မြောက်လာသူ အမျိုးသမီးများ၊ ရပ်ရွာလူထုထဲမှ အမျိုးသမီးများ၊ အမျိုးသမီးနိုင်ငံရေးသမားများနှင့် အမျိုးသမီး ခေါင်းဆောင်များစွာနှင့် လက်တွဲလုပ်ဆောင်ခဲ့ရသည့် အတွေ့အကြုံမှတဆင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဂျဲန်ဒါအခြေပြုဖိနှိပ်မှုများအကြောင်း ပိုမိုသိရှိခဲ့ပြီး အမျိုးသမီးအခွင့်အရေးများအတွက် လုပ်ဆောင် ရန်မှာ ဘဝ၏ စိတ်အားထက်သန်မှုနှင့် ခေါ်သံ ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ လူသားတိုင်းတွင် မတူညီသော အစွမ်းအစများအသီးသီး ရှိသကဲ့သို့ အမျိုးသမီးများတွင်လည်း မတူညီသော စွမ်းအင်များ၊ အတွေးအမြင်များနှင့် လုပ်နိုင်စွမ်း ရှိတယ်လို့ ယုံကြည်သူပါ။

အာဏာသိမ်းမှုဖြစ်ပြီး ၂၀၂၁ခုနှစ်နောက်ပိုင်းတွင် စစ်အာဏာရှင်အားတော်လှန်သည့် ဒီမိုကရက်တစ်အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုတွင် လူထုဆက်သွယ်ရေးစေတနာ့ဝန်ထမ်းအဖြစ် လူငယ် လိုအပ်ချက် ထောက်ပံ့ရေးတွင်လည်းကောင်း၊ အမျိုးသမီးအခွင့်အရေးလှုပ်ရှားမှု ကမ်ပိန်းများ အတွက် လှုံ့ဆော်ခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း၊ တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ ထို့နောက်နှစ်နှစ်အကြာတွင် တာဝန်မှ အနားယူခဲ့ပြီး ချင်းမိုင်တက္ကသိုလ်၊ လူမှုသိပ္ပံဌာနနှင့် လက်တွဲကာ ဂျဲန်ဒါနှင့် ဖီမနစ်ဇင် အကြောင်းအရာများနှင့်သက်ဆိုင်သော သုတေသနစာတမ်း ပြုစုခြင်း၊ ထုတ်ဝေခြင်းတို့ လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါတယ်။

ထို့နောက် ၂၀၂၃ခုနှစ်မှ စတင်ကာ Women Warriors Myanmar ကို တည်ထောင်ပြီး ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် မြစ်ရေစီးသံ-တန်းတူညီမျှခြင်းစာစဥ်ကို စတင်ထုတ်ဝေခဲ့ပါတယ်။ မြစ်ရေစီးသံတန်း တူညီမျှခြင်းစာစဥ်သည် ဂျဲန်ဒါအရေးနှင့်သက်ဆိုင်သော အသိအမြင်ပြောင်းလဲရေးမှတဆင့် အပြုအမူပြောင်းလဲရေးအတွက် တွန်းအားပေးနိုင်ရန် ရည်ရွယ်သော အစီအစဥ် ဖြစ်ပါတယ်။ စာစဥ်တွင် ကဗျာ၊ အက်ဆေး၊ ဆောင်းပါး၊ အင်တာဗျူး နှင့် ဝတ္ထုများ အစရှိသည့်ကဏ္ဍများပါဝင်ပြီး အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်မှု၊ ဂျဲန်ဒါအခြေပြု အကြမ်းဖက်မှုနှင့် ဖိနှိပ်မှုများ၊ မျိုးဆက်မတူသူ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်များအကြား ကုစားခြင်း၊ ဖီးမနစ်ဇင်၊ အမျိုးသမီးနှင့်နိုင်ငံရေး၊ အမျိုးသမီးစွမ်းရည်မြှင့်တင်ခြင်း အစရှိသည့်အကြောင်းအရာများကို တင်ဆက်ပေးလျက်ရှိပါသည်။

မေး။     ။ လက်ရှိနွေဦးတော်လှန်‌ရေးအပါအဝင် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးဖြစ်စဉ်ကို ဘယ်လိုသုံးသပ်ချင်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ ၂၀၂၁ စစ်တပ်ကအာဏာသိမ်းမှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ နွေဦးတော်လှန်ရေးက မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ သမိုင်းအတွက် အလွန်အရေးကြီးတဲ့အပြောင်းအလဲဖြစ်စဉ်တရပ်လို့ ကျွန်မက ရှုမြင်ပါတယ်။ ဒီကြားထဲမှာ လူငယ်တွေရဲ့ အသက်တွေ၊ သွေးတွေ၊ ချွေးတွေ အများကြီး ပေးဆပ်ထားရတယ်။ ကျွန်မတို့သမိုင်းကို ပြန်ကြည့်မယ်ဆိုရင် ဘယ်တော့မှ မငြိမ်းချမ်းခဲ့ဘူး။

ပြည်တွင်းစစ်တွေက ရှည်ကြာနေတယ်။ လူမျိုးရေး ကြီးစိုးမှုတွေ ရှိတယ်။ အာဏာရှင်စနစ်ကပဲ ပြည်သူတွေကို ခေတ်အဆက်ဆက် ဖိနှိပ်ခဲ့တယ်။ လေးနှစ်မှာ တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေက ထိန်းချုပ်ထားတဲ့မြို့တွေလည်း ရှိလာပြီ။ တချို့သော အပြောင်းအလဲတွေ ကိုလည်း မြင်လာရတယ်။ ပေးဆပ်မှုတွေ အများကြီးရှိပေမယ့် တော်လှန်ရေးက အောင်ကိုအောင်နိုင်မယ်လို့ ကျွန်မကယုံကြည်တယ်။ တော်လှန်ရေးထဲမှာ ဖြစ်နေတဲ့ လူမှုရေးအပြောင်းအလဲတွေ လူမှုရေးအရွေ့တွေ ကိုလည်း တစိုက်မတ်မတ် စောင့်ကြည့်ဖို့ လိုတယ်။

တော်လှန်ရေးအောင်မြင်ခြင်းကကျွန်မတို့နိုင်ငံအတွက် အနှစ်နှစ်အလလ ကြာရှည်နေတဲ့ လူမျိုးရေးကြီးစိုးမှုတွေ၊ ဖိုဝါဒကြီးစိုးမှုတွေကိုပါ ထိထိရောက်ရောက် ဖြိုချနိုင်တဲ့ အခွင့်အရေးတခု ဖြစ်လာစေချင်တယ်။ တဖက်ကို ကြည့်မယ်ဆို စစ်ရေးက တော်လှန်ရေးရဲ့ အရေးကြီးတဲ့အဆုံးအဖြတ်လိုမျိုး ဖြစ်လာတယ်။

ဒီတော်လှန်ရေးဆင်နွှဲတဲ့ပုံစံကိုက အရမ်း masculine ဖြစ်လာတယ်။ Violence ဖြစ်လာတယ်။ ကာယအင်အားအခြေပြုတဲ့ပုံစံဖြစ်လာတော့ လက်တလောမှာ ဒီစစ်ဝါဒတွေ၊ အမျိုးသားရေးဝါဒတွေ ကိုယ်ကာယအင်အားအခြေပြုတဲ့ပုံစံတွေ မြင့်တက်လာတာနဲ့ တပြိုင်နက် ဖိုဝါဒကြီးစိုးမှုက အားကောင်းလာနေတာကို တွေ့ရတယ်။

“တော်လှန်ရေးက ကာယအင်အားအခြေပြုတဲ့ပုံစံဖြစ်လာတော့ လက်တလောမှာ ဒီစစ်ဝါဒတွေ၊ အမျိုးသားရေးဝါဒတွေ ကိုယ်ကာယအင်အားအခြေပြုတဲ့ပုံစံတွေ မြင့်တက်လာတာနဲ့ တပြိုင်နက် ဖိုဝါဒကြီးစိုးမှုက အားကောင်းလာနေတာကို တွေ့ရတယ်”

မေး။     ။ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်းမှာ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးဆိုင်ရာ အတွေးအမြင်တွေ ဘယ်လောက်အထိ ပြောင်းလဲသွားလဲ။
ဖြေ။      ။ အပေါ်ယံအားဖြင့် ပြောင်းလဲသွားတယ်လို့ မြင်ရတယ်။ ဥပမာ လူမျိုးရေးကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်လာရင် အရင်ကတည်းက ပဋိပက္ခဖြစ်ခဲ့တဲ့‌ဒေသတွေ၊ လက်နက်ကိုင်လမ်းစဉ်ကို လုပ်ခဲ့ကြတဲ့လူတွေက ဘာကြောင့် လုပ်လဲဆိုတာ အခု ပြည်မလူတွေက တော်တော်လေးပြန်ပြီးတော့ သတိပြုမိလာတယ်။ သူတို့ခံခဲ့ရတဲ့ဒုက္ခတွေ စာနာပေးနိုင်တယ်လို့ မြင်တယ်။ ဖိနှိပ်ခံတွေနဲ့ ရပ်တည်ရမယ်ဆိုတဲ့ အတွေးအခေါ်အယူဝါဒတွေကို ပိုပြီးတော့ တွင်တွင်ကျယ်ကျယ် ပြောလာကြတယ်လို့ ထင်တယ်။

နောက်တခုက တော်လှန်ရေးအသိုင်းအဝိုင်း၊ နိုင်ငံရေးအသိုင်းအဝိုင်းထဲကမှ ထိပ်ပိုင်းကလူတွေလို့ သတ်မှတ်လို့ရတဲ့ အီလစ်နိုင်ငံရေးအသိုက်အဝန်းထဲမှာ အမျိုးသမီးတွေကို ခွဲခြားဆက်ဆံမှုမပြုလုပ်ရဘူးတို့၊ အမျိုးသမီးတွေကို ဒီလိုအထက်စီးကနေ ဆက်ဆံလို့ မရဘူး။ ခွဲခြားဆက်ဆံလို့ မရဘူး။ Sexual harassment တွေ အကြမ်းဖက်မှုတွေ လုပ်လို့မရဘူးဆိုတာ သိလာတယ်ထင်ရတယ်။ ဒါပေမယ့် ကျွန်မတို့မြင်တဲ့ဟာက အပေါ်ယံ ရေခဲပြင်က အလွှာလေးပဲရှိတယ်လို့ ထင်တယ်။ ဒီထက် နက်နဲတဲ့အခြေအနေတွေမှာ ဆက်ပြီးတွန်းဖို့တိုက်ဖို့က လိုအပ်နေပါသေးတယ်။

မေး။     ။ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်းမှာ အမျိုးသမီးတွေအပေါ်ခွဲခြားတဲ့ အယူအဆတွေ ဘယ်လောက် အထိ ပြောင်းလဲသွားလဲ။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးတွေအပေါ် ခွဲခြားတဲ့အယူအဆတွေက အများကြီးပြောင်းလဲသွားတယ်လို့ မမြင်မိဘူး။ elite နိုင်ငံရေးအစုအဖွဲ့တွေထဲမှာ အမျိုးသမီးတွေရဲ့အသံ ပါဝင်လာရမယ်။ အမျိုးသမီးတွေအပေါ် လိင်ပိုင်း ဆိုင်ရာထိပါးနှောင့်ယှက်မှုတွေ၊ အကြမ်းဖက်မှုတွေ မကျူးလွန်ဖို့ အဖွဲ့အစည်းတွေထဲမှာ မူဝါဒတွေ ပေါ်လစီတွေ ရှိရမယ်ဆိုပြီးတော့မှ သိလာကြတယ်။

ဒီလိုမျိုးဖြစ်လို့ နာမည်ထွက်သွားရင် ငါတို့နာမည်ပျက် သွားမယ်။ ငါ့ရဲ့နိုင်ငံရေး ပရိုဖိုင်ကြီးပျောက်သွားမယ်။ မဖြစ်သင့်ဘူး။ ငါတို့ကလည်း အမျိုးသမီးအရေးကို နားလည်ပါတယ်။ ထောက်ခံပါတယ်။ ပုံစံမျိုးကို အရောင်ပြတာတော့ မြင်ရတယ်။ ဒါပေမယ့် ထဲထဲဝင်ဝင်မှာ နေ့စဉ်လုပ်ငန်းခွင်မှာရှင်သန်တဲ့ဘဝမှာ Personal politics မှာ အရမ်းကြီးပြောင်းလဲနေတယ်လို့ မမြင်ဘူး။

အထူးသဖြင့် elite အသိုင်းအဝိုင်းထဲမှာပဲ လူမှုအကျိုးပြုအဖွဲ့အစည်းတွေထဲမှာပဲ နိုင်ငံ‌ရေးတော်လှန်ရေးကို ဦးဆောင်နေတဲ့အသိုင်းအဝိုင်းထဲမှာပဲ အမျိုးသမီးတွေအပေါ် အကြမ်းဖက်မှုတွေ၊ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုတွေက ဖြစ်လာတယ်။ ဖြစ်လာတဲ့အခါမှာတော့ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုတဲ့သူတွေလည်း ရှိလာတယ်။ ဒီလိုထုတ်ဖော်ရင် ရပ်တည်ရကောင်းမှန်း သိလာတာတော့ သိသာတဲ့ အနည်းငယ်မဆိုစလောက် အပြောင်းအလဲလေးပေါ့။

“Personal politics မှာ အရမ်းကြီးပြောင်းလဲနေတယ်လို့ မမြင်ဘူး။ အထူးသဖြင့် elite အသိုင်းအဝိုင်း၊ လူမှုအကျိုးပြု အဖွဲ့အစည်းတွေ၊ နိုင်ငံ‌ရေးတော်လှန်ရေးကို ဦးဆောင်နေတဲ့ အသိုင်းအဝိုင်းထဲမှာပဲ အမျိုးသမီးတွေအပေါ် အကြမ်းဖက်မှုတွေ၊ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုတွေက ဖြစ်လာတယ်”

‌
မေး။      ။ နွေဦးတော်လှန်ရေးမှာ မီဒီယာရဲ့အခန်းကဏ္ဍက ဘယ်လိုပုံစံမျိုးနဲ့ တည်ရှိနေလဲ။

ဖြေ။       ။ မီဒီယာတွေကတော့ ပြည်သူလူထုနဲ့ တော်လှန်ရေးဦးဆောင်အဖွဲ့တွေကြားမှာ လိုအပ်ချက်တွေကို ထုတ်ဖော်ပြောဆိုလို့ရတဲ့ အမှန်တရားကို ထုတ်ဖော်လို့ရတဲ့အရာအဖြစ် ရပ်တည်နေတယ်။ ဒါ့အပြင် စစ်ကောင်စီရဲ့ ရာဇဝတ်မှုကျူးလွန်မှု စစ်ရာဇဝတ်မှုချိုးဖောက်မှုတွေကို ထောက်ပြတယ်။ ဝေဖန်တဲ့ မှတ်တမ်းတင်တဲ့ အရေးကြီးတဲ့အခန်းကဏ္ဍမှာလည်း ရှိနေတယ်။

နွေဦးတော်လှန်ရေးမှာတော့ စနစ်ပြောင်း တော်လှန်ရေးလို့ ပြောတာဖြစ်တဲ့အတွက် စနစ်ပြောင်းဖို့အတွက်ဆို အတွေးအခေါ်တွေကနေစပြီးတော့ အမူအကျင့်တွေကိုပါ ပြောင်းလဲဖို့လိုတယ်။ မီဒီယာတွေရဲ့ အခန်းကဏ္ဍက ဒီမှာ တော်တော်လေး အရေးပါတယ်လို့ ထင်တယ်။ ဥပမာ အဖွဲ့အစည်းတခုချင်းစီအနေနဲ့ ဒါမှမဟုတ် လူပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးချင်းစီ အနေနဲ့ဆို တချို့အရာတွေကို အသံထုတ်ပေးဖို့ ခက်တာရှိတယ်။ ရပ်တည်ပေးဖို့ ခက်တာရှိတယ်။

မီဒီယာတွေ ကနေ သတင်းအမှန် ထုတ်ပြန်ပေးမှသာ ဒီနေရာမှာ ဒါလိုနေပြီ ဒီနေရာမှာတော့ ဖိနှိပ်ခံနေရပြီ၊ ဒီနေရာမှာတော့ ဗုံးကြဲခံနေရပြီ။ ဒီ issue ကတော့ အသံထွက်ပေးဖို့ လိုကိုလိုတယ် ဆိုတဲ့ဟာမျိုးတွေ သိလာရတာဖြစ်တယ်။ မီဒီယာတွေရဲ့အခန်းကဏ္ဍက လူတွေအများကြီးဆီကို အချိန်တိုအတွင်းမှာ ရောက်နိုင်တယ်။ အသိပညာတွေ ပေးနိုင်တယ်။ သူတို့ရဲ့သတင်းရေးသားတဲ့အတက်ပညာနဲ့ လူတွေအပေါ်မှာလွှမ်းမိုးမှုလည်း ရှိနိုင်တယ်။ ဒါကြောင့် အတွေးအခေါ် ပြောင်းလဲရေးကိုပါ မီဒီယာတွေနဲ့ တွဲဖက်ပြီးလုပ်ဆောင်ရင် ထိရောက်ပြီး အောင်မြင်မယ်လို့ ထင်တယ်။

မေး။     ။ တန်းတူညီမျှမှု၊လွတ်လပ်မှု၊တရားမျှတမှု၊မြင့်တက်လာဖို့အတွက် မီဒီယာကနေတဆင့် ဘာတွေလုပ်ပေးနိုင်လဲ။

ဖြေ။      ။ မီဒီယာတွေ လုပ်ပေးနိုင်တဲ့အရာတွေကတော့ အများကြီးပဲ။ ပထမဆုံးကတော့ တန်းတူမညီမျှ ဖြစ်နေတဲ့အသံတွေ ဖိနှိပ်ခံရတဲ့အသံတွေ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်ခံရတဲ့အသံတွေကို များများဖော်ထုတ် ပေးနိုင်တယ်။ ဖော်ထုတ်ပေးပြီးတော့ လူထုကိုအသိပညာပေးတဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်တွေ များများလုပ်သင့်တယ်လို့ ထင်တယ်။

မေး။         ။အမျိုးသမီးဖြစ်ခြင်းကြောင့် ခွဲခြားဆက်ဆံခံရတာကြုံရဖူးလား။

ဖြေ။      ။ တော်လှန်ရေးထဲမှာ စပြီးပါလာတဲ့အချိန်မှာတော့ အမျိုးသမီးဖြစ်ခြင်းကြောင့် ခွဲခြားဆက်ဆံတာတွေ တောက်လျှောက်ကြုံခဲ့ရတယ်။ ဥပမာဆိုရင် ကျွန်မတို့ ဆန္ဒစပြတဲ့အချိန်ကတည်းက ကျွန်မတို့ရဲ့ဒေသ နေရာမှာဆိုရင် ဆန္ဒပြပွဲမှာလုပ်ဖို့အတွက် ကော်မတီတွေ ဖွဲ့ကြတယ်။ ညှိနှိုင်းကြတဲ့အချိန်မှာ အမျိုးသမီးက နည်းနည်းပဲ ပါတာ၊ နည်းနည်းလေးပါတဲ့အထဲမှာမှ ကာကွယ်ရေးတို့ ဘာတို့ဆွေးနွေးပြီဆိုရင် ကျွန်မ တစ်ယောက်ထဲပဲ ရှိတာ၊ ကျန်တဲ့အမျိုးသားအယောက် ၂၀ လောက် ရှိတယ်။

ကျွန်မကတစ်ယောက်ထဲ ဆန္ဒပြတဲ့ကော်မတီကို ဖွဲ့တဲ့အချိန်မှာလည်း ကိုယ့်ထက်ငယ်တဲ့ အမျိုးသားတွေက (ကိုယ်ကလည်း အသက် ငယ်တယ်ထင်ရတော့) ဒီကောင်မလေး ဘာမှမသိလောက်ပါဘူး ဆိုပြီးတော့ ပုံစံမျိုးတွေ နိုင်ငံရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး နင်ကဘာနားလည်လို့လဲဆိုတဲ့ပုံစံမျိုးနဲ့ ဆက်ဆံတာတွေလည်း ရှိတယ်။ အမျိုးသမီးတွေကို ငါတို့ခေါ်ထည့်ရမယ်ဆိုရင် ငါတို့က တာဝန်ယူရမှာ သူတို့ကိုအကာအကွယ်မပေးနိုင်ဘူး ရှုပ်တယ်ဆိုတာတွေက စပြီးလာတယ်။

ထဘီသပိတ်လုပ်တဲ့အချိန်မှာလည်း ကျွန်မတို့နယ်မှာဆိုရင် ထဘီသပိတ် ကျွန်မတို့လုပ်တဲ့ နေရာဒေသမှာဆို ထဘီသပိတ်လုပ်ဖို့ကို ဆန့်ကျင်တဲ့လူတွေ ရှိတယ်။ ဆန့်ကျင်တဲ့လူတွေရှိတော့ အရမ်းကြီးကို အခြေအတင်တွေ စကားတွေညှိနှိုင်းတာတွေ ပြောဆိုတာတွေ လုပ်ရတယ်။ နောက်တခုက ရပ်ရွာထဲမှာဆိုရင် လူကြီးတွေနဲ့ ဆန္ဒပြတဲ့အခါ ဆွေးနွေးရတယ်။

သူတို့က ဘယ်လိုလဲဆို ကျွန်မကပြောလည်းဒီစကားပဲ တခြားယောက်ျားလေးခေါင်းဆောင်က ပြောလည်း ဒီစကားပဲ။ ဒါပေမယ့် ကျွန်မနဲ့ သူတို့က မညှိနှိုင်းချင်ဘူး။ နင်တို့အဖွဲ့ထဲက ယောကျာ်းတယောက်ယောက်ကိုခေါ်လာခဲ့တဲ့။

“အမျိုးသမီးတွေရဲ့အသံတွေ ပြောဆိုမှုတွေ အကြံတွေကို အတည်မယူတာတွေ တွေ့ရတယ်။ အဲ့ဒါမျိုးက သတင်းဌာနတွေမှာတင် မကဘူး။ တော်လှန်ရေး အင်အားစုတွေထဲမှာလည်း တော်တော်များများ ကြားရတယ်”

မေး။    ။အမျိုးသမီးတွေဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့် ဘယ်လိုကဏ္ဍ တွေမှာ ရနေပြီလို့ မြင်လဲ။

ဖြေ။      ။ နေရာပိုပေးလာတဲ့ကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ ပြန်သုံးသပ်ရမှာက ဘယ်လိုမျိုးနေရာမှာ နေရာပေးတာလဲဆိုတာကို စဉ်းစားရမယ်။ အဲ့နေရာမှာ ဘာလုပ်ပိုင်ခွင့်ရှိလဲ၊ လုပ်ပိုင်ခွင့်ဘယ်လောက် ပေးထားလဲဆိုတာကို စဉ်းစားရမယ်။ ဆို‌တော့ နေရာ၊ ရာထူး position ပေးထားတယ်။ ဆုံးဖြတ်ချက် ချတဲ့နေရာမှာ သူ့ရဲ့ဆုံးဖြတ်ချက်ကိုအတည်မယူဘူးတို့ သူတင်ပြတဲ့စကားကို အဖွဲ့တွင်းမှာ မလိုက်နာဘူးတို့၊ သူ့ရဲ့သြဇာလွှမ်းမိုးမှုကို လက်မခံဘူးတို့ ဆိုဟာမျိုးတွေက ပြဿနာအများကြီးရှိနေတယ်။

တော်လှန်ရေး ကာလမှာ အမျိုးသမီးဝန်ကြီးဌာနတွေ ရှိလာတယ်။ အမျိုးသမီးဝန်ကြီးတွေ ဖွဲ့စည်းလာတယ်။ အမျိုးသမီး ခေါင်းဆောင်တွေ တော်တော်များများထွက်ပေါ်လာတယ်။ ဒါပေမယ့်သူတို့ကို ဘယ်လောက်အထိ လုပ်ပိုင်ခွင့် ပေးထားလဲ။ တကယ် သူတို့လက်ထဲမှာအာဏာရှိနေလားဆိုတာ ပြန်သုံးသပ်ရမယ်လို့ ထင်တယ်။

တခါတုန်း ကဆို မီဒီယာအဖွဲ့အစည်းတခုထဲမှာဆို စကားပြောကြတယ်။ အစည်းအဝေးလုပ်ကြတယ်။ တိုင်ပင်ကြတယ်။ အရင်တုန်းက ကျွန်မအဖွဲ့အစည်းတခုအတွက် consultant လုပ်ပေးခဲ့ဖူးတယ်။ Board အဖွဲ့ဝင်ထဲမှာ အမျိုးသမီးတစ်ယောက် ထည့်ချင်တယ်။ ထည့်တော့ထည့်ချင်တယ်။ ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့် မပေးချင်ဘူး။ အဲ့လိုဟာ မျိုးတွေ ပြောလာတဲ့အခါမှာ ထည့်ရင်လည်း တကယ်အရည်အချင်းရှိတဲ့လူကို ထည့်ပြီးတော့ တကယ် ဆုံးဖြတ်ချက်ပေးမှပဲ အမျိုးသမီးပါဝင်မှုကို တကယ်အလေးထားတယ်လို့ ပြန်ပြီးမှ အကြံပေးလိုက်ရတာ မျိုးတွေ ရှိတယ်။

အခုအမျိုးသမီးတွေ ထည့်လာတယ်ဆိုတဲ့ဟာတွေက ပြင်ပ ပယောဂတွေကြောင့် ထည့်လာတာများတယ်။ အမျိုးသမီးမပါဝင်ရင် တန်းတူညီမျှမှုမရှိဘူးဆိုတာ ထင်ခံရမှာစိုးလို့တကြောင်း နောက်တခုက သတင်းခန်းထဲမှာအမျိုးသမီးပါမှ ဒိုနာရဲ့ သတ်မှတ်ချက်ထဲမှာ အမျိုးသမီးပါဝင်မှု ဘယ်လောက် သတ်မှတ်ချက်ရှိနေလို့ အမျိုးသမီးတွေကိုထည့်ရပါတယ်ဆိုတဲ့တကြောင်း အဲ့လိုမျိုးအချက်တွေကြောင့် ထည့်သွင်းတာဖြစ်တယ်။

ဒါပေမယ့် အမျိုးသမီးတွေရဲ့အသံတွေ ပြောဆိုမှုတွေ အကြံတွေကို အတည်မယူတာ တွေ တွေ့ရတယ်။ အဲ့ဒါမျိုးက သတင်းဌာနတွေမှာတင်မကဘူး။ ကျွန်မကြားရတာတော့ တော်လှန်ရေး အင်အားစုတွေထဲမှာလည်း တော်တော်များများ ကြားရတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်အသစ်တွေထွက်လာဖို့ မီဒီယာကနေတဆင့် ဘာတွေလုပ်သင့်လဲ။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်တွေ ထပ်ထွက်လာဖို့ဆိုရင် အဆင့်ဆင့်လုပ်ရမှာတွေ ရှိတယ်။ အရင်ဆုံးက ပျိုးထောင်ဖို့ လိုအပ်တယ်။ အမျိုးသမီးငယ်ခေါင်းဆောင်တွေကို ဘယ်လိုမျိုးနည်းလမ်းတွေနဲ့ ပျိုးထောင်မလဲ၊ မီဒီယာတွေအနေနဲ့ လုပ်နိုင်တာက လူငယ်အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်တွေရဲ့ အသံတွေကိုများများ ဘယ်လို ထုတ်ဖော် ပေးနိုင်မလဲ။

နောက်တခုက မီဒီယာအဖွဲ့အစည်းတွေထဲမှာ ကိုယ်တိုင်ကိုက အမျိုးသမီး သတင်းထောက်တွေ၊ အမျိုးသမီးဝန်ထမ်းတွေကို တန်းတူပြောရေးဆိုခွင့်ပေးထားဖို့ လိုတယ်လို့ ထင်တယ်။ ဒါက သတင်းခန်းထဲမှာတင် မကဘူး။ အမျိုးသမီးအဖွဲ့အစည်းတွေထဲမှာရော တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေ၊ နိုင်ငံရေးပါတီတွေထဲမှာ အဲ့လိုစဉ်းစားချက်နဲ့ စပြီးသွားဖို့ လိုတယ်။

နောက်တခုက အမျိုးသမီးတွေကို ပါလာဖို့ပြောတာပဲ သူတို့ဘာသူတို့မပါချင်လို့ မပါတာဆိုတာမျိုးကို အသံတွေကြားရတယ်။ အဲ့ဒီမှာလည်း ပါရုံခေါ်တာမဟုတ်ဘဲနဲ့ မပါဝင်လာအောင် တားဆီးတဲ့အခြေအနေတွေကို နားလည်အောင်ကြည့်ဖို့ လိုတယ်။

ကျွန်မတို့က အမျိုးသမီးတွေပါတယ်မပါဘူး၊ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်တွေက ဦးဆောင်မှုအခန်းကဏ္ဍကို ယူတယ် မယူဘူးဆိုတာထက် ကျော်လွန်ပြီးတော့ ဒီဦးဆောင်မှုအခန်းကဏ္ဍကို မရောက်လာအောင် ပိတ်ထား တာက ဘာတွေလဲဆိုတာ ကြိုပြီးကြည့်ဖို့ မြင်ဖို့လိုတယ်။ ကိုယ်တိုင်သတိမထားမိလိုက်ဘဲ ဖြစ်တည်နေတဲ့ တည်ရှိနေတဲ့အတားအဆီးတွေက ဘာတွေရှိလဲမြင်အောင်ကြည့်ပြီးတော့ အခြေခံကစပြီး ဖြိုဖျက်ပြီး ဖန်တီးပေးနိုင်မှ ထိပ်ပိုင်းက ဆုံးဖြတ်ချက်ချတဲ့နေရာတွေမှာ အမျိုးသမီးတွေက ရောက်လာနိုင်မှာ ဖြစ်တယ်။

အခုဆိုရင် လွတ်မြောက်နယ်မြေတွေ တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေ ကြီးစိုးထားတဲ့နေရာဒေသတွေ ရှိလာပြီ။ ဒီနေရာဒေသတွေမှာဆိုရင် ရပ်ရွာကစပြီး အုပ်ချုပ်ရေး ယန္တယားတွေကော်မတီတွေ ဖွဲ့စည်းတဲ့အခါမှာ အမျိုးသမီးတွေကို ထည့်သွင်းရမယ်၊ အုပ်ချုပ်ရေးနေရာအဆင့်ဆင့်မှာ အမျိုးသမီးတွေကိုပါဝင်ဖို့ အားပေး ရမယ်။ ဒါမျိုးတွေလုပ်လို့ရပြီပေါ့နော်။

အစုအဖွဲ့တွေထဲမှာလည်း ပါဝါကွာဟချက်၊ Hierachy အနိမ့်အမြင့်ကွာဟချက်ကို နည်းနိုင်သမျှနည်းအောင် ဘယ်လိုဖွဲ့စည်းတည်ဆောက်မလဲဆိုတာက စပြီးစဥ်းစားရမယ်။ ပြီးတော့ အမျိုးသမီးတွေအသံကို လွတ်လွတ်လပ်လပ်ထုတ်ဖော်ပြောဆိုနိုင်မယ့် နေရာ၊အခွင့်အရေးတွေ ဖန်တီးပေးတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်ဖြစ်ဖို့ လိုတယ်။

အားပေးတယ်ဆိုတဲ့နေရာမှာလည်း အမျိုးသမီးတွေက တသက်လုံး သင်ကြားခံလာရတာက အမြဲတမ်း တိတ်တိတ်ဆိတ်ဆိတ်နေရမယ်၊ နူးညံ့သိမ်မွေ့ပျော့ပြောင်းရမယ်။ နာခံမှုရှိရမယ်လို့ပဲ သင်လာ ခဲ့ရ‌တော့ လမ်းကြီးဖွင့်ပေးရင်တောင် ဘယ်လိုလျှောက်ရမှန်း မသိတဲ့အခြေအနေတွေ ရှိနိုင်တယ်။ ဒါမျိုးတွေကို စွမ်းရည်မြင့်တင်ပေးတာတွေ၊ ယုံကြည်မှု မြင့်တင်ပေးတာတွေ အမျိုးသမီးအချင်းချင်း ဆွဲခေါ်တာတွေ လုပ်ဖို့လိုတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေသာ နိုင်ငံရေးမှာ တင်းပြည့်ကျပ်ပြည့်ပါဝင်လာမယ်ဆိုရင် အနာဂတ်နိုင်ငံရေးက ဘယ်လိုအပြောင်းအလဲတွေ ဖြစ်နိုင်သလဲ။

ဖြေ။      ။ အခုက ကျွန်တော်တို့ဖြစ်နေတဲ့ပြသနာတွေသည် အာဏာပါဝါမညီမျှမှုတွေကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ အရာတွေ၊ ဖြစ်ပျက်နေတဲ့အဖြစ်အပျက်တွေကိုကြည့်ရင် pattern တွေက ထပ်တူညီကျနေတဲ့နေရာတွေ ရှိတယ်။ ဥပမာ ဖိုဝါဒကြီးစိုးမှုနဲ့ စစ်ဝါဒမှာလည်း တူညီတဲ့စရိုက်လက္ခဏာတွေ ရှိတယ်။ စစ်အာဏာရှင်စနစ်က အရမ်းကို ဖိုဝါဒလွှမ်းမိုးကြီးစိုးပြီးတော့ အရမ်းကို အကြမ်းဖက်တဲ့နည်းလမ်းတွေနဲ့ နိုင်ငံရေးဖြေရှင်းတဲ့ နည်းနာတွေ ဖြစ်တယ်။

အမျိုးသမီးတွေ ပါဝင်လာမယ်ဆိုရင် ကျွန်မယုံကြည်တာက ပိုပြီးတော့ငြိမ်းချမ်းတဲ့ နည်းလမ်းတွေ၊ လူ့မှုအဖွဲ့အစည်းတခုလုံးကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားတဲ့ နိုင်ငံရေးစနစ်တွေကို စဉ်းစားနိုင်မယ်လို့ ယုံကြည်နေတယ်။ ဥပမာ ကျွန်မအင်တာဗျူးခဲ့တဲ့ စစ်မေတွေဆိုရင် သူတို့ကပြောပြတယ်။ နေရာတခုမှာ စစ်တိုက်တော့မယ်ဆိုရင် အမျိုးသားတွေက စစ်ရေးကိုဦးစားပေးပြီး ဘယ်လိုတိုက်မယ်ဆိုတာကို တက်တက်ကြွကြွဆွေးနွေးနေတာတွေ ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် သူတို့မသိလိုက်မိတဲ့ အခန်းကဏ္ဍလေးတွေ ကျန်နေတယ်။

အထူးသဖြင့် ကလေးသူငယ်တွေ သက်ကြီးရွယ်အိုတွေကို ဘယ်လိုရွေ့ပြောင်းကြမလဲ ဆိုတဲ့ ကိစ္စမျိုးတွေဆိုရင် အမျိုးသမီးတွေက ပိုပြီးစဉ်းစားဖြစ်တယ်ဆိုတဲ့ဟာမျိုးတွေ ပြောတယ်။ စစ်တိုက်တယ်ဆိုတဲ့ နည်းလမ်းမှာလည်း အခုဆိုစစ်မေတွေပါဝင်လာတယ်ဆိုရင် ဘယ်လိုမျိုး သွေးထွက်သံယို အနည်းဆုံး ဖြစ်အောင် စီမံချက်၊ ကြိုတင်ကာကွယ်မှုတွေ ပြုမလဲဆိုတာ သူတို့က ပိုပြီးမှ စဉ်းစားတာမျိုးတွေ ရှိတယ်။

နိုင်ငံရေးဖြစ်စဉ်မှာလည်း ထိုနည်းလမ်းကောင်းပဲ ကျွန်မတို့အမျိုးသမီးတွေ ပိုပြီးပါဝင်လာမယ်ဆိုရင် ဖြစ်နေတဲ့ နိုင်ငံရေးဖြစ်စဉ်တခုမဟုတ်ဘဲနဲ့ လူမှုအဖွဲ့အစည်းတခုလုံးအတွက် လိုအပ်တဲ့လိုအပ်ချက်တွေ အပြောင်းအလဲ တွေကိုပါ စဉ်းစားနိုင်မယ့်နည်လမ်းတွေရှာဖွေတွေ့ရှိနိုင်မယ်လို့ ပိုပြီးယုံကြည်တယ်။ ငြိမ်းငြိမ်းချမ်းချမ်းနဲ့ သွားလို့ရတဲ့လမ်းစဉ်တွေကို ရွေးချယ်ဖြစ်ကြမယ်လို့ ထင်တယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေအပေါ် ခွဲခြားဆက်ဆံမှုမရှိတော့မယ့် အနာဂတ်နိုင်ငံကို ဘယ်လောက်အထိ မျှော်လင့်လဲ။

ဖြေ။      ။ သေချာပေါက်ကတော့ ပြောင်းလဲလာမှာပဲ။ နောက်မျိုးဆက်သက်တမ်းမှာတော့ အများကြီး အပြောင်းအလဲဖြစ်ဖို့ မျှော်လင့်တယ်။ အဲ့အတွက်ကိုပဲ ဒီတသက်လုံးကို အလုပ်တွေကလုပ်ရမယ်လို့ တွေးထားတယ်။ ကျွန်မတို့ရဲ့သမီး ကျွန်မတို့ရဲ့မြေး အဲ့လို generation မှာ ခွဲခြားဖိနှိပ်မှုကင်းစင်ပြီး လူတစ်ဦးချင်းရဲ့ ဖြစ်တည်မှုကိုလက်ခံပြီးတော့ ပျော်စရာကောင်းတဲ့ လူမှုပတ်ဝန်းကျင်လေးကို ကျွန်မမြင်ချင်တယ်။

ရုတ်တရက်ချက်ချင်းမှာ အမျိုးသားနဲ့ အမျိုးသမီးတွေ တန်းတူညီမျှတဲ့အနာဂတ်နိုင်ငံကို ချက်ချင်းမြင်ရဖို့ မသေချာဘူးဆိုပေမယ့် ကျွန်မတို့လက်တလောမှာ ပြောင်းလဲဖို့ လုပ်ဆောင်နိုင်တဲ့ အပိုင်းလေးတွေ၊ ကဏ္ဍလေးတွေတော့ ရှိတယ်။ ကျွန်မတို့ရဲ့မျှော်လင့်ချက်က ကြီးရမယ်။ ကျွန်မတို့ ထားတဲ့စံနှုန်းက အနည်းဆုံးတော့ လူသားအားလုံးသည် လူ့ကျင့်ဝတ်ကိုလိုက်နာပြီးတော့ လူ့ဂုဏ်သိက္ခာကို လေးစားလိုက်နာတဲ့သူတွေဖြစ်ဖို့ လိုတယ်လို့ ထင်တယ်။ ဒါက လက်ရှိမှာ ကျွန်မရဲ့မျှော်လင့်ချက် ဖြစ်တယ်။

မေး။     ။ ဖြည့်စွက်ပြောကြားချက်။

ဖြေ။      ။ လက်ရှိမှာ တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေဘက်က ကျူးလွန်တဲ့ လိင်အကြမ်းဖက်မှုတွေ၊ ကျား-မ အခြေပြုအကြမ်းဖက်မှုတွေ အများကြီး မြင့်တက်နေတယ်။ ဒါတွေကို သက်ဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်းအလိုက် ထိထိရောက်ရောက် ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းဖို့ လိုပါတယ်။ ရာထူးက နှုတ်ထွက်လိုက်တယ်ဆိုရုံနဲ့ မပြီးပဲ ထိုက်သင့်တဲ့ ပြစ်ဒဏ်ပေးဖို့ လိုပါတယ်။

နောက်တစ်ခုက အမျိုးသမီးတွေကို မလေးစားနိုင်ပဲနဲ့ လူ့ကျင့်ဝတ်တွေ ကိုတောင်မှ မစောင့်ထိန်းနိုင်တဲ့သူတွေဟာ ကျွန်မတို့ကို ဦးဆောင်မယ့်သူနေရာ၊ ခေါင်းဆောင်နေရာမှာ တကယ် ရှိသင့်ရဲ့လားဆိုတာ ပြန်မေးခွန်းထုတ်ကြသင့်ပါတယ်။ ကျွန်မတို့အနေနဲ့ နိုင်ငံကို ဦးဆောင်မယ့်သူ၊ လှုပ်ရှားမှုအရွေ့တွေမှာ ဦးဆောင်မယ့်သူတွေဟာ အနည်းဆုံး အခြေခံလူ့ကျင့်ဝတ်ကိုတော့ လေးစားလိုက်နာမှု ရှိသင့်တယ်။

အဲ့လိုမှ မဟုတ်ရင် ကျွန်မတို့အနေနဲ့ နိုင်ငံကို ခေါင်းဆောင်မယ့် ပြည်သူလူထုတစ်ရပ်လုံးကို ခေါင်းဆောင်မယ့် သူတွေအပေါ်မှာထားတဲ့ မျှော်လင့်ချက်၊ စံနှုန်းသတ်မှတ်ချက်က နိမ့်လွန်းရာမကျနေဘူး လားလို့ မေးခွန်းထုတ်ချင်ပါတယ်။

“ခေတ်ဝန်ကိုထမ်းသောအမျိုးသမီးများ”စာအုပ်ကိုအောက်ပါလင့်ခ်တွင်ဒေါင်းယူဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီရှင်။ https://drive.google.com/file/d/1UeVjujGC87uvaNsU2_JQEFV4bi-9q7kh/view?usp=sharing

#politicsforwomenmyanmar
#whatishappeninginmyamar
#Advocacy
#politics
#media

0 Comments

5/12/2025 0 Comments

May 12th, 2025

မသုတ တော်လှန်ပြည်သူ

အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအသံ စာစဉ်အမှတ် (၅) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြသည်။

“အမျိုးသမီးရော၊ အမျိုးသားရော အတူတူရှင်သန်ရပ်တည်မယ်၊ လက်တွဲလုပ်ဆောင်လို့ရတဲ့အရာတွေတွဲလုပ်ပြီး အချင်းချင်း ပံ့ပိုးကြမယ်။ အဲလိုမျိုးနဲ့
ဘုံကောင်းကျိုးရှိတဲ့လူမှုအသိုက်အမြုံတစ်ခုကို တည်ဆောက်သွားကြရပါမယ်”


            မသုတဟာ အညာသူတစ်ယောက် ဖြစ်ပြီး မွေးချင်းနှစ်ယောက် ရှိတဲ့အနက် အမကြီးဖြစ်ပါတယ်။ လွတ်လပ်မှုနဲ့ ဆင်ခြင်တုံတရားကို အလေးထားတဲ့ မိသားစုကနေ ကြီးပြင်းခဲ့ရပြီး ဗိသုကာပညာရှင်၊ ပန်းချီပညာရှင်တယောက်အဖြစ် ဖြစ်ချင်ခဲ့သူပါ။ ရူပဗေဒ မဟာဘွဲ့ကို ရရှိခဲ့ပြီး အာဏာမသိမ်းခင်က အခမဲ့ ကျောင်းငယ်တစ်ခုထူထောင်ပြီး ပညာဒါန ပရဟိပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။

စစ်အာဏာသိမ်းတဲ့အခါမှာ ဆန္ဒပြပွဲတွေမှာ ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေး ရဲဘော်အဖြစ်လည်း ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။ နောက်ပိုင်းမှာ ကျန်းမာရေးအခြေအနေကြောင့် ရဲဘော်အဖြစ်ကနေ နှုတ်ထွက်ခဲ့ပြီး တော်လှန်ရေးလုပ်ငန်းတွေကို အားမလျော့စတမ်း ဆောင်ရွက်နေသူပါ။
လက်ရှိမှာ ကျရာတာဝန်တွေကိုထမ်းဆောင်နေပြီး အဓိကအနေနဲ့ Thuta Reading Time - Youtube channel တခုထူ‌ထောင်ပြီးတော့ နိုင်ငံရေးနှင့် ရသစာပေများကို ပြည်သူအများ ပိုမိုသိကြား လာနိုင်စေဖို့အတွက်နဲ့ တော်လှန်ရေးကို ထောက်ပံ့မှုပြုနိုင်ဖို့အတွက် အွန်လိုင်းကနေစာဖတ်ပြကာ အသိပညာတွေကို မျှဝေလျက် ရှိပါတယ်။

မေး။     ။ လက်ရှိနွေဦးတော်လှန်ရေးအပါအဝင် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးဖြစ်စဉ်တခုလုံးကို ဘယ်လို သုံးသပ်ချင် ပါသလဲရှင့်။

ဖြေ။      ။ တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေအချင်းချင်းဟာ အခုထက်ပိုပြီးတော့ ပွင့်လင်းပြီးတော့ ကျကျနန ဆွေးနွေးတိုင်ပင်ကြပြီး ရှေ့ဆက်ကြဖို့လိုမယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ အရွေ့မပါ အပြောင်းအလဲမရှိဘဲ စကားလုံး သက်သက်နိုင်ငံရေးကို တည်ဆောက်ခဲ့တာ မခိုင်မာဘူးဆိုတာကိုမြင်ပြီး ပိုမိုထိရောက်တဲ့ ရလဒ်ကောင်းရှိတဲ့ အရွေ့ရှိတဲ့ ဖြစ်စဥ် ဟုတ်သည်အထိ သွားဖို့လိုနေသေးတယ်လို့ မြင်ပါတယ်။

မေး။     ။ မြန်မာနိုင်ငံက ဘယ်လိုနိုင်ငံအမျိုးအစားလဲ။

ဖြေ။      ။ အာဏာရှင်စနစ်အောက်မှာပဲ အမြဲတမ်းနေခဲ့ရတယ်။ စစ်အာဏာရှင်ပုံစံမျိုးစုံနဲ့ အကြိမ်ပေါင်း များစွာလည်း စစ်အာဏာသိမ်းခဲ့တယ်။ နောက်တခုက ပြည်သူပြည်သားတွေကို ပုံစံမျိုးစုံနဲ့ မှိုင်းတိုက်တယ်။ သွေးခွဲပြီးအုပ်ချုပ်တယ်။ အတွေးအခေါ်တွေ ပွင့်လင်းမလာဖို့အတွက် ပညာရေးအားဖြင့်ရော ဘာသာရေး အားဖြင့်ရော ဘက်ပေါင်းစုံကနေ ဖိနှိပ်ပြီးတော့ထားတဲ့နိုင်ငံတခုလို့ မြင်တယ်။

အဲ့ဒါမှာလည်း တိုင်းသူပြည်သား တွေက ဉာဏ်အလင်းပွင့်မလာမှ အာဏာရှင်တွေက လိုသလို ဆက်ပြီးအုပ်ချုပ်လို့ရမယ်။ သူတို့က ပုံစံသွတ်သွင်းလို့ရတဲ့သူတွေကို တစ်မျိုးဆက်ဆံပြီးတော့၊ တခြားသူတွေကို နောက်တမျိုးနဲ့ ခွဲခြားဆက်ဆံခြင်း အားဖြင့် ခွဲခြားမှုတွေ ဖိနှိပ်မှုတွေကို ဖန်တီးခဲ့ပါတယ်။

မေး။     ။ နိုင်ငံသစ်တခုကို တည်ဆောက်တဲ့အခါ ဘယ်လိုစံတန်ဖိုးထားမှုတွေ၊ ဘယ်လိုအခြေခံမူတွေနဲ့ နိုင်ငံတခုကို တည်ဆောက်သင့်လဲ။

ဖြေ။      ။ နိုင်ငံတခုကို တည်ဆောက်မယ်ဆိုရင် ဘယ်သူတွေနဲ့‌‌ဆောက်မလဲ၊ ဘယ်သူတွေက ဦးဆောင်မှာလဲ၊ ဘယ်လို ဆောက်မှာလဲ၊ ဘယ်လိုပုံစံမျိုးနဲ့ သွားကြမှာလဲ။ အဲ့ဒါကိုရော ဦးဆောင်တဲ့သူနဲ့၊ ဦးဆောင်ခံမယ့်သူတွေ အချင်းချင်းကြားမှာရော ကိုက်ညီတဲ့သဘောတူညီမှုတွေ ရှိပါရဲ့လား။ ဒါတွေကို တကယ်ရပြီဆိုတဲ့အခါကျမှ စံတန်ဖိုးတွေ၊ မူတွေဖြစ်လာမယ်လို့ ထင်ပါတယ်။

နိုင်ငံကို တစ်ဆင့်ချင်း လှမ်းပြီးသွားပြီးတော့ အဆင်ပြေပြေ ချောချောမွေ့မွေ့နဲ့ ကူးပြောင်းနိုင်ဖို့အတွက် ဘယ်လိုမူတွေ ချမှတ်သင့်တယ်ဆိုတာ ခေါင်းဆောင်မယ့် သူတွေက ဆွေးနွေးကြဖို့ လိုပါတယ်။ ဖက်ဒရယ်ကို သွားမယ်ဆိုရင် ခေါင်းဆောင်တွေရဲ့ ကြားမှာရှိနေတဲ့ ဟန်ချက်ညီမှုနဲ့ ချိတ်ဆက်နိုင်မှု၊ သူတို့အချင်းချင်းကြားမှာရှိထားတဲ့ စံတန်ဖိုးတွေကို ညှိနှိုင်းလုပ်ဆောင်ဖို့ လိုပါတယ်။

အခြေခံမူတွေအနေနဲ့ကတော့ ပြည်သူပြည်သားတွေ ဘယ်လိုသက်တောင့်သက်သာနဲ့ စီးပွားရေးမှာ အလုပ်လုပ်နိုင်မလဲ၊ ပညာရေးပုံစံ ဘယ်လိုအကောင်းဆုံးချမှတ်မလဲ၊ ကျန်းမာရေးတွေကို ဘယ်လိုကောင်းအောင်သွားမလဲ။ ဖွဲ့စည်းပုံ ဘယ်လိုရေးမလဲ။ အဲ့ပြည်သူပြည်သားတယောက်ချင်းစီရဲ့ အသံကိုပြန်ကြားနိုင်အောင် ဘယ်လိုလုပ်ကြမလဲ။ အဲ့အနေအထားမျိုးတွေအထိ ရောက်အောင်သွားပြီးမှသာ တကယ်တည်ဆောက်ချင်တဲ့ နိုင်ငံတခုကို ရောက်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ ကိုယ့်ပါးစပ်ကနေပဲ ငါလိုချင်တာက ဒီစံနှုန်း၊ ဒီမူမျိုးဆိုတာနဲ့ တန်းရမယ်လို့ မထင်ပါဘူး။

မေး။     ။ အာဏာသိမ်းမှုက နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးတွေကို ဘယ်လိုပြောင်းသွားစေပါသလဲ။

ရေး။     ။ စစချင်း အမေစုရဲ့ အစိုးရလက်ထက်မှာ လူတွေက ဒီမိုကရေစီရဲ့ အမြည်းလေး အရသာကောင်းလေး ခံစားလိုက်ရတော့ ဒီလိုပါလား၊ အရင်တုန်းက မပြောရဲမဆိုရဲ၊ မထိရဲမတွေ့ရဲ၊ ယူနီဖောင်း မြင်ရင် ကြောက် နေတဲ့ အနေအထားကနေ ပြောရဲဆိုရဲ ထိရဲတွေ့ရဲ၊ ယူနီဖောင်းဝတ်ထားလည်း ငါတို့မှာ ပြောပိုင်ခွင့်ရှိတယ် ဆိုတာမျိုးတွေအထိ ရောက်လာပြီးတဲ့အချိန်မှာ အစိတ်အပိုင်းလောက်လေးကို ထိတွေ့ရတာတောင်မှ အရသာရှိသွားတဲ့အခါကျတော့ အာဏာသိမ်းလိုက်တဲ့အခါမှာ ပြန်ပြီးကျပ်တည်းမှုကို မခံချင်ဘူး။

အဲအတွက် သပိတ်မှောက် တောင်းဆိုရုံတင်မကဘဲနဲ့ အသက်ပါရင်းပြီး ကာကွယ်လာကြတယ်။ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ဖက်ဒရယ်ကိုပါ တောင်းဆိုလာတတ်တယ်။ တကယ်တော့ ခွဲထွက်သွားတာဆိုတာ မဟုတ်ဘူးပဲ။ အနေအထား တမျိုးနဲ့ သွားနေတာဆိုပြီးတော့ ဖက်ဒရယ်ဆိုတဲ့ စကားလုံးကို လက်ခံလာတယ်။ ပြည်သူဆိုတာကတော့ လှိုင်းလုံးလိုပဲ လိမ့်ပြီးပါသွားတဲ့ သူရှိတယ်။ ဖြေးဖြေးချင်း တလုံးချင်းသိပြီးမှ စဉ်းစားပြီး တောက်ပြောင် လာတဲ့သူတွေ ရှိတယ်။ ပုံစံပြောင်းသွားတဲ့သူတွေ ရှိတယ်။ မပြောင်းပဲနဲ့လည်း ဆက်ပြီးသွားနေတဲ့သူတွေ ရှိတယ်။

တော်လှန်ရေးလုပ်နေပေမယ့်လည်း သူ့ကိုယ်သူ လုံးဝမတော်လှန်နိုင်ဘဲနဲ့ အတွေးဟောင်းနဲ့ဆက်ပြီး နေနေပြီးတော့မှ တော်လှန်‌ရေးလုပ်တယ်လို့ ထင်နေတဲ့သူတွေလည်းရှိနေဆဲပဲ ဖြစ်တယ်။ အယူအဆ ပြောင်းလဲသွားတယ်၊ မလဲဘူးဆိုတာက ထင်သာမြင်သာတဲ့ကိစ္စတော့ မဟုတ်ပါဘူး။

“တော်လှန်ရေးလုပ်နေပေမယ့်လည်း သူ့ကိုယ်သူ လုံးဝမတော်လှန်နိုင်ဘဲနဲ့ အတွေးဟောင်းနဲ့ဆက်ပြီး နေနေပြီးတော့မှ တော်လှန်‌ရေးလုပ်တယ်လို့ ထင်နေတဲ့သူတွေလည်းရှိနေဆဲပဲ ဖြစ်တယ်။ အယူအဆ ပြောင်းလဲသွားတယ်၊ မလဲဘူးဆိုတာက ထင်သာမြင်သာတဲ့ကိစ္စတော့ မဟုတ်ပါဘူး”

မေး။     ။ အမျိုးသမီးဦးဆောင်မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘယ်လောက်အထိ အတွေးအမြင်တွေ ပြောင်းသွားတယ် လို့ မြင်ပါလဲ။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးတွေကိုယ်တိုင်ရဲ့ အတွေးအမြင်တချို့ ပြောင်းသွားတယ်လို့ပဲ အရင်စပြောရမယ်လို့ ထင်တယ်။ အရင်တုန်းကကျတော့ အမျိုးသမီးတွေက တောင်းဆိုတယ်တို့၊ ငါတို့မရသေးတာတွေကို ရအောင် လုပ်တယ်လို့ အမျိုးသမီးတွေကိုယ်တိုင်က ထင်မိနေတာမျိုး ရှိတယ်။ ကျွန်မကကျ‌တော့ တောင်းဆိုစရာ မလိုဘူး။ ဒါငါတို့နဂိုကတည်းက ရှိနေတဲ့အရာ။

ဒါပေမယ့် အဲ့ဒါမပေါ်လွင်နေတာ၊ တောင်းရမှာမဟုတ်ဘဲနဲ့ ပေါ်လွင်အောင် ဖော်ထုတ်ရမှာ ဖြစ်တယ်။ နောက်တခုက အဲ့လိုမျိုးဖော်ထုတ်လိုက်တဲ့အတွက်ကြောင့် စည်းခြားလိုက်သလိုမျိုး ရန်သတ်ရမှာမဟုတ်ဘူး။ အဲ့လိုပေါ်လွင်လာအောင် လုပ်ခြင်းအားဖြင့် အမျိုးသမီးလို့ ပြောလိုက်တာနဲ့ အမျိုးသားနဲ့ လုံးဝဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်သွားတယ် ဒီလိုမဟုတ်ဘူး။

အမျိုးသမီးရော၊ အမျိုးသားရောသည် အတူတူရှင်သန်ရပ်တည်မယ်၊ လက်တွဲလုပ်ဆောင်လို့ရတဲ့အရာတွေ ရှိမယ်၊ အမျိုးသားလုပ်ဆောင်တဲ့ဟာကို အမျိုးသမီး support လုပ်လိုက်ရတာ ရှိသလို၊ အမျိုးသမီး လုပ်ဆောင်တဲ့အရာကို အမျိုးသားက support လုပ်လိုက်တာ ရှိမယ်၊ အမျိုးသားရော အမျိုးသမီးရော အခွင့်အလမ်းအတူတူ ရှိနေရမယ်၊ ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့် လုပ်ပိုင်ခွင့်ဆိုတဲ့ အာဏာပိုင်စိုးမှုမှာလည်း အတူတူရှိရမယ်၊ အာဏာပိုင်စိုးမှုလို့ တမင်ပြောပါတယ်။

အာဏာကိုပိုင်ထားမှသာရင် အဲ့အာဏာကိုကိုင်ပြီးတော့ ပိုင်ပိုင်နိုင်နိုင် အလုပ်လုပ်လို့ရမှာ ဖြစ်တယ်။ အာဏာကိုအသုံးချနိုင်တဲ့ အခွင့်အလမ်းအားဖြင့်လည်း တူညီတဲ့အနေအထားမှာ ရှိနေတယ်။ ဘယ်သူ့ဘယ်သူကိုမှ ဖိနှိပ်တာမျိုး ချုပ်ခြယ်တာမျိုး မဟုတ်ဘူး။ ငါတို့အမျိုးသမီးတွေလို့ ပြောလိုက်တဲ့အချိန်မှာလည်း အမျိုးသားတွေကို ဖိနှိပ်လိုက်တာမျိုးမဟုတ်ဘဲနဲ့ လူသားအချင်းချင်း ဖြစ်တဲ့အတွက် ရပိုင်ခွင့်အခွင့်အရေးတွေက အတူတူပဲဆိုတဲ့ဟာကို သဘောက်ပေါက်လာတဲ့သူတွေ ပိုများလာတယ်လို့ ထင်ပါတယ်။

မေး။        ။ ကိုင်တိုင်‌ရော အမျိုးသမီးဖြစ်ခြင်းကြောင့်ခွဲခြားဆက်ဆံတာတွေကြုံရဖူးလား။

ဖြေ။      ။ ကျွန်မကတော့ မကြုံရဘူးလို့ပြောရမယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ကျွန်မက ကျွန်မလုပ်နိုင်တဲ့ကဏ္ဍကို ကျွန်မက စိတ်ပိုင်းထားလိုက်တာဖြစ်တဲ့အတွက် ကျွန်မ နဂိုကတည်းက စစ်ရေးလုပ်တဲ့အချိန်မှာလည်း တပ်ဖွဲ့ကို တည်ထောင်သူအဖြစ်နဲ့လည်း ပါတယ်။ တည်ထောင်သူလို့ပြောပေမယ့် ကျွန်မကရှေ့တန်းက ထွက်ပြီးတိုက်တာမျိုးတွေအထိ မလုပ်ဘူးဆိုတာမျိုးလည်း နဂိုကတည်းက ဆုံးဖြတ်ပြီးသား ဖြစ်တယ်။ စီစဉ်ဆောင်ရွက်သူအဖြစ်နဲ့ နေခဲ့တယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်ရရှိမှုကို ဘယ်နေရာတွေမှာ ထင်ထင်ရှားရှားရနေပြီလို့ သုံးသပ်လို့ရလဲ။

“ဆုံးဖြတ်ချက်ချတဲ့နေရာတွေကို ကျွန်မတို့ရဲ့အသံ မရောက်ဘူး။ အဲ့တော့ ယာယီသမ္မတကြီးကမှအစ ခေါင်းဆောင်နေသောသူများက အမျိုးသမီးဦးဆောင်မှုကို စိတ်ဝင်စားဖို့လိုတယ်”

ဖြေ။      ။ တော်လှန်ရေးအဖွဲ့အစည်းတွေမှာဆိုရင် Fund Raising တွေလုပ်ကြတဲ့အခါမှာ အမျိုးသမီးတွေ ဦးဆောင်ပြီးလုပ်နေကြတဲ့အခါမှာ သူတို့ဘာသူတို့ ဆုံးဖြတ်ချက်ချတယ်။ သူတို့ဘာသူတို့ ဦးဆောင်တယ်။ အဲ့လိုကဏ္ဍအသီးသီး ရှိလာတယ်။ တချို့တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေမှာဆိုရင် အမျိုးသမီးက တပ်ရင်းမှူး နေရာတော့ မယူထားကြပေမဲ့ ‌ရေးနဲ့ ထောက်မှာ တာဝန်အကြီးကြီးတွေယူနေကြတဲ့ အမျိုးသမီးတွေလည်း ရှိပါတယ်။ ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်ကတော့ တပ်ရင်းမှူးမှာ ရှိနေတာပေါ့။

အမျိုးသမီးနဲ့ကလေးသူငယ်ဝန်ကြီးဌာနမှာ ဆိုလည်း အမျိုးသမီးရေးရာနဲ့ပတ်သက်လို့ ဆောင်ရွက်နေတာမျိုးတွေလည်း ရှိတယ်။ CDM အုပ်စုမှာလည်း ရပ်တည်ပြီးတော့ ကိုယ့်ဘာကို လှုပ်ရှားပြီးရုန်းကန်နေတဲ့ အမျိုးသမီးတွေ ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် တကယ့်နိုင်ငံရေး အပြောင်းအလဲဖြစ်ဖို့အတွက် ဦးဆောင်နေတဲ့ ကဏ္ဍတွေထဲမှာ အမျိုးသမီးတွေကနေ ဆုံးဖြတ်ချက် ချနိုင်လောက်တဲ့အထိ အရေအတွက်များများပြားပြား ပါဝင်မနေသေးဘူးလို့ ပြောရမယ်ထင်တယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့် လျစ်လျူရှုမှုတွေပပျောက်အောင်လုပ်ဖို့၊ ပြည့်ပြည့်ဝဝပါဝင်မှုတွေ ဖြစ်လာဖို့အတွက် ဘာတွေလုပ်သင့်တယ်လို့ ထင်ပါလဲ။

ဖြေ။      ။ အရင်ဆုံးကတော့ ဦးဆောင်နေတဲ့သူတွေမှာ အပြောင်းအလဲ စလုပ်ရမှာပေါ့။ ငါတို့မှာ ဘာတွေ လိုအပ်ချက်ရှိနေလဲ။ ငါတို့မတွေးမိတဲ့အချက်တွေရှိနေလားဆိုတာ သူတို့အရင်စစဉ်းစားရမှာ ဖြစ်တယ်။ ဒါ ကျွန်မတို့လက်လှမ်းမမှီတဲ့နေရာ ဖြစ်နေတယ်။ ကျွန်မတို့ရဲ့အသံ မရောက်ဘူး။ အဲ့တော့ ယာယီသမ္မတကြီး ကမှအစ ခေါင်းဆောင်နေသောသူများက အမျိုးသမီးဦးဆောင်မှုကို စိတ်ဝင်စားဖို့လိုတယ်။ အခုအလုပ်လုပ် နေတဲ့အထဲမှာ ဒေါ်ဇင်မာအောင် ရှိမယ်၊ နော်ဇူစန်နာလှလှစိုးရှိမယ်၊ ဒေါ်အိသဉ္ဇာမောင် ရှိမယ်၊ ဒေါ်ခင်မမမျိုး ရှိမယ်စသဖြင့် ကျွန်မအကြီးအကျယ်သိတာ အဲ့ဒါပဲရှိတယ်။

သူရော ဆုံးဖြတ်ချက် ချရသလား ကျွန်မတို့ မေးရတော့မယ်၊ ဆရာမဒေါ်ဇင်မာအောင် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနမှာ ဦးဆောင်ပြီး လှည့်လည်သွားလာနေသူ နိုင်ငံတကာနဲ့ပတ်သက်တဲ့ကိစ္စရပ်တွေ လုပ်နေတယ်။ ဟုတ်ပြီ ဆရာမ ဒေါ်ဇင်မာအောင်အနေနဲ့ကရော ကျွန်မတို့အပြောင်းအလဲလုပ်တဲ့အခါမှာ ဆရာမအနေနဲ့ကရော ဘယ်လောက်အထိ ဆုံးဖြတ်ချက်ချခွင့်ရှိသလဲဆိုတဲ့ဟာတွေ ပြန်မေးခွန်းထုတ်ရမှာ ဖြစ်တယ်။

တစ်ခုခုရှိနေတယ်ဆိုရင် ပုဂ္ဂိုလ်ရေးအရပဲဖြစ်စေ၊ အလုပ်သဘာအရပဲဖြစ်စေ ဟုတ်ကဲ့ဟုတ်ကဲ့ လုပ်လိုက် ရတာမျိုး မဟုတ်ဘဲ၊ ဖြစ်သင့်ဖြစ်ထိုက်လို့ ဆိုတာမျိုးမဟုတ်ဘဲ ပိုပြီးကောင်းမွန်တဲ့နည်းလမ်းကို တင်ပြတဲ့ အခါမှာ တကယ်ရော လုပ်ခွင့်ရပါရဲ့လားဆိုတာမျိုးတွေကိုပါ ပြန်သုံးသပ်ရမှာဖြစ်တယ်လို့ ထင်ပါတယ်။

တကယ်လို့ကိုက်ညီတဲ့ တာဝန်ပေးအပ်မှုမျိုးတွေမဟုတ်ဘဲနဲ့ အဲ့ဒီတာဝန်ချထားခွဲဝေမှုက အဲ့ဒီလူရဲ့ အရည်အချင်းကိုထုတ်ပြခွင့်မရဘဲနဲ့ ဒီတိုင်းပဲ အလဟာသ ဖြစ်သွားစေတဲ့နေရာမျိုးကို ပေးမိသလား ဆိုတာမှအစ ပြန်စစ်ဆေးဖို့လိုတယ်လို့ထင်ပါတယ်။ နောက်တခါ သူတို့ကိုယ်တိုင်ကလည်း အသံကို ထုတ်ရမှာ ဖြစ်တယ်။

ကျွန်မတခါတော့ ကြားခဲ့ဖူးတယ်။ ဌာနထဲမှာ ရောက်နေတာဖြစ်တဲ့အတွက် ကျွန်မတို့ရဲ့ လုပ်ပိုင်ခွင့် တွေကအကန့်အသတ်ရှိပါတယ်ဆိုတဲ့ဟာ၊ ဟုတ်ပြီ ဌာနတခုမှာ အကန့်အသတ်ရှိပေမဲ့ ဌာနထဲမှာ ရှိတဲ့သူတွေကရော ကိုယ်တွေရဲ့ အတွေးအခေါ်အယူအဆတွေကို တင်ပြခွင့်မရှိဘူးလား၊ တင်ပြခဲ့သည်ရှိသော် လျစ်လျူရှုခံနေရသလား။ ကိုယ့်ရဲ့အထက်အရာရှိက အမျိုးသမီးလည်း ဖြစ်ချင်ဖြစ်မယ်၊ အမျိုးသားလည်း ဖြစ်ချင်ဖြစ်မယ်။

သို့ပေမယ့် လျစ်လျူရှုလိုက်ရင် ဒါက ဖိုဝါဒကြီးစိုးနေဆဲပဲ၊ ဒါမျိုးတွေဆက်ဖြစ်နေတယ်ဆိုရင် သွားချင်နေတဲ့နိုင်ငံ ဘယ်လိုမှမရောက်ဘူး။ စွမ်းဆောင်ရည်နဲ့ ပတ်သက်တာတွေကိုလည်း အသေးစိတ် အပြန်အလှန်ဆွေးနွေးပြီးတော့ အရင်ဆုံးပုံစံချရမှာ ဖြစ်တယ်။

မေး။         ။အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်အသစ်တွေ ပိုမိုပေါ်ထွက်လာဖို့ ဘာတွေလုပ်လို့ရမလဲ။

ဖြေ။     ။ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်အသစ်တွေ အများကြီးထွက်လာဖို့ဆိုရင် အမျိုးသမီးတယောက်ချင်းစီက ကိုယ်ကိုကိုယ် တာဝန်ယူကြရမှာ ဖြစ်တယ်။ အခုကာလမှာ တယောက်နဲ့တယောက်က အရည်အချင်းတွေကို သိမနေတာများတော့ အရင်ဆုံးကိုယ်က စင်ပေါ်ကိုတက်ရတော့မယ်ဆိုရင် စင်ပေါ်တက်ဖို့အတွက် ကိုယ်က ရည်ရွယ်ချက်တခု သတ်သတ်မှတ်မှတ်ထားဖို့ လိုတယ်။

ဘာဘဲဖြစ်ဖြစ် တာဝန်ယူမှာပဲဆိုရင် ကျွန်မတို့က အရင်လိုပဲ ရောကောသောကောနဲ့ အေး..အေး… နင်က ဒီနားတာဝန်ယူလိုက်ဆိုတာမျိုး ဖြစ်ကောင်း ဖြစ်လာနိုင်တယ်။ ကျွန်မက တရားရေးမှာပဲ တာဝန်ယူမှာ၊ ကျွန်မက တရားရေးမှာတောင်မှာ ဥပဒေပြုရေးမှာ တာဝန်ယူချင်တာ၊ ကျွန်မက ရဲလုပ်ငန်းမှာ တာဝန်ယူချင်တာဆိုတဲ့ဟာမျိုးတွေအထိ ကိုယ့်ကိုကိုယ် နေရာချဖို့ ရွေးချယ်နိုင်ဖို့ လိုပါတယ်။

ဒီအမျိုးသမီးတွေက ငါဘယ်ဟာကို ပိုပြီးလုပ်နိုင်စွမ်းတယ်ဆိုတာ သူတို့ကိုယ်သူတို့အသိဆုံးဖြစ်တယ်။ အဲ့ဒီလုပ်နိုင်စွမ်းတဲ့ အရည်အချင်းကို ပိုပြီးတောက်ပြောင်အောင် လုပ်ပါ။ အုတ်ရောရော ကျောက်ရောရော မလုပ်နေဘဲနဲ့ ကိုယ်ဘာကိုလုပ်မလဲဆိုတာ သေသေချာချာရွေးချယ်ပြီးတော့ သမ္မတကြီးပြောနေတဲ့ လူတွေအလဲအလှယ်လုပ်ပါမယ် ဆိုတဲ့ဟာမှာ ကျွန်မတို့ ဝင်ရောက်ချိတ်ဆက်ဖို့ လိုတယ်။

အရည်အချင်းအပြည့် ရှိနေပြီဆိုတဲ့ အမျိုးသမီးတိုင်းက တွန့်ဆုတ်မနေတော့ဘဲနဲ့ NUG နဲ့ဆိုင်တယ်ဆိုလည်း NUG ပေါ့။ KIO တို့ KNU တို့၊ ကရင်နီကဘက်မှာဆိုလည်း ကိုယ်နဲ့သက်ဆိုင်ရာချိတ်ဆက်လို့ရမယ့် ပါဝင်လို့ရမယ့် တာဝန်ထမ်းဆောင် ပေးရမယ့် နေရာတွေကို ကိုယ်တိုင်ကအားထုတ်ပြီး ကိုယ့်ရဲ့အရည်အသွေးကိုပြပြီး ချိတ်ဆက်ရဖို့ လိုတယ်လို့ထင်ပါတယ်။

အဲ့လိုပါဝင်ပြီးတဲ့အခါမှာလည်း ယာယီသမ္မကြီးတို့ဘက်ကို ထပ်ပြီးတိုက်တွန်းရမှာက အမျိုးသမီးတွေက တကယ်တမ်းသုံးဆယ်ရာခိုင်နှုန်းမဟုတ်ဘဲနဲ့ တကယ်ပါနိုင်ရင် ပါနိုင်သ‌လောက် ရာခိုင်နှုန်း ကို တိုးပြီးခန့်ထားပေးဖို့ အဲ့ဒါမျိုးတွေအထိ နှစ်ဖက်လုံးကို တိုက်တွန်းရမယ်လို့ ထင်ပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေသာ နိုင်ငံရေးထဲမှာတင်းပြည့်ကျပ်ပြည့်ပါဝင်လို့ ရမယ်ဆိုရင် ဘယ်လို အပြောင်းအလဲတွေ ဖြစ်လာမလဲ။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးတွေ မတွေးမိတဲ့အရာ အမျိုးသားတွေ တွေးမိမှာပဲ။ အမျိုးသားတွေ မလုပ်ဆောင်နိုင်တဲ့ အရာ အမျိုးသမီးတွေ လုပ်ဆောင်နိုင်သလို အမျိုးသမီးတွေ လုပ်ဆောင်နိုင်တဲ့အရာ အမျိုးသားတွေ မလုပ်ဆောင်နိုင်တာတွေ အများကြီးရှိတယ်။ ဟန်ချက်ညီဖို့အတွက် ဒီလူတွေဟာ တကယ့်ကို ထဲထဲဝင်ဝင် အရေအတွက်ရော၊ အရည်အသွေးပါ တူတူမျှမျှနဲ့ ပါဝင်ဆောင်ရွက်ဖို့ လိုတယ်။

ပြောရရင် ၅၀-၅၀ စီလိုတယ်၊ အမျိုးသားနဲ့အမျိုးသမီး သဘာဝတရားအရကို အထီးနဲ့အမရှိတယ်ဆိုတော့ တခုနဲ့တခုက ဖြည့်ဘက်ဖြစ်တယ်။ ရန်ဖြစ်ဘက် မဟုတ်ဘူး။ ဖြည့်ဘက်ဖြစ်တယ်။ ဖြည့်ဘက်ဖြစ်တဲ့အခါကျတော့ တခုလိုအပ်ချက်၊ ဟာကွက်ကို နောက်တခုက ဖြည့်ပေးနိုင်တာဖြစ်တဲ့အတွက်ကြောင့် အဖွဲ့အစည်းတခုခုထဲမှာ အမျိုးသားနဲ့ အမျိုးသမီးသာ အရေအတွက်ညီညီနဲ့ပါမယ်ဆိုရင် ဟန်ချက်ပိုညီသွားမယ်လို့ ထင်တယ်။ ငါတို့သည် ဖြည့်ဘက်များသာ ဖြစ်တယ်၊ ပြိုင်ဘက်မဟုတ်ဘူးဆိုတာ အမြဲတမ်းသတိချက်ပြီး အလုပ်လုပ်နေဖို့ လိုတယ်လို့ ထင်ပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေကို ခွဲခြားဆက်ဆံမှုမရှိတဲ့အနာဂတ်ကို ဘယ်လောက်အထိ မျှော်လင့်ထားလဲ။

ဖြေ။      ။ ဒါမျှော်လင့်ရမယ့်အကြောင်းအရာတခု မဟုတ်ဘူး။ လုပ်ဆောင်ရမယ့်အရာတခုလို့ ယူဆပါတယ်။ ဒါပေမယ့် သဘာဝတရားအရ လူတွေရဲ့စိတ်ခံစားမှုတွေပါ ထည့်တွက်မယ်ဆိုရင်တော့ နည်းနည်းလေး ပိုပြီးလှမ်းရဦးမယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ ကျွန်မတို့သည် ဟန်ချက်ညီဖို့ အမြဲတမ်းစဉ်းစားရမယ်။

ကျွန်မတို့သည် အရာရာကို ဝေဖန်ထောက်ရှုတဲ့အခါမှာ ရန်ဖြစ်ဖို့မဟုတ်ဘဲနဲ့ ဖြည့်ဘက်အဖြစ်နဲ့ ဘယ်လိုစဉ်းစားမလဲ ဆိုတဲ့ဟာမျိုးကို အမြဲတမ်း ပြန်တွေးနေဖို့လိုတယ်။ နောက်တခုက ကိုယ်ကျင့်တရားကို လုံးဝမပျက်ပြားစေဘဲနဲ့ ကောင်းကျိုးချမ်းသာ ပြည့်ဝတဲ့‌လောကကို တည်ဆောက်ဖို့ ဦးတည်ပြီး စာနာစိတ်အပြည့်နဲ့ ဆက်သွားနိုင်မယ်ဆိုရင်တော့ ဘယ်လိုအနေအထားမျိုးမှာပဲဖြစ်ဖြစ် အောင်မြင်မှုရမယ်လို့ ယုံကြည်ပါတယ်။

“အမျိုးသမီးနဲ့ အမျိုးသားဆိုတာ ရန်ဖြစ်ဖို့မဟုတ်ဘဲနဲ့ ဖြည့်ဘက်အဖြစ်နဲ့ ဘယ်လိုစဉ်းစားမလဲဆိုတဲ့ဟာမျိုးကို အမြဲတမ်း ပြန်တွေးနေဖို့လိုတယ်”

“ခေတ်ဝန်ကိုထမ်းသောအမျိုးသမီးများ”စာအုပ်ကိုအောက်ပါလင့်ခ်တွင်ဒေါင်းယူဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီရှင်။ https://drive.google.com/file/d/1UeVjujGC87uvaNsU2_JQEFV4bi-9q7kh/view?usp=sharing

#politicsforwomenmyanmar
#whatishappeninginmyamar
#Advocacy
#politics
#media

0 Comments

5/12/2025 0 Comments

May 12th, 2025

မာရီယာ အမျိုးသမီးအရေးတက်ကြွလှုပ်ရှားသူ

အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအသံ စာစဉ်အမှတ် (၅) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြသည်။

“အမျိုးသမီးတွေက ဘာလို့ ဦးဆောင်မှုမှာ မပါချင်တာလဲ ဆိုတဲ့အကြောင်းအရင်းကို ရှာဖို့လိုတယ်။ အဓိကကတော့ အမျိုးသမီးတွေလည်း ခေါင်းဆောင်ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ အားပေးမယ့်သူ မရှိတာကြောင့်ပါ”

အသက်(၂၈)နှစ်အရွယ်ရှိတဲ့ မာရီယာဟာ ရန်ကုန်ဇာတိ ဖြစ်ပါတယ်။ အစိုးရဝန်ထမ်းဖြစ်တဲ့ ဖခင်ဖြစ်သူနဲ့ ဈေးရောင်းတဲ့ မိခင်ဖြစ်သူကို ကူညီပေးရင်း ငယ်ဘဝကို ဖြတ်သန်းခဲ့တယ်။ မွေးဖွားခဲ့ပြီး မွေးချင်းသုံးယောက်ရှိတဲ့နက် သမီးကြီး ဖြစ်ပါတယ်။ ကျောင်းဆရာမဖြစ်ချင်တဲ့ အိပ်မက်ရှိခဲ့ပေမယ့် အခြေအနေမပေးတဲ့အတွက် ဖြစ်ခွင့်မရခဲ့ပါဘူး။ ကျောင်းပြီးတော့ အပြင်အလုပ်လုပ်နေရင်းကနေ အစိုးရဝန်ထမ်းဖြစ်တဲ့ဖခင်ဖြစ်သူ ပင်စင်ယူခါနီးမှာ ဝန်ထမ်းလိုင်းခန်းမဖယ်ပေးရအောင် အစိုးရဝန်ထမ်း ဆက်လုပ်ခဲ့ရပါတယ်။

အစိုးရဝန်ထမ်းယန္တရားရဲ့ အဂတိလိုက်စားမှုကို သိပြီး ရွံ့မုန်းတဲ့ မမာရီယာဟာ အလုပ်လုပ်ရင်း တစ်နှစ်အကြာ စစ်အာဏာသိမ်းမှုဖြစ်ချိန်မှာ CDM လုပ်ကာ တော်လှန်ရေးထဲမှာ ပါဝင်လာခဲ့ပါတယ်။ အစိုးဝန်ထမ်းဘဝမှာ လာဘ်ပေးလာဘ်ယူတဲ့အကြောင်းတွေကို စတင်သိလာရာကနေ နိုင်ငံရေးကို စိတ်ဝင်စားလာခဲ့တယ်။

လက်ရှိမှာတော့ အိမ်တွင်းအကြမ်းဖက်ခံရတဲ့ အမျိုးသမီးတွေကို ပြန်လည်ထူထောင်ပေးတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုမှာ Peer support group facilitator အနေနဲ့လုပ်ကိုင်နေပြီး MOH ရဲ့ လက်အောက်ဌာနတစ်ခုမှာလည်း online counselling ၊Hotline provider volunteer အနေနဲ့ လုပ်ကိုင်နေပါတယ်။ English language teacher အနေနဲ့ ကလေးတွေကို စာသင်ပေးတဲ့ အချိန်ပိုင်းအလုပ်လည်း လုပ်ကိုင်နေပါတယ်။

မေး။     ။ လက်ရှိနွေဦးတော်လှန်ရေးအပါအဝင် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးဖြစ်စဉ်နှင့် ပတ်သက်ပြီးဆရာမ အမြင်ကို ပြောပြပေးပါရှင့်။

ဖြေ။    ။ အခုလက်ရှိနွေဦးတော်လှန်ရေးက အတိုင်းအတာတခုအထိ‌ အောင်မြင်နေပြီလို့ မြင်ရတယ်။ ဒါပေမယ့် အဲ့လိုမျိုး အောင်မြင်လာတာနဲ့အမျှ စစ်ကောင်စီဘက်ကလည်း ပိုပြီးတော့ ဖိနှိပ်လာတယ်။ အခုအခြေအနေ ဆိုရင် ပြည်တွင်းကလူတွေလည်း နိုင်ငံရေးရော၊ စီးပွားရေးရော အကုန်လုံးကျဆင်းလာတယ်။

တဖက်မှာလည်း စစ်ကောင်စီက အခုစစ်မှုထမ်းဥပဒေ ထုတ်ပြီး အရမ်းတင်းကြပ်လာတယ်။ စစ်မှုထမ်းဖို့အတွက် နိုင်ငံခြား မထွက်ရဘူးတို့၊ ပြည်ပကဆိုလည်းပြန်လာပြီး စစ်မှုထမ်းရမယ်ဆိုတာတွေပေါ့။ အဲ့တာတွေက လူငယ်တွေ အတွက် အရမ်းခက်ခဲလာတယ်။ ထွက်ပြေးချင်ရင်တောင် ပြေးဖို့အတွက် လမ်းပိတ်နေတာပေါ့နော်။

ပြည်ပက လူငယ်တွေဆိုရင်လည်းမြန်မာပြည်ကို ပြန်လာပြီးတော့ စစ်မှုထမ်းရမှာကိုကြောက်တာရော၊ ပြန်မလာရင် ကျန်ခဲ့တဲ့မိသားစုကို တစ်ခုခုလုပ်မလားစိုးရိမ်ရတာတွေ ရှိလာတယ်။ ပြည်တွင်းကလူတွေ အထူးသဖြင့် လူငယ်တွေအတွက် အရမ်းခက်ခဲနေတဲ့အခြေအနေလို့တော့ မြင်ပါတယ်။

မေး။      ။ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးသမိုင်းကို ပြန်ကြည့်ရင် မြန်မာနိုင်ငံက ဘယ်လိုပုံစံအမျိုးအစားမျိုး ဖြစ်ခဲ့လဲ။

ဖြေ။     ။မြန်မာ့နိုင်ငံရေးကိုပြန်ကြည့်မယ်ဆိုရင်ခေတ်အဆက်ဆက်က အာဏာရှင်စနစ်က စိုးမိုးခဲ့တာပေါ့နော်။ ၂၀၀၈ ခြေဥနဲ့ အုပ်ချုပ်လာခဲ့ကြတော့ တကယ့်လွတ်လပ်မှုအစစ်ကို မခံစားခဲ့ရပါဘူး။ ပြောရမယ်ဆို ပြည်သူတွေ စိတ်တိုင်းကျခေါင်းဆောင်ကို မဲစနစ်နဲ့ရွေးချယ်ပြီးသား အနိုင်ရပြီးကိုတောင်မှ စစ်တပ်က ခြေဥနဲ့ဘဲ ပြန်ပြီး အာဏာပြန်သိမ်းလိုက်တယ်။ ကျွန်မကတော့ ဒီနွေဦးတော်လှန်ရေးက ပြည်တွင်းစစ် အဆုံးသတ် ဖြစ်စေချင်တယ်။ မျှော်လည်း မျှော်လင့်တယ်။ တော်လှန်ရေးပြီးသွားမယ်ဆို ပြည်တွင်းစစ်လည်း အဆုံးသတ်နိုင်ပြီးတော့ အာဏာရှင်တွေ ထပ်ပေါ်မလာစေချင်တော့ဘူး။ အဲ့လိုမျိုးဖြစ်လာဖို့တော့ မျှော်လင့်ပါတယ်။

မေး။     ။ နွေဦးတော်လှန်ရေးကနေ နိုင်ငံသစ်တစ်ခုကို ဘယ်လိုစံတန်ဖိုး၊ အခြေခံမူတွေနဲ့ တည်ဆောက်ချင်လဲ။

ဖြေ။      ။ ကျွန်မတို့လိုချင်တာတော့ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီပေါ့။ အဲ့တာနဲ့အညီ လွတ်လပ်မှုရှိရမယ်။ တန်းတူညီမျှ အခွင့်အရေးရှိရမယ်။ တရားမျှတမှုလည်း ရှိရမယ်။ လူ့အခွင့်အရေးလည်း အပြည့်အဝ ရရှိရမယ်။ ဒီအရာတွေကို စံတန်ဖိုးထားပြီးတော့ နိုင်ငံတော်သစ်တည်ဆောက်ချင်ပါတယ်။

မေး။     ။ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်းမှာ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး အတွေးအမြင်တွေ ဘယ်လောက်အထိ ပြောင်းလဲသွားလဲ။
ဖြေ။      ။ လူငယ်တော်တော်များများက အာဏာမသိမ်းခင်အထိ နိုင်ငံရေးကို ကိုယ်နဲ့မဆိုင်ဘူးဆိုပြီး စိတ်မဝင် စားကြတာ များတယ်။ အထူးသဖြင့် အမျိုးသမီးတွေနဲ့ မဆိုင်ဘူး တွေးကြတယ်။ အဲ့လိုမျိုး ကျွန်မလည်း တွေးခဲ့ပါတယ်။ နိုင်ငံရေးက ငါတို့နဲ့မဆိုင်ဘူးဆိုပြီး နေခဲ့ကြတာပေါ့။ အာဏာသိမ်းပြီးမှ ငါတို့နေထိုင်တဲ့နိုင်ငံ အတွက် မှန်ကန်တဲ့အရာလုပ်ကိုလုပ်ရမယ်ဆိုတဲ့ အဲ့အသိလေးဝင်သွားတယ်။ ပြောရရင် အဆိုးထဲက အကောင်းပဲပေါ့။ နိုင်ငံရေးကို မသိတော့ အစက ပြန်ပြီးတော့ လေ့လာရတယ်။ ဘယ်လိုမျိုးပါဝင်လို့ရမလဲ နည်းလမ်းတွေ ရှာရတယ်။ ဘယ်လိုတော်လှန်မလဲကအစ အဲ့အတွေးတွေကအများကြီး ပြောင်းလဲသွားပါတယ်။

မေး။     ။ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်းမှာ အမျိုးသမီးတွေအပေါ် ခွဲခြားတဲ့အတွေးအမြင်တွေ ဘယ်လောက်အထိ ပြောင်းလဲသွားလဲ။ ဘယ်နေရာတွေမှာ ပြောင်းလဲသွားလဲ။

ဖြေ။      ။ အကုန်လုံးခြုံလိုက်မယ်ဆိုရင် အများကြီးတော့‌ ပြောင်းလဲသွားတာ မဟုတ်ဘူးလို့ မြင်မိတယ်။ အခုဆိုရင် အမျိုးသမီးဝန်ကြီးတွေ ရှိလာတာ နည်းနည်းမြင်ရတယ်။ ဒါပေမယ့် ဟန်ပြဖြစ်နေသလိုမျိုး မြင်နေရသလို အတွင်းထဲမှာတော့ ခွဲခြားမှုတွေက ရှိနေတုန်းပဲ။ အမျိုးသမီးဖြစ်လို့ ကိုယ်ပိုင်ဆုံးဖြတ်ခွင့်မရှိဘူး၊ အရေးကြီးတဲ့ဆုံးဖြတ်ချက်တွေကတော့ အမျိုးသမီးတွေပါဝင်လို့မရဘူးဆိုတာမျိုးတွေတော့ ရှိနေတုန်းပါပဲ။

မေး။     ။တော်လှန်ရေးကြီးအောင်မြင်ဖို့အတွက် အမျိုးသမီးတွေက ဘယ်လိုကဏ္ဍကနေ ပါဝင်လာသင့် သလဲ။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးတွေက အခန်းကဏ္ဍတိုင်းမှာ ပါဝင်ဖို့လိုအပ်တယ်လို့ မြင်တယ်။ အမျိုးသမီး PDF တွေလည်း အများကြီးရှိလာဖို့ လိုတယ်။ ဒီအမျိုးသမီးတွေဆိုရင် ထောက်ပို့ပဲလုပ်ရမယ်၊ စစ်မတိုက်ရဘူး ဆိုတာမျိုး မဟုတ်ဘဲနဲ့ အရည်အချင်းအပေါ်မှာ မူတည်ပြီးအမျိုးသမီးတွေကိုလည်း ခေါင်းဆောင်မှုနေရာ ပေးသင့်တယ်လို့ မြင်တယ်။ အမြဲတမ်း ထောက်ပို့ပဲ လုပ်ရမယ်၊ ထမင်းချက်ရမယ် မဟုတ်ဘဲနဲ့ ကဏ္ဍတိုင်းမှာ ပိုပြီးတော့ပါဝင်နိုင်ဖို့ လမ်းဖွင့်ပေးရမယ်၊ ဆွဲခေါ်ပေးဖို့လိုတယ်လို့ မြင်ပါတယ်။

မေး။     ။ ကိုယ်တိုင်အနေနဲ့ရော အမျိုးသမီးဖြစ်ခြင်းကြောင့် ခွဲခြားဆက်ဆံခံရဖူးလား။

ဖြေ။      ။ ရှိဖူးပါတယ်။ တော်လှန်ရေးစဖြစ်တုန်းကဆိုရင် ဆန္ဒပြပွဲတွေရဲ့အရှေ့မှာ ဒိုင်းကာလုပ်တဲ့အဖွဲ့ဆိုရင် ယောကျာ်းလေးပဲနေရတာ၊ အဲ့နားကပ်လို့တောင် မရဘူး။ မိန်းကလေးဆိုရင် ဒီနားမလာနဲ့ အနောက်မှာပဲ နေပေါ့။ သူတို့ပဲ ကာကွယ်မယ်ဆိုတာမျိုးပေါ့။ လုပ်နိုင်စွမ်းမကြည့်ပဲ ကျား၊မခွဲတာမျိုးတွေပါ။ မိန်းကလေး ဆိုတာနဲ့ အလိုလို အနောက်ရောက်ရတာမျိုးပေါ့။ အဖွဲ့အစည်းတွေ ဝင်မယ်ဆိုလည်း များသောအားဖြင့် ယောကျာ်းလေးက မိန်းကလေးထက် အရည်အချင်းပိုရှိတယ်လို့၊ ပိုလုပ်နိုင်တယ်လို့ တန်းပြီး သတ်မှတ် လိုက်ကြတယ်။ အပေါ်ယံပဲ ကြည့်ပြီးရွေးတာတွေ ကြုံဖူးတယ်။

“အမျိုးသမီးတွေ အချင်းချင်း ပိုပြီးစည်းလုံးဖို့လည်း လိုအပ်တယ်။ အားပေးဖို့ လိုတယ်။ ဒီအမျိုးသမီးတွေ အချင်းချင်းမှာကိုပဲ အားမပေးဘဲနဲ့ နှိမ့်ချစေတဲ့ ပြောဆိုတာတွေ ရှိတယ်။ မိန်းကလေးအချင်းချင်းကပဲ မိန်းကလေးတွေ ခေါင်းဆောင်လုပ်ရင် ဘယ်လိုအဆင်ပြေမှာလဲဆိုပြီး မေးတတ်ကြတယ်”

မေး။     ။ နိုင်ငံသစ်တည်ဆောက်တဲ့အခါ အမျိုးသမီးတွေပါဝင်ခွင့်ကို လျစ်လျူရှုမှုတွေမရှိအောင် ဘာတွေလုပ်သင့်လဲ။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးတွေ အချင်းချင်း ပိုပြီးစည်းလုံးဖို့လည်း လိုအပ်တယ်။ အားပေးဖို့ လိုတယ်။ ဒီအမျိုးသမီး တွေအချင်းချင်းမှာကိုပဲ အားမပေးဘဲနဲ့ နိမ့်ချစေတဲ့ပြောဆိုတာတွေ ရှိတယ်။ မိန်းကလေးအချင်းချင်းကပဲ မိန်းကလေးတွေ ခေါင်းဆောင်လုပ်ရင် ဘယ်လိုအဆင်ပြေမှာလဲ။ ယောကျာ်းလေးပဲ အဆင်ပြေမှာဆိုပြီး ပြောတာတွေကြုံရဖူးတော့လေ အဓိကက အမျိုးသမီးတွေအချင်းချင်း ပိုညီဖို့ လိုအပ်တယ်။

နိုင်ငံရေးအသိက အမျိုးသမီးတွေနဲ့ ပိုပြီးအလှမ်းဝေးတယ်ဆိုတော့ နိုင်ငံရေးသင်တန်းတွေ၊ အသိပညာပေးတွေ စွမ်းရည် မြင့်တင်ဖို့ လိုအပ်တဲ့ပံ့ပိုးမှုတွေ အများကြီးလိုအပ်တယ်လို့ မြင်တယ်။ ဘာဖြစ်လို့အမျိုးသမီးတွေက နိုင်ငံရေးကို မပါချင်တာလဲဆိုတဲ့ အရင်းခံကို ရှာဖို့ကလည်းအရေးကြီးပါတယ်။ အမျိုးသမီးတွေကို စွမ်းရည်မြှင့်တင်ဖို့၊ နိုင်ငံရေးမှာပါလာဖို့ အမျိုးသားတွေကလည်း အားပေးထောက်ပံ့ဖို့ လိုပါတယ်။

အမျိုးသမီးတွေကို နင်တို့က ဘယ်လိုအသုံးမကျဘူးဆိုပြီး ထိုင် blame နေတာထက် ဘယ်လိုမျိုးမြှင့်တင်ပေးမလဲ၊ ဆွဲခေါ်ပေးမလဲဆိုတာကို ပိုအားစိုက်သင့်တယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ နိုင်ငံသစ်အတွက် အမျိုးသားတွေရော အမျိုးသမီး‌တွေရော အတူတကွပူးပေါင်းပြီးတော့ လုပ်ဆောင်သင့်တယ်လို့ ယုံကြည်ပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေခေါင်းဆောင်သစ်တွေထွက်ပေါ်လာဖို့ဘာတွေလုပ်ဆောင်သင့်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးတွေက ဘာလို့ဦးဆောင်မှု မပါချင်တာလဲဆိုတဲ့အကြောင်းအရင်းကို ရှာဖို့လိုတယ်။ အဓိကကတော့ အမျိုးသမီးတွေလည်း ခေါင်းဆောင်ဖြစ်နိုင်တယ်လို့ အားပေးမယ့်သူ မရှိတာပါပဲ။ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်ဖြစ်ရင် အရမ်းပင်ပန်းတာ၊ မိန်းမတွေကအပင်ပန်းမခံနိုင်ဘူး၊ မလုပ်နိုင်ဘူးလို့ ပြောတဲ့သူတွေများတယ်။ အဲ့လိုမျိုး အပြောအဆိုတွေမဟုတ်ပဲ အမျိုးသမီးအချင်းချင်းပဲဖြစ်ဖြစ် အရည်အချင်း တွေ လိုအပ်နေသေးတယ်ဆိုရင် ပံ့ပိုးမှုတွေလုပ်ပြီး အားပေးလက်တွဲခေါ်ဖို့ လိုပါတယ်။ အမျိုးသမီးလူငယ် တွေကို ဦးစားပေး ဆွဲခေါ်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေ နိုင်ငံရေးမှာ တင်းပြည့်ကျပ်ပြည့်ပါဝင်လာရင် အနာဂတ်နိုင်ငံရေးမှာ ဘယ်လိုအပြောင်းအလဲတွေ ဖြစ်လာနိုင်လဲ။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးတွေ နိုင်ငံရေးမှာ ထဲထဲဝင်ဝင် ပါဝင်လာပြီဆိုရင် တိုင်းပြည်အေးချမ်းမှုအတွက် ပိုပြီးဖော်ဆောင်နိုင်မယ်လို့ မြင်မိတယ်။ ကျွန်မတို့နိုင်ငံမှာ အမျိုးသားဦးရေထက် အမျိုးသမီးဦးရေက ပိုများတယ်။ အမျိုးသမီးဦးရေများတာကလည်း အဖိုးတန်တဲ့ လူသားအရင်းအမြစ်ပါပဲ။ အမျိုးသမီးတွေ ပါဝင်လာမယ်ဆိုရင် နိုင်ငံလည်း ပိုပြီးတိုးတက်လာမယ်။ ပိုပြီးငြိမ်းချမ်းးမှုကိုလည်း ဖော်ဆောင်နိုင်မယ်။ အထူးသဖြင့် တန်းတူညီမျှမှုဆိုရင် အမျိုးသမီးတွေက ဖိနှိပ်ခံရတာတွေ အများကြီးကြုံရတော့ တန်းတူညီမျှမှု ရရှိဖို့ကို သေသေချာချာ ဖော်ဆောင်နိုင်မယ်လို့ ယုံကြည်ပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေအ‌ပေါ်ခွဲခြားဆက်ဆံမှုမရှိဘဲနဲ့ တန်းတူညီမျှမှုဖြစ်သွားမယ့် နိုင်ငံတခုဖြစ်လာ လိမ့်မယ်လို့ ဘယ်လောက်အထိ ယုံကြည်ချက်ရှိလဲ။

ဖြေ။      ။ အဓိကကတော့ အခုတော်လှန်ရေးမှာလည်း အမျိုးသမီးတွေကလည်း အခန်းကဏ္ဍ တော်တော် များများမှာ ပါဝင်နေတယ်။ ဆုံးဖြတ်ခွင့်တွေတော့ ထင်သာမြင်သာမရသေးပေမယ့် ပါနေတယ် ဆိုတာကလည်း အောင်မြင်မှုတခုပါပဲ။ အဲ့ကနေပြီးတော့မှာ တဆင့်ဆင့်နဲ့ ကိုယ့်မှာ ပိုပြီးတော့ ဆုံးဖြတ်ခွင့်တွေ ရအောင် ဘယ်လိုလုပ်မလဲ၊ အရေးကြီးတဲ့ဆုံးဖြတ်ခွင့်တွေမှာ ဘယ်လိုမျိုးပါဝင်လို့ရမလဲ ဆိုတာလေးတွေ စဉ်းစားပြီး အမျိုးသမီးတွေအချင်းချင်း ပိုစည်းလုံးပြီး ၊ အမျိုးသားရော၊ အမျိုးသမီးရော အပြန်အလှန်ပံ့ပိုးကြမယ်ဆို နောက်ပိုင်းကျရင် လူတိုင်းမျှော်လင့်ထားတဲ့နိုင်ငံ ဖြစ်လာမယ်လို့ ယုံကြည်ပါတယ်။

မေး။     ။ ဖြည့်စွက်ချက်။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးတွေအနေနဲ့ ကိုယ့်ကိုကိုယ်ယုံကြည်မှုရှိဖို့ အဓိကပါပဲ။ ကိုယ်လိုအပ်တဲ့ အရည်အချင်းတွေ ကို အမြဲတမ်းလေ့လာမယ်။ အမြဲဖြည့်နေမယ်ဆိုရင် ကျွန်မတို့က အမျိုးသမီးခေါင်း‌ဆောင်တွေ ဖြစ်လာနိုင် ပါတယ်။ အမျိုးသမီးတွေ ခေါင်းဆောင်ဖြစ်ဖို့အတွက် ကိုယ့်ကိုကိုယ်ယုံကြည်မှုရှိဖို့ နဲ့ ကိုယ့်ရဲ့လုပ်နိုင်စွမ်းမြှင့်ဖို့ အမြဲတမ်းစဉ်ဆက်မပြတ်လေ့လာနေဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။

“ခေတ်ဝန်ကိုထမ်းသောအမျိုးသမီးများ”စာအုပ်ကိုအောက်ပါလင့်ခ်တွင်ဒေါင်းယူဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီရှင်။ https://drive.google.com/file/d/1UeVjujGC87uvaNsU2_JQEFV4bi-9q7kh/view?usp=sharing

#politicsforwomenmyanmar
#whatishappeninginmyamar
#Advocacy
#politics
#media

0 Comments

5/12/2025 0 Comments

May 12th, 2025

မဇူးဇူးမေယွန်း
တည်ထောင်သူ
နိုင်ငံအကျဉ်းသူများအဖွဲ့(WOPP)

အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအသံ စာစဉ်အမှတ် (၅) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြသည်။

“အမျိုးသားတွေက နောက်ကွယ်မှာ ဖေးမမှုတွေလည်းရှိသလို၊ ငါတို့ပဲ အုပ်ချုပ်မယ်ဆိုတဲ့ ဖိုဝါဒကြီးတဲ့သူတွေကလည်း သပ်သပ်ရှိနေမှာပဲ။ ဒါပေမယ့် ကျော်လွှားနိုင်ကို နိုင်ရမယ်။ အဲ့အတွက် ခွန်အားတွေ လိုတယ်။ သန်မာဖို့ လိုတယ်။အမျိုးသမီးဖြစ်နေလို့လည်း ကိုယ့်ရဲ့အတွေးအခေါ်အယူအဆတွေကို မှေးမှိန်ပျောက်ကွယ်သွားအောင် လုပ်နေစရာမလိုဘူး”


            မဇူးဇူးမေယွန်းဟာ စစ်အာဏာရှင်စနစ်နှင့် အာဏာသိမ်းမှုကို ရဲရဲတောက်ဆန့်ကျင်ခဲ့တဲ့ ပြည်သူ လူထုထဲက တစ်ယောက်ဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၂ ရက်မှာ စစ်တပ်ရဲ့ ဖမ်းဆီးခြင်းကို ခံခဲ့ရပြီး စစ်တပ်ရဲ့ ငရဲခန်းလို့ နာမည်ဆိုးနဲ့ ကျော်ကြားလှတဲ့ ရန်ကုန်မြို့၊ ရွှေပြည်သာစစ်ကြောရေးစခန်းမှာ ဖမ်းဆီးနှိပ်စက်ခံခဲ့ရပါတယ်။ ထို့နောက် အင်းစိန်ထောင်နဲ့ ဒိုက်ဦးထောင်မှာ နှစ်နှစ်ကျော် ဖမ်းဆီး ထိန်းသိမ်းခဲ့ရပါတယ်။

            ပြန်လည်လွတ်မြောက်ချိန်မှာလည်း မိသားစုဝင်များနဲ့ နေအိမ်များကို စောင့်ကြည့်ခံခဲ့ရပါတယ်။ ထို့အပြင် အခြားသော လူ့အခွင့်အရေးလှုပ်ရှားမှုများ မပြုလုပ်နိုင်ရန်အတွက် ပြည်ပထွက်ခွင့်တွေကို အပိတ် ခံထားရပါတယ်။

            အကျဉ်းထောင်အတွင်းရှိ ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံနေရသည့် နိုင်ငံရေးအကျဥ်းသူများအား ကူညီ ထောက်ပံ့နိုင်ရန်နဲ့ လူအခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများကို ဖော်ထုတ်နိုင်ရန်အတွက် ၂၀၂၃ ခုနှစ်မှာ ထိုင်းမြန်မာ နယ်စပ်သို့ တိမ်းရှောင်ခဲ့ပြီး နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသူများအဖွဲ့ (WOPP) ကို ဖွဲ့စည်းတည်ထောင်ခဲ့ပါတယ်။

အကျဉ်းထောင် အတွင်းရှိ နိုင်ငံရေးအကျဥ်းသူများနှင့် ပြန်လည်လွတ်မြောက်လာသည့် နိုင်ငံရေးအကျဥ်းသူ များကို ကူညီထောက်ပံ့မှုများကို ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါတယ်။ တဖက်မှာလည်း ထိုင်းနယ်စပ်သို့ ရွှေ့ပြောင်း နေထိုင်နေရသူတွေရဲ့ ကိစ္စရပ်တွေကို ဆောင်ရွက်ပေးနေသူ တစ်ဦးလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

မေး။     ။ လက်ရှိနွေဦးတော်လှန်ရေးအပါအဝင် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးဖြစ်စဉ်နှင့်ပတ်သက်ပြီး ဆရာမ အမြင်ကို ပြောပြပေးပါရှင့်။
ဖြေ။      ။ အာဏာသိမ်းပြီး လေးနှစ်ကာလထဲမှာ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာရော ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာရော၊ ကျန်းမာရေးရော စားဝတ်နေရေးရော စီးပွားရေးကအစ ပြည်သူတွေက ချွတ်ခြုံကျလာတယ်။ အဓိက တရားခံကတော့ စစ်အာဏာရှင် ဖြစ်တယ်။ နွေဦးတော်လှန်ရေးက လူထုရဲ့စိန်ခေါ်တဲ့ပွဲပါပဲ။ သိပ်မကြာခင်မှာ ပိုအားကောင်းလာတဲ့ တော်လှန်အင်အားစုတွေရဲ့ နည်းစနစ်မှန်တွေနဲ့ အာဏာရှင်ကိုအမြစ်ဖြတ်ဖို့ လုပ်ဆောင်ချက် အားကောင်းတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေ ပေါ်လာမယ်လို့ မြင်မိပါတယ်။

မေး။     ။အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်းမှာ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးတွေမှာ ဘာတွေက အပြောင်းအလဲတွေ ဖြစ်လာပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ အာဏာမသိမ်းခင်ကလည်း ခေတ်အဆက်ဆက်မှာ အာဏာရှင်လက်အောက်မှာ မြန်မာပြည်သူ ပြည်သားတွေက နေခဲ့ရတယ်။ အဲ့ကြားကာလမှာလည်း ဖိုဝါဒကြီးစိုးမှုတွေထဲမှာ အမျိုးသမီးတွေက ခံစားလာရတယ်ပေါ့နော်။ အိမ်တွင်းအကြမ်းဖက်မှုတွေ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျူးလွန်ခံရမှုတွေ အမျိုးသမီးတွေ သက်ငယ်မုဒိမ်းကျူးလွန်မှုတွေ အများအပြား ခံစားခဲ့ရတယ်။

တခုခုဆိုရင်လည်း အမျိုးသမီးတွေအနေနဲ့က ထုတ်ဖော်ပြောကြားခွင့် နည်းပါတယ်။ ပြောကြားလာတဲ့ အနေအထားမျိုးမှာလည်း အရှက်သိက္ခာကြောင့် တချို့တွေဆိုလည်း အသက်ပါပေးလိုက်ရတာတွေလည်း ရှိတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီကာလတွေမှာတော့ ပွင့်လင်းမြင်သာတဲ့၊ ခေတ်နဲ့အညီမွေးဖွားလာတဲ့ အမျိုးသမီးတွေ ပေါ်ပေါက်လာတယ်။

ကိုယ့်ရဲ့ အသိုင်းအဝိုင်းကို မြင့်တင်ပေးတဲ့အမျိုးသမီးတွေ ပေါ်ပေါက်လာတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း ဒီကာလတွေမှာ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်တွေက များပြားစွာပေါ်ထွက်လာတယ်။ အဖွဲ့အစည်းပေါင်းစုံ ပေါ်ထွက်လာတယ်။ ဒါသည်လည်း အာဏာရှင်ကိုတော်လှန်တဲ့အမျိုးသမီးတွေသည် တက်တက်ကြွကြွနဲ့ ဒီကာလမှာ ကျား၊မ ခွဲခြားမှုမရှိဘဲနဲ့ ယောကျာ်းတွေနည်းတူ သန်သန်မာမာနဲ့ လုပ်ဆောင်လာနိုင်တာ တွေ့ရပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေအ‌ပေါ်မှာ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုက ဘယ်လောက်အထိ ပြောင်းလဲသွားသလဲ။

ဖြေ။      ။ အာဏာရှင်ကတော့ မပြောင်းမလဲဘဲ ခွဲခြားဆက်ဆံနေတုန်းပဲ။ ဒါကြောင့်လည်း စစ်ကြောရေးစခန်း တွေမှာ ဖမ်းဆီးခံရတဲ့အမျိုးသမီးတွေကို ညှင်းပန်းနှိပ်စက်တယ်။ တချို့တွေဆို အသက်တွေပါ အသတ်ခံရ တယ်။ ဒါပေမယ့် ငါတို့ရဲ့နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသူတွေကို အချင်းချင်း ငါတို့နောက်မှာ ရှိနေမယ်ဆိုတာမျိုးနဲ့ စောင့်ရှောက်တာတွေ ခံရတယ်။

လွတ်မြောက်လာတဲ့အချိန်မှာလည်း ကောင်းမွန်တဲ့အမျိုးသားတွေ၊ လူငယ်တွေ တော်တော်များများက အမျိုးသမီးတွေဆိုရင် ရှေ့တန်းတင်လာတာ တွေ့ရတယ်။ ဒါသည်လည်း နောက်အာဏာရှင်တွေပြုတ်ကျသွားလို့ စနစ်သစ်တွေပေါ်လာရင် အမျိုးသမီးကောင်း အမျိုးသားကောင်းတွေနဲ့ ရှေ့ဆက်ပြီးတော့ ဆက်သွားနိုင်တဲ့အလားအလာကို မြင်ရပါတယ်။

“အာဏာသိမ်းလို့ ဖမ်းဆီးခံရပေမဲ့ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသူတယောက်၊ ထောင်ထွက်အမျိုးသမီးတယောက်ကို လက်တွဲဖို့ ဝန်လေးတယ်။ အဓိကကလည်း ခေတ်အဆက်ဆက် အာဏာရှင်ရဲ့ ဦးနှောက်ဖောက်စားခြင်းခံခဲ့ရတဲ့လူတွေက ဒီလိုမြင်ကြပါတယ်”

မေး။     ။ ကိုယ်တိုင်အနေနဲ့ရော ခွဲခြားဆက်ဆံမှုတွေကြုံတွေ့ခဲ့ရဖူးလား။

ဖြေ။      ။ အဓိကကတော့ မိသားစုရဲ့လျစ်လျူရှုခြင်း ခံရတယ်။ အာဏာသိမ်းလို့ ဖမ်းဆီးခံရပေမဲ့ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသူတယောက်၊ ထောင်ထွက်အမျိုးသမီးတယောက်ကို လက်တွဲဖို့ ဝန်လေးတယ်။ အဓိက ကလည်း ခေတ်အဆက်ဆက် အာဏာရှင်ရဲ့ဦးနှောက်ဖောက်စားခြင်းခံခဲ့ရတဲ့လူတွေက ဒီလိုမြင်ကြပါတယ်။

ဘာဖြစ်လို့လဲဆိုတော့ သူတို့စိတ်ထဲမှာက ထောင်ကထွက်လာတဲ့အမျိုးသမီးဆိုရင် ဘယ်လိုမျိုးနဲ့ထွက်လာလာ နိုင်ငံရေးမှုနဲ့ထွက်လာတယ်ဆိုရင် ကလေးတွေရဲ့ကျောင်းပညာရေးကအစ မကောင်းနိုင်ဘူး၊ သူတို့ရဲ့ ဘဝရှေ့ရေးက ပိတ်ပင်တယ်ဆိုတာမျိုးတွေနဲ့ အတွေးအခေါ်တွေကြားမှာ ကွာရှင်းမှုတွေ ဖြစ်လာတယ်။ ဒါကတော့စပြီးတော့ ခံစားရတာပေါ့။

တဖက်မှာ ဘာအားကောင်းလာလဲဆိုရင် ကိုယ့်ရဲ့တော်လှန် ပြည်သူလူထုနဲ့ အမျိုးသမီးအဖွဲ့တွေရဲ့ ဝိုင်းဝန်းဖေးမမှု၊ ကိုယ့်ကိုတွေ့လိုက်တာနဲ့ ဒီအမျိုသမီးသည် မိခင်ဖြစ်ပေမယ့် တော်လှန်တဲ့ခေါင်းစဉ်အောက်မှာ ဖေးဖမှုတွေနဲ့ မြှင့်တင်ပေးမှုကို ရရှိခဲ့တယ်။ ဒါတွေက အားဖြစ်စေပါတယ်။

မေး။     ။ ကိုယ်တိုင်အနေနဲ့ ဘယ်လိုနိုင်ငံမျိုးကို တည်ဆောက်ချင်လဲ။

ဖြေ။      ။ ပြောနေကျစကားတွေလိုပဲ ကျဉ်ဆန်တွေနေရာမှာ ပန်းတွေပွင့်စေချင်တယ်။ ကိုယ့်နိုင်ငံက အာဏာရှင်လက်ထက်မှာထဲက စစ်ဒဏ်ကိုခံလာရတာဖြစ်တဲ့အတွက် ပြောရမယ်ဆိုရင် ငြိမ်းချမ်းချင်တယ်။ တိုင်းပြည်တပြည်မှာ အုပ်ချုပ်တဲ့စနစ်မှာ စစ်တပ်ဆိုတာ ရှိတော့ရှိသင့်တယ်။ စစ်တပ်ဆိုတာ မြန်မာ ပြည်သူပြည်သားတွေကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရမယ်။

တိုင်းတပါးသားတွေ ကျူးလွန်မှုကို ကာကွယ်ပေးရမယ်။ ခုခံပေးရမယ်။ ပြည်သူကို ဖိနှိပ်ချုပ်ချယ်ဖို့ မဟုတ်ဘူးဆိုတာကိုတော့ သိစေချင်တယ်။ ကောင်းမွန်တဲ့ စနစ်တွေနဲ့ ဥပဒေရောအုပ်ချုပ်ရေးပိုင်းတွေမှာ သူ့ဟာနဲ့သူ ဒီမိုကရေစီလမ်းကြောင်းအတိုင်းကို သမာသမတ်နဲ့ သွားတဲ့ အစိုးရတရပ်ပေါ်လာဖို့ကို မြင်မိပါတယ်။

မေး။     ။ နိုင်ငံရေးစနစ်အသစ်တည်ဆောက်တဲ့အချိန်မှာ နိုင်ကျဉ်းတွေရဲ့အခန်းကဏ္ဍက ဘယ်လိုရှိပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ တရားမျှတမှုကို ရစေချင်လို့ ငါတော်လှန်လို့ မတရားဖမ်းဆီးခံရတယ်ဖြစ်တယ်။ ကိုယ်လွတ်လာတဲ့ အချိန်မှာလည်း ကိုယ့်လိုမျိုးခံစားနေရတဲ့ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသူ အကျဉ်းသားတွေ ကျန်ရှိနေတယ်။ သံတိုင်တွေ ကြားမှာ ကမ်းလင့်လက်တွေကို မျှော်လင့်နေတာ။ ကျွန်မတို့ကတော့ လွတ်လာတဲ့အချိန်မှာ လူကတော့ လွတ်လာတယ်။ စိတ်တွေက သံတိုင်ကြားမှာ ကျန်ခဲ့တယ်။

အဓိကကတော့ ဒီကာလမှာ ကိုယ်ချင်းစာစိတ်က အရမ်းအရေးကြီးတယ်လို့ မြင်မိတယ်။ အဲ့ဒါကြောင့်လည်း ငါလွတ်လာသလို ငါ့လိုလွတ်ချင်တဲ့ နိုင်ငံရေး အကျဉ်းသူအကျဉ်းသားတွေ ထောင်ထဲမှာ ကျန်ရှိနေပါတယ်ဆိုတဲ့ ကိုယ့်ရဲ့အသိစိတ်နဲ့ပဲ လွတ်မြောက်နယ်မြေ ကို ရအောင် ကြိုးစားပြီးလာတယ်။ နောက်ဆုံး ကိုယ်တဦးထဲနဲ့ သွားလို့ဘယ်လိုမှအဆင်မပြေတော့တဲ့အတွက် စိတ်တူကိုယ်တူ အမျိုးသမီးနိုင်ငံရေးအကျဉ်းသူတွေနဲ့ စုစည်းပြီး အဖွဲ့ထောင်တယ်။

အဓိကအဖွဲ့ထောင်ခြင်းက ပြန်လည်လွတ်မြောက်လာတဲ့ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသူတွေကလည်း ထောင်ထဲမှာကျန်ရှိနေတဲ့ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသူ တွေကို တက်နိုင်တဲ့အပိုင်းနဲ့ ကယ်ကြမယ်၊ ကူကြမယ်ဆိုတဲ့ စိတ်နဲ့သွားတာဖြစ်တဲ့အတွက် ကိုယ့်ကိုကိုယ်ပဲ ဒါသည် ငါတို့ရဲ့ပြည်သူအချင်းချင်း ရပ်တည်ရမယ့်တာဝန်လို့ပဲ မြင်ပါတယ်။

မေး။     ။ နိုင်ငံရေးစနစ်အပြောင်းအလဲလုပ်တဲ့အခါ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသူတွေက ဘယ်လိုပုံစံနဲ့ နိုင်ငံရေး အပြောင်းအလဲကို တွန်းတွန်းတိုက်တိုက်နဲ့ လုပ်လို့ရမလဲ။

ဖြေ။      ။ နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသူတွေထဲမှာ ကျောင်းသူအရွယ်တွေလည်း ပါတယ်။ မိခင်တွေလည်း ပါသလို သက်ကြီးပိုင်းတွေ အမေအရွယ်တွေကအစ ပါတယ်။ အားလုံးကခြုံငုံလိုက်ရင် အမျိုးသမီးထုနဲ့ အိမ်ရှင်မတွေ ဖြစ်တဲ့အတွက် သူတို့တွေကနေမွေးဖွားလာတဲ့ သူတို့တွေကနေပေါက်ဖွားလာတဲ့ သားသမီးတွေသည် သားကောင်းရတနာလေးတွေ ဖြစ်လာလိမ့်မယ်။ ပျိုးထောင်တဲ့အခါ တရားမျှတမှုကို ဖော်ဆောင်တဲ့ သားကောင်းသမီးကောင်းဖြစ်အောင် ပျိုးထောင်နိုင်လိမ့်မယ်။

မေး။     ။ တော်လှန်‌ရေးလေးနှစ်တာကာလမှာ အမျိုးသမီးတွေအနေနဲ့ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်ကို ဘယ်လိုကဏ္ဍ တွေမှာ ထင်ထင်ရှားရှားမြင်တွေ့နေရပြီလို့ သုံးသပ်ချင်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးအဖွဲ့အစည်းတွေ ပေါ်လာတယ်။ ဒါသည် စိတ်ခွန်အားပါပဲ။ ဒီအမျိုးသမီးလေးတွေ ဘာကြောင့်ဖွဲ့နိုင်လဲ။ အဓိကလုပ်ချင်ကိုင်ချင်တဲ့စိတ်ရှိလို့ ဖွဲ့စည်းလာကြတာ။ အဲ့လိုဆိုတဲ့အခါကျတော့ အမျိုးသားတွေက နောက်ကွယ်မှာဖေးမမှုတွေလည်းရှိသလို၊ နင်တို့ဘယ်အဖွဲ့ဖြစ်ဖြစ် တက်မလာနဲ့။ ငါတို့ပဲ အုပ်ချုပ်မယ်ဆိုတဲ့ ဖိုဝါဒကြီးတဲ့သူတွေကလည်း သပ်သပ်ရှိနေမှာပဲ။ ဒါပေမယ့် ကျော်လွှားနိုင်ကို နိုင်ရမယ်။ အဲ့အတွက် ခွန်အားတွေလိုတယ်။ သန်မာဖို့ လိုတယ်။

အမျိုးသမီးဖြစ်နေလို့လည်း ကိုယ့်ရဲ့အတွေးအခေါ် အယူအဆတွေကို မှေးမှိန်ပျောက်ကွယ်သွားအောင် လုပ်နေစရာမလိုဘူး။ တခုခုဆို ရဲရဲရင့်ရင့်နဲ့ ဖော်ထုတ်ရမှာ ဖြစ်တယ်။ ဒီဘက်ရောက်တဲ့အချိန်မှာ အမျိုးသမီးတွေအပေါ် လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ၊ ကာမလိမ်လည်မှု၊ ကျူးလွန်မှု တွေကို မြင်လာရတယ်။ ဒါပေမဲ့ ထုတ်မပြောနိုင်ကြဘူး။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ နောက်ကွယ်မှာ သူတို့တွေ ခြိမ်းခြောက်မှုတွေနဲ့ လုပ်ထားတာရှိတယ်။ အဲ့လိုမျိုးဆိုရင် ဒီအမျိုးသမီးတွေနဲ့ ဘယ်လိုမျိုး ဖော်ဆောင် ပေးမလဲ။ အမျိူးသမီးချင်း စည်းလုံးဖို့တော့ လိုအပ်ပါတယ်။

မေး။     ။ နိုင်ငံသစ်တည်ဆောက်ရေးမှာ အမျိုးသမီးတွေကို လျစ်လျူရှုမှုပပျောက်ဖို့ ဘာတွေလုပ်ဆောင် သင့်ပါသလဲ။
ဖြေ။      ။ ကျွန်မတို့ သွားနေတဲ့လမ်းကြောင်းတွေတူဖို့ လိုအပ်တယ်။ အာဏာရှင်စနစ်ကို မကြိုက်လို့ တော်လှန်တယ်။ ဒီလမ်းကြောင်းအတိုင်းသွားမယ်ဆို ဒီလမ်းကြောင်းကို အဆုံးထိတိုက်ဖို့တော့ လိုအပ်တယ်။ လမ်းကြောင်းမှားသွားလို့ မရဘူး။ လမ်းကြောင်းမှားရင် လမ်းပျောက်သွားမှာ။

ကိုယ်တိုင်က တည့်တည့် မတ်မတ်သွားဖို့ လိုသလို၊ အများအားနဲ့သွားမယ်ဆို ကိုယ့်ကိုအားဖြစ်စေတဲ့သူတွေနဲ့အားယူရမှာ ဖြစ်တယ်။ ကိုယ့်ကိုအားမဖြစ်စေတဲ့ သူမျိုးတွေရှိလာရင် ကိုယ့်ရဲ့ဘဝထဲကနေရော ထုတ်ပယ်နိုင်အောင် ကြိုးစားကျင့်ကြံဖို့ လိုအပ်တယ်။ ဒါမှလည်း စိတ်ဓာတ်မာကျောပြီး သန်သန်မာမာနဲ့ အာဏာရှင်ကို တော်လှန်နိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

မေး။         ။ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်သစ်တွေ ပေါ်ထွက်လာဖို့ ဘာတွေလုပ်သင့်လဲ။

ဖြေ။      ။ ခေါင်းဆောင် ကလူတိုင်းဖြစ်ချင်မှာပဲလေ။ သူများက ဒါကတော့ ရှင်နဲ့ထိုက်တန်လို့ ရှင့်ကို နေရာ‌ပေးပါတယ်ဆိုရင်တောင်မှ ကျွန်မတို့မှာ အရည်အချင်းမရှိရင် အဲ့နေရာကို ယူထားလို့မရဘူး။ အဲ့အတွက် ကျွန်မတို့တွေသည် အရည်အချင်းပြည့်မှီအောင် ကြိုးစားဖို့ လိုအပ်တယ်။ ကိုယ့်မှာ အရည်အချင်းပြည့်တဲ့ အခါကျရင် သူ့ဟာနဲ့သူ ဖြစ်လာလိမ့်မယ်။ ကျွန်မတို့တွေသည် အဓိကနဲ့သာမညကို ခွဲခြားပြီးပြောရမယ်ဆိုရင် ဘယ်အပိုင်းတွေမှာ ကိုယ်လုပ်ပေးနိုင်လဲ။ ဒါမျိုးကိုပဲ ဖော်ဆောင်သွားမယ်ဆိုရင်တော့ အဆင်ပြေနိုင်လောက် ပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေ ပိုမိုပါဝင်လာနိုင်ရင် အနာဂတ်နိုင်ငံရေးက ဘယ်လောက်အထိ အပြောင်းအလဲ တွေ ဖြစ်လာနိုင်မလဲ။
ဖြေ။      ။ အရည်အချင်းရှိတဲ့ ပြည်သူက ထောက်ခံတဲ့ အမျိုးသမီးမျိုးဆိုရင်တော့ နေရာပေးသင့်တယ်။ သူ့နေရာနဲ့သူ သူ့ကျရာကဏ္ဍကို ခွဲဝေပေးသင့်တယ်။ ဒါသည် တော်လှန်ရေးရေချိန် အားကောင်းလာတဲ့ အနေအထားနဲ့ အနာဂတ်သစ်တခုဖော်ဆောင်တော့မယ်ဆို ကျွန်မတို့တွေသည် ပုဂ္ဂိုလ်ရေးတွေကို ဦးစား ပေးလို့မရဘူး။ အဓိကက ပြည်သူ့ရဲ့ဆန္ဒ ပြည်သူ့ရဲ့သဘောထားကို လေ့လာသင့်တယ်။ ပြည်သူတရပ်လုံးက တင်မြောက်တဲ့အစိုးရတရပ်ဆိုရင်လည်း နောက်ကွယ်ကနေ ဖေးမသင့်တဲ့သူမျိုးတွေ ဖြစ်ဖို့လိုတယ်လို့ မြင်မိပါတယ်။

မေး။     ။ အနာဂတ်မှာ အမျိုးသမီးတွေအပြည့်အဝပါတဲ့ နိုင်ငံရေးအဝန်းအဝိုင်းတခုဖြစ်လာဖို့ ဘယ်လောက်အထိ မျှော်မှန်းချက်ယုံကြည်ချက်ရှိလဲ။

ဖြေ။      ။ မြန်မာနိုင်ငံကြီး အေးချမ်းမယ်။ ဖွံဖြိုးတဲ့ကဏ္ဍတွေ လုပ်မယ်ဆို အမျိုးသမီး၊ အမျိုးသားတော့ မခွဲပါဘူး။ လက်ရုံးရည်ပြည့်ပြီး နှလုံးရည်မပြည့်ဘူးဆိုရင်လည်း အဆင်မပြေဘူး။ အဘက်ဘက်က ပြတ်သားနိုင်တဲ့သူမျိုးဆို အမျိုးသမီးဖြစ်ဖြစ် အမျိုးသားဖြစ်ဖြစ် ကြိုဆိုဖို့လိုအပ်တယ်။ ထပ်ပြီးတော့ အစိုးရတရပ်ပေါ်တော့မယ်ဆို တင်မြှောက်လိုက်တဲ့အစိုးရတရပ်မှာ နှလုံးရည်၊ လက်ရုံးရည်နဲ့ မေတ္တာတရား ပြည့်နေတဲ့သူတွေ ‌ပေါ်ထွန်းလာဖို့လည်း လိုအပ်ပါတယ်။

“သံတိုင်တွေကြားမှာ ကမ်းလင့်လက်တွေကို မျှော်လင့်နေတာ။ ကျွန်မတို့ လွတ်လာတဲ့အချိန်မှာ လူကတော့ လွတ်လာတယ်။ စိတ်တွေက သံတိုင်ကြားမှာ ကျန်ခဲ့တယ်”

“ခေတ်ဝန်ကိုထမ်းသောအမျိုးသမီးများ”စာအုပ်ကိုအောက်ပါလင့်ခ်တွင်ဒေါင်းယူဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီရှင်။ https://drive.google.com/file/d/1UeVjujGC87uvaNsU2_JQEFV4bi-9q7kh/view?usp=sharing

#politicsforwomenmyanmar
#whatishappeninginmyamar
#Advocacy
#politics
#media

0 Comments

5/12/2025 0 Comments

May 12th, 2025

မတင်ဇာ နိုင်ငံရေးတက်ကြွလှုပ်ရှားသူ
နိုင်ငံရေးအကျဉ်းသားမိသားစုဝင်

အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအသံ စာစဉ်အမှတ် (၅) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြသည်။

“အမျိုးသမီးတွေက အရမ်းသန်မာကြတယ်။ အရမ်းလည်း ကြိုးစားကြတယ်။ အဲ့အတွက်ကြောင့် နေရာပေးမယ်ဆို အမျိုးသမီးတွေက အများကြီးလုပ်ဆောင်နိုင်တယ်။ သူတို့ကို နေရာပေးမယ်ဆို အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်တွေ ပေါ်လာပြီး ကောင်းမွန်တဲ့နိုင်ငံတခု ဖြစ်လာမယ်လို့ ယုံကြည်ပါတယ်။”

            မတင်ဇာဟာ ပဲခူး ဇာတိဖြစ်ပြီး သာမာန်မိသားစုကနေ မွေးဖွားလာသူတစ်ယောက် ဖြစ်ပါတယ်။ မွေးချင်း နှစ်ဦးအနက် သမီးကြီး ဖြစ်ပါတယ်။ ဖခင်ဖြစ်သူက ၈၈ တုန်းက တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ ဖြစ်တာ ကြောင့် နိုင်ငံရေးနဲ့မစိမ်းခဲ့သူ ဖြစ်ပါတယ်။ စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို နဂိုကတည်းက မကြိုက်ခဲ့သူ ဖြစ်တယ်။ ငယ်ဘဝအိပ်မက်က သူနာပြုဖြစ်ချင်သူ ဖြစ်ပြီး ခရီးသွားရတာ ဝါသနာပါသူပါ။ ၂၀၁၅ ခုနှစ်မှာ အိမ်ထောင်ကျခဲ့ပြီး သားတစ်ယောက်အမေဖြစ်ပါတယ်။

            တော်လှန်ရေးကာလမတိုင်ခင်က အေးအေးချမ်းချမ်းနဲ့ အလှပြုပြင်ရေးဆိုင်နဲ့ အလှကုန်ပစ္စည်း ဆိုင်လေးဖွင့်ကာ နေထိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ် စစ်အာဏာသိမ်းချိန် သပိတ်မှောက်ဆန္ဒပြရာမှာလည်း ပါဝင်ခဲ့သလို၊ CDM ထောက်ပံ့မှုအတွက် ကြိုးပမ်းအားစိုက်ခဲ့ပါတယ်။ ထိုမှတဆင့် စစ်ကောင်စီမှ ပစ်ခတ်နှိမ်နှင်းမှုများ စတင်လာချိန်မှာတော့ အခြား ထောက်ပံ့မှုများကိုပါ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါတယ်။

            ခင်ပွန်းဖြစ်သူမှာ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးကို ဦးဆောင်ပါဝင်ခဲ့သူဖြစ်ပြီး ၂၀၂၁ခုနှစ် မှာ စစ်ကောင်စီရဲ့ ဖမ်းဆီးခြင်းကို ခံခဲ့ရပါတယ်။ ခင်ပွန်းဖြစ်သူ၏ အခြေခံလိုအပ်ချက်ကို ထောက်ပံ့ပေးနိုင်ရန် အပတ်တကုတ် ကြိုးပမ်းလျက် ရှိပါတယ်။ အမျိုးသားအဖမ်းခံရပြီးနောက်မှာတော့ လွတ်မြောက်ရာနေရာကို ပြောင်းရွေ့ခဲ့ပြီး တစ်နိုင်တစ်ပိုင် နိုင်ကျဉ်းများကို ကူညီထောက်ပံ့ခြင်းနှင့် တော်လှန်ရေးကဏ္ဍအသီးသီးကို ပါဝင်လျက် ရှိပါတယ်။

လက်ရှိမှာတော့ ရွေ့ပြောင်းကလေးများအား လုပ်အားပေး စာသင်ပေးနေသလို၊ အမျိုးသမီးအဖွဲ့အစည်းတခုမှာလည်း လုပ်ကိုင်နေပြီး ဂျဲန်ဒါအခြေပြုအကြမ်းဖက်မှုတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး လုပ်ကိုင်တဲ့အဖွဲ့အစည်းမှာလည်း လုပ်ကိုင်နေပါတယ်။

မေး။     ။လက်ရှိ နွေဦးတော်လှန်ရေးအပါအဝင် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးဖြစ်စဉ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီးတော့ ဆရာမအမြင်ကို ပြောပြပေးပါဦးရှင့် ။

ဖြေ။      ။ နွေဦးတော်လှန်ရေးက မြန်မာပြည်ရဲ့ တော်လှန်ရေးသမိုင်းမှာ အရမ်းထူးခြားပါတယ်။ အရင် ဒီ ၂၀၁၅ -၂၀၂၀ကြားမှာ ဆိုရင်‌ ဒီမိုကရေစီအသေးစားလေး ရခဲ့ဖူးတော့ ဒါအပေါ် အရမ်းမက်မောသွားကြတာ။ တကယ်လို့သာ ဒီမိုကရေစီအကြီးကြီးရလိုက်ရင် ငါတို့တွေ ဒီထပ်ပိုပြီး အခွင့်အရေး အများကြီးရမယ်ဆိုပြီး အရမ်းကို အင်တိုက်အားတိုက် လုပ်တဲ့တော်လှန်ရေးတစ်ခုလို့လည်း မြင်တယ်။ ပြီးတော့ အခု ဒီတော်လှန်ရေး မှာ အမျိုးသမီးတွေရော လူငယ်လူရွယ်တွေ အများကြီးပါဝင်လာကြတယ်။

ဒီစစ်အစိုးရအာဏာရှင် တစ်ခုတည်းကိုဘဲ တော်လှန်နေကြတာ မဟုတ်ပဲနဲ့ ဘယ်အာဏာရှင်စနစ်ကိုမဆို  အကုန်လုံးတိုက်ဖျက် နေတာကို တွေ့ခဲ့ရတယ်။ နောက်တစ်ခုကကျတော့ အမျိုးသမီးတွေပဲဖြစ်ဖြစ် လူငယ်တွေပဲဖြစ်ဖြစ် နိုင်ငံရေးကို အရမ်းကိုစိတ်ဝင်စားလာကြတယ်။ နိုင်ငံရေးအသိအမြင်တွေလည်း တိုးလာကြတယ်ဆိုတော့ အရမ်းထူးခြားတဲ့ တော်လှန်ရေး တစ်ခုလို့ မြင်ပါတယ်။

မေး။     ။ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်မှာရော အမျိုးသမီးတွေအပေါ် မှာ ခွဲခြားဆက်ဆံတတ်တဲ့ အယူအဆ တွေ ယဉ်ကျေးမှုတွေ ဘယ်လောက်ထိပြောင်းလဲသွားပါလဲ။

ဖြေ။     ။ ပထမအစောပိုင်းတွေမှာတော့ အမျိုးသမီးတွေကို နေရာပေးတာ တော်တော်နည်းတယ်ပေါ့နော်။ ဒါပေမယ့် အခုဒီနောက်ပိုင်းရောက်လာတဲ့အခါမှာကျတော့ အမျိုးသမီးတွေကို ရာထူးကြီးကြီးတွေ ပေးလာတာ ကို တွေ့လာရတယ်။ ဒါပေမယ့် ဆုံးဖြတ်ချက်ကြီးကြီးတွေ ချခွင့်ပေးနေတယ်လို့ မမြင်ရသေးပါဘူး။ စစ်အာဏာရှင် ကို တိုက်ရတာ ခက်ခဲနေသလိုဘဲ၊ လူအချင်းချင်းကြားက ခွဲခြားမှုတွေ၊ ဖိနှိပ်မှုတွေကို တိုက်ရတာ ခက်ခဲ ပါတယ်။ အာဏာရှင်ကို တော်လှန်နေတာချင်းအတူတူ တန်းတူဆက်ဆံပေးကြဖို့ ခက်နေကြတုန်းဘဲ။

မေး။     ။ ဆရာမအနေနဲ့ ဘယ်လိုနိုင်ငံအသစ်မျိုး တည်ဆောက်ချင်ပါသလဲ။ 

ဖြေ။     ။ နိုင်ငံအသစ်တည်ဆောက်မယ်ဆိုရင် ဒီနိုင်ငံရေးရာ ဆုံးဖြတ်ချက်ချနေတဲ့နေရာတွေမှာ အမျိုးသမီး တွေရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ချပိုင်ခွင့် အခန်းကဏ္ဍကို ထည့်သွင်းလိုက်မယ်ဆိုရင်  ပိုကောင်းမယ်ပေါ့နော်။ အခုက အမျိုးသမီးတွေ ဆုံးဖြတ်ချက်ချပိုင်ခွင့် ပေးလိုက်တယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း   တကယ်တမ်းအရေးကြီးတဲ့ အခြေအနေတွေကျလို့ရှိရင် လျစ်လျူရှုထားကြတယ်။ အဲ့ဒါတွေကို ပထမဦးဆုံး ပ‌ပျောက်သွားအောင် လုပ်သင့်ပါတယ်။

ဒီနွေဦးတော်လှန်ရေးမှာ စစ်အာဏာရှင်တွေကို တိုက်ထုတ်သလို ဒီအမျိုးသမီး ၊ အမျိုးသား ခွဲခြားထားတာတွေ၊ အမျိုးသမီးတွေအပေါ်ကို အယူအဆလွဲတာတွေကို ပပျောက်အောင် အရင်ဆုံး တိုက်ထုတ်ရမယ်။ အဲ့ဒါမှ အမျိုးသမီးတွေရှေ့ကို ရောက်လာပြီးတော့ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်တွေ အများကြီးပေါ်လာမယ်။ အမျိုးသမီးပဲဖြစ်ဖြစ် အမျိုးသားပဲဖြစ်ဖြစ် လူတွေအားလုံးကို တန်းတူသတ်မှတ်ပြီး ဆက်ဆံကြရင် သူတို့ကောင်းမွန်တဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်တစ်ခု ဖြစ်လာမယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ 

မေး။     ။ ဒီနိုင်ငံသစ် တည်ဆောက်ရေးမှာ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်ကို လျစ်လျူရှုတာ ပပျောက်သွားဖို့၊ ပြည့်ပြည့်ဝဝပါဝင်နိုင်ဖို့အတွက် ဘာတွေလုပ်ဆောင်သွားသင့်လဲ ဆရာမ။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးလေးတွေ ရှေ့ထွက်လာဖို့လည်း လိုပါတယ်။ ပြီးတော့ အဲ့လိုရှေ့ထွက်လာပြီဆိုရင်လည်း အရင်နေရာရောက်ပြီးသား အမျိုးသမီးတွေက တွဲခေါ်ဖို့ လိုပါတယ်။ ပြီးတော့ အမျိုးသမီးလေးတွေကိုလည်း အမျိုးသမီးအချင်းချင်းကို ချစ်ပေးဖို့ လိုပါတယ်။ အမျိုးသမီးလေးတွေကို အမျိုးသမီးတွေက ချစ်ပေး၊ ဖေးမပေးတတ်တဲ့အလေ့အထတွေ အားကောင်းလာမှလည်း အမျိုးသားတွေက အတွေးအမြင် ပြောင်းလဲလာ မယ်လို့ မြင်ပါတယ်။

နွေဦးတော်လှန်ရေးမှာ နိုင်ငံရေးကို စိတ်ဝင်စားပြီး ဒီအဝန်းအဝိုင်းထဲကို ရောက်လာကြတဲ့ အမျိုးသမီးတွေ၊ လူငယ်တွေ အများကြီးပဲ။ အဲတာကို ကရုမစိုက်ဘဲနဲ့ အရင်အတိုင်းဘဲ အမျိုးသားတွေ၊ အသက်ကြီးတွေနဲ့ပဲ နိုင်ငံရေးကို ဆက်လုပ်နေမယ်၊ ဆက်သွားနေမယ်ဆိုရင် တော်လှန်ရေးအင်အားစု အချင်းချင်းကြားမှာ နားလည်မှုလွဲတာတွေ၊ မသင့်မြတ်တာတွေ အများကြီး ဖြစ်လာလိမ့်မယ်။

ဒါကြောင့် တော်လှန်ရေးကို လုပ်နေတဲ့ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ အခန်းကဏ္ဍကို အသိအမှတ်ပြုပေးဖို့ လိုသလို၊ ဆုံးဖြတ်ခွင့်လည်း ပေးရမှာပါ။ ဒါမှ တော်လှန်ရေးက အောင်အောင်မြင်မြင်နဲ့ ပြီးမှာပါ။

“သံတိုင်ကြားကနေ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်ခံရတာတွေကို မိသားစုဝင်တွေကနေတဆင့် ပြည်သူလူထုတွေနဲ့ မီဒီယာအကုန်လုံးကို အသံထုတ်ပေးဖို့ လုပ်နိုင်တယ်။ ပြင်ပနဲ့ သံတိုင်ကြားဆက်သွယ်ဖို့ဆို ဒီမိသားစုတွေက အရမ်းအရေးကြီးတယ်”

 မေး။    ။ စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးတစ်ခုဖြစ်လာဖို့ အတွက် နိုင်ငံရေးကျဉ်းသူ /ကျဉ်းသား တွေရဲ့ မိသားစုဝင်တွေရဲ့ အခန်းကဏ္ဍက ဘယ်လောက်ထိအရေးကြီးသလဲ ဆရာမ။

ဖြေ။      ။ နိုင်ကျဉ်းမိသားစုဝင်တယောက်ဆိုတာ တော်လှန်ရေးအပြောင်းအလဲရဲ့ အရေးကြီးတဲ့ကဏ္ဍကနေ ပါဝင်နေတာဖြစ်ပါတယ်။ သံတိုင်ကြားကနေ လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်ခံရတာတွေကို မိသားစုဝင်တွေကနေ တဆင့် ပြည်သူလူထုတွေနဲ့ မီဒီယာအကုန်လုံးကို အသံထုတ်ပေးဖို့ လုပ်နိုင်တယ်။ ပြင်ပနဲ့ သံတိုင်ကြား ဆက်သွယ်ဖို့ဆို ဒီမိသားစုတွေက အရမ်းအရေးကြီးတယ်။

အဲ့ဒါမှသာ စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးမှာ ဒီနိုင်ကျဉ်း တွေရဲ့အသံကို ပြင်ပကသူတွေ ကြားနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ပြီးရင် တော်လှန်ရေးအရွေ့ကို သွားနေတဲ့အချိန်မှာ တိုက်ပွဲတွေ၊ တခြားစစ်ဆင်ရေးတွေကို ပိုပြီး အာရုံစိုက်နေတဲ့အချိန်မှာ နိုင်ကျဉ်းတွေက အမေ့လျော့ခံ ဖြစ်နေကြတယ်။ အဲ့ဒါတွေကိုလည်း မမေ့လျော့ဖို့ဆို မိသားစုဝင်တွေကပဲ အသံထွက်ပေးဖို့ လုပ်ရပါတယ်။

မေး။     ။ တော်လှန်ရေးကာလမှာ နိုင်ကျဉ်းမိသားစုဝင်တွေရဲ့ အခက်အခဲက ဘာတွေလဲ။

ဖြေ။      ။ ထောင်တွင်းမှာ ကိုယ့်မိသားစုဝင်တစ်ယောက်က ရောက်နေတဲ့အချိန်မှာ ခံစားရတဲ့ ဝေဒနာက တော်တော်ကြီးတယ်။ ရန်သူလက်ထဲမှာ ရှိနေတဲ့အချိန် အားလုံးဖြစ်သွားနိုင်တော့ စိတ်သောကရောက်ရတယ်။ ကိုယ့်လူ သူ့လက်ထဲမှာ ရှိနေတော့ သူတို့ကို မဆက်ဆံချင်ရင်တောင် ရင်တမမနဲ့ အဆက်အဆံလုပ်ရတယ်။ ကြားထဲမှာ တော်လှန်ရေးက အချိန်ကာလတစ်ခုကို ရောက်လာပြီဆိုတော့ ဘာမှမကျန်တော့ဘူး။ ကျန်တဲ့ပစ္စည်းတွေကလည်း ထိလို့မရတာတွေ ရောင်းလို့မရတာတွေနဲ့ဆိုတော့ အရမ်းကျပ်တည်းပါတယ်။

အခုအချိန်မှာ နိုင်ကျဉ်းတွေက အမေ့လျော့ခံဖြစ်နေပါပြီ။ မိသားစုဝင်တွေဆို ပိုပြီးဆိုးတယ်။ အဲ့ထဲမှာမှ အမျိုးသမီးတွေက ငြိမ်ငြိမ်လေးနေမယ်။ တိတ်တိတ်လေးနေမယ်ဆို ပိုပြီးအမေ့လျော့ခံဖြစ်သွားတယ်။ ခွဲခြားဆက်ဆံခံရတာထက် မေ့လျော့နေကြတယ်လို့ မြင်ပါတယ်။ တခုခုဆိုရင် နိုင်ကျဉ်းမိသားစုဝင်တွေ အတွက် စဉ်းစားပေးစရာအများကြီးမလုပ်ပေးရင်တောင်မှ အရေးပေါ် ထောက်ပံ့မှုတွေ၊ Safe House တွေကို ရှိစေချင်ပါတယ်။ နိုင်ကျဉ်းမိသားစုဝင်အမျိုးသမီးတွေအတွက် ရှေ့ဆက်နိုင်တဲ့နည်းလမ်းတွေ၊ လုပ်ပေးနိုင်တဲ့ ဟာတွေ မတွေ့ရဘူး။ သူတို့ တကြိမ်တခါ ထောက်ပံ့တယ်။ အဲဒီလောက်ပဲ ရှိနေသေးတယ်။

မေး။     ။ ကိုယ်တိုင်ကအမျိုးသမီးဖြစ်ခြင်းကြောင့် ခွဲခြားဆက်ဆံမှုတွေကြုံရဖူးလား။

ဖြေ။      ။ မိန်းမဖြစ်ခြင်းကြောင့် ခွဲခြားဆက်ဆံမှုတွေ ကြုံရတယ်။ ဒီဘက် တော်လှန်ရေးကာလထဲမှာဆို ကိုယ့်ရဲ့လုပ်ဆောင်မှုတွေ ဘယ်လောက်ကောင်းနေပါစေ ဘယ်လောက်ထက်မြက်နေပါစေ အမျိုးသမီး ဖြစ်တယ် ဆိုတာတခုတည်းနဲ့တင် ရှေ့ကိုပေးမထွက်ဘူး။ ကိုယ်ဆိုအရမ်းထက်မြက်တဲ့အထဲမှာ ပါတယ်။ ကိုယ့်လုပ်ဆောင်ချက်တွေကို သက်စွန့်ဆံဖျားထိရောက်အောင် လုပ်နိုင်ခဲ့ပေမဲ့ တကယ်တမ်းကျ နေရာမပေး ချင်ကြဘူး။

နောက်တခုက အမျိုးသမီးဖြစ်တဲ့အပြင် ကလေးအမေဖြစ်တယ်ဆိုတဲ့ဟာ တခုထဲနဲ့တင် ကိုယ်က အနောက်ကိုရောက်သွားတယ်။ ရှေ့ကို ရောက်မနေဘူး။ အဲ့နှစ်ချက်ထဲနဲ့တင် ကိုယ်ကို နောက်မှာ ချန်ခဲ့ကြ တယ်။ အဲ့လိုခွဲခြားဆက်ဆံမှုတွေ ခံခဲ့ရတယ်။ ကိုယ်တိုင် မျက်ဝါးထင်ထင်ခံခဲ့ရပါတယ်။

မေး။     ။အမျိုးသမီးတွေအနေနဲ့ ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်ကို ဘယ်လိုကဏ္ဍတွေမှာ ထင်ထင်ရှားရှားရနေပြီလို့ မြင်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးဝန်ကြီးတွေလည်း တွေ့ရတယ်။ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဆို အားရစရာကောင်းတဲ့ အလုပ်တွေ အများကြီးလုပ်ပြနိုင်တယ်။ အမျိုးသမီးနဲ့ကလေးသူငယ်ဝန်ကြီးဌာနမှာဆိုလည်း တွေ့ရတယ်။ ဒါပေမယ့် ဆုံးဖြတ်ချက်တွေ ချနေပေမယ့် အဲ့လောက်ကြီး မတွေ့ရဘူး။ နိုင်ငံရေးစစ်‌ရေး အဓိကနေရာတွေမှာ အမျိုးသားတွေကိုပဲ တွေ့ရတာများတယ်။ အမျိုးသမီးတွေ ဆုံးဖြတ်ချက်ချခွင့်ကတော့ နည်းနေသေးတယ်လို့ ထင်တယ်။ လက်ရှိအချိန်အထိ အမျိုးသမီးတွေ အားမာန်အပြည့်နဲ့ ပါဝင်နိုင်မဲ့ နည်းလမ်းကို မတွေ့နေသေးဘူး။ ထောက်ပံ့ရတဲ့ကဏ္ဍ၊ ပံ့ပိုးရတဲ့ကဏ္ဍမှာပဲ ရှိနေရတယ်။

“အမျိုးသမီးဖြစ်တယ်ဆိုပြီး ကန့်သတ်ချက်တွေ၊ ကလေးအမေဖြစ်နေလို့ မလုပ်နဲ့ဆိုတဲ့ ကန့်သတ်ချက်တွေကို ပယ်ချပေးဖို့ နိုင်ငံရေးပဲဖြစ်ဖြစ် လူမှုရေးအရပဲဖြစ်ဖြစ် လူတိုင်းလူတိုင်းက ကျား၊ မတန်းတူအခွင့်အရေး အကြောင်းကို သိဖို့လိုအပ်ပါတယ်”

မေး။     ။ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်အသစ်တွေ ထပ်ထွက်လာဖို့ ဘာတွေလုပ်ဆောင်သင့်တယ်လို့ ထင်သလဲ။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးလေးတွေကအမျိုးသားတွေထက် နှစ်ဆမက အများကြီးကြိုးစားကြတယ်။ သူတို့ရဲ့ ကျရာတာဝန် ကျရာနေရာမှာ ပေးတဲ့တာဝန်ကို ပြီးမြောက်အောင် ဆောင်ရွက်နိုင်ကြတယ်။ အမျိုးသမီး ခေါင်းဆောင်တွေ အများကြီးပေါ်ထွက်လာဖို့ဆို နေရာ‌ပေးဖို့လိုတယ်။ အမျိုးသားတွေထက် အမျိုးသမီး အချင်းချင်းက ရိုင်းပင်းကူညီကြမယ်။ တော်လှန်ရေးကာလအတွင်း နိုင်ငံရေးကို သွားတဲ့အချိန်မှာ ပိုပြီး နိုင်ငံရေးအကြောင်းကို လေ့လာသင်ယူရမယ်လို့လည်း ထင်တယ်။

အရင်ခေတ်ကဆို အမျိုးသမီးတွေက နိုင်ငံရေးနဲ့မဆိုင်ဘူး။ အမြဲတမ်း ပြောနေကြတယ်။ ရှေးရိုးစွဲကြတယ်။ အမျိုးသမီးဖြစ်တယ်ဆိုပြီး ကန့်သတ်ချက်တွေ၊ ကလေးအမေဖြစ်နေလို့ မလုပ်နဲ့ဆိုတဲ့ ကန့်သတ်ချက်တွေကို ပယ်ချပေးဖို့ နိုင်ငံရေးပဲ ဖြစ်ဖြစ် လူမှုရေးအရပဲဖြစ်ဖြစ် လူတိုင်းလူတိုင်းက ကျား၊ မတန်းတူအခွင့်အရေး အကြောင်းကို သိဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေနိုင်ငံရေးမှာ တင်းပြည့်ကျပ်ပြည့်သာပါလာမယ်ဆိုရင် အနာဂတ်နိုင်ငံရေးက ဘယ်လိုအပြောင်းအလဲအချိုးအကွေ့တွေ ဖြစ်လာမယ်လို့ ထင်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးတွေ ကဏ္ဍပေါင်းစုံမှာပါဝင်လာမယ်ဆိုရင် အခုထက်ပိုကောင်းတဲ့နိုင်ငံတော်သစ် ဖြစ်လာမယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ အမျိုးသားတွေပဲရှိနေတဲ့ နိုင်ငံရေးတခုမှာ အမျိုးသမီးတွေပါဝင်လာမယ်ဆို အမျိုးသမီးတွေဘဝ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကလည်း အခုထက်ပိုကောင်းလာမယ်။ အမျိုးသမီးတွေက ပိုနားလည် ပေးနိုင်ကြတယ်။ အမျိုးသမီးတွေကလည်း ငြိမ်းချမ်းရေးကို နှစ်သက်ကြတယ်။ ရှေးရှုကြတယ်။ ဒါကြောင့် နိုင်ငံတနိုင်ငံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ပြီးတော့ ရေရှည်တည်မြဲတဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးကို ဖြစ်စေနိုင်တယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေအ‌ပေါ်မှာခွဲခြားမှုမရှိတဲ့နိုင်ငံသစ်ကို ရနိုင်မယ်လို့ ဘယ်လောက်အထိ မျှော်လင့်ထားလဲ။

ဖြေ။      ။ နိုင်ငံတော်သစ်တခုမှာ ဥပဒေတခုရေးဆွဲတဲ့အခါမှာလည်း အမျိုးသမီးတွေအခွင့်အရေးကို ပါဝင် ရေးဆွဲစေချင်တယ်။ ရေးဆွဲမယ်လို့လည်း ယုံကြည်ထားတယ်။ အဲ့ဒါမှလည်း ပိုမိုပြည့်စုံမယ်။ အမျိုးသမီး ခေါင်းဆောင်တွေ အများကြီးပေါ်လာမယ်လို့ ယုံကြည်ထားတယ်။ အမျိုးသမီးတွေက အရမ်းသန်မာကြတယ်။ အရမ်းလည်း ကြိုးစားကြတယ်။ အဲ့အတွက်ကြောင့် နေရာပေးမယ်ဆို အမျိုးသမီးတွေက အများကြီး လုပ်ဆောင်နိုင်တယ်။ အဲ့အတွက်သူတို့ကို နေရာပေးမယ်ဆို အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်တွေ ပေါ်လာပြီး ကောင်းမွန်တဲ့နိုင်ငံတခု ဖြစ်လာမယ်လို့ ယုံကြည်ပါတယ်။

“ခေတ်ဝန်ကိုထမ်းသောအမျိုးသမီးများ”စာအုပ်ကိုအောက်ပါလင့်ခ်တွင်ဒေါင်းယူဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီရှင်။ https://drive.google.com/file/d/1UeVjujGC87uvaNsU2_JQEFV4bi-9q7kh/view?usp=sharing

#politicsforwomenmyanmar
#whatishappeninginmyamar
#Advocacy
#politics
#media

0 Comments

5/12/2025 0 Comments

May 12th, 2025

မစုသစ္စာဇော် Executive Director
ပိတောက်ဖူး

အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအသံ စာစဉ်အမှတ် (၅) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြသည်။

“ရှေ့မထွက်ရဲတဲ့အမျိုးသမီးတွေ အများကြီးရှိတယ်။ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ပါဝင်မှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဒီနိုင်ငံရေးမှာ တိုက်ရိုက်ပါလိုက်ပါလို့ ပြောတက်ထက်စာရင် ဒီ network ကို လာခဲ့ပါ။ ဒီမှာပါဝင်ပါဆိုတာကနေစပြီး ပါဝင်စေဖို့၊ လမ်းကြောင်းအစပျိုးပေးဖို့ လိုပါတယ်”

            ၁၉၈၇ ခုနှစ်၊ ရန်ကုန်မြို့မှာ မစုသစ္စာဇော်ကို မွေးဖွားခဲ့ပါတယ်။ မွေးချင်းမောင်နှမ သုံးယောက်အနက် ဒုတိယမြောက်သမီး ဖြစ်ပါတယ်။ အေးအေးချမ်းချမ်းနဲ့ ငယ်ဘဝကို ဖြတ်သန်းခဲ့တဲ့ သူမဟာ စွန့်ဦးတီထွင်ရတာကို ဝါသနာပါခဲ့ပြီး ဆရာဝန်ဖြစ်ချင်ခဲ့သူတစ်ယောက်ပါ။ တက္ကသိုလ်ဝင်တန်းကို အောင်မြင်ခဲ့ပြီးနောက် ဆေးဝါးတက္ကသိုလ်ကို တက်ရောက်ခဲ့ပါတယ်။

            ၂၀၁၈ မှာ ဗိုလ်ကြီး ထက်မြတ်နဲ့ အိမ်ထောင်ကျခဲ့ပါတယ်။ ဟိုတယ်လုပ်ငန်းခွင်မှာ sale and marketing manger အဖြစ် အသက်မွေးဝမ်းကျောင်း ပြုခဲ့ပါတယ်။ အဘိုးနဲ့အဖေဖြစ်သူထံက နိုင်ငံရေးနဲ့ပတ်သက်တာတွေ အမြဲတမ်းကြားသိခဲ့ရတဲ့ သူမရဲ့ အတွင်းစိတ်ကနေ နိုင်ငံရေးနိုးကြားမှု တိမ်းအောင်းနေခဲ့ပါတယ်။

စစ်အာဏာသိမ်းမှုကို လုံးဝလက်မခံနိုင်တဲ့အတွက် ကိုယ်တိုင်ကိုယ်ကျ သပိတ်မှောက်ဆန္ဒပြပွဲတွေမှာ ပါဝင်ခဲ့သလို ဗိုလ်ကြီးဖြစ်နေတဲ့ ခင်ပွန်းဖြစ်သူကို CDM လုပ်ဖို့ အဓိကတိုက်တွန်းခဲ့သူလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ နောက်ဆုံးမှာတော့ သူမရဲ့ ဇွဲကြီးစွာ နားချမှုနဲ့ စစ်အာဏာရှင်ရဲ့ ခေါင်းပုံဖြတ်မှုတွေ၊ မတရားအမိန့်ပေးမှုတွေကို ထင်ထင်ရှားရှားမြင်လာရတဲ့အချိန်မှာ ခင်ပွန်းသည်က စစ်တပ်ကနေ CDM လုပ်ကာ လွတ်မြောက်နယ်မြေကို ထွက်လာခဲ့ကြပါတယ်။

            လွတ်မြောက်နယ်မြေကနေ ရောက်ရှိချိန်မှာတော့ နောက်ထပ် စစ်သားတွေအနေနဲ့ ထပ်ပြီး CDM လုပ်လာဖို့အတွက် ဇနီးသည်တွေရဲ့ အခန်းကဏ္ဍက အရေးကြီးကြောင်းသိတဲ့ သူမက ပြည်သူ့စစ်သားဇနီးများ အဖွဲ့ကို တည်ထောင်ခဲ့ပြီး ပြည်သူ့ဘက်ကိုရပ်တည်လာတဲ့စစ်သားဇနီးတွေကို advocacy လုပ်စေတာ၊ နိုင်ငံရေးနဲ့ လက်ရှိအခြေအနေတွေကို ထင်ဟပ်စေမဲ့ စကားဝိုင်းဆွေးနွေးပွဲတွေ ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။

            ဒါ့အပြင် ပိထောက်ဖူးအဖွဲ့ကို ထပ်မံတည်ထောင်ပြီး နယ်ပယ်အသီးသီးက CDM အမျိုးသမီးတွေကို အသက်မွေးဝမ်းကြောင်း ပညာသင်ပေးပြီး ဘဝကိုပြန်လည်ထူထောင်နိုင်အောင် ပံ့ပိုးပေးနိုင်မဲ့ အသိုင်းအဝိုင်းအသစ်တစ်ခု တည်ဆောင်ပြီး လုပ်ဆောင်ပေးလျက် ရှိပါတယ်။

မေး။     ။ လက်ရှိနွေဦးတော်လှန်ရေးအပါအဝင် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးဖြစ်စဉ်တခုလုံးကို ဘယ်လိုသုံးသပ်ချင် ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ နွေဦးတော်လှန်ရေးက ထူးခြားပါတယ်။ နောက်ပြီးတော့ ကျွန်မတို့လေးနှစ်ကာလ ရောက်လာ ပေမယ့် သွေးအေးသွားတာမျိုး မရှိဘူး။ လုပ်ရမယ့်အလုပ်ကို တစိုက်မတ်မတ် ဆက်ပြီးလုပ်နေတယ်။ ပါဝင်သူတွေထဲက ဆုတ်ခွာသွားကြတဲ့သူတွေ ရှိပေမယ့်လည်း တစိုက်မတ်မတ် လုပ်တဲ့သူတွေက ဆက်လုပ်နေသေးတယ်။ sector ပေါင်းစုံမှာ နောက်တန်းမှာ ရှေ့တန်းမှာ အဲ့လိုလုပ်နေတဲ့သူတွေကတော့ အားသွန်ခွန်စိုက်လုပ်နေတုန်းပဲ အခုလိုကြိုးစားပုံမျိုးနဲ့ဆို ကျွန်မတို့ ၁၀ တန်းက လိုပါဘဲ၊ ပုံမှန်လေးကျက်သွားရင် ပုံမှန်အောင်တယ်။ များများကျက်ရင် ဂုဏ်ထူးထွက်မယ်။ အဲ့လိုသဘောမျိုးတော့ သက်ရောက်မယ် ထင်ပါတယ်။

မေး။     ။ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးတခုလုံးကိုခြုံကြည့်မယ်ဆိုရင် မြန်မာနိုင်ငံကဘယ်လိုနိုင်ငံရေးပုံစံမျိုးလဲ။

ဖြေ။      ။ နိုင်ငံ‌ရေးကတော့ အ‌စောကတည်းက ဖဆပလခေတ်တို့ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းခေတ်တို့ အစုံပဲပေါ့နော်။ အခုချိန်ထိလည်း တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးက ရှိနေတုန်းပါ။ အရင်တုန်းက တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အရေးကို အမေစုတက်လာရင် ပြေလည်သွားမယ်လို့ မျှော်လင့်ခဲ့ကြတာပေါ့။ ဒါပေမယ့်လည်း မပြေလည်ခဲ့ဘူး။ ညှိနှိုင်းရုံအဆင့်သာ ရှိခဲ့တယ်။

တခြားတိုင်းပြည်တွေမှာဆို ဒီမိုကရေစီ ထွန်းကားပြီးတော့ ကောင်းကောင်းမွန်မွန်ဖြစ်နေပြီ။ ကိုယ်တွေနိုင်ငံကတော့ လက်နက်အရေးနဲ့ပဲ ရှုပ်ထွေးနေရ တယ်။ စစ်တပ်ကို အခုချိန်မှာ အပြီးတိုင် ဖြုတ်ချနေကြတယ်။ အဲ့ဒါပြီးတဲ့နောက်ကွယ်မှာလည်း မြန်မာနိုင်ငံ အ‌ရေးက ဆက်ပြီးတော့ နည်းနည်းတော့ ရှုပ်ထွေးနေဦးမယ်၊ ကိုင်တွယ်ရ ခက်နေဦးမယ်လို့ ထင်တယ်။

မေး။     ။ စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးမှာ ပြန်ပြီး တည်ဆောက်ချင်တဲ့ နိုင်ငံရေးစနစ်အသစ်က ဘယ်လိုပုံစံမျိုး ဖြစ်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ နိုင်ငံ‌ရေးစနစ်ထဲမှာ အမေရိကားတို့၊ သြစတေးလျတို့ နိုင်ငံရေးစနစ်မျိုးကို သဘောကျတယ်။ စနစ်တခုတည်ဆောက်နိုင်ဖို့ဆိုတာ ဒီမှာရှိတဲ့လူအကုန်လုံးရဲ့ အတွေးအခေါ်တို့၊ အမူအကျင့်တို့ အဲ့ဒါတွေ အကုန်လုံးနဲ့လည်း သက်ဆိုင်တယ်။ ဒါတွေအကုန်လုံးရဖို့ဆို အောက်ခြေကစပြီး နိုင်ငံရေးစနစ် တည်ဆောက်ရေး လုပ်ရမယ်။ ကျွန်မဖြစ်စေချင်တဲ့ စနစ်က တိုးတက်နေတဲ့ နိုင်ငံကြီးတွေရဲ့စနစ်လိုမျိုး သွားစေချင်ပါတယ်။

မေး။     ။ နွေဦးတော်လှန်ရေးဖြစ်လာတဲ့နောက်မှာ ပြည်သူတွေရဲ့ အတွေးအခေါ်တွေက ဘာတွေ ပြောင်းလဲသွားလဲ။

ဖြေ။      ။ အတွေးအခေါ်ကတော့ တော်တော်ပြောင်းလဲသွားကြတယ်။ အရင်ကဆိုရင် ကျွန်မတို့ နိုင်ငံသူနိုင်ငံသားတွေက အတ္တကြီးကြတယ်။ အဲလိုဖြစ်ဖို့လည်း အခြေခံသဘောတရားကလည်း ရှိနေတယ်။ ဥပမာ ကျွန်မတို့ဆို အလုပ်သွားတယ်။ ကားပိတ်နေတယ်။ ကိုယ့်ရဲ့ကားနေရာကို မပေးချင်ဘူး။ ဘာဖြစ်လို့လဲ ဆို ငါက အကြာကြီးတန်းစီထားရတာ သူကဝင်သွားရင် ငါနောက်ကျသွားမှာပေါ့ ဆိုတဲ့အတွေးတွေ ရှိခဲ့တယ်။

တကယ် လမ်းစနစ်တွေကြောင့် ဒီလို လမ်းပိတ်တာ၊ ကားပိတ်တာ ဖြစ်တာပေါ့နော်။ အဲတုန်းကတော့ အဲလိုမတွေးနိုင်ကြဘူးလောနော်။ နွေဦးတော်လှန်ရေးဖြစ်တဲ့အချိန်မှာတော့ နည်းနည်း ကိုယ်ချင်းစာတရား ရှိလာတယ်လို့ ထင်တယ်။ အဲ့ဒါလေးတွေကအစ နည်းနည်းတော့ ပြောင်းလဲသွားတယ်လို့ ထင်ပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေကရော ဘာတွေ အပြောင်းအလဲ ဖြစ်လာသလဲ။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးအရေးဆိုရင် ကျွန်မတို့ကိုယ်တိုင်က ဂျဲန်ဒါတွေ ဘာတွေဆိုလည်း မသိခဲ့ဘူး။ ကျွန်မက ကုမ္ပဏီမှာ အလုပ်လုပ်တဲ့သူတွေ ဖြစ်တယ်။ ရပိုင်ခွင့်တွေ၊ human right တွေ၊ women right တွေ women leadership တွေလည်း အဲ့လောက်မသိဘူး။ နိုင်ငံရေးထဲမှာ အမျိုးသမီးတွေပါဝင်မှုတွေလည်း သိပ်မသိဘူး။ အာဏာသိမ်းပြီးတဲ့နောက်မှာ အဲ့ဒါတွေကို အရမ်းသိလာတယ်။ ဒါတွေက ဒီလိုလုပ်ရမှာပါလားဆိုတာ အရမ်းသိလာတယ်။

“နေရာအားလုံးမှာ အမျိုးသမီးတွေ ပါဝင်စေခြင်းကလည်း ပိုမိုထိရောက်တဲ့အရာတခုဖြစ်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ တော်လှန်ရေးမဟာဗျူဟာကို ပိုပြီးအကျိုးဖြစ်စေမဲ့ နည်းဗျူဟာပေါင်းစုံကို ချဲ့နိုင်မယ်၊ လုပ်နိုင်မယ်လို့ မြင်ပါတယ်”

မေး ။   ။ အမျိုးသမီးတွေ တော်လှန်ရေးထဲမှာ ဘယ်လိုအခန်းကဏ္ဍကနေပါဝင်သင့်တယ်လို့ ထင်ပါသလဲ။
ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးတွေ တချို့အခန်းကဏ္ဍတွေက မပါလည်းရတယ်လို့ ထင်တတ်ကြတယ်။ ဆရာမဒေါ်မီမီဝင်းဘတ်က ပြောဖူးတယ်ပေါ့နော်။ အမျိုးသမီးတွေကို စစ်ရေးထဲမှာ အဓိက အသုံးပြုလို့ ရတဲ့နေရာတွေ အများကြီး ရှိတယ်။ သုတေသနတွေအရ အမေရိကန်စစ်တပ်က အမျိုးသမီးစစ်ဗိုလ်တွေကို ဒေသခံတွေကနေ သတင်းယူတာ၊ စုဆောင်းတာ အဲလိုနေရမျိုးမှာ ပိုပြီးသုံးတယ်။

ဒါကြောင့် နေရာအားလုံးမှာ အမျိုးသမီးတွေ ပါဝင်စေခြင်းကလည်း ပိုမိုထိရောက်တဲ့အရာတခုဖြစ်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ တော်လှန်ရေး မဟာဗျူဟာကို ပိုပြီးအကျိုးဖြစ်စေမဲ့ နည်းဗျူဟာပေါင်းစုံကို ချဲ့နိုင်မယ်၊ လုပ်နိုင်မယ်လို့ မြင်ပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးဖြစ်ခြင်းကြောင့် ကိုယ်တိုင်ခွဲခြားဆက်ဆံခံရတာ ကြုံရဖူးလား။

ဖြေ။      ။ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုက ကြုံရတယ်။ ကျွန်မအမျိုးသားက စစ်တပ်က ထွက်လာတာလည်း တကြောင်းပေါ့နော်။ တချို့အရာတွေကို ကိုယ်က ပိုပြီးလုပ်နိုင်တယ်ဆို ခွဲခြားဆက်ဆံမှုတွေ ကြုံရတယ်။ အရင်တုန်းက မကြုံဖူးဘူး။ ဒါပေမယ့် ဒီဘက်ကို ရောက်လာတဲ့အခါမှာ ဒီနိုင်ငံရေးထဲမှာ တချို့ကလည်း ကြိုဆိုတယ်။ တချို့ကလည်း ခွဲခြားဆက်ဆံတယ်။

မေး ။   ။ အမျိုးသမီးတွေ နိုင်ငံရေးမှာ ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်အပေါ် လျစ်လျူရှုမှုတွေ မရှိလာဖို့ ဘာတွေ လုပ်သင့်လဲ။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးတွေကို နေရာပေးရမယ်။ နောက်တခုက နေရာကြီးပဲ လိုချင်နေလို့ မရဘူး။ အရည်အချင်းကလည်း ပြည့်ဝမှရမယ်။ အခုဆိုရင် အမျိုးသမီး ၃၀ ရာခိုင်နှုန်း ပါရမယ်တို့ သတ်မှတ်ချက်တွေကို ပိုပြီး ပြောလာတယ်။ အဲ့ဒါမျိုးတွေကလည်း အမျိုးသမီးတွေ ပါဝင်ရမဲ့ နေရာတွေကို ပိုပြီး မြန်မြန်ရောက်နိုင် အောင် တွန်းပို့နိုင်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။

ကျွန်မတို့နိုင်ငံမှာ အမျိုးသမီးတွေ ခေါင်းဆောင်တွေ မဖြစ်နေသေးတာ ကို ပုံမှန်ဘဲလို့ ထင်နေတုန်းဘဲ။ ဒီလိုအမြင်တွေကို ပြောင်းလဲပေးဖို့ လိုပါတယ်။ အမျိုးသမီးတွေ မရှိတဲ့နေရာတွေမြင်ရင် မေးခွန်းထုတ်လာဖို့၊ ရှိလာအောင် လုပ်လာဖို့ ကြိုးစားရပါတယ်။ လက်ရှိ နွေဦး တော်လှန်ရေး က အမြင်တွေကို အပြောင်းအလဲ လုပ်ဖို့ အခွင့်အခါ ပေးနေတယ်လို့ မြင်ပါတယ်။ ဒီအချိန်မှာ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးမှာ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်တွေကို နေရာပေးလာဖို့ နှိုးဆော်တိုက်တွန်းဖို့ လိုပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်သစ်တွေ ပိုထွက်လာအောင် ဘယ်လိုလုပ်ကြမလဲ။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်သစ်တွေထွက်လာအောင်ဆိုရင် ကျွန်မတို့ကမွေးထုတ်ရမှာပေါ့နော်။ အခုဆိုရင် ရှေ့မထွက်ရဲတဲ့သူတွေ အများကြီးရှိတယ်။ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ပါဝင်မှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဒီနိုင်ငံရေးမှာ တိုက်ရိုက်ပါလိုက်ပါလို့ ပြောတက်ထက်စာရင် ဒီ network ကို လာခဲ့ပါ။ ဒီမှာပါဝင်ပါဆိုတာကနေစပြီး ပါဝင်စေဖို့၊ လမ်းကြောင်းအစပျိုးပေးဖို့ လိုပါတယ်။

နိုင်ငံရေးတွေထဲမှာ ပါချင်ပေမဲ့ ကိုယ့်ကိုကိုယ် မယုံကြည်ရဲသေးဘူးဆိုတဲ့အခါကျတော့ ဒီလိုအစပြုတဲ့အရာလေးတွေကနေ ပါဝင်စေချင်းအားဖြင့်တော့ သူတို့ပါဝင်ဖို့အတွက် လှုံ့ဆော်ရမှာလည်း ဖြစ်တယ်၊ သတ္တိနဲ့ အင်အားကိုလည်း ပိုရှိစေပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေသာ နိုင်ငံရေးထဲမှာ တင်းပြည့်ကျပ်ပြည့်ပါဝင်လို့ရမယ်ဆို ဘာတွေ ပြောင်းလဲ နိုင်မလဲ။

ဖြေ။   ။ တချို့သော ဖြတ်ထိုးဉာဏ်တွေက အမျိုးသမီးတွေဆီက လာတာ၊ ယောကျာ်းတွေကျတော့ တချို့ကိစ္စတွေဆိုရင် ဒါမရနိုင်တော့ဘူးဆိုရင် မရနိုင်တော့ဘူးဆိုပြီး ထားလိုက်ကြတယ်။ အမျိုးသမီး တယောက် ပါလာတယ်ဆိုရင် လွယ်လွယ်နဲ့ လက်မလျော့ဘဲနဲ့ နည်းလမ်းအသစ်တွေကို ထပ်ရှာတယ်။ ဖြတ်လမ်းတွေကို စဉ်းစားတတ်ကြတယ်။

လက်ရှိတော်လှန်ရေးမှာ အမျိုးသမီးတွေ အများကြီး ပါလာတာကြောင့် တော်လှန်ရေးက လွယ်လွယ်နဲ့ ပြန်ပြီး ရေချိန်မကျသွားတာ။ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ပါဝင်မှုအကျိုးဆက်ကို သေသေချာချာတွေးကြည့်ရင် အခြေမလှုပ်အောင် တောင့်ခံထားပေးတာကို မြင်ရပါတယ်။

“မိဘတွေ၊ ဆွေမျိုးတွေကအစ ပညာပေးတာတွေ လုပ်ရမှာပါ။ သူတို့ကလည်း ခွဲခြားဆက်ဆံတဲ့သူတွေထဲမှာ အဓိကဇာတ်ကောင်အဖြစ် ပါဝင်တယ်”

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေအပေါ်မှာခွဲခြားဆက်ဆံမှုမရှိတဲ့ နိုင်ငံသစ်တခုကို တည်ဆောက်နိုင်ဖို့ ဘယ်လောက်အထိ မျှော်လင့်ထားလဲ။
ဖြေ။      ။ မိဘတွေ၊ ဆွေမျိုးတွေကအစ ပညာပေးတာတွေ လုပ်ရမှာပါ။ သူတို့ကလည်း ခွဲခြားဆက်ဆံတဲ့သူတွေထဲမှာ အဓိကဇာတ်ကောင်အဖြစ် ပါဝင်တယ်။ ဥပမာ နင့်အဖေသတ်လိမ့်မယ်၊ နင့်အဖေကို သွားပြော၊ ယောကျာ်းလေးကို ဦးစားပေးခိုင်းတာမျိုး၊ သူကတော့‌ ယောကျာ်းလေးမို့လို့ဆိုပြီး ပြောဆိုတတ်ကြတယ်။ အဲလိုမျိူးဟာတွေက သူတို့တွေကစပြီး ပြင်ရမှာဖြစ်တယ်။

ဒီမျိုးဆက်မှာ သေချာ advocate လုပ်ထားနိုင်ရင်တောင် မရဘူး။ ရှေ့ကတစ်ဆက်ကိုလည်း လိုက်လုပ်ရမှာ ဖြစ်တယ်။ ဘာလို့လဲဆို ဒီမိသားစုထဲမှာ မျိုးဆက်တွေက အမြဲတမ်းထိတွေ့နေတဲ့အခါကျတော့ ပြန်ပြီး နောက်ပြန်လည်သွားနိုင်တယ်။ အထူးသဖြင့် ဒီလိုမျိုးခွဲခြားဆက်ဆံအောင်လုပ်တာလည်း ဒီအမျိုးသမီးတွေပဲ ဖြစ်တယ်။ အမေတွေ အဘွားတွေပဲ ဖြစ်တယ်။

“ခေတ်ဝန်ကိုထမ်းသောအမျိုးသမီးများ”စာအုပ်ကိုအောက်ပါလင့်ခ်တွင်ဒေါင်းယူဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီရှင်။ https://drive.google.com/file/d/1UeVjujGC87uvaNsU2_JQEFV4bi-9q7kh/view?usp=sharing

#politicsforwomenmyanmar
#whatishappeninginmyamar
#Advocacy
#politics
#media

0 Comments

5/12/2025 0 Comments

May 12th, 2025

မထိပ်ထား ဥက္ကဌ (ရှိ/ Sheild)
စုံစမ်းဖော်ထုတ်ရေး သတင်းထောက်

အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအသံ စာစဉ်အမှတ် (၅) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြသည်။

“မီဒီယာလက်နက်က တိုင်းပြည်တောင်ပျက်နိုင်တယ် ဆိုလောက်တဲ့အထိ အဆိပ်ပြင်းတဲ့အရာပါ။ ဒီမီဒီယာတွေ ကိုယ်တိုင်ကအစ အမျိုးသမီးတွေအပေါ် သုံးနှုန်းတဲ့အသုံးအနှုန်းတွေ ထားသိုတဲ့နေရာတွေ အမျိုးသမီးတွေအပေါ်လေးစားတန်ဖိုးထားမှုတွေ မြှင့်တက်လာအောင် လုပ်ဆောင်နိုင်တယ်”

            မထိပ်ထားသည် ပဲခူးတိုင်းဇာတိဖြစ်ပြီး ဝန်ထမ်းမိသားစုကနေ ကြီးပြင်းလာသူပါ။ ၁၉၈၅ ခုနှစ်မှာ မွေးဖွားခဲ့ပြီး မွေးချင်း ၄ ယောက် ရှိတဲ့အနက် တတိယသမီးဖြစ်ပြီး ငယ်စဉ်ကတည်းက သတင်းထောက် ဖြစ်ချင်ခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၀၂ ခုနှစ်မှာ တက္ကသိုလ်ဝင်စာမေးပွဲ အောင်မြင်ခဲ့ပြီး ရန်ကုန်အရှေ့ပိုင်း တက္ကသိုလ်ကို တက်ရောက် ခဲ့ပါတယ်။

၂၀၀၆ ခုနှစ်က စတင်ပြီးတော့ သတင်းထောက်အဖြစ် စတင်လုပ်ကိုင်ခဲ့တယ်။ အဲဒီကမှတဆင့် အကြီးတန်းသတင်းထောက်၊ အယ်ဒီတာ၊ အယ်ဒီတာချုပ် စသဖြင့် ပုံနှိပ်မီဒီယာများစွာမှာ လုပ်ကိုင်ခဲ့ပါ တယ်။ သတင်းထောက်စတင်လုပ်ကိုင်ချိန်ကလည်း အမျိုးသမီးအခွင့်အရေးနဲ့ပတ်သက်တဲ့ သတင်းတွေကို အထူးပြုလုပ်ဆောင်ခဲ့သူပါ။

“မြန်မာအမျိုးသမီးသတင်းသမားများအဖွဲ့" မှာ အလုပ်အမှုဆောင်အဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့သလို “သတင်းသမားများကာကွယ်ရေးကော်မတီ" မှာလည်း အလုပ်အမှုဆောင်အဖြစ် ပါဝင်လုပ်ကိုင်ခဲ့ပါတယ်။ Myanmar Press Freedom Center ကို ပူးတွဲတည်ထောင်သူဖြစ်ပြီး လူတိုင်း လွတ်လပ်စွာထုတ်ဖော်ပြောကြားခွင့်အတွက် ကြိုးပမ်းခဲ့ပါတယ်။

၂၀၂၀ ခုနှစ်မှာတော့ ဖားကန့်မြေပြိုမှုကြောင့် ခင်ပွန်းသည်သေဆုံးခဲ့ရသူအမျိုးသမီးများနဲ့ မူးယစ်ကျေးကျွန်ဖြစ်နေတဲ့ အမျိုးသမီးများအကြောင်းကို ဖားကန့်မြို့က မူးယစ်ဆေးရောင်းချနေတဲ့ နေရာတွေအထိ စွန့်စွန့်စားစားသွားရောက်ရိုက်ကူးခဲ့တဲ့ “သတင်းထောက်တစ်ယောက်ရဲ့ဒိုင်ယာရီ" ဆိုတဲ့ ဇာတ်လမ်းတိုနဲ့ People’s Choice ဆုကို ရရှိခဲ့ပါတယ်။

၂၀၂၁ နွေဦးတော်လှန်ရေးမှာ Live သတင်းတင်ဆက်သူအဖြစ်နဲ့ စတင်ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။ ထို့နောက် ပြည်တွင်းမှာ တစ်နှစ်ကာလလောက်ကို ပုန်းလျှိုပြီး သတင်းကိစ္စနဲ့ပတ်သက်တဲ့ အလုပ်တွေ ဆက်လက် လုပ်ဆောင်နေခဲ့သေးပါတယ်။ ၂၀၂၂ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလမှာတော့ ထိုင်းမြန်မာနယ်စပ်ကို တိမ်းရှောင်ခဲ့ပြီး “The Red” ဆိုတဲ့ စစ်ကြောရေးငရဲခန်းထဲက အမျိုးသမီးတွေအကြောင်းရိုက်ကူးထားတဲ့ ဇာတ်လမ်းတိုနဲ့ ပထမဆုကို ရရှိခဲ့ပါတယ်။

ဆုရရှိပြီးနောက်မှာတော့ Women In Myanmar Spring Revolution ဆိုတဲ့ အစီအစဉ်ကို စတင်ဖော်ဆောင်ခဲ့ပြီး တော်လှန်ရေးထဲမှာ ပါဝင်နေတဲ့ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ အသံကို သမိုင်းမှတ်တမ်းကျန်ရစ်စေဖို့ ရိုက်ကူးပုံဖော်နေခဲ့ပါတယ်။ ထို့ပြင် မတရားမှုတွေအတွက် စုံစမ်းဖော်ထုတ်သူ သတင်းသမားအဖြစ် ၂၀၂၄ ခုနှစ်မှာ စတင်ပြီးလုပ်ကိုင်ခဲ့ပါတယ်။

"မဲဆောက်ဆေးရုံရေခဲတိုက်ထဲက ပိုင်ရှင်မဲ့ အလောင်း” ဆိုတဲ့ စုံစမ်းဖော်ထုတ်မှုကြောင့် NUG အစိုးရရဲ့ မှတ်တမ်းတင်ဂုဏ်ပြုခြင်းကိုလည်း ခံခဲ့ရပါတယ်။ အဲဒီကမှတဆင့် တော်လှန်ရေးထဲက မတရားမှုတွေကို ဆက်လက်စုံစမ်းဖော်ထုတ်ပြီး တော်လှန်ရေးအသိုင်းအဝိုင်းထဲက မတရားမှုများကို အသံပိုမိုကျယ်လောင်နိုင်ရန် လုပ်ဆောင်နိုင်ရန်အတွက် ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလမှာ ရှိ/Shiled ဆိုတဲ့ အမျိုးသမီးအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုကို တည်ထောင်ခဲ့ပြီး ဥက္ကဌအဖြစ် ရွေးချယ်တာဝန်ပေးခံခဲ့ရပါတယ်။

"ရှိ/ Shield အဖွဲ့အစည်းသည် လူ့အခွင့်အရေးကို မြှင့်တင်ခြင်း၊ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုများကို တိုက်ဖျက်ခြင်း၊ တန်းတူညီမျှမှုကို မြှင့်တင်ခြင်း၊ ကျားမရေးရာမတူကွဲပြားသည့် အတွေ့အကြုံများအပေါ် လက်ခံသိမြင်မှု အား မြှင့်တင်ခြင်း၊ လူ့အဖွဲ့အစည်းနှင့်အတူ စည်းလုံးညီညွတ်စွာ ရပ်တည်ခြင်း၊ စာနာမှုနှင့် မေတ္တာတရားဖြင့် ဆောင်ရွက်ခြင်း၊ တရားမျှတမှုပုံစံအားလုံးအတွက် အတူတကွရပ်တည်ခြင်း စသည့် စံတန်ဖိုးတို့ဖြင့် လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်ရန် ကတိကဝတ်ပြုထားသော အဖွဲ့အစည်းဖြစ်ပါတယ်။

မေး။     ။ လက်ရှိနွေဦးတော်လှန်ရေးအပါအဝင် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးဖြစ်စဉ်နဲ့ပတ်သက်ပြီး ဆရာမ အမြင်ကို ပြောပြပေးပါဦးရှင်။

ဖြေ။      ။ နွေဦးတော်လှန်ရေးကိုပဲ နဖူးတွေ့ဒူးတွေ့ကြုံခဲ့ဖူးတာပါ။ ရွှေဝါရောင်တော်လှန်ရေးကလည်း အရင် က အဲ့လောက်ကြီး သိခဲ့တာ မဟုတ်ဘူး။ နိုင်ငံရေးသည် လောကကြီးမှာ ပါဝင်ပတ်သက်နေသော မတူညီတဲ့ ကွဲပြားမှုတွေ အများကြီးပေါင်းစုထားတဲ့အရာကို နိုင်ငံရေးဖြစ်စဉ်တခုလို့ပဲ ကျွန်တော် ခိုင်းနှိုင်းချင်တယ်။ လက်ရှိနွေဦးတော်လှန်ရေးက အခုချိန်ထိ အရှိန်မကျသွားသေးပါဘူး။ ကျွန်တော်တို့ ကိုယ်တိုင်ပင်ရင် အင်တိုက်အားတိုက်နဲ့ ဆက်လက်ပြီးတိုက်ပွဲဝင်နေရဆဲ ရုန်းကန်နေရဆဲ၊ ခုတ်မောင်းနေရဆဲ လှေတစ်စင်း၊ ရထားတစ်စင်း၊ ကားတစ်စင်းလို့ သုံးသပ်ချင်ပါတယ်။

“ကျွန်တော်တို့သိထားခဲ့တဲ့ အကြောက်တရားနဲ့ ရှိနေခဲ့တဲ့နိုင်ငံရေးဟာ တကယ့်တကယ်မှာ အကြောက်တရားဆိုတဲ့ အကာအရံကြီးနဲ့ ထားရတဲ့ကိစ္စ၊ လူပိန်းနားမလည်တဲ့အရာ မဟုတ်ဘူး၊ လူတိုင်းလက်လှမ်းမမှီတဲ့အရာ မဟုတ်ဘူးဆိုတာကိုက ကျွန်တော်တို့ကို shock ဖြစ်စေတဲ့ အရာပါပဲ”

မေး။     ။ မြန်မာနိုင်ငံဟာ ဘယ်လိုနိုင်ငံရေးစနစ်တွေနဲ့ တည်ဆောက်ထားတဲ့နိုင်ငံလို့ ပြောလို့ရမလဲ။

ဖြေ။      ။ ကျွန်တော်တို့ စပြီးနားလည်ပြီဆိုတဲ့အချိန်က နိုင်ငံရေးဆိုတာ မပြောရ၊ မဆိုရ ကိစ္စလို့ သိခဲ့ရတယ်။ ကျွန်တော်တို့ အခုချိန်ထိအရိုးစွဲနေတဲ့အရာက အကြောက်တရားပဲ ရှိနေခဲ့တယ်။ နိုင်ငံရေးဆိုတာ မလုပ်နဲ့ မပြောနဲ့ဆိုတဲ့ဟာမျိုး။ အဲ့တော့နိုင်ငံရေးသည် လူတစ်ဦးတစ်ယောက်သော်လည်းကောင်း၊ အစုအဖွဲ့ကသော် လည်းကောင်း၊ သူတို့ကပဲ ကိုယ်စားပြုပြီး သူတို့ကပဲ လုပ်ချင်ရာလုပ်သွား တဲ့အရာတွေကို လိုက်လျှောက်ရတဲ့ အရာလို့ သိထားခဲ့တယ်။ ဗမာနိုင်ငံရဲ့ နိုင်ငံရေးကိုပြောပါဆိုရင် အဲ့အတိုင်းပဲ လက်ခံထားခဲ့တာ ကြာခဲ့ပါပြီ။

မေး။     ။ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်းမှာ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွား‌ရေး၊ လူမှုရေး အတွေးအမြင်လက်ခံမှုက ဘယ်လိုပြောင်းလဲသွားလဲ။

ဖြေ။      ။ ကျွန်တော်တို့သိထားခဲ့တဲ့ အကြောက်တရားနဲ့ ရှိနေခဲ့တဲ့နိုင်ငံရေးဟာ တကယ့်တကယ်မှာ အကြောက်တရားဆိုတဲ့ အကာအရံကြီးနဲ့ ထားရတဲ့ကိစ္စ၊ လူပိန်းနားမလည်တဲ့အရာ မဟုတ်ဘူးဆိုတာကို မြင်လိုက်တယ်။ လူတိုင်းနားလည်နိုင်တယ်၊ လူတိုင်းနားလည်ရမယ် သိရမယ်ဆိုတဲ့အရာဆိုတာကို မြင်လိုက်ရတယ်။

ဉာဏ်ရည်မမှီတဲ့ အရာကြီးတခုလိုမျိုး အကန့်အသတ်ကြီးနဲ့လုပ်ခဲ့ပေမယ့် တကယ့်တကယ်ကျတော့ ဆွေးနွေးပွဲတွေ၊ ဟောပြောပွဲတွေ၊ ညီလာခံတွေ၊ သတင်းတွေကို ကြည့်တဲ့အခါ နိုင်ငံရေးဆိုတာလည်း ကျွန်တော်တို့မိသားစုထဲမှာ ဒီနေ့ဘာဟင်းချက်လဲ၊ ဒီနေ့ လစာအခြေအနေဘယ်လိုရှိမလဲ၊ ကျောင်းမှာရော အဆင်ပြေရဲ့လားဆိုတဲ့ ကျွန်တော်တို့နေ့တဓူဝ မိသားစုထဲမှာ ပြောဆိုဆွေးနွေးနေကြတဲ့ ကိစ္စရပ်လိုအရာတွေ ဒါတွေပဲပေါ့။

တိုင်းပြည်ရဲ့လူမှုရေး၊ စီးပွားရေး၊ ကျန်းမာရေး ၊ စည်ပင်ဝပြောရေး၊ လုံခြုံရေးစတဲ့ ဒီအရာတွေပဲ ပါဝင်နေတဲ့အရာ ဆိုတာကို ကျွန်တော်တို့ ထဲထဲဝင်ဝင် သိလိုက်ရတယ်။ နိုင်ငံရေးက ကျွန်တော်တို့ လူတိုင်း လက်လှမ်းမမှီတဲ့အရာ မဟုတ်ဘူးဆိုတာကိုက ကျွန်တော်တို့ကို shock ဖြစ်စေတဲ့ အရာပါပဲ။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေအပေါ်မှာ ခွဲခြားဆက်ဆံတဲ့အရာတွေ ဖိနှိပ်တဲ့အရာတွေ ဘယ်လောက်ထိ ပြောင်းလဲသွားတယ်လို့ မြင်လိုက်လဲ။

ဖြေ။      ။ လက်ရှိနိုင်ငံရေးအခင်းအကျင်းမှာလည်း ပြောင်းလဲလာတယ်လို့ မမြင်ဘူး။ အရင့်အရင်တွေ အတိုင်းပဲလို့ သုံးသပ်တယ်။ ဘာလို့လဲဆို အမျိုးသမီးတွေနေရာရဖို့အတွက် ကိုတာစနစ်ကို တောင်းဆိုနေရဆဲ ဖြစ်သလို ဆုံးဖြတ်ချက်ချတဲ့နေရာတွေမှာလည်း အမျိုးသမီးအသံတွေပါဝင်လာဖို့ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ အတွေးအခေါ်တွေ အယူအဆတွေပါဝင်လာဖို့ တွန်းနေရဆဲဖြစ်တယ်။

ကျွန်တော်တို့ သတင်းတွေမှာဆို ပိုပြီးမြင်သာတယ်။ သတင်းတခုရဲ့ သတင်းအရင်းအမြစ်နေရာမှာ အမျိုးသမီးအသံ ဘယ်လောက်အသုံးပြုပြီး သတင်းထုတ်လဲဆိုတာ မူတည်ပြီး ကြည့်လို့ရတယ်။ ဥပမာ အဓိကရုန်းတွေ ဖြစ်တယ်။ မီးလောင်တာတို့ စစ်ဖြစ်တာတို့ ဗုံးကြဲတာတို့ဆိုတဲ့ ကြေကွဲဖွယ်ရာနေရာတွေဆို အမျိုးသမီး source တွေ အများကြီးသုံးတယ်။ အဲ့လိုမဟုတ်ဘဲနဲ့ နိုင်ငံရေးအခင်းအကျင်းတွေနဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်ချတဲ့နေရာတွေ လူတွေကို အသိပညာပေးတာပဲ ဖြစ်ဖြစ်၊ လှုံ့ဆော်တာပဲဖြစ်ဖြစ် သတင်းတခုခုကို မှန်သလား ပြန်စစ်ဆေးတော့မယ့်နေရာဆို အမျိုးသားတွေပဲ ထုတ်သုံးတယ်။

ကျွန်တော်တို့ ထင်သာမြင်သာ ရှိတဲ့နေရာတခုကိုပြောတာပါ။ ဘာပြောင်းလဲသွားလဲဆို ဘာမှမပြောင်းလဲနေဘူး။ တချို့နေရာတွေမှာ ပိုတောင်ဆိုးလာတယ်လို့တောင် မြင်တယ်။ အမျိုးသမီးအရေး ဆိုတဲ့ အမျိုးသမီးအသံထွက်မယ်ဆိုရင် အမျိုးသမီးတွေခဏနေဦး တော်လှန်ရေးသတင်းက ပိုအရေးကြီးတယ်။ စစ်ဖြစ်နေတယ်လေ။ နင်တို့အမျိုးသမီးတွေအကြောင်းက ဘယ်လောက်အရေးကြီးမှာလဲဆိုတဲ့ ကန့်သတ်မှု တွေက ဒီတော်လှန်ရေးမှာ ပိုပြီးတွင်တွင်ကျယ်ကျယ် သုံးလာတာ။

အရင်တုန်းက တော်လှန်ရေးမဖြစ်ခင် အချိန်တုန်းက တန်းတူညီမျှရေးတွေ၊ အမျိုးသမီးအခွင့်အရေးတို့ဘာတို့ ဒါတွေပြောနေတဲ့အချိန်တုန်းက ကျတော့ ပြောလို့တော်တော်ရနေပြီဆိုတဲ့ အခြေအနေကနေ အရေးအခင်းလည်း ဖြစ်သွားရော အဲ့အခြေအနေက တော်တော်ပျောက်ထွက်သွားတယ်။ အခုက အမျိုးသမီးအရေးနဲ့ ပတ်သက်ရင် ကျွန်တာ်တို့ အမကြီးတွေ၊ အဒေါ်ကြီးတွေ တိုက်ပြီးခဲ့တဲ့တိုက်ပွဲတွေ ကျွန်တော်တို့ ပြန်တိုက်နေရသလို ဖြစ်နေတယ်။

“တော်လှန်ရေးမဖြစ်ခင်အချိန်တုန်းက တန်းတူညီမျှရေးတွေ၊ အမျိုးသမီးအခွင့်အရေးတွေကို ပြောလို့တော်တော်ရနေပြီ။ အခုက အမျိုးသမီးအရေးနဲ့ ပတ်သက်ရင် ကျွန်တာ်တို့ အမကြီးတွေ၊ အဒေါ်ကြီးတွေ တိုက်ပြီးခဲ့တဲ့တိုက်ပွဲတွေ ကျွန်တော်တို့ ပြန်တိုက်နေရသလို ဖြစ်နေတယ်”

မေး။     ။ နွေဦးတော်လှန်ရေးမှာ မီဒီယာရဲ့အခန်းကဏ္ဍကဘယ်လိုပုံစံနဲ့တည်ရှိနေလဲ။

ဖြေ။      ။ မီဒီယာရဲ့သတင်းတွေကြောင့် ဒီတော်လှန်ရေးက ကမ္ဘာက စိတ်ဝင်တစားနဲ့ စောင့်ကြည့်နေဆဲ ဖြစ်တယ်။ မီဒီယာတွေမှာ သတင်းတွေပုံစံမျိုးစုံနဲ့ စီးဆင်းနေဆဲ ဖြစ်တယ်။ လက်ရှိအချိန်အထိ မီဒီယာရဲ့ အခန်းကဏ္ဍသည် တော်လှန်‌ရေးအတွက် တာဝန်ကျေနေဆဲလို့တောင် ပြောလို့ရတယ်။ မီဒီယာသမားတွေ အနေနဲ့ သူတို့တာဝန်ကို အပြည့်အဝထမ်းဆောင်နေဆဲ ဖြစ်တယ်။

သတင်းစီးဆင်းမှုက ပြည်သူတွေဆီ သတင်းရောက်ဖို့ပဲဖြစ်စေ သတင်းစီးဆင်းမှုအားကောင်းဖို့ပဲဖြစ်စေ ရတဲ့နည်းနဲ့ အခက်အခဲတွေကြားထဲက တင်ဆက်နိုင်ဆဲဖြစ်တဲ့အတွက် မီဒီယာရဲ့အခန်းကဏ္ဍက အားကောင်းဆဲ မောင်းနှင်နေဆဲ၊ လက်ရှိအခြေအနေ မှာ စတုတ္ထမဏ္ဍိုင်ရဲ့ တာဝန်ဝတ္တရားအတိုင်း တိုင်းပြည်တာဝန်ကိုထမ်းဆောင်နေဆဲ၊ တာဝန်ကျေနေဆဲလို့ မြင်ပါတယ်။

မေး။     ။ တန်းတူညီမျှမှု လွတ်လပ်မှုနဲ့ တရားမျှတမှုမြင့်တက်လာဖို့ မီဒီယာအနေနဲ့ ဘယ်လို လုပ်ဆောင် ပေးနိုင်လဲ။

ဖြေ။      ။ မီဒီယာအနေနဲ့ ဆောင်ရွက်မှုမှာ source တွေ အသုံးပြုတာကအစ ဟိုးအရင်ထဲက source တွေ အသုံးပြုတဲ့နေရာမှာ victim တို့ survivor တို့နေရာမျိုးတွေမှာ အမျိုးသမီးတွေကို ထားတာများတယ်။ သတင်းတစ်ခုရဲ့ lead လုပ်တဲ့နေရာမှာ အမျိုးသားတွေကို ထားကြတာများတယ်။ တကယ့် lead လုပ်တဲ့နေရာတွေမှာ အမျိုးသမီးတွေရှိနေဖို့ လိုတယ်။ကျွန်တော်တို့ကလည်း အမျိုးသမီးတွေရဲ့အသံကို မြှင့်တင်ဖို့လုပ်လို့ရမှာ တန်းတူညီမျှရေးလို့ ပြောလိုက်ရင်၊ မီဒီယာက လုပ်ချင်သော်ငြားတောင်မှ ဦးဆောင်မှု နေရာတွေမှာ အမျိုးသမီးတွေရောက်နေမှ လုပ်လို့ရမယ့် အခြေအနေတွေ ရှိနေတယ်။

အဲ့တော့ တန်းတူညီမျှမှု တွေ၊ လွတ်လပ်မှုတွေ၊ တရားမျှတမှုတွေဆိုတာကို ပြောမယ်ဆိုရင်တော့ ကျွန်တော်တို့ ရှိနေပြီးသား အခုလက်ရှိသွားနေတဲ့ structure ကို ပြောင်းလိုက်မှပဲ အမျိုးသမီးတွေဆိုတာ ရှေးရိုးစွဲသိလာကြတဲ့ အိမ်ထောင်ရှင်မတွေဖြစ်တယ်တို့၊ နောက်လိုက်ဖြစ်တယ်ဆိုတာကနေ၊ အမြင်တွေကို အရင်ပြောင်းဖို့အတွက် ခေါင်းဆောင်မှုနေရာမှာ အမျိုးသမီးတွေ‌ ရောက်လာဖို့လိုတယ်။ ရောက်လာရင်လည်း မီဒီယာက ထပ်ပြီး ပံ့ပိုးပေးရမယ်၊ အားမြှောက်ပေးရမယ်လို့ မြင်ပါတယ်။

မေး။     ။ ကိုယ်တိုင်ကရော အမျိုးသမီးဖြစ်ခြင်းကြောင့် ခွဲခြားဆက်ဆံတာ ခံရဖူးလား။

ဖြေ။      ။ မှတ်မှတ်ရရပြောရမယ်ဆို တော်လှန်ရေးကားတစ်ကား ရိုက်ဖူးတယ်။ ကျွန်တော်က ကင်မရာမင်း အနေနဲ့ တစ်ကားလုံးကူညီပြီးတော့ ရိုက်ခဲ့ပေးတာ။ အဲ့ကားဆိုရင် နိုင်ငံတကာမှာပြတယ်။ ပစ္စည်းစုံစုံလင်လင်နဲ့ ရိုက်ခဲ့တဲ့ကားမဟုတ်ဘူး။ ကျွန်တော့်ကင်မရာလေးနဲ့ပဲ အဲ့ကားတကားလုံးကို ထိန်းပြီးတော့ ရိုက်သွားတယ်။

ဖြစ်ချင်တော့ ကျွန်တော်က ကင်မရာလေးကိုင်ပြီးသွားတယ်။ “အမျိုးသမီးတွေက ကင်မရာကိုင်တတ်တာ မဟုတ်ဘူး။ ငါတို့ခေတ် အဆက်ဆက်မှာ ဘယ်အမျိုးသမီးမှ ကင်မရာမကိုင်တက်ဘူး။ ဓာတ်ပုံရိုက်ဘဲ ရိုက်တတ်တဲ့ ကင်မရာမန်းမခေါ်လာနဲ့။ ဘယ်အမျိုးသမီးမှလည်း ဒါမျိုးမလုပ်နိုင်ဘူး” လို့ ကျွန်တော် ကင်မရာကြီးကိုင်ရင်းနဲ့ လူတွေအများကြီး ရှေ့မှာပြောခံရတာ။

လောလောဆယ် ငါကူနိုင်တာပဲလေဆိုပြီး စိတ်လျော့ပြီး ကိုယ်ပြောခဲ့တဲ့စကားကို ပြီးတဲ့အထိ တာဝန်ယူပေးပါမယ်ဆိုတဲ့စကားကို ခေါင်းညိတ်ပြီး အဲ့လိုစော်ကားတဲ့လူရှေ့မှာ အလုပ်ပြန်လုပ်ခဲ့ရတယ်။ ကျွန်တော်တို့အမျိုးသမီးတွေကလည်း လုပ်ဆောင် နိုင်တယ် ဆိုတာကို အမြဲတမ်း သက်သေထူတယ်။ အမြဲတမ်း သက်သေပြတယ်။ အဲ့တော့ သူများထက် ကျွန်တော်တို့သည် နှလုံးသားပိုကြီးရတယ်။ မယုံကြည်မှုတွေကို ချိုးဖျက်ဖို့ ကြိုးစားရတယ်။ ပိုပြီး အလုပ်လုပ်နိုင်ရပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးဖြစ်ခြင်းနဲ့ခွဲခြားဆက်ဆံမှုတွေမရှိတဲ့ နိုင်ငံသစ်ဖြစ်လာဖို့အတွက် မီဒီယာအနေနဲ့ ဘာတွေ လုပ်ဆောင်ပေးသင့်လဲ။

ဖြေ။      ။ တကယ်ဆို မီဒီယာလက်နက်က တိုင်းပြည်တောင်ပျက်နိုင်တယ် ဆိုလောက်တဲ့အထိ အဆိပ်ပြင်းတဲ့ အရာပါ။ ဒီမီဒီယာတွေ ကိုယ်တိုင်ကအစ အမျိုးသမီးတွေအပေါ် သုံးနှုန်းတဲ့အသုံးအနှုန်းတွေ ထားသိုတဲ့နေရာ တွေ အမျိုးသမီးတွေအပေါ်လေးစားတန်ဖိုးထားမှုတွေ မြှင့်တက်လာအောင် လုပ်ဆောင်နိုင်တဲ့ အခြေအနေတွေ ရှိတယ်။ဒါပေမယ့် မီဒီယာလို့ပြောလိုက်ရင် သတင်းမီဒီယာတခုထဲ မဟုတ်ဘူး။ ကြော်ငြာတွေမှာဆိုရင် ကြည့်လိုက် ထမင်းချက်ဟင်းချက် ဆပ်ပြာဆီကြော်ငြာပြီဆိုရင် အမျိုးသမီးတွေနဲ့ပဲ ရိုက်နေဆဲပဲ။

နိုင်ငံတကာ ကြော်ငြာတွေမှာ ကြည့်လိုက်ရင်လည်း ချက်ပြုတ်လျှော်ဖွတ်တယ်ဆို အမျိုးသမီးတွေနဲ့ပဲရိုက်နေဆဲပဲ၊ အမျိုးသမီးတွေကိုစံတန်ဖိုးထားတဲ့ ခိုင်းနှုန်းထားပြီးတော့ ဖွဲ့နွဲ့ထားတဲ့အရာတွေ ဘောင်တွေကို ပြောင်းပစ်ရမှာပေါ့။ ဒါ ကျွန်မတို့နိုင်ငံတခုထဲနဲ့တောင် ပြောလို့မရဘူး။ကမ္ဘာလုံးနဲ့ ချီပြီးပြောရမှာ ဖြစ်တယ်။တကမ္ဘာလုံးမှာရှိနေတဲ့ အမျိုးသမီးအကုန်လုံးသည် ကိုယ့် role ကို ကိုယ်အရင်ပြည့်အောင် ဖြည့်မှရမယ်။ ဦးနှောက်ကိုဘယ်လောက်အထိ အလှဆင်ကြမလဲပေါ့။ အမျိုးသမီးတိုင်းက အရင်ဖောက်ထွက်ရမယ့်အရာလို့ ထင်တယ်။

သူများကနေရာပေးပေမယ့် ငြင်းဆန်ဖို့ လုံလောက်သော ဝမ်းစာနဲ့ လုံလောက်သော၊ ကျွန်တော်တို့ အပေါ် ကျွန်တော်တို့တန်ဖိုးထားမှုနဲ့ ဖြစ်တည်မှုကို ရှုထောင့်ပြောင်းပြီး မြင်တက်တဲ့အမြင်တွေက တဦး တယောက်ထဲက သွားလို့ရတဲ့အရာ မဟုတ်ဘူး။ တယောက်ချင်းတယောက်ချင်း တစစနဲ့ ပြောင်းလဲသွားဖို့ လိုတယ်။ နည်းနည်းတော့ အမုန်းခံရမှာပေါ့။ တိုက်ခိုက်လည်း ခံရမှာပေါ့။ ဒါတွေကတော့ ရင်ဆိုင်ဖို့ လိုပါတယ်။

မေး။     ။ ဘယ်လိုကဏ္ဍတွေမှာ အမျိုးသမီးပါဝင်မှုထင်ထင်ရှားရှားမြင်နေရပြီလို့သုံးသပ်လို့ရလဲ။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးရေးရာကိစ္စတွေမှာပဲလို့ ပြောရမယ်။ နိုင်ငံရေးတွေ၊ စစ်ရေးတွေ၊ ဥပဒေပြုရေးတွေ ဆိုတာထက် အမျိုးသမီးတွေသည် အမျိုးသမီးရေးရာဝန်ကြီးဌာနမှာပဲ လုပ်ပိုင်ခွင့်ပြောပိုင်ခွင့်ရှိတဲ့လူတွေ ဖြစ်နေတယ်လို့ ပြောရမယ်။ အမျိုးသမီးဝန်ကြီးဌာနပဲ ပြယုဂ်ပြစရာရှိမယ်။ ကျန်တာတွေသည် အခုချိန်ထိ ကြက်မတွန်လို့ မိုးမလင်းဘူးဆိုတဲ့အတိုင်း အခြေအနေရှိနေတုန်းဘဲ။ ခွဲခြားနိမ့်ချတဲ့ စကားတွေက ကျွန်တော်တို့လူအဖွဲ့အစည်းတွေ၊ မီဒီယာတွေကိုယ်တိုင်ကအစ တွင်တွင်သုံးနေဆဲပဲလေ။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်အသစ်တွေ ပိုပြီးထွက်လာဖို့ မီဒီယာတွေကနေ ဘယ်လို မွေးထုတ်ပေးနိုင်မလဲ။

ဖြေ။      ။ မီဒီယာတွေကတော့ အမျိုးသမီးတွေကို အခုဆိုရင် အမျိုးသမီးအရေးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့မီဒီယာလေးတွေ ရှိတယ်။ အမျိုးသမီးအကြောင်းအရာနဲ့ပတ်သက်တဲ့ စတိုရီတွေထုတ်ရင်တောင်မှပဲ မီဒီယာတိုင်းက အဲ့လောက် အားပေးပြီး တင်ပေးတာ မဟုတ်ဘူးလေ။ တော်လှန်ရေးတွေထဲမှာ ပါဝင်တဲ့ အမျိုးသမီးတွေအကြောင်းကို ရိုက်ခဲ့ဖူးတယ်။

တကယ့်တကယ်တင်ပေးဖို့ မီဒီယာတွေလိုက်ချိတ်ဆက်တဲ့အခါ အမျိုးသမီးအရေးကို ဆောင်ရွက်ပါမယ်ဆိုတဲ့ ဘတ်ဂျက်ရထားတဲ့ မီဒီယာလောက်ပဲ ခွင့်ပြုတယ်။ ကျန်တဲ့တော်လှန်ရေးမီဒီယာ တွေက အမျိုးသမီးသတင်းဆို လက်ရှောင်လိုက်တယ်။ စိတ်မဝင်စားဘူး။အဲ့အခါကျတော့ မီဒီယာတွေကို ပြောချင်တာသည် အမျိုးသမီးတွေသည်လည်း အသုံးကျပါတယ်။ အသုံးဝင်ပါတယ်။ သိအောင် သူတို့မီဒီယာ တွေ ကိုယ်တိုင်က အမျိုးသမီးတွေကို နေရာလေးတွေပေးကြပါဦး။

အမျိုးသမီးတွေက ရှေ့ထွက်လာနိုင်ဖို့ဆိုတာ မလွယ်ပါဘူး။ တခုခုဆို မိသားစုက အရင်ပိတ်ပင်တယ်။ မိသားစုကနေ ဖောက်ထွက်လာနိုင်တဲ့သူကို လူ့အဖွဲ့အစည်းက ထပ်ပိတ်ပင်တယ်။ လူ့အဖွဲ့အစည်းက ထပ်ပိတ်ပင်လိုက်တော့ ကျွန်တော်တို့သည် ဘယ်ကို ဆက်ထွက်ကြမလဲ။ လူ့အဖွဲ့အစည်းကလည်း နေရာပေးဖို့လိုသလို ရှိနေပြီးသား ကဏ္ဍအသီးသီးမှာ ရှိနေတဲ့နေရာတွေမှာလည်း အမျိုးသမီးတွေနဲ့ ပတ်သက်တဲ့လမ်းတွေကို ဖွင့်ပေးထားဖို့ လိုပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေ နိုင်ငံရေးမှာ တင်းပြည့်ကျပ်ပြည့်ပါဝင်လာနိုင်မယ်လို့ နိုင်ငံရေးက ဘယ်လိုပုံစံနဲ့ အပြောင်းအလဲ ဖြစ်နိုင်လဲ။

ဖြေ။      ။ သဘာဝတရားကြီးနဲ့ပဲ ပြန်ယှဉ်ပြီးပြောရမှာပေါ့။ လောကသဘာဝမှာလည်း ရေလေမြေမီး ဓာတ်ကြီးတွေရှိတယ် အဲ့သဘောပဲပေါ့။ ယောကျာ်းနဲ့ မိန်းမသည် မီးနဲ့ရေဓာတ်လိုဘဲ မျှချေညီနေဖို့ လိုတယ်။ ညီနေတဲ့ဖြစ်တည်မှုတိုင်းက လှပတယ်။ အမျိုးသားတွေက ပြောတတ်ကြတယ်။ ကြိုက်တဲ့အမျိုးသမီးတက်လာ ငါတို့နေရာပေးတာပဲ ငါတို့က မခွဲခြားဘူး။ ဒါပေမယ့် မခွဲခြားဘူးပြောပေမယ့် သူတို့အဲ့အမျိုးသမီးတယောက်ကို ပုတ်ထုတ်နေတာတွေ၊ ပညာပြနေတဲ့ဇာတ်လမ်းတွေကလည်း အများကြီးရှိတယ်။

အဲ့တော့ ကျွန်တော်တို့ နိုင်ငံသည် ဖိုဝါဒကြီးစိုးတယ်။ အမျိုးသားလွှမ်းမိုးမှု အရမ်းများတယ်ဆိုတဲ့ နိုင်ငံမျိုးတွေ ဖြစ်နေတာကိုး။ လူသားတယောက်အနေနဲ့ ကြည့်ပြီးလုပ်နိုင်တဲ့သူတွေက လုပ်နိုင်တဲ့နေရာရရင်တော့ ကိုတာခွဲဝေမှုတွေ ရာခိုင်နှုန်းခွဲဝေမှုတွေ ဘာမှရှိလာမှာမဟုတ်ဘူး။ အရှေ့ကဖြေထားတဲ့ဟာနဲ့ ပြန်ဆက်စပ်ရမယ်ဆိုရင်တော့ လူမှန်နေရာမှန်ပေးဖို့ စိတ်ရော၊ရုပ်ရောကနေပြီးတော့ နေရာလေးတွေ ဖွင့်ပေးဖို့ လိုပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေအပေါ်မှာ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုမရှိတော့မယ့် အနာဂတ်နိုင်ငံအသစ်ကို ဘယ်လောက်အထိ မျှော်လင့်ထားလဲ။

ဖြေ။      ။ ကျွန်တော်အသက်မသေခင်အချိန်ထိ မြင်ရပါ့မလားလို့ ကျွန်တော်မသိဘူး။ အခုဆိုရင် အမျိုးသမီးအဖွဲ့တခု ထူထောင်တယ်။ ဒီဟာသည် ဘာလဲဆို အနာဂတ်မှာအမျိုးသမီးလေးတွေအတွက် ဘေးကင်းလုံခြုံတဲ့ လူ့ပတ်ဝန်းကျင် ပတ်ဝန်းကျင်တခု ရရှိလာဖို့ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုမရှိဘဲနဲ့ ဘယ်နေရာသွားသွား စိတ်ချလုံခြုံရတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်တခုဖြစ်အောင် ရည်မှန်းတယ်။

ကျွန်တော်တို့ မြင်ရသည်ဖြစ်စေ မမြင်ရသည်ဖြစ်စေ မှီခဲ့သည်ဖြစ်စေ မမှီခဲ့သည်ဖြစ်စေ ဒီမျှော်လင့်ချက်အတိုင်း ဆက်သွားမယ်။ နောက်ထပ် လက်ဆင့်ကမ်းရင်းနဲ့ ထပ်ပြီး မျှော်လင့်ချက်ကြီးမယ့်လူတွေ ဆက်ပြီးမွေးမြူမယ်၊ မွေးမြူရင်းနဲ့ ဆက်မျှော်လင့်ကြမယ်။ တချိန်ချိန်တော့ ဘေးကင်းလုံခြုံသော ခွဲခြားဆက်ဆံမှုရှိသော တန်းတူညီမျှမှုရှိသော လူသားဖြစ်တည်မှုတိုင်းကို လေးစားတန်ဖိုးထားသော လူ့ပတ်ဝန်းကျင်ကို မြင်ရမယ်လို့ ထင်ပါတယ်။

“ခေတ်ဝန်ကိုထမ်းသောအမျိုးသမီးများ”စာအုပ်ကိုအောက်ပါလင့်ခ်တွင်ဒေါင်းယူဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီရှင်။ https://drive.google.com/file/d/1UeVjujGC87uvaNsU2_JQEFV4bi-9q7kh/view?usp=sharing

#politicsforwomenmyanmar
#whatishappeninginmyamar
#Advocacy
#politics
#media

0 Comments

5/12/2025 0 Comments

May 12th, 2025

ဒေါ်ခင်စိုးလွင် CDM ဆရာမ

အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအသံ စာစဉ်အမှတ် (၅) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြသည်။

“ကျွန်မတို့အမျိုးသမီးတွေကလည်း ကျား၊မ တန်းတူအခွင့်အ‌ရေးလို့ ပါးစပ်ကနေအော်မနေဘဲနဲ့ ကိုယ်တိုင်ကလည်း လှုပ်ရှားမှုတွေမှာ ပါဝင်ဖို့ လိုသလို၊ ကိုယ့်ရဲ့အိမ်မှာကစပြီး မှီခိုအနေနဲ့မဟုတ်ဘဲနဲ့ တတပ်တအားနဲ့ ပါဝင်လုပ်ဆောင်တဲ့သူဖြစ်အောင် လုပ်ဖို့ တောင်းဆိုချင်ပါတယ်”


            ဒေါ်ခင်စိုးလွင်သည် မကွေးတိုင်း၊ မြိုင်မြို့နယ် ဇာတိဖြစ်ပြီး ငယ်စဉ်ကတည်းက တက္ကသိုလ် ဆရာမတစ်ဦး ဖြစ်ချင်ခဲ့တယ်။ ဆယ်တန်းအောင်မြင်ခဲ့ပြီးနောက် အလုပ်လုပ်ရန်အတွက် ထိုင်းကို ရောက်တဲ့အခါ ငယ်ငယ်ကဖတ်စာအုပ်ထဲမှာသင်ခဲ့ရသည့် ယိုးဒယားအကြောင်းနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ကွာခြားမှုတွေကို မျက်ဝါးထင်ထင် မြင်တွေ့ခဲ့ရတယ်။

ကိုယ့်နိုင်ငံက အများကြီးနောက်ကျကျန်နေတာကို တွေ့ရတဲ့အတွက် ကိုယ့်နိုင်ငံအတွက် ဘာတွေလုပ်ပေးနိုင်မလဲဆိုပြီးစဉ်းစားကာ ကိုယ်ဝါသနာပါတဲ့ စာသင်ကြားသည့်အလုပ်အတွက် မြန်မာပြည်ကို ပြန်လာခဲ့ပါတယ်။ ထိုနောက် ပညာရေးကို ဆက်လက် လေ့လာခဲ့ပြီး ကျောင်းဆရာမအလုပ်ကို လုပ်ခဲ့ပါတယ်။

            အာဏာသိမ်းတာကိုလက်မခံနိုင်တဲ့အတွက် CDM လှုပ်ရှားမှုမှာ ပါဝင်ခဲ့သလို၊ သပိတ်မှောက် ဆန္ဒပြပွဲတွေကို မနားတမ်းပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။ ပညာရေးကတဆင့် စနစ်သစ်ကို တည်ဆောက်နိုင်ရန်အတွက် မိမိကိုယ်ကို ပြန်လည်သင်ယူလေ့လာရင်း အတွေးသစ်၊ အမြင်သစ်တွေကို ဖြန့်ဝေနိုင်ဖို့အတွက် စစ်ရှောင်ဒေသ၊ မြေပြင်မှာ ဖက်ဒရယ်ကျောင်းတွေ ဖွင့်နိုင်ဖို့ ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်လျက် ရှိပါတယ်။

မေး။     ။ လက်ရှိနွေဦးတော်လှန်ရေးအပါအဝင် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးဖြစ်စဉ်ကို ဘယ်လိုသုံးသပ်ချင်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ အရင်ထက်စာရင်တော့ ကျွန်မတို့မှာ မျှော်လင့်ချက်တွေ ပိုပြီးရှိလာတယ်။ အားရစရာ ဖြစ်လာတယ်။ ၂၀၂၂မှာ သိပ်ပြီးအားရစရာမရှိဘူး။ စုဖွဲ့မှုတွေလည်း အားမကောင်းသေးဘူး။ အခုကတော့ ကျွန်မတို့မြို့နယ်က ကျွန်မတို့မြင်ရတဲ့ အင်အားစုတွေအကုန်လုံးက စည်းလုံးနိုင်တယ်။ စုစည်းနိုင်တယ်လို့မြင်တဲ့အတွက် လေးနှစ်ပြည့်မှာတော့ အရင်ကထက် ပိုပြီးအင်အားကောင်းလာတယ်။

မျှော်လင့်ချက်တွေအများကြီး ရှိလာ ပါတယ်။ ဒီတော်လှန်ရေးကာလမှာ စနစ်သစ်တစ်ခု တည်ဆောက်နိုင်အောင် ဒေသအသီးသီက ကြိုးစားနေတယ်လို့ မြင်နေရတယ်။ စနစ်အသစ်ဆိုတော့ လုပ်ရတဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်တွေကို မသိသေးတာတွေ ရှိပေမဲ့ လေ့လာရင်းတည်ဆောက်ရင်းနဲ့ သွားနေတယ်လို့ မြင်ပါတယ်။

“တာဝန်ယူတတ်ပြီးတော့ တကယ်အသိပညာရှိတဲ့ မျိုးဆက်တွေကို မွေးထုတ်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဒါမှ လက်ရှိမှာ ဖြစ်နေတဲ့ ပြဿနာတွေရော၊ ပြဿနာအသစ်တွေကိုပါ ဦးဆောင်ဖြေရှင်းနိုင်သူတွေ ဖြစ်လာမှာပါ”

မေး။     ။ နိုင်ငံတခုတည်ဆောက်တဲ့အခါမှာ ဘယ်အရာတွေကို စံတန်ဖိုးထားမှုတွေ၊ အခြေခံမူတွေနဲ့ တည်ဆောက်သင့်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ နိုင်ငံတခုတည်ဆောက်မယ်ဆိုရင်ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေက အဓိကလိုအပ်တယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ အဖွဲ့အစည်းတိုင်းမှာ ခိုင်မာ၊ မှန်ကန်ပြီး တရားမျှတတဲ့ မူဝါဒရှိရင် ဘယ်သူပဲခေါင်းဆောင်ဖြစ်လာပါစေ အဲဒီအဖွဲ့အစည်းဟာ ရေရှည်တည်တံ့ပြီး တိုးတက်အောင်မြင်တဲ့ အဖွဲ့တခု၊ နိုင်ငံတခု ဖြစ်လာမယ်လို့ ယုံကြည်ပါတယ်။ အခြေခံဥပဒေမှာ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုတွေ၊ ဖယ်ကြဉ်မှုတွေ ထပ်မဖြစ်အောင် သေသေချာချာ ပြဌာန်းဖို့ လိုသလို၊ ဥပဒေတွေကို လက်တလုံးခြားလုပ်တဲ့ အကျင့်ပျက်ခြစားမှုတွေ ထပ်မရှိအောင် လုပ်ဖို့ လိုပါတယ်။

ကျွန်မတို့နိုင်ငံဆင်းရဲပြီး ပျက်စီးတာ ဥပဒေအပေါ် မလေးမစား လုပ်လွန်းလို့ပါ။ ဒါကြောင့် တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးကို အလေးထားစေချင်ပါတယ်။ နောက်တစ်ခုက ကလေးတွေကို သေချာပျိုးထောင် နိုင်တဲ့လူ့အဖွဲ့အစည်း ဖြစ်လာစေချင်ပါတယ်။ တာဝန်ယူတတ်ပြီးတော့ တကယ်အသိပညာရှိတဲ့ မျိုးဆက်တွေ ကို မွေးထုတ်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဒါမှ လက်ရှိမှာ ဖြစ်နေတဲ့ပြဿနာတွေရော၊ ပြဿနာအသစ်တွေကိုပါ ဦးဆောင်ဖြေရှင်းနိုင်သူတွေ ဖြစ်လာမှာပါ။

မေး။     ။ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်မှာ ဘာတွေအပြောင်းအလဲ ဖြစ်သွားတယ်လို့ မြင်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ သိသာလာတာက ကျွန်မတို့ကိုယ့်ဘေးမှာမြင်ရတာနဲ့ပတ်သက်ပြီးပြောရမယ်ဆိုရင် ကျွန်မတို့ အကုန်လုံးက တော်တော်များများက လူတွေပဲလို့ ပြောင်းလဲပြီး မြင်တက်လာတယ်။ အရင်တုန်းကလိုမျိုး ခွဲခြားမှု မရှိတော့ဘူး။ ကျား၊မ သိပ်မခွဲခြားတော့ဘူး။ LGBT တွေလည်း သူ့နေရာနဲ့သူ လူတွေက လက်ခံစပြု လာတယ်။ အရင်တုန်းကဆို သူကတော့ဘာကြီး သူလာရင်ဘယ်လိုကြိုဆိုရတယ် ဆိုတာမျိုး အဲ့လိုမျိုးတွေ မရှိတော့ဘဲနဲ့ အလုပ်လုပ်နေတဲ့သူတွေအားလုံးနီးပါးက တန်းတူဖြစ်သွားတယ်လို့ မြင်ပါတယ်။

မေး။        ။ အမျိူးသမီးတွေအပေါ်မှာ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုတွေ ပြောင်းသွားလား။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးတွေကလည်း ကျွန်မတို့ရဲ့တော်လှန်ရေးအင်အားစုတွေထဲမှာ လက်နက်ကိုင်ပြီး‌ တော်လှန်တဲ့အဖွဲ့တွေမှာရော၊ လက်နက်မကိုင်ဘဲ တော်လှန်တဲ့အဖွဲ့တွေ အားလုံးထဲမှာရော အမျိုးသမီးတွေကို အရင်တုန်းကနဲ့စာရင် နေရာပေးလာတယ်။ အသိအမှတ်ပြုတယ်။ ဦးဆောင်မှုမဟုတ်တောင်မှ အမျိုးသမီးတွေ ရဲ့ လုပ်နိုင်စွမ်းတွေကို အရင်ထက် ပိုပြီးအသိအမှတ်ပြုလာတယ်လို့ မြင်ပါတယ်။

မေး။     ။ စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးအောင်မြင်ဖို့ ဘယ်နေရာမှာပိုပြီး အမျိုးသမီးတွေပါဝင်လာဖို့ အရေးကြီးတယ်လို့ ထင်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးတွေက နေရာတိုင်းမှာ ပါဝင်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ အုပ်ချုပ်ရေးရော၊ ပညာရေးရော၊ ကျန်းမာရေးရော၊ စစ်ရေးရော တန်းတူ အရေးကြီးတယ်လို့ထင်တဲ့အတွက် အဲ့နေရာတွေအကုန်လုံးမှာ အမျိုးသမီးတွေပါဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ မြင်ပါတယ်။ ကျွန်မတို့အမျိုးသမီးတွေက အရင်တုန်းက အမျိုးသမီးဆိုတာ အိမ်မှာပဲနေမယ်၊ မှီခိုမယ်လို့ မတွေးဘဲနဲ့ အမျိုးသမီးတွေ အကုန်လုံးကလည်း ကိုယ့်ကိုကိုယ် အလုပ်လုပ်နိုင်တဲ့သူတွေ အလုပ်လုပ်ရမယ့်သူတွေလို့ မြင်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ကျန်တဲ့သူတွေကလည်း အမျိုးသမီးတွေပါဝင်မှု အခန်းကဏ္ဍတွေကို မြှင့်တင်ပေးဖို့လိုအပ်နေပါသေးတယ်။

မေး။     ။ ကိုယ်တိုင်အနေနဲ့ အမျိုးသမီးဖြစ်ခြင်းဆိုတဲ့ ခေါင်းစဉ်ကြောင့် ခွဲခြားဆက်ဆံခံရဖူးလား။

ဖြေ။      ။ တော်လှန်ရေးမတိုင်ခင်ကတော့ အမျိုးသမီးဆိုရင် အလုပ်ဝင်တဲ့အခါတွေ တက္ကသိုလ်ဝင်ခွင့် လျှောက်တဲ့အခါတွေ အမျိုးသားကအမှတ် ၅၀ နဲ့ ဒီဝင်ခွင့်ကိုရတယ်ဆိုရင် အမျိုးသမီးဆိုရင် ၈၀ ဖြစ်ဖို့ လိုပါတယ်။ အဲ့ဒါမျိုးတွေ လုပ်ငန်းခွင်ဝင်တဲ့အခါမှာလည်း လုပ်ငန်းခွင်ဝင်ခွင့်မှာ အမျိုးသမီးတွေဆိုရင် ဘယ်လောက်မှရမယ်။အမျိုးသားဆိုရင် လျှောက်တာနဲ့ သူတို့နောက်မှာ ပညာအရည်အချင်းဆိုတာထက် အမျိုးသားတွေက ဒီလောက်မှာလိုအပ်တယ်ဆိုရင် ဒီလိုမျိုး အလုပ်ဝင်ခွင့်တွေ ရတယ်။

အဲ့လိုမျိုးတွေကစပြီး အများကြီးပါပဲ။ ကျွန်မတို့နိုင်ငံကကို ဖိုဝါဒကြီးစိုးတဲ့အထဲမှာ ပါဝင်တယ်။ ဖိုဝါဒဆိုတာ အခွင့်ထူးရထားတဲ့ သူတွေကို ထပ်ပြီး အခွင့်အရေးပေးကြတယ်။ ဦးစားပေးကြတယ်။ ဖိနှိပ်ခံထားရသူတွေအပေါ် ထပ်ပြီး ဖယ်ကြဉ်ကြတယ်၊ ထပ်ပြီး ဖိနှိပ်ကြတယ်။ ဒါတွေကို မြင်ပြီးတော့ တွန်းလှန်ဖို့ လိုပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့် ဘယ်လောက်အထိရနေပြီလို့မြင်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ လက်ရှိ ကျွန်မလုပ်နေတဲ့ အဖွဲ့အစည်းမှာဆိုရင်တော့ အခုလောလောဆယ် ကျွန်မတို့ မြို့နယ် ပညာရေးဘုတ်အဖွဲ့မှာဆိုရင် အမျိုးသမီး၊ အမျိုးသားမခွဲခြားဘဲနဲ့ ကျွန်မတို့အကုန်လုံးက ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်တွေ ရှိတယ်။ ကျွန်မတို့အကုန်လုံးကလည်း တစ်ဦးတယောက်ထဲရဲ့ ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်တွေ မဟုတ်ဘဲနဲ့ အကုန်လုံး အဖွဲ့ဝင်တွေအကုန်လုံးရဲ့ အဆုံးအဖြတ်နဲ့ပဲ သွားကြတယ်။ ဒါပေမယ့် နေရာအားလုံးမှာတော့ အမျိုးသမီးတွေ က ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းတောင် မရှိလောက်သေးဘူးလို့ ထင်ပါတယ်။ ဘာလို့လဲဆို အမျိုးသမီးတွေရဲ့ပါဝင်မှုက အားနည်းနေသေးတာ‌ကြောင့်လို့ ထင်ပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်ကို လျစ်လျူရှုမှုတွေပပျောက်သွားဖို့ ပြည့်ပြည့်ဝဝပါဝင်နိုင်ဖို့ ဘာတွေလုပ်သင့်လဲ။

ဖြေ။      ။ ကျွန်မတို့ကျောင်းတွေမှာတော့ အဓိကက နိုင်ငံတနိုင်ငံရဲ့အဆင့်အတန်းကိုပြောင်းလဲချင်တယ်ဆို ပညာရေးကို အရင် ပြောင်းလဲရတာကိုး။ ပညာရေးကနေတဆင့် အမျိုးသမီး၊ အမျိုးသားကြားက မတူညီတဲ့ လုပ်နိုင်စွမ်းတွေအကြောင်း ပြောပြဖို့ လိုသလို၊ ကွဲပြားတဲ့အာဏာဖွဲ့စည်းပုံကနေ အချင်းချင်းကြား မဖိနှိပ်ဖို့ ငယ်ငယ်ကတည်းက သိအောင်၊ အကျင့်ရအောင် သင်ကြားပေးရမှာပါ။

ကျွန်မတို့ကျောင်းတွေကနေ ကျောင်းသူကျောင်းသားတွေကို ကျားမတန်းတူအခွင့်အရေး၊ လူ့အခွင့်အရေးတွေ၊ ဖက်ဒရယ်အရေးကို ကြေကြေလည်လည်နဲ့ ကလေးတွေကို သင်ယူပို့ချပေးနိုင်မယ်ဆိုရင်တော့ အဲ့ကလေးတွေကနေပြီးတော့ ကျောင်းထဲကနေ သူ့ရဲ့မိသားစု အဲ့ကနေ သူ့ရပ်ရွာ သူတို့ရဲ့လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေအထိ ပြောင်းလဲနိုင်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ အဲ့လိုလည်း ယုံကြည်ပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်အသစ်တွေ ပိုပြီးထွက်ပေါ်လာဖို့ ဘာတွေလုပ်သင့်လဲ။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးတွေက နေရာအများကြီးမှာ အမျိုးသမီးတွေ ကိုယ်တိုင်ပါဝင်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ အဲလိုပါဝင်နိုင်ဖို့ ကျွန်မတို့ ကိုယ်တိုင်ကလည်း လုပ်ဆောင်ပေးရမှာ ဖြစ်သလို၊ အမျိုးသမီးတွေအတွက် လုပ်ကိုင်ဖို့ အခွင့်အရေးတွေလည်း ပေးရမယ်၊ အဓိကတော့ အလုပ်လုပ်ပြခွင့်နဲ့ လုပ်ခွင့်ရဖို့ အတွက် အမျိုးသမီးတွေကို ပါဝင်ခွင့်ပေးဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။

အမျိုးသမီးတွေကလည်း ပါဝင်နေတဲ့နေရာရဲ့ တန်ဖိုးကို သေချာအသုံးပြုပြီးတော့ ယန္တရားထဲမှာ ရှိတဲ့ ဖိနှိပ်နေတဲ့အရာတွေကို ပြောင်းလဲဖို့ လိုပါတယ်။ဥပမာ - နိုင်ငံရေးမှာ ပါတဲ့အမျိုးသမီးတွေက နိုင်ငံရေးထဲက အမျိုးသမီးတွေကို ဖိနှိပ်မှုကို ဖယ်ရှားနိုင်ဖို့ ကြိုးစားဖို့ လိုသလို၊ ဥပဒေမှာရှိနေတဲ့ အမျိုးသမီးတွေကလည်း ဥပဒေတွင်းမှာ ရှိတဲ့ ခွဲခြားမှုတွေ၊ ဥပဒေကို အသုံးချပြီး ခွဲခြားမှုတွေ မရှိအောင် လုပ်ဖို့ လိုပါတယ်။

ပညာရေးမှာ ရှိတဲ့အမျိုးသမီးတွေကိုလည်း ပညာရေးအသိုင်းအဝန်း ကို ဖိုဝါဒ၊ လူမျိုးကြီးဝါဒတွေ ထပ်မဖြစ်အောင်၊ ရှိနေတာတွေကို ပပျောက်သွားအောင် အပြောင်းအလဲလုပ်ရမှာ ဖြစ်သလို၊ ကလေးတွေကိုလည်း လွတ်လပ်မှု၊ တန်းတူညီမျှမှု၊ တရားမျှတမှုကို ချစ်တတ်အောင် သင်ပေးမယ်ဆိုရင် မျိုးဆက်သစ်တွေမှာ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်တွေ အများကြီး ထွက်လာမယ်။ ထွက်လာတဲ့ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်တွေအတွက်လည်း လက်ခံတဲ့အသိုင်းအဝိုင်းပိုကြီးပြီး၊ ပိုရပ်တည်နိုင်မယ်လို့ မြင်ပါ တယ်။ မိခင်တွေကလည်း သားသမီးတွေကို ခေါင်းဆောင်ကောင်းတွေ ဖြစ်လာအောင် လုပ်ပေးနိုင်ပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေသာ နိုင်ငံရေးထဲမှာ တင်းပြည့်ကျပ်ပြည့်ပါလာမယ်ဆိုရင် အနာဂတ်နိုင်ငံရေးက ဘယ်လိုအပြောင်းအလဲဖြစ်နိုင်မယ်လို့ ထင်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ အရင်ထက်စာရင်တော့ အပြောင်းအလဲက ဖြစ်လာမှာပေါ့။ လူဦးရေကလည်း အမျိုးသမီးတွေက များတာကိုး။ အဲ့တာ့ ကျွန်မတို့အမျိုးသမီးတွေကလည်း ပညာတက်ပြီးပါဝင်နိုင်တဲ့ အခန်းကဏ္ဍ ပိုပြီးများ လာမယ်ဆိုရင် ကောင်းသောပြောင်းလဲခြင်း ပိုပြီးဖြစ်လာမယ်။ အင်အားတွေ အများကြီးပိုစုနိုင်ပြီးတော့ ပိုပြီးကောင်းလာမယ်လို့ ယုံကြည်ပါတယ်။

အမျိုးသမီးတွေကို ဖိနှိပ်တာတွေအပေါ်မှာလည်း ပိုပြီး ထုတ်ဖော် ပြောဆိုတာ အားကောင်းလာပြီးတော့ ဖိနှိပ်မှုတွေ လျော့လာမယ်လို့ မြင်ပါတယ်။ အမျိုးသမီးတွေကို ဖယ်ချန်တဲ့ လူ့အသိုင်းအဝန်းတွေ နည်းလာတာနဲ့အမျှ အမျိုးသမီးတွေကိုယ်တိုင်မှာ ပိုပြီး မျှောလင့်ချက်၊ ရည်မှန်းချက်တွေ အားကောင်းလာတယ်။ လူ့ပတ်ဝန်းကျင်ကိုလည်း အကျိုးပြုလာနိုင်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေအပေါ်မှာ ခွဲခြားမှုတွေမရှိတဲ့နိုင်ငံရေးစနစ်တခု တည်ဆောက်နိုင်မယ်လို့ ဘယ်လောက်အထိ မျှော်လင့်ထားပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ အနာဂတ်မှာ အမျိူးသမီးတွေပါဝင်ခွင့်ရမယ်လို့ ယုံပါတယ်။ ကျွန်မတို့အမျိုးသမီးတွေကလည်း ကျား၊မ တန်းတူအခွင့်အ‌ရေးလို့ ပါးစပ်ကနေအော်မနေဘဲနဲ့ ကိုယ်တိုင်ကလည်း လှုပ်ရှားမှုတွေမှာ ပါဝင်ဖို့ ကျွန်မတို့အမျိုးသမီးတွေကိုယ်တိုင်ကလည်း ကိုယ့်ရဲ့အိမ်မှာကစပြီး မှီခိုအနေနဲ့မဟုတ်ဘဲနဲ့ တတပ်တအားနဲ့ ပါဝင်လုပ်ဆောင်တဲ့သူဖြစ်ဖို့ အမျိုးသမီးတွေကိုယ်တိုင်က ပါဝင်ကြဖို့ တောင်းဆိုချင်ပါတယ်။

အပြောင်းအလဲ ကို လုပ်ရတဲ့သူတိုင်းက အခြားသူတွေထက် ပိုပင်ပန်းပါတယ်။ ကျွန်မတို့က စစ်အာဏာရှင်ကိုလည်း တော်လှန် နေသလို၊ ဖိုဝါဒကိုလည်း တော်လှန်ရတယ်။ အမျိုးသမီးတွေအပေါ် ဖိနှိပ်နေမှုကိုလည်း တော်လှန်ရတယ်။ ဒါကြောင့် အမျိုးသမီးတွေ စိတ်ရော၊ ကိုယ်ပါ ကြံ့ကြံ့ခိုင်ဖို့ လိုပါတယ်။ ကျွန်မတို့ဟာ ခေတ်ကို ပြောင်းလဲနေတဲ့ အမျိုးသမီးမျိုးဆက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။

“ကျွန်မတို့က စစ်အာဏာရှင်ကိုလည်း တော်လှန်နေသလို၊ ဖိုဝါဒကိုလည်း တော်လှန်ရတယ်။ အမျိုးသမီးတွေအပေါ် ဖိနှိပ်နေမှုကိုလည်း တော်လှန်ရတယ်။ ဒါကြောင့် အမျိုးသမီးတွေ စိတ်ရော၊ ကိုယ်ပါ ကြံ့ကြံ့ခိုင်ဖို့ လိုပါတယ်။ ကျွန်မတို့ဟာ ခေတ်ကို ပြောင်းလဲနေတဲ့ အမျိုးသမီးမျိုးဆက်တွေ ဖြစ်ပါတယ်”

“ခေတ်ဝန်ကိုထမ်းသောအမျိုးသမီးများ”စာအုပ်ကိုအောက်ပါလင့်ခ်တွင်ဒေါင်းယူဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီရှင်။ https://drive.google.com/file/d/1UeVjujGC87uvaNsU2_JQEFV4bi-9q7kh/view?usp=sharing

#politicsforwomenmyanmar
#whatishappeninginmyamar
#Advocacy
#politics
#media

0 Comments

5/12/2025 0 Comments

May 12th, 2025

ဒေါ်ခင်နှင်းဖြူစိုး
အယ်ဒီတာ
Honest Information (HI Media)

အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအသံ စာစဉ်အမှတ် (၅) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြသည်။

“မီဒီယာအနေနဲ့ အမျိုးသမီးဆိုရင် ကလေးမွေးဖို့နဲ့ ထမင်းဟင်းချက်ဖို့လောက်ပဲ မဟုတ်ဘူး။ နိုင်ငံ‌ရေး၊ စစ်ရေးမှာလည်း ပါဝင်နိုင်တယ်။ ကဏ္ဍအသီးသီးမှာ သူတို့ လုပ်ကိုင်နိုင်စွမ်းရှိတယ်။ လုပ်လည်းလုပ်တယ် ဆိုတာ ထောက်ပြရေးသားဖို့ လိုပါတယ်”


            ဒေါ်ခင်နှင်းဖြူစိုးဟာ ရန်ကုန်ဇာတိဖြစ်ပါတယ်။ စိတ်ပညာဘာသာရပ်နဲ့ ဘွဲ့ရရှိထားပြီး စာရေး ရတာ၊ လူတွေနဲ့ ပြောဆိုဆက်ဆံရတာ၊ စကားပြောရတာတွေ၊ နေရာအသစ် သွားရတာမျိုးတွေ၊ အတွေ့အကြုံသစ်တွေ လေ့လာရတာမျိုးတွေကို နှစ်သက်သူပါ။
            ၂၀၀၉ ခုနှစ်၊ အသက်(၁၉)နှစ်မှာ ဂျာနယ်တခုမှာ စတင်လုပ်ကိုင်ခဲ့ပြီး လက်ရှိအချိန်ထိ မီဒီယာကို တစိုက်မတ်မတ် လုပ်ကိုင်နေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဂျာနယ်သတင်းထောက်ဘဝကနေ၊ ရုပ်သံသတင်းထောက် အဖြစ် လုပ်ကိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၀၇ ခုနှစ် ရွှေဝါရောင်တော်လှန်ရေးမှာလည်း ဆန္ဒပြပွဲတွေပါဝင်ခဲ့တယ်။

‌‌            ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲကာလမှာလည်း ဆိုရှယ်မီဒီယာစောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့တခုမှာ လုပ်ကိုင်ခဲ့ပါတယ်။ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်မှာလည်း သတင်းမီဒီယာအလုပ်ကိုဆက်လက်လုပ်ကိုင်ခဲ့တယ်။ မိသားစုတစုလုံးက တော်လှန်ရေးမှာ ပါဝင်ခဲ့သလို၊ မောင်ဖြစ်သူက ပြည်သူ့ကာကွယ်ရေး တပ်မတော်အဖြစ် ပါဝင်ခဲ့ကာ တိုက်ပွဲမှာကျဆုံးခဲ့ပြီးနောက်ပိုင်းမှာ မိသားစုလိုက် လွတ်မြောက်ဒေသကို ရှောင်တိမ်းနေထိုင် ခဲ့ရပါတယ်။

၂၀၂၂ ဇန်နဝါရီမှာ မဲဆောက်ကို ရွေ့ပြောင်းခဲ့ပြီး မီဒီယာအလုပ်အပြင် ထောက်ပို့လုပ်ငန်းတွေမှာ ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။ တော်လှန်ရေးမပြီးမချင်း မီဒီယာအပြင် တော်လှန်ရေးနဲ့ပတ်သက်တဲ့ နေရာတိုင်းမှာ ရရာနေရာကနေ ပါဝင်သွားမယ်လို့ ဆုံးဖြတ်ထားပါတယ်။ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ပါဝင်မှုနဲ့ အမျိုးသမီးတွေ အခန်းကဏ္ဍက တော်လှန်ရေးအောင်မြင်မှုအတွက် အရမ်းအရေးကြီးတယ်လို့ ယုံကြည်သူပါ။

            လက်ရှိမှာ HI မီဒီယာရဲ့ အယ်ဒီတာအဖြစ် တာဝန်ယူနေပါတယ်။ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ အကြမ်းဖက် ခံရမှု၊ ခွဲခြားဆက်ဆံမှု၊ တရားမျှတမှု စတဲ့ လက်ရှိအခြေအနေ၊ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ လှုပ်ရှားမှုများနဲ့ ဦးဆောင်ပါဝင်မှုအခန်းကဏ္ဍအခြေအနေတွေကို စာဖတ်သူပရိသတ်များ မှန်ကန်တိကျစွာ သိရှိနိုင်စေရန်နှင့် အမျိုးသမီးများသည်လည်း စွမ်းဆောင်ရည်ရှိပြီး အပြောင်းအလဲကို လုပ်ဆောင်နိုင်စွမ်းသော ခေါင်းဆောင် များဖြစ်သည်ကို မြန်မာ့လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းအတွင်း အသိအမှတ်ပြုလုပ်စေရန် ထိုမှတဆင့် အမျိုးသမီး များအပေါ် အကြမ်းဖက်မှုအမျိုးမျိုးနဲ့ ကျား-မ အပေါ် အခြေခံတဲ့ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုများ ပပျောက် လာစေရန်လည်း ရည်ရွယ်ပါတယ်။

မေး။    ။ လက်ရှိ နွေဦးတော်လှန်ရေးအပါအဝင် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးဖြစ်စဉ်တခုလုံးကို ခြုံပြီးတော့ ဘယ်လိုသုံးသပ်ချင်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ လက်ရှိနွေဦးတော်လှန်ရေး လေးနှစ်အတိုင်းအတာအတွင်းမှာ အပြောင်းအလဲတွေ အများကြီး ဖြစ်ခဲ့တယ်။ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီးတော့ နိုင်ငံတကာကတွေ့ဆုံမှုတွေ၊ ဆွေးနွေးပွဲတွေ၊ နိုင်ငံတကာနဲ့ အမျိုးသမီးအဖွဲ့အစည်း၊ NUG အစိုးရက အမျိုးမျိုးလုပ်နေပေမယ့် သိသာတဲ့ရလဒ်က အခုချိန်ထိ ထွက်မလာ သေးတာကိုလည်း တွေ့နေရတယ်။

လေးနှစ်အတိုင်းအတာတွင်းမှာ တော်လှန်ရေးက သပွတ်အူလိုမျိုး ဖြစ်နေ တယ်။ တော်လှန်ရေးအပေါ် ယုံကြည်မှုကလည်း ပိုပြီးတောင် ကျလာတာကို မြင်ရတယ်။ နိုင်ငံတကာကလည်း အာဆီယံကိုပဲခေါင်းလွှဲပြီးတော့ လုပ်နေတဲ့အခြေအနေမှာ အာဆီယံရဲ့ ကြိုးစားကိုင်တွယ်မှုကလည်း အကျိုးဆက်ရောက်မှု မရှိနေတာကို တွေ့ရတယ်။ တစ်ဦးထဲအမြင်နဲ့ ပြောရမယ်ဆို ဒီပုံစံအတိုင်းဆက်သွားပြီး ဒီလိုပဲကြာနေဦးမယ်ဆို မြန်မာနိုင်ငံက ကျဆုံးနိုင်ငံဘက်ကို ဦးတည်နေတယ်လို့ သုံးသပ်ချင်ပါတယ်။

မေး။     ။ မြန်မာနိုင်ငံက ဘယ်လိုစနစ်မျိုးတွေနဲ့ တည်ဆောက်ခဲ့တဲ့နိုင်ငံလို့ ပြောလို့ရပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ ၁၉၄၈ ခုနှစ်ကနေစပြီး စစ်အာဏာရဲ့အောက်ကနေ လုံးဝဥဿုံလွတ်မြောက်တာမျိုး မရှိခဲ့ဘူး။ ကြားထဲမှာခဏတာ အရပ်သားအစိုးရဖြစ်လာတဲ့အခြေအနေလေးမှာ လူတွေက စနစ်အပြောင်းအလဲအပေါ် လူမှုစီးပွားအပြောင်းအလဲကိုမြင်ပြီးတော့ အရမ်းတိုးတက်တော့မယ်ဆိုပြီး မျှော်လင့်ချက်ရောင်ခြည်လေး သန်းလာတယ်။ တကယ့်တကယ် အဲ့အချိန်မှာတောင် အမှန်တကယ်ဒီမိုကရေစီရနေတာ မဟုတ်သေးဘူး။ တိုင်းပြည်ကောင်းလာတော့မယ့် အချိန်မှာ စစ်အာဏာသိမ်းမှုဝဲဂယက်ထဲကို ပြန်ရောက်သွားပြီးတော့ သပွတ်အူလည်နေတဲ့အခြေအနေထဲ ပြန်ရောက်သွားတယ်။

“လူငယ်တွေက အမြင်တွေ ပွင့်လာတယ်။ အမှား၊ အမှန်တွေကို သူတို့ကိုယ်တိုင် ခွဲခြားလာနိုင်ပြီးတော့ ကိုယ်ပိုင်ဆုံးဖြတ်ချက်တွေ ရှိလာတယ်။ အရင်အချိန်တုန်းက လုပ်ခဲ့တဲ့ ဘာသာရေးမှိုင်း၊ လူမျိုးရေးမှိုင်း၊ ဝါဒမှိုင်းတွေက ဒီအချိန်မှာ လုံးဝအလုပ်မဖြစ်တော့ဘူး”

မေး။     ။ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်းမှာ နိုင်ငံ‌ရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး အတွေးအမြင်လက်ခံမှုတွေ ဘာတွေပြောင်းလဲသွားလဲ။

ဖြေ။      ။ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း အပြောင်းအလဲပြောရမယ်ဆို အကုန်လုံး ဆိုးသွားတယ်။ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး အရာအားလုံးက ထိုးကျသွားတယ်။ ခေတ်နောက်ပြန်ရောက်သွားသလို ကုန်ဈေးမြင့်ပြီး ဆန်မရှိတော့တာ၊ ဆီမရှိတော့တာ လျှပ်စစ်မီးမရှိတာတွေ ကြုံနေရတယ်။ အားလုံးက ရှေ့ကိုသွားနေတဲ့ အချိန်မှာ မြန်မာနိုင်ငံနောက်ကို ပြန်သွားသလို ဖြစ်နေတယ်။

အဲ့အဆိုးတွေထဲမှာ အကောင်းကို ရွေးထုတ်ပြီး ပြောရမယ်ဆိုရင် လူငယ်တွေက အမြင်တွေ ပွင့်လာတယ်။ သူတို့တွေရဲ့ အမှားတွေ အမှန်တွေကို သူတို့ ကိုယ်တိုင် ခွဲခြားလာနိုင်ပြီးတော့ ကိုယ်ပိုင်ဆုံးဖြတ်ချက်တွေ ရှိလာတယ်။ အရင်အချိန်တုန်းက လုပ်ခဲ့တဲ့ ဘာသာရေးမှိုင်း၊ လူမျိုးရေးမှိုင်း၊ ဝါဒမှိုင်းတွေက ဒီအချိန်မှာ လုံးဝအလုပ်မဖြစ်တော့ဘူး။

မေး။     ။အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း အမျိုးသမီးတွေအပေါ် ခွဲခြားမှုတွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဘာတွေ ပြောင်းလဲသွားလဲ။

ဖြေ။      ။ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်းမှာ အမျိုးသမီးတွေအပေါ်ခွဲခြားမှုဆိုရင် စစ်ကောင်စီဘက် ခွဲခြားမှုက ပိုပြီးဆိုးလာတယ်။ သူတို့ဘက်အခြေအနေမှာဆို ဖိုဝါဒကြီးစိုးမှုတွေ ပိုမြင့်လာတယ်။ လက်ရှိနိုင်ငံ‌ရေး အခြေအနေအရ အစစအရာရာကျဆင်းနေတဲ့အခြေအနေမှာ အမျိုးသမီးတွေက မြေဇာပင်လို ဖြစ်လာတယ်။ အားလုံးကျဆင်းမှုအခြေအနေမှာ အမျိုးသမီးတွေအိမ်တွင်းအကြမ်းဖက်မှု မြင့်တက်လာတာတွေ လိင်ပိုင်း ဆိုင်ရာ စော်ကားမှုတွေ၊ စစ်မြေပြင်တွေမှာ မုဒိမ်းကျင့်တာတွေ မြင့်တက်လာတယ်။

စစ်ကောင်စီတပ်တွေ ဆိုရင် အမျိုးသမီးရဲ့ ဖြစ်တည်မှုကို စစ်ရေးပစ်မှတ်တစ်ခုအနေနဲ့ အသုံးချပြီး မုဒိမ်းမှုကို ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ ကျူးလွန်မှုတွေက ပိုပြီးတော့ သိသိသာသာ မြင့်တက်လာပါတယ်။ တဖက်က တော်လှန်ရေးအသိုင်းအဝိုင်း ထဲမှာဆိုရင်လည်း လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာစော်ကားမှုတွေကို ခပ်စိပ်စိပ် ကြားလာရတယ်။ တော်လှန်ရေး အသိုင်းအဝိုင်းမှာဆို ပြောနေကြ၊ သုံးနေကြစကားရှိတယ်၊ တော်လှန်ရေးကို အရင်လုပ် ဂျဲန်ဒါကိစ္စနောက်မှ ပြောမယ်တဲ့။

နွေဦးတော်လှန်ရေးဆိုတာ စစ်အာဏာရှင်တော်လှန်ရေးနဲ့အတူ အတွေးအခေါ်တော်လှန်ရေး ကိုပါ တခါထဲလုပ်ရမယ့် အခြေအနေ ဖြစ်တယ်။ တကယ်တော့ အဲလို အတွေးအခေါ်ကြီးက အရမ်းလွဲနေတယ်။ အခြေအနေက စစ်ကောင်စီဘက်မှာဆိုလည်း အမျိုးသမီးတွေကို ထိခိုက်နေသလို တော်လှန်ရေးအဝန်းအဝိုင်း ထဲမှာလည်း အမျိုးသမီးတွေအပေါ် စော်ကားမှုတွေ ရှိနေသေးတယ်။

“မီဒီယာရဲ့အခန်းကဏ္ဍက စတုတ္ထမဏ္ဍိုင်ဆိုပြီး ပြောကြတယ်။ တကယ်တမ်းလည်း မြန်မာပြည်အခြေအနေအရ အဲဒီနေရာမပေးကြပဘူး။ ထောက်ပြရေးသားတဲ့အပေါ်မှာ အများကြီး အတိုက်အခိုက်တွေ ရှိသေးတယ်”

မေး။     ။ နွေဦးတော်လှန်ရေးမှာ မီဒီယာရဲ့အခန်းကဏ္ဍက ဘယ်လိုပုံစံမျိုးနဲ့ တည်ရှိနေလဲ။

ဖြေ။      ။ လက်ရှိမှာ သတင်းမီဒီယာတွေအနေနဲ့ လွတ်လပ်စွာ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်ကို ချိုးဖောက်ခံ နေရပါတယ်။ သတင်းထောက်တွေရဲ့ အခြေအနေက ပြည်တွင်းမှာဘယ်လိုမှ ရပ်တည်နေထိုင်ဖို့ ဘယ်လိုမှ မဖြစ်တဲ့ အခြေအနေ ဖြစ်တယ်။ သတင်းတခုခုရေးနေတယ်ဆိုရင်ကို ပုဒ်မမျိုးစုံ နိုင်ငံတော်သစ္စာဖောက်မှု နိုင်ငံတော်ပုန်ကန်မှု ပုဒ်မမျိုးစုံတက်ပြီး အချိန်မရွေး ဖမ်းနိုင်တယ်။ လက်ရှိမှာဆိုရင်လည်း သေဆုံးသွားတဲ့ သတင်းသမားတွေ ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံထားရတဲ့ သတင်းသမားတွေ ဝရမ်းထုတ်ခံထားရတဲ့ သတင်းသမားတွေ အများကြီး ရှိနေတယ်။

မေး။     ။ တန်းတူညီမျှမှု၊ လွတ်လပ်မှု၊တရားမျှတမှုရှိတဲ့ နိုင်ငံတခုဖြစ်လာဖို့ မီဒီယာအနေနဲ့ဘယ်လို လုပ်ဆောင်ပေးနိုင်လဲ။

ဖြေ။ ။ မီဒီယာရဲ့အခန်းကဏ္ဍက စတုတ္ထမဏ္ဍိုင်ဆိုပြီး ပြောကြတယ်။ တကယ်တမ်းလည်း မြန်မာပြည် အခြေအနေအရ အဲဒီနေရာမပေးကြပါဘူး။ ထောက်ပြရေးသားတဲ့အပေါ်မှာ အများကြီး အတိုက်အခိုက်တွေ ရှိသေးတယ်။ လက်ရှိမှာ အမျိုးသမီးအရေး၊ ဂျဲန်ဒါအရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး ထောက်ပြရေးသားတယ်။ ပြီးတော့ မတူကွဲပြားမှုတွေ ပုံစံခွက်ထဲက အပြင်ထွက်ဖို့တွေ ရေးသားတဲ့အချိန်မှာ ဝေဖန်မှုတွေ အများကြီးရှိတယ်။

အမတို့သတင်းဌာနသည် အမျိုးသမီးအကြောင်းအရာတွေပဲ ဘာကြောင့်ရေးတာလဲဆိုတာမျိုး၊ ဘက်လိုက်ရေး တယ် ဆိုတဲ့ဟာမျိုးတွေ ဖော်ပြမှုတွေက လွဲနေတယ်ဆိုတာမျိုးတွေ အတိုက်အခိုက်တွေက အများကြီးရှိတယ်။ အခုချိန်ထိမှာလည်း နွေဦးတော်လှန်ရေးမှာ တန်းတူညီမျှမှု၊ လွတ်လပ်မှု၊ တရားမျှတမှုတွေ ဖြစ်လာဖို့အတွက် ဘယ်လိုအတိုက်အခိုက်တွေပဲရှိရှိ မီဒီယာတွေအနေနဲ့က ထောက်ပြရေးသားဖို့ လိုအပ်တယ်။

စစ်ကောင်စီမှ မဟုတ်ဘူး၊ တော်လှန်ရေးအဝန်းအဝိုင်းမှာ လွဲနေတာတွေမှားနေတာတွေရှိရင် ငါတို့တော်လှန်ရေး ဘက်တော်သားမို့လို့ ဆိုပြီးတော့ မရေးတာမျိုး မထောက်ပြတာမျိုးမဟုတ်ဘဲနဲ့ ဘယ်လိုလူမျိုးပဲဖြစ်နေဖြစ်နေ ဒီလိုအချိန်မှာက ထောက်ပြရေးသားသင့်တယ်လို့ မြင်တယ်။

မေး။     ။ ကိုယ်တိုင်အနေနဲ့ အမျိုးသမီးဖြစ်ခြင်းဆိုတဲ့ခေါင်းစဉ်အောက်ကနေ ခွဲခြားဆက်ဆံခံရတာတွေ ကြုံဖူးလား။

ဖြေ။      ။ အခုဆိုရင်သတင်းလောကထဲရောက်နေတာ ၁၀နှစ်ကျော် ၁၅ နှစ်ဝန်းကျင်လောက်တောင်ရှိလာပြီ သတင်းထောက် ဝင်ခါစအချိန်မှာဆို အမျိုးသမီးလည်း ဖြစ်တယ်၊ လူငယ်လည်းဖြစ်တဲ့ အခြေအနေမှာ သတင်းခန်းတွေမှာ ခွဲခြားဆက်ဆံခံရတယ်။ ဥပမာ ခရီးသွားဖို့အရေးအကြောင်းပေါ်လာတယ်ဆို ကိုယ်ပိုင် နိုင်တဲ့ကိစ္စဖြစ်နေရင်တောင် အမျိုးသမီးဖြစ်လို့ ချန်ခဲ့ခံရတာမျိုးတွေ ရှိတယ်။

ပြီးရင် အမျိုးသားတွေကို နေရာပို ပေးတာမျိုးတွေ၊ အမျိုးသမီးအချင်းချင်းထဲမှာမှ ကိုယ်တွေထက်ကြီးတဲ့အမျိုးသမီးတွေရဲ့ အတိုက်အခိုက် ခံရတာမျိုးတွေ၊ အလုပ်ကြောင့် အလုပ်နေရာရရင်တောင် တခုခုကြောင့်ဆိုပြီး အတိုက်အခိုက်တွေ အများကြီး ကြုံတွေ့ရတယ်။ ဂျူနီယာကနေ စီနီယာဖြစ်လာတယ်။ Video journalist ဖြစ်လာတယ်။

အဲ့မှာလည်း ပွဲတွေမှာ ယောကျာ်းလေး Video journalist တွေကို နေရာပေးတာ၊ မိန်းကလေးတွေဆိုရင် နင်တို့က ကင်မရာထမ်းနိုင် လို့လား ဆိုတာမျိုးတွေ ခနဲ့သလို မေးကြတယ်။ အမျိုးမျိုးတွေ အမျိုးသမီးဖြစ်ခြင်းကို မြန်မာ့အသိုင်းအဝိုင်း အနေနဲ့ ပြောရမယ်ဆို အမျိုးသမီးဖြစ်ရင်ကိုပဲ ယောကျာ်းလေးထက် တခုခုနိမ့်ကျတယ်ဆိုတဲ့ အတွေးအခေါ် ရှိနေတာပေါ့။ အဲ့ဒါမျိုးတွေ အစဉ်တစိုက်ရှိလာခဲ့ကြတယ်လို့ မြင်ပါတယ်။

မေး။     ။ နိုင်ငံတည်ဆောက်ရေးမှာ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်ကို လျစ်လျူရှုမှုတွေက လက်ရှိအချိန်အထိ ရှိနေသေးလား။ ပြည့်ပြည့်ဝဝပိုပါဝင်လာဖို့ မီဒီယာအနေနဲ့ ဘယ်လိုလုပ်သင့်လဲ။

ဖြေ။      ။ ဒီနွေဦးတော်လှန်ရေးနောက်ပိုင်းမှာ အရင်ထက်စာရင် ပိုပြီးများလာတယ်ဆိုတာမျိုးတော့ တွေ့နိုင်ပေမယ့် တကယ့်တကယ် ယှဉ်ကြည့်မယ်ဆိုရင် နိုင်ငံရေးအ‌ပေါ်မှာ ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်ရှိတဲ့နေရာတွေ ဝန်ကြီးတို့ စစ်ရေး၊ နိုင်ငံရေးမှာ အရမ်းကိုနည်းနေသေးတာ တွေ့နိုင်တယ်။ အမျိုးသမီးတွေမလုပ်နိုင်ဘူးဆိုတဲ့ လျစ်လျူရှုမှုတွေ၊ တကယ့်တကယ်တမ်း ဆုံးဖြတ်ချချက်တဲ့နေရာတွေမှာ အမျိုးသမီးတွေ ရှိမနေတာကို ထောက်ပြရေးသားဖို့ လိုပါတယ်။

HI အနေနဲ့ဆိုလည်း အဲ့ဒါတွေကို အဓိကထောက်ပြရေးသားနေတယ်။ တကယ်တမ်းအမျိုးသမီးတွေ အများကြီးလုပ်နိုင်တယ်။ ဒီထက်အများကြီးပိုပြီးပါဝင်ဖို့အတွက် ထောက်ပြပြီး မီဒီယာတွေကနေ support ပေးပြီးတော့ ရေးသားပေးသင့်တယ်။ ကျွန်မတို့ မီဒီယာကဏ္ဍကနေ အမျိုးသမီး ဆိုရင် ကလေးမွေးဖို့နဲ့ ထမင်းဟင်းချက်ဖို့လောက်ပဲ မဟုတ်ဘူး။

ဒီထက်ပိုပြီး အများကြီးလုပ်နိုင်တယ်။ အမျိုးသမီးတွေက နိုင်ငံ‌ရေးမှာလည်း ပါဝင်နိုင်သလို စစ်ရေးမှာလည်း ပါဝင်နိုင်တယ်။ ကဏ္ဍအသီးသီးမှာ သူတို့ လုပ်ကိုင်နိုင်စွမ်းရှိတယ်။ လုပ်လည်းလုပ်တယ်ဆိုတာကို ထောက်ပြရေးသားဖို့ လိုပါတယ်။

“အားလုံးကို စွန့်လွတ်ပြီးတော့ ပြတ်ပြတ်သားသားနဲ့ နွေဦးတော်လှန်ရေးမှာ ပါဝင်လာတာကို ထင်ထင်ရှားရှား တွေ့မြင်ရတယ်။ အဲ့ဒီအတွက်လည်း အမျိုးသမီးတွေကို တကယ်လည်း လေးစားတယ်”

မေး။     ။ တော်လှန်ရေးလေးနှစ်ကာလအတွင်းမှာ အမျိုးသမီးတွေအနေနဲ့ဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်တွေ ဘယ်လို ကဏ္ဍတွေမှာ ထင်ထင်ရှားရှားမြင်နေရပြီလဲ။

ဖြေ။      ။ ထင်ထင်ရှားရှားမြင်ရတယ်ဆိုရင် လက်ရှိ ပြည်သူလက်ခံတဲ့ အစိုးရပိုင်းပေါ့။ NUG အစိုးရပိုင်း မှာဆိုရင် အများကြီးပဲ အရင်နဲ့မတူဘဲတွေ့လာရတာတော့ အမျိုးသမီးဝန်ကြီးတွေရှိလာတယ်။ စစ်ရေးတွေမှာ အမျိုးသမီးတွေ ပါဝင်လက်ခံလာတာတွေ၊ နေရာပေးလာတာတွေ တွေ့လာရတယ်။ တွေ့လာရတယ်ဆိုပေမယ့် ရာခိုင်နှုန်းအရဆိုရင် နည်းပါသေးတယ်။

အဲ့ဒီအမျိုးသမီးတွေအပြင် low profile နဲ့လုပ်နေတဲ့ အမျိုးသမီးတွေလည်း အများကြီးပါ။ လေးနှစ်တာကာလအတွင်းမှာ အမျိုးသမီးတွေရဲ့စွမ်းဆောင်ရည်၊ အမျိုးသမီးတွေရဲ့အခန်းကဏ္ဍက အရင်ထက်အများကြီးကိုပိုပြီးတော့ တိုးတက်လာတယ်။ အများကြီး ပိုပြီးလုပ်နိုင်လာတယ်။ အားလုံးကို စွန့်လွတ်ပြီးတော့ ပြတ်ပြတ်သားသားနဲ့ နွေဦးတော်လှန်ရေးမှာ ပါဝင်လာတာကို ထင်ထင်ရှားရှားတွေ့မြင်ရတယ်။ အဲ့ဒီအတွက်လည်း အမျိုးသမီးတွေကို တကယ်လည်း လေးစားတယ်။

အမျိုးသမီးတွေရဲ့အခန်းကဏ္ဍ ဒီထက်ပိုပြီး ပါဝင်လာအောင်လည်း HI အနေနဲ့ဆို ဒီလို အမျိုးသမီးတွေကိုဆွဲထုတ်ပြီးတော့ “သူတို့ ဘာတွေလုပ်နေတယ်။ သူတို့ခံယူချက်တွေက ဘာတွေဖြစ်တယ်။ သူတို့ရဲ့ နောက်ကြောင်းတွေက ဘယ်လိုမျိုးတွေဖြစ်တယ်။ ဘယ်လိုအခက်အခဲစိန်ခေါ်မှုတွေကြားထဲမှာ ဒီလေးနှစ်လုံးလုံး တောင့်ခံနေတယ်” ဆိုတာကို ထင်ထင်ရှားရှားသိအောင်တော့ ကျွန်မတို့ ကြိုးစားနေပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးခေါင်း‌ဆောင်အသစ်တွေပေါ်ထွက်လာဖို့ မီဒီယာအနေနဲ့ ဘယ်လိုပုံစံနဲ့ ပံ့ပိုးမှုတွေ လုပ်နိုင်မလဲ။

ဖြေ။      ။ မီဒီယာသမားကျ‌တော့ မီဒီယာသမားလုပ်နိုင်တဲ့အတိုင်းအတာ ရှိပါတယ်။ သတင်းတွေ ရေးသားနိုင် မယ်၊ ကလောင်နဲ့လုပ်ပေးနိုင်မယ့် အတိုင်းအတာရှိတယ်။ မီဒီယာသမားရဲ့ အတိုင်းအတာအထဲကနေ လက်ရှိ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်၊ အမျိုးသမီးအခြေအနေ၊ အမျိုးသမီးတက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေရဲ့ အခြေအနေတွေကို အမှန်အတိုင်းရေးသားတာမျိုး၊ သူတို့ရဲ့ လွဲမှားမှုတွေ၊ သူတို့ရဲ့မှန်ကန်မှုတွေ၊ သူတို့ရဲ့ခံယူချက်တွေ အဲ့ဒါတွေကို ဘက်မလိုက်ဘဲနဲ့ လူတွေ အကောင်းဆုံးသိအောင် လုပ်ပေးတာမျိုးပါ။

ရေရှည်နိုင်ငံရေးမှာ အမျိုးသမီးတွေ ပိုမိုပါဝင်လာဖို့အတွက် မီဒီယာအခန်းကဏ္ဍကနေ ဘယ်လို Support ပေးနိုင်မလဲဆိုတာမျိုးလည်း တွေးပေးဖို့ လိုပါတယ်။ အများကြီးလုပ်နေပေမယ့် လူမသိတာမျိုးတွေ အများကြီး ရှိနေပါသေးတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေနိုင်ငံရေးမှာ တင်းပြည့်ကျပ်ပြည့်ပါဝင်လာမယ်ဆို အနာဂတ်နိုင်ငံရေးက ဘယ်လို အပြောင်းအလဲအချိုးအကွေ့ ဖြစ်သွားမလဲ။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးတွေ ကဏ္ဍအသီးသီးမှာ တင်းပြည့်ကျပ်ပြည့်ပါဝင်နိုင်ဖို့ အမျိုးသားတွေရဲ့ ပူးပေါင်း ပါဝင်နိုင်မှုကလည်း အရေးကြီးတယ်။ တချို့အိမ်ထောင်သည်အမျိုးသမီးတွေ၊ မိခင်တွေဆိုရင် သူတို့ရဲ့ ရပ်တည်ချက်တွေ သူတို့ရဲ့ လုပ်နိုင်စွမ်းတွေ အများကြီးရှိနေပေမယ့် မပါဝင်နိုင်တာမျိုးတွေ ရှိတယ်။ ပြီးတော့ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ လုပ်နိုင်စွမ်းတွေကို ဒီထက်မက အသိအမှတ်ပြုဖို့လည်း အရေးကြီးတယ်။

မိန်းမဆိုရင် နေရာမပေးချင်တဲ့ အတွေးအခေါ်တွေပြောင်းလဲဖို့ လိုအပ်တယ်။ အမျိုးသမီးတွေကို အုပ်ချုပ်ခိုင်းရင် ဘယ်လိုဖြစ်မှာလဲဆိုတာ သိနိုင်လားလို့ လူတွေက စသလိုနောက်သလို ပြောကြတယ်။ ကျွန်မအနေနဲ့ ပြောချင်တာက အမျိုးသမီးတွေအုပ်ချုပ်ရင်ဘယ်လိုဖြစ်မလဲဆိုတာ သိဖို့အတွက် အမျိုးသမီးတွေကို နေရာပေးပြီး လုပ်ခိုင်းလိုက်ပါ၊ လုပ်ခိုင်းလိုက်တဲ့အခါကျရင် ဘယ်လိုအပြောင်းအလဲတွေ ဖြစ်မလဲဆိုတာ မြင်တွေ့လာနိုင်မှာပါ။

“နွေဦးတော်လှန်ရေးမှာ စစ်တပ်တမျိုးထဲကို တော်လှန်ရုံနဲ့ မပြီးဘူး။ နွေဦးတော်လှန်ရေးမှာ စစ်ကောင်စီနဲ့အတူ ပုံစံခွက်သတ်မှတ်ချက်တွေ၊ ဖိုဝါဒကြီးစိုးမှုတွေ၊ ဂျဲန်ဒါခွဲခြားမှုတွေ၊ ဘာသာရေး၊ လူမှုရေးဝါဒမှိုင်း၊ အတွေးအခေါ်တွေကိုပါ တပါတည်းတော်လှန်သင့်တယ်လို့ မြင်တယ်”

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေကို ခွဲခြားဆက်ဆံမှုမရှိတဲ့ အနာဂတ်နိုင်ငံသစ်ကို ဘယ်လောက်အထိ မျှော်လင့်ထားလဲ။

ဖြေ။      ။ နွေဦးတော်လှန်ရေးမှာ စစ်တပ်တမျိုးထဲကို တော်လှန်ရုံနဲ့ မပြီးဘူး။ နွေဦးတော်လှန်ရေးမှာ စစ်ကောင်စီနဲ့အတူ ပုံစံခွက်သတ်မှတ်ချက်တွေ၊ ဖိုဝါဒကြီးစိုးမှုတွေ၊ ဂျဲန်ဒါခွဲခြားမှုတွေ၊ ဘာသာရေး၊ လူမှုရေးဝါဒမှိုင်း၊ အတွေးအခေါ်တွေကိုပါ တပါတည်းတော်လှန်သင့်တယ်လို့ မြင်တယ်။

ဘယ်လို ခွဲခြားမှုမှမရှိတဲ့ အနာဂတ်နိုင်ငံတော်ဖြစ်လာရင် အဲ့ဒီနိုင်ငံမှာ မတူကွဲပြားမှုတွေအားလုံးကို မေ့ထားပြီးတော့ အားလုံးတူတူလက်တွဲနိုင်မယ့် ဖက်ဒရယ်နိုင်ငံကို မျှော်လည်းမျှော်လင့်ပါတယ်။ မျှော်လင့်ချက်နဲ့အတူတူ အခုဆိုလေးနှစ်လုံး တောင့်ခံပြီးတော့ ကျရာကဏ္ဍကနေ တဖြေးဖြေးနဲ့ လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။ ပြည့်ဖို့လည်း ယုံကြည်ပါတယ်။

“ခေတ်ဝန်ကိုထမ်းသောအမျိုးသမီးများ”စာအုပ်ကိုအောက်ပါလင့်ခ်တွင်ဒေါင်းယူဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီရှင်။ https://drive.google.com/file/d/1UeVjujGC87uvaNsU2_JQEFV4bi-9q7kh/view?usp=sharing

#politicsforwomenmyanmar
#whatishappeninginmyamar
#Advocacy
#politics
#media

0 Comments

5/12/2025 0 Comments

May 12th, 2025

ဒေါ်ကြည်ပြာချစ်စော
မူဝါဒရေးရာအကြံပေး

အမျိုးသမီးအသံ အမျိုးသမီးအသံ စာစဉ်အမှတ် (၅) မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြသည်။

“ကျွန်မတို့တိုင်းပြည်က တိုင်းရင်းသားအားလုံးနဲ့ ဖွဲ့စည်းထားတဲ့တိုင်းပြည်ဖြစ်ပေမဲ့ တိုင်းရင်းသားတွေလိုချင်တဲ့ ကိုယ့် ကြမ္မာကိုယ်ဖန်တီးရေး၊ ကိုယ့်ပြည်နယ် ကိုယ်ထူထောင်ရေး ဆိုတဲ့ အခြေအနေကို မရောက်ခဲ့ဘူး။ အာဏာရှင်က အကုန်လုံးကို ချုပ်ကိုင်ထားတဲ့ အခြေအနေမှာပဲ ရှိခဲ့တယ်။ နောက်တခါ လိုအပ်ချက်က institution တွေ အားနည်းခဲ့တာ ဖြစ်တယ်။ အာဏာရှင်က သူ့ရဲ့စစ်တပ် institution ကိုပဲ အားကောင်းအောင် လုပ်ခဲ့တာပါ”

            ဒေါ်ကြည်ပြာချစ်စောဟာ ရန်ကုန်မြို့မှာ မွေးဖွားသူ ဖြစ်ပြီး၊ တက္ကသိုလ်ဝင်တန်း အောင်မြင်ပြီးတဲ့ အထိ ငယ်ဘဝအိပ်မက်က ဆရာဝန် ဖြစ်ချင်ခဲ့သူ တစ်ယောက်ပါ။ သို့ပေမဲ့ နိုင်ငံတကာပညာရေးကို တက်ရောက်ချင်သူဖြစ်တဲ့အတွက် ဆေးတက္ကသိုလ်တက်ရန် အမှတ်မှီခဲ့ပေမဲ့ ကွန်ပျူတာတက္ကသိုလ် တက်ရောက်ခဲ့ပါတယ်။

            ၂၀၀၇ ခုနှစ်မှာ NLD ပါတီရဲ့ HIV လူနာစောင့်ရှောက်ရေးစင်တာမှာ လုပ်အားပေးရင်း နိုင်ငံရေးကို စတင်စိတ်ဝင်စားလာခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၀၈ ခုနှစ်မှာ HIV အမျိုးသမီးတွေအတွက် အဖွဲ့တခု စတင်ဖွဲ့စည်း ခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၁၀ ကနေ ၂၀၁၂ မှာ ပညာသင်ဆုရတဲ့အတွက် အမေရိကန်နိုင်ငံမှာ Executive Master of Public Administration ဘာသာရပ်ကို သွားရောက်သင်ယူခဲ့ပါတယ်။ ပြန်လာတဲ့အခါမှာ ၂၀၁၂ ကနေ ၂၀၁၅ မှာ MDRI/CESD မှာ လုပ်ကိုင်ခဲ့တယ်။ ၂၀၁၅ ကနေ ၂၀၂၀ အထိ ကမ္ဘာဘဏ်မှာ အကြံပေး လုပ်ကိုင်ခဲ့ပါတယ်။

            တလျှောက်လုံးမှာလည်း နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး၊ အထွေထွေအုပ်ချုပ်ရေး ဦးစီးဌာန ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးတွေ ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ ထိုအလုပ်ဟာ အစိုးရဌာနတွေနဲ့ ဆက်စပ်လုပ်ကိုင်ရတာ ဖြစ်တဲ့အတွက် ဝန်ထမ်းတွေရဲ့အခြေအနေကို မြင်တွေ့ခဲ့ရတယ်။ တခြားနိုင်ငံက အစိုးရဝန်ထမ်းတွေနဲ့ ယှဥ်ရင် မြန်မာနိုင်ငံကဝန်ထမ်းတွေရဲ့ဘဝကို စာနာမိခဲ့ပါတယ်။ အာဏာသိမ်းပြီးနောက် သပိတ်မှောက်တဲ့ ဝန်ထမ်းတွေကို ကူညီရင်းနဲ့ တော်လှန်ရေး လှုပ်ရှားမှုတွေမှာ ပါဝင်ခဲ့တယ်။ အခုလက်ရှိမှာ မူဝါဒပိုင်းဆိုင်ရာ အကြံပေးခြင်း၊ စွမ်းရည်မြှင့်သင်တန်းများပို့ချခြင်းကို အဓိကလုပ်ကိုင်လျက်နေပါတယ်။

မေး။     ။ လက်ရှိနွေဦးတော်လှန်ရေးအပါအဝင် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးဖြစ်စဉ်နဲ့ပတ်သက်ပြီး ဘယ်လိုမြင် ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ နွေဦးတော်လှန်ရေးကမြန်မာ့သမိုင်းမှာဆိုရင် အကြီးမားဆုံး အပြောင်းအလဲ ဖြစ်တယ်။ သမိုင်း တလျှောက်လုံးမှာ ပြန်ကြည့်လိုက်ရင် လူထုအင်အားအများဆုံးဖြစ်သလို၊ လူထု သိန်းနဲ့ချီ၊ သန်းနဲ့ချီတဲ့အထိ ပါဝင်တဲ့ တော်လှန်ရေးဖြစ်တယ်။ မြို့တိုင်းနီးပါးမှာ တော်လှန်ရေးဖြစ်ပွားနေတယ်။

အခုခေတ်ကျတော့ ဆိုရှယ်မီဒီယာတွေ အားကောင်းတာရော၊ အကုန်လုံးဘက်စုံက အားကောင်းလာတဲ့အတွက်ကြောင့် သမိုင်း တလျှောက် မကြုံဖူးသေးတဲ့ တော်လှန်ရေးကို ဖြတ်သန်းနေရတာ ဖြစ်တယ်။ မြန်မာ့တော်လှန်ရေးက စစ်အာဏာရှင်ကို ဖြုတ်ချနိုင်မလား မဖြုတ်ချဘူးလားဆိုတာကို တကမ္ဘာလုံးက အာရုံစိုက်တယ်။ ပြည်သူ တရပ်လုံးကလည်း အာဏာရှင်ကို ဖြုတ်ချဖို့ သန္နိဌာန် အခိုင်မာဆုံးအခြေအနေ ရောက်နေတဲ့ တော်လှန်ရေး ဖြစ်တယ်လို့ ယုံကြည်ပါတယ်။

မေး။      ။မြန်မာနိုင်ငံ ဘယ်လိုနိုင်ငံရေးစနစ်မျိုးနဲ့ တည်ဆောက်ထားပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ ခေတ်အဆက်ဆက်ကို ကြည့်လိုက်မယ်ဆိုရင် စစ်အာဏာရှင်စနစ်နဲ့ အာဏာရှင်အောက်မှာပဲ အများဆုံး နေခဲ့ရတယ်။ ကိုလိုနီခေတ်ပြီးတော့ လွတ်လပ်ရေးရပြီးခါစမှာ ကျွန်မတို့ နည်းနည်းလေး ဒီမိုကရေစီ ခေတ်ကို ရောက်ခဲ့တယ်။ ဒါပေမယ့် အဲ့ဒါက ပြန်ပြီးပျက်သွားပြီးတော့ ၁၉၆၂ မှာ ပြန်ပြီးအာဏာသိမ်းတဲ့အခါ တောက်လျှောက် အာဏာရှင်စနစ်အောက်၊ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးအောက်မှာ နေခဲ့ရတယ်။ ၂၀၁၀ ကနေ ၂၀၂၀ ကတော့ ဒီမိုကရေစီကာလကို ဖြတ်ခဲ့တယ်။

ပြီးတော့ အခုတခါ ၂၀၂၁ မှာ အာဏာပြန်သိမ်းတဲ့အတွက်ကြောင့် ကျွန်မတို့က သက်တမ်းတလျှောက်လုံးမှာ ကိုလိုနီခေတ်ပြီးရင် စစ်အုပ်ချုပ်ရေးကို အများဆုံး ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ အခြေအနေ ရှိပါတယ်။ အများဆုံး စစ်အာဏာရှင်စနစ်အောက်မှာ နေရတဲ့အတွက်ကြောင့် အာဏာရှင်စနစ်ရဲ့ အဓိကဆိုးရွားတာက ကျွန်မတို့သွားချင်တဲ့ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရေစီ၊ ဒီမိုကရေစီနည်းကျ ရွေးကောက် တင်မြှောက်ထားတဲ့အစိုးရ မဟုတ်ဘူး။

ကျွန်မတို့တိုင်းပြည်က တိုင်းရင်းသားအားလုံးနဲ့ ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ တိုင်းပြည်ဖြစ်ပေမဲ့ တိုင်းရင်းသားတွေလိုချင်တဲ့ ကိုယ့်ကြမ္မာကိုယ်ဖန်တီးရေး၊ ကိုယ့်ပြည်နယ်ကိုယ်ထူထောင် ရေး ဆိုတဲ့ အခြေအနေကိုလည်း မရောက်ခဲ့ဘူး။ အာဏာရှင်က အကုန်လုံးကို ချုပ်ကိုင်ထားတဲ့အခြေအနေမှာပဲ ရှိခဲ့တယ်။ နောက်တခါ လိုအပ်ချက်က institution တွေ အားနည်းခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ အာဏာရှင်က သူ့ရဲ့ စစ်တပ် institution ကိုပဲ အားကောင်းအောင်လုပ်ခဲ့တဲ့အတွက် တိုင်းရင်းသားတွေမှာလည်း တိုင်းရင်းသားတွေ institution တွေ အားနည်းခဲ့တယ်။

ပြည်မက လူတွေကလည်း အကုန်လုံးက institution တွေ အားနည်းခဲ့တယ်။ အဘက်ဘက်က နိမ့်ကျတယ်။ အချင်းချင်းတွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုတွေ အားနည်းခဲ့တယ်။ ဒါတွေအကုန်လုံးရဲ့ အကျိုးဆက်တွေကို ကျွန်မတို့ ခံစားရတာပေါ့။ ဒီတော်လှန်ရေးမှာ institution အားနည်းချက်တွေ၊ တွေ့ဆုံညှိနှိုင်းမှု အားနည်းချက်တွေကို ကျွန်မတို့ရင်ဆိုင်ရတဲ့အတွက်ကြောင့် ဒါက စိန်ခေါ်မှုအရမ်းများတဲ့ တော်လှန်ရေးလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါက ကျွန်မတို့ခေတ်အဆက်ဆက် ကြုံတွေ့ ခဲ့ရတဲ့အခြေအနေ ဖြစ်ပါတယ်။

မေး။     ။ နိုင်ငံတခုကို ဘယ်လိုစံတန်ဖိုးတွေ၊အခြေခံမူတွေနဲ့တည်ဆောက်သင့်လဲ။

ဖြေ။      ။ နိုင်ငံသစ်ကိုတည်ဆောက်တဲ့အခါမှာ ဒီမိုကရေစီတန်ဖိုး၊ လူသားအားလုံးပါဝင်ခွင့်၊ မဲပေးခွင့်၊ အစိုးရကို ရွေးချယ်တင်မြှောက်ခွင့်စတဲ့ စံတန်ဖိုးတွေကို အဓိကထားရမယ်။ တိုင်းရင်းသားတွေအားလုံးလည်း တန်းတူအခွင့်အရေးနဲ့ သာတူညီမျှအကုန်လုံးရှိမယ်။ တဖက်မှာလည်း အဖွဲ့အစည်းတွေ အားကောင်းရေး၊ လူမျိုးရေး၊ စွမ်းရည်မြင့်တက်လာရေးအတွက် လုပ်ဆောင်ရမယ်။ တိုင်းပြည်ဖွံ့ဖြိုးရေးအတွက် institution တွေ အားကောင်းဖို့ကလည်း အရေးကြီးတယ်။ စံတန်ဖိုးနဲ့ တိုင်းပြည်တည်ဆောက်တဲ့အုတ်မြစ်တွေ ခိုင်မာဖို့က တပြိုင်နက်တည်း ဖြစ်ဖို့လိုပါတယ်။

မေး။     ။ အာဏာသိမ်းပြီးနောက်ပိုင်း နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဘာတွေ ပြောင်းလဲသွားလဲ။

ဖြေ။      ။ နိုင်ငံရေးအသိအမြင်နိုးကြားမှုကတော့ နံပတ် (၁) ပေါ့။ အထူးသဖြင့်က ဖက်ဒရယ်အကြောင်းကို အကုန်လုံးနီးပါးလောက် ပြောလာကြတယ်။ ဆွေးနွေးလာကြတယ်။ အထူးသဖြင့် လူငယ်တွေပါ။ သူတို့က ၂၀၁၀ နဲ့ ၂၀၂၀ ကြားမှာက ဒီမိုကရေစီအရသာကို ရသွားတယ်။ ဒါပေမယ့် သူတို့ နိုင်ငံရေး သိပ်သိတာ မဟုတ်ဘူး။ သူတို့က တက္ကသိုလ်တက်မယ်။ နည်းပညာလေ့လာမယ်။ နိုင်ငံခြားသွားမယ်။ နိုင်ငံရေးဘက်ကို မလာကြဘူး။ ၂၁ ဖြစ်သွားတဲ့အခါ သူတို့က ထိပ်ဆုံးထွက်လာကြ၊ လုပ်လာကြတယ်။

နောက်တခါ ပြည်နယ်/ တိုင်းတွေထဲမှာ ယှဉ်ကြည့်လိုက်ရင် ချင်းဆိုလည်း ချင်းအလျောက် ချင်းရဲ့နိုင်ငံရေးအမြင်ပွင့်မှုက အရမ်းများ သွားတယ်။ စစ်ကိုင်းက အရင်တုန်းက တွေ့ရသလောက်က institution အားနည်းသလို၊ လူထုရဲ့အသိအမြင် ကလည်း တခြားပြည်နယ်တိုင်းတွေထက် နောက်ကျတယ်လို့ ကျွန်မတို့သုံးသပ်လို့ရတယ်။ ဒါပေမယ့် အခုကတော့ စစ်ကိုင်းက တော်လှန်ရေးမှာ ရှေ့ပြေးပေါ့နော်။ စစ်ကိုင်းလူထုရဲ့ နိုင်ငံရေးအသိအမြင် နိုးကြားမှု ကလည်း ထိပ်ဆုံးမှာ ရှိတယ်။

တော်လှန်ရေးမှာတော့ နိုင်ငံရေးအသိအမြင်နိုးကြားမှုက ပြောင်းလဲမှုကြီးလို့ ထင်ပါတယ်။ နောက် ဆိုရှယ်မီဒီယာ အားကောင်းတဲ့အတွက်ကြောင့် နည်းပညာပိုင်းအရ အဆင့်မြင့်လာတာ ရှိတယ်။ လူငယ်တွေ PDF တွေဆိုလည်း ဒရုန်းတွေကအစ လုပ်လာနိုင်တယ်။ Skill တွေ တက်လာတာပေါ့။ အခက်အခဲကြားကနေ ရှင်သန်ရတဲ့အခါ survival skill က တော်တော်မြင့်တက်လာတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေအပေါ်မှာ ခွဲခြားတဲ့အယူအဆတွေက ဘယ်လောက်အထိ ပြောင်းလဲလာပါ သလဲ။

ဖြေ။      ။ အခုက အမျိုးသမီးအသံတွေ ပိုကြားလာရတယ်။ ကျွန်မတို့တော်လှန်ရေးမှာလည်း အမျိုးသမီး ပါဝင်မှုက အများဆုံးဖြစ်တယ်။ အမျိုးသမီးပါဝင်မှုကအများဆုံးဖြစ်တော့ အမျိုးသမီးတွေကလည်း အမြင်ပွင့်ပြီး တော့ ပိုပြီးတော့ ပြောနိုင်ဆိုလာနိုင်တာရှိတယ်။ တဖက်မှာလည်း အမျိုးသမီးတွေ တော်လှန်ရေးမှာ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုက အများကြီးရှိသေးတယ်။

rape case တွေ၊ sexual harassment တွေ ပိုပြီး ကြုံတွေ့ လာရတယ်။ ဒါကို ကိုင်တွယ်ရမယ်။ legal framework ကလည်း အားကောင်းဖို့လိုတယ်။ ဒါကို ဘယ်သူက ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းမလဲ။ ယန္တရားတွေကို သေချာတည်ဆောက်ဖို့ လိုတယ်။ အဲ့ဒါတွေကို မီဒီယာတွေ၊ advocacy team တွေက သေသေချာချာပြင်ဆင်ပေးဖို့ လိုပါတယ်။

“တော်လှန်ရေးအင်အားစုအချင်းချင်း တဖွဲ့နဲ့တဖွဲ့ တွေ့ဆုံရတော့မယ်။ တခြားလူရဲ့စကားကို နားထောင်တတ်တဲ့အလေ့အကျင့် မရှိဘူး။ မရှိတဲ့အခါ ကိုယ်ပြောချင်တာပဲပြောပြီး၊ ကိုယ်သွားချင်တာပဲ သွားနေတယ်ဆို တော်လှန်‌ရေးက မြန်မြန်ပြီးရမယ့်နေရာမှာ ပိုပိုပြီးကြာနေတာမျိုးတွေ ရှိလာမယ်”

မေး။     ။ စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေး တခုအောင်မြင်ဖို့အတွက် ဘာတွေကို အရေးတကြီးနဲ့လုပ်ဆောင်ဖို့ လိုအပ်သလဲ။

ဖြေ။      ။ တော်လှန်ရေးမှာပါတဲ့သူတွေရဲ့အဓိက mindset ပေါ့။ တော်လှန်ရေးအင်အားစုအချင်းချင်း တဖွဲ့နဲ့ တဖွဲ့ တွေ့ဆုံရတော့မယ်။ တခြားလူရဲ့စကားကို နားထောင်တတ်တဲ့အလေ့အကျင့် မရှိဘူး။ မရှိတဲ့အခါ ကိုယ်ပြောချင်တာပဲ ပြောပြီး၊ ကိုယ်သွားချင်တာပဲ သွားနေတယ်ဆို တော်လှန်‌ရေးက မြန်မြန်ပြီးရမယ့်နေရာမှာ ပိုပိုပြီးကြာနေတာမျိုးတွေ ရှိလာမယ်။ အဲ့အခါကျတော့ ကိုယ့်ရဲ့တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့တွေ အချင်းချင်း ကြားထဲမှာ ပိုပြီးစည်းလုံးဖို့၊ အဓိက dialogue   တွေနဲ့ ပိုပြီး share လုပ်ဖို့၊ ပိုပြီး ယုံကြည်မှုတည်ဆောက်ဖို့ ဒါတွေအများကြီးထပ်ထပ်ပြီးတော့ လုပ်ဖို့ လိုမယ်ထင်ပါတယ်။

မေး။     ။ စနစ်ပြောင်းတော်လှန်ရေးအောင်မြင်ဖို့ အမျိုးသမီးတွေက ဘယ်လိုအခန်းကဏ္ဍမှာ ပါဝင်လာဖို့ အရေးကြီးလဲ။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးတွေကတော့ အခန်းကဏ္ဍအကုန်လုံးမှာ ပါနေပါပြီ။ PDF ထဲမှာအစ အမျိုးသမီး ရဲမေတွေလည်း ရှိတယ်။ ဒီထက်ထပ်ပြီး အကုန်ပါနိုင်ဖို့အတွက် ပိုပြီးတော့ အမျိုးသမီးတွေက စိတ်ဓာတ်ကြံခိုင်ဖို့ လိုမယ်။ နောက်တခါ အမျိုးသမီးတွေက ဒဏ်တွေကို ပိုခံစားရတယ်။ trauma ဖြစ်တဲ့ အမျိုးသမီးတွေ အများကြီးတွေ့တယ်။ CDM လုပ်တာဖြစ်ဖြစ် PDF ထဲရောက်သွားတာဖြစ်ဖြစ် သူတို့က ကလေးတွေရဲ့ဒဏ်၊ ကလေးတွေနဲ့မိသားစုပြိုကွဲသွားတဲ့ဒဏ်၊ အဲ့ဒဏ်ကို ခံရတဲ့အခါမှာ အမျိုးသမီးတွေက ပိုပြီးတော့ ဒဏ်ရာရတယ်။

ဒါကြောင့် ကျွန်မက အမျိုးသမီးတွေကို စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာအရလည်း ခံနိုင်ရည် အားကောင်းစေချင်တယ်။ အချင်းချင်းဖေးမဖို့ အချင်းချင်းကူညီပြီး မျှဝေကြဖို့ အရေးကြီးမယ် ထင်တယ်။ အမျိုးသမီးတွေပါဝင်မှုကတော့ တော်လှန်ရေးမှာ ရာနှုန်းပြည့်ပါနေပြီ ဖြစ်ပေမယ့် ဒီလမ်းကိုလျှောက်တဲ့အခါ ခါးသည်းမှုဒဏ်ကို အမျိုးသမီးတွေလည်း ကြံ့ကြံ့ခံရင်ဆိုင်နိုင်ဖို့ လိုအပ်မယ် ထင်ပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးဖြစ်ခြင်းကြောင့် ခွဲခြားဆက်ဆံခံရမှုတွေ ကြုံရဖူးလား။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးဖြစ်ခြင်းကြောင့်ဆိုပြီးတော့ခွဲခြားတာမျိုးတော့ မကြုံရဘူး။ ကျွန်မပါဝင်နေတဲ့ပုံစံက မူဝါဒသမားဆိုတော့ များသောအားဖြင့် ဒေတာတွေ၊ အချက်အလက်တွေနဲ့ လုပ်ရတာ။ ဒီအလုပ်တွေက အမျိုးသားတွေနဲ့ တန်းတူလုပ်လို့ရတဲ့ အခြေအနေဆိုတော့ သိပ်ပြီးတော့ မခံစားရဘူး။ ဒါပေမယ့် တောထဲမှာ ရဲဘော်တွေနဲ့နေရတဲ့အခါမှာတော့ အမျိုးသမီးဖြစ်လို့ ယောကျာ်လေးတွေနဲ့ တန်းတူမလုပ်နိုင်တဲ့ကိစ္စတွေ ရှိတာပေါ့။ တောထဲမှာကျတော့လေ အဲ့ဒါမျိုးတွေ အခက်အခဲတွေရှိတယ်။

“နိုင်ငံရေးနိုးကြားမှုလည်း အမြင့်ဆုံးမှာဆိုတော့ အမျိုးသမီးပါဝင်မှုကလည်း အမြင့်ဆုံးအခြေအနေကို ရောက်နေတယ်။ ဒါပေမဲ့ အမျိုးသားတွေနဲ့ ယှဥ်ရင်တော့ အောက်မှာ ရှိတုန်းပဲ”

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေဆုံးဖြတ်ပိုင်ခွင့်က လေးနှစ်တာကာလအတွင်းမှာ ဘယ်လောက်အထိ မြင့်တက် လာပြီလို့ မြင်ပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသားတွေလောက်တော့ မများဘူး။ ဒါပေမယ့် အရင်ခေတ်တွေကထက်တော့ ပိုများလာတယ်လို့ ထင်တယ်။ ၂၀၂၀ လောက်အထိပေါ့။ နိုင်ငံရေးနိုးကြားမှုလည်း အမြင့်ဆုံးမှာဆိုတော့ အမျိုးသမီး ပါဝင်မှုကလည်း အမြင့်ဆုံးအခြေအနေကို ရောက်နေတယ်။ ဒါပေမဲ့ အမျိုးသားတွေနဲ့ ယှဥ်ရင်တော့ အောက်မှာ ရှိတုန်းပဲ။ လူသားစာနာတွေ၊ ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေး အဲ့ဒီမှာလည်း အမျိုးသမီးတွေ အများကြီးပဲ။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေ နိုင်ငံရေးထဲမှာ ပိုမိုပါဝင်လာနိုင်ဖို့ ဘာတွေလုပ်ဆောင်သင့်လဲ။

ဖြေ။      ။ အမျိုးသမီးတွေတစ်ဦးချင်းစီက capacity ကို ဖြည့်ဖို့လိုမယ်။ အမျိုးသားတွေကလည်း နားလည် ပေးပြီးတော့ အမျိုးသမီးတွေနဲ့အတူတူ အလုပ်လုပ်ဖို့လိုမယ်။ အမျိုးသမီးတွေကို အားပေးတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေ ပိုပြီးပေါ်ပေါက်လာဖို့ လိုတယ်။ မြို့နယ်မှာဆို အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့တွေဖွဲ့တယ်ဆို အမျိုးသမီးကို ဦးစားပေးပြီး ခေါ်ရမယ်ဆိုတာတွေကို ပါဝင်ပြဌာန်းပေးဖို့ လိုပါတယ်။ NUG တို့လို အစိုးရပိုင်းတွေ ခေါင်းဆောင်ပိုင်းတွေက အစ သိပြီးတော့အမျိုးသမီးတွေကဏ္ဍ မြင့်တက်လာဖို့ အဆက်မပြတ် ပြောနေဖို့ လိုပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးခေါင်းဆောင်အသစ်တွေ ပိုပြီး ထွက်ပေါ်လာနိုင်အောင် ဘာတွေလုပ်ဆောင်လို့ ရနိုင်မလဲ။

ဖြေ။         ။ ကိုယ်စိတ်ဝင်စားတဲ့အလုပ်တွေကို လုပ်ကိုင်နိုင်တဲ့ capacity ရှိဖို့ လိုမယ်။ မူဝါဒကို စိတ်ဝင်စားမှုရှိဖို့ လိုမယ်။ ခံနိုင်ရည်ရှိဖို့လည်း လိုမယ်။ နိုင်ငံရေးမှာ ပါဝင်တဲ့အခါ political pressure လည်း ခံနိုင်ရည် ရှိရတယ်။ ကိုယ့်ရဲ့ technical knowledge လည်း ရှိရတယ်။ ကိုယ့်ကိုကိုယ် အဆက်မပြတ်ဖြည့်ဆည်းဖို့ လိုမယ်။ အဖွဲ့အစည်းပေါင်းစုံ နဲ့ stakeholder ပေါင်းစုံရဲ့ အခြေအနေတွေ၊ သဘောထားတွေ နားလည်ဖို့ ဒါတွေက စဉ်ဆက်မပြတ်ဆည်းပူးဖို့ လိုမယ်ထင်ပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေ နိုင်ငံရေးထဲမှာတင်းပြည့်ကျပ်ပြည့်‌ပါဝင်လာနိုင်ပြီဆိုရင် အနာဂတ်နိုင်ငံရေးက ဘယ်လိုအပြောင်းအလဲတွေကို မြင်တွေ့ရမလဲ။

ဖြေ။      ။ အဲ့ဒါကတော့ တအားကောင်းတာပေါ့။ ကျွန်မတို့အမျိုးသမီးတွေလည်း နိုင်ငံရေးထဲမှာ ပါဝင်လာတယ်ဆို အထူးသဖြင့်ကတော့ အမျိုးသမီးနဲ့ပတ်သက်တဲ့ ဥပဒေတွေနည်းဥပဒေတွေ အမျိုးသမီးတွေ ကာကွယ်ပေးတဲ့ကိစ္စတွေက ပိုပြီးတော့ ထင်ထင်ရှားရှား ဖြစ်လာမယ်။ အမျိုးသမီးတွေ ပိုပြီး လွှတ်တော်ထဲ ရောက်လေ အမျိုးသမီးအရေးကို လုပ်နိုင်လေဆိုတော့ ဥပဒေပြဌာန်းနိုင်မယ်။ နိုင်ငံရေးကိစ္စတွေ ရှိလာမယ် ဆိုရင် အမျိုးသမီးတွေအ‌ရေးအရ မီဒီယာမှာ highlight လုပ်လို့ရမယ်။ ဥပဒေတွေပြဌာန်းနိုင်မယ်ဆို အမျိုးသမီး အရေးတွေ ပိုပြီးလုပ်နိုင်မယ်ထင်ပါတယ်။

မေး။     ။ အမျိုးသမီးတွေအပေါ်မှာ ခွဲခြားဆက်ဆံမှုမရှိတဲ့ နိုင်ငံသစ်ဖြစ်လာမယ်လို့ ဘယ်လောက်အထိ မျှော်လင့်ချက်ရှိပါသလဲ။

ဖြေ။      ။ ကျွန်မကတော့ အကောင်းမြင်ပါတယ်။ အကောင်းဘက်ကို ကျွန်မတို့ဦးတည်သွားနေတယ်။ ဒါပေမယ့် ကျွန်မတို့ ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်းတော့ ဖြစ်ချင်မှဖြစ်လိမ့်မယ်။ နွေဦးတော်လှန်ရေးဆိုရင် နိုင်မှာတော့ သေချာတယ်။ ဒါပေမယ့် ဘယ်အချိန်မှာ ဘယ်အဆင့်လောက်အထိ နိုင်မလဲဆိုတာ ကျွန်မတို့လည်း အသေအချာ မပြောနိုင်ဘူး။ အဲ့လိုပဲ အမျိုးသမီးပါဝင်မှုကလည်း အဲ့အတိုင်းပဲ။ အမျိုးသမီးတွေပါဝင်မှုက ပိုပြီးတိုးလာမှာ သေချာတယ်။ စစ်ကောင်စီ ပြုတ်ကျသွားတာနဲ့ တိုင်းပြည်အသစ်မှာဆိုရင် အမျိုးသမီးတွေကို ပိုပြီးအခွင့်အရေးပေးလာမယ်လို့ ယုံကြည်တယ်။

“ခေတ်ဝန်ကိုထမ်းသောအမျိုးသမီးများ”စာအုပ်ကိုအောက်ပါလင့်ခ်တွင်ဒေါင်းယူဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီရှင်။ https://drive.google.com/file/d/1UeVjujGC87uvaNsU2_JQEFV4bi-9q7kh/view?usp=sharing

#politicsforwomenmyanmar
#whatishappeninginmyamar
#Advocacy
#politics
#media

0 Comments